anzorq/kbd-ru-temp · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 171k
Ćıxuxər zışıguḟıḵa uxuənığə
Daxağəmrə qabzağəmrə ɫəpqım, ćıxum ya şənxabzəm şış zı ʔıhə inş.
Ar qıdgurıʔuəu, duneymrə ṩıuəpsımrə pṩə yaxuətṩu, ćıxu ʔərıḵım dıxuəsaqıu dıpsəunır dətxənəmi di qalənş.
Qaləxər zəʔuzəpəş, daxə ṩınım ehəḻa federalьnə programməm ipq itḵə yauxuə parkxəm yaşış zı ijıblağə yauxaş.
Ar Həṯoẋuşoquəm i ćər zezıhə uəramımrə Moskovskəmrə zəpızıṩə zığəpsəxuᵽərş.
Abı xeubıdə sabiyxəm ya jəguᵽəxər, sport utıkuxər, şhəž i mıhənə eɫıtauə yazınıquəxəm mıvə (metr zəbğuzənaṯəu 5300-rə), adreyxəm həfə ɫəgu (zı minım ṩiğu) iraʒaş.
Teṯıshəᵽə daxəxər, žəşım ar qəzığənəxu lamᵽxər zıḟəɫ pqoxər, pẋənḵiy iʒıᵽəxər kuədu itş.
Qıxəğəşıpẋəş uxuənığər şaṩım žıgxər qızərıramıupṩıḵar, aṯə nəğuəṩ ṩıᵽəxəm zərağəʔəpẋuar.
«Sabiyxər qıṩəpšmə qışıpḵuhın, qışepšəḵın ṩıᵽə ğunəğuu diʔətəqımi, eğəleyauə dışıguḟıḵaş mı uxuənığəm, — žaʔə ğunəğu unəxəm şıpsəuxəm.
— Ḟıṩə yaxudoṩ ar zi guqəḵxəmi, programməm ʔuəxur xəzığəhaxəmi, parkır zıxuey xuəzəu zıṩa ləⱬaḵuəxəmi».
«Uimıʔəri zumıhəri zış», — žiʔaş adıgəm.
Aṯə, uxuənığər zıxuey zərıxuağəzam xuədəu daxəu, faḟəu, eḵuu zezıhəfın ćıxuu qıṩəḵınu sıxueyt abı zışızığəpsəxu dətxənəri.
BLIY Dayanə.
ʔuṯıž Boris i duney teɫıjə
Uou, si ɫəpq maṩəu
guṩəm şızğaḟə,
Zi ḟır zi ʔeyxəm
qısxuguəmıx,
Zəm xuboʔət uə si gur
mo uafəm,
Zəm ṩı qatiblḵə
guğər yoʒıx.
ʔu.B.
Baʒəuəğuəm i 14 — 15-xəm Qəbərdey-Baɫqərım şeḵuəḵaş adıgəḻ ćərıʔuə ʔuṯıž Boris xuəğəpsa fəepɫ pšıhxər, zəxıhə guapəxər, ṩənığə konferencxər.
Dauədapşəxər qızəʔuaxaş «ʔuṯıž Boris i duney» ḟəşığəm ṩətu Ɫəpq muzeym qışızərağəpəşa ğəɫəğuənığəmḵə.
QBR-m Şənxabzəmḵə i ministerstvəm qıxiɫha ʔuəxuğuəxəm qrağəblağəri xətaş qalaşhəm, Kavkaz Işẋərəm i ṩınaɫəxəm şış ḻıḵuəxər, ʔuṯıžım i ʔədaqəṩəḵxər ḟıuə zıɫağuxər, i nıbⱬəğuḟu şıtaxər.
Muzey bžəʔupəm Boris i ʔədaqəṩəḵxəm şış zıtet surətxər qışeğəuvəḵat.
Ğəɫəğuənığər şeḵuəḵ pəšım ćıxur ṩəzmi, dətxənəmi nəpseyuə ʔuṯıžım i ʔədaqəṩəḵxər zəpipɫıhırt.
Boris ğuapɫəm qıxiṩıḵa pḵığəxəm muzeym i pəš inır yaufəbğuat.
Abıxəm, məğu qaru yaxəɫım yareyuə, uzəṩaubıdəri duney teɫıjə guərım uxašə.
ʔədəbığərə sabırığəḵə, gupsəxuğuərə psə xuabağəḵə ğənṩa duneyş ar, gupsısə ṩənšəḵə zəḵərıšxəžauə.
Ɫağunığə, nıbⱬəğuğə, ćıxuğə, xabzə, ḻənığə — ğaṩəm i ɫənıquə kuəd qızəṩaubıdə ʔuṯıžım i ləⱬığəxəm.
Sıt i uasə: «Ⱬığə», «Həṯoẋuşoquə Qaziy», «Kušıkupş», «Guaşəğağ», «Andemırqan», «Mazağuə», «Ğaṩə», «Psısə», «Adıgə txıdə», «Unağuə» tepɫəğuəxər.
Pḵığəxəm apxuədizu uzıʔəpızıšəu xəɫır zə epɫığuəḵə mıgurıʔuəğuəmi, iuⱬḵə sə zıxəsṩaş axər surət qudey mıẋuu, ʔuṯıžım i nəgu ṩəta, abı ḟıuə iɫağuu i gum şiẋuma adıgə duneym i tepɫəğuəu zərışıtır.
Sıtu duneišxuət, iḵi duney teɫıjət ar!
Ğəɫəğuənığəm şhəxuəu xağəhaş Boris i gušıʔə šaržxər, i spektaklxəm xəta ḻıẋuⱬxəm ya faşəu ezım zi tepɫə iubzıxužaxər.
Pəšım şızəxuəhəsa ləⱬığəxəm zaşumığənṩu uepɫa iuⱬḵə, ʔuṯıžım ʔəṩağə nəẋışhəu ğaṩəm şiʔar bğənəxuənu qoguğuəḵ.
Auə şıẋuḵi, apxuədə ʔəuⱬ eḵu qəzığəna ḻım daxağər ḟıuə zıɫağu, anədəɫxubzər zıḟəʔəḟ, ğaṩər zi ṩəşığuə psori zərızərišaḻər həqş.
Ğəɫəğuənığər qızəʔuixri iriğəḵuəḵaş Ɫəpq muzeym i unafəṩ Nakuə Feliks.
QBR-m i Pravitelьstvəm i Unafəṩım i quəʒə Ẋubiy Marat abı zıqrezıhəḻaxəm zaxuiğəzaş QBR-m i ʔətaşhə Ḵuəḵuə Kazbek qıbğədəḵ ḟəẋus psaɫəḵə:
«Nobə də doğəɫaᵽə, adıgə ɫəpqım qıxəḵa ḻı ćərıʔuə ʔuṯıž Boris i fəepɫır.
Qəbərdey-Baɫqər Respublikəm i intelligencəm i zəḟəḵxəmḵə qaxəş ćıxut ar, zəçiy in zıbğədəɫ ṩənığəḻt, žurnalistt, eğəjaḵuə bəlıht.
Ar yaxətaş «Qəbərdey-šərjəsıbzə psaɫaɫər» zəxəzığəuvaxəm.
Literaturəm i žanr kuədım eẋuḻəu şılaⱬərt ʔuṯıžır.
Psom xuəmıdəu abı i ʔədaqəṩəḵxər yağəɫagərt qiğəsəbəp literaturə ʔəmalxəmrə i bzə quleymrə.
Apxuədəş abı i gušıʔə daxəxəmrə satır ᵽasḵuəxəmrə.
Boris i ʔədaqə qıṩəḵaş ćıxuxər, şənxabzə duneyr zığəᵽeytey ʔuəxuxəm yateuxua publicistikə ləⱬığəxər.
Ar zi unafəṩu şıta «ʔuaşhəmaxuə» literaturə žurnalır ɫənıquə kuədḵə iriğəḟəḵuaş.
ʔuṯıžım i zəḟəḵ inxər guɫıtənšə ẋuaqım, abı qıxuağəfəşaş «QBR-m i ćıxubə txaḵuə», «UF-m şənxabzəmḵə ṩıh ziʔə i ləⱬaḵuə» ćə ɫaᵽəxər.
Auə şıẋuḵi, ezı txaḵuəm i dežḵə nəẋışhər ćıxubəm qıxuaʔə ḟıɫağunığərt.
Də zərıtṩəşi, Boris ḟıuə yaɫağu i ʔədaqəṩəḵxəm ṩəupṩə in yaʔəş.
Abı i ləⱬığəxəm yaxəɫ xuabağımrə qaru inımrə ijıri ḻəṩığuə kuədḵə ɫəpqır iğəxuabəu, irigušxuəu psəunuş».
ʔuṯıž Boris teuxuauə a zəʔuṩəm psaɫə guapə şıžiʔaş Duneypso Adıgə Xasəm i thəmadə Səẋuroquə Həutiy.
— Nobə dızəxuəzıšəsa ʔuṯıž Boris ɫəpqım xuiṩamrə xuiləⱬamrə ijıri ṩəx qıdgurıʔuənu, zəxətṩıḵınu ḟəş ṩığueyş.
Zı ğaṩəm qriubıdəu a ḻım xuzəḟəḵar dğəṩəğuən, degupsısın, i psaɫəxəm qıtedğəzə-žurə dejəžın, i ləⱬığəxər ṩərıṩəu ṩətpşıtıḵıžın xuey ẋunuş.
Abı i txığə nəẋ ćıḵu dıdəxəmi gupsısə šəṩa yaṩəɫş.
Sə bıdəu si ḟəş məẋu di ṩənığəḻxər, şənxabzəm i ləⱬaḵuəxər Boris i dežḵə kuədrə zərıʔəbəžınur, abı i ʔədaqəṩəḵxər xəmıtu ɫəpqım zı ʔuəxui zı maxui zərıdimıxınur.
Boris yaxətaş Duneypso Adıgə Xasəm i zəxəublaḵuəxəm, — žiʔəri, i psaɫəxəm ya ḵəuxıu, ʔuṯıžım i usə satırxəm yaşış qejaş Səẋuroquər.
Zəʔuṩəm qışıpsəɫaş Gorьkiy Maksim i ćər zezıhə Literaturə institutım i eğəjaḵuə, usaḵuə ćərıʔuə Kullə Viktor.
Abı žiʔaş Nalšık zıbžanərə qızərıḵuar, dapşəşi ḟəḟu qızərıtriğazər.
Ɫəpq literaturəxəm zıuⱬınığə yağuətın papṩə qalaşhəm şrağəⱬa proektxəm, txaḵuəxəm ya mıhənəmrə, abıxəm ğuəgu etın zərıxueymrə teuxuauə şıtaş abı i qəpsəɫənığər.
QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin qıxiğəşaş Boris sabiym xuədəu gu qabzərə enšəu zərışıtar.
— ʔuṯıžım teuxuauə kuəd pxužıʔənuş, guqəḵıžxəri di maṩəqım, auə mı pəšım şıtɫağu ləⱬığəxəmrə a ḻım qıtxuiğəna ʔəuⱬ daxəxəmrə psaɫə psom ya şhəş.
Si ḟəş ẋurqım Boris guapəu temıpsəɫıhıfınu mıbdež zıguər şıtu, sıt şhəḵə žıᵽəmə, ar psomi yaćıxu, ḟıuə yaɫağu.
Ləⱬaḵuəšxuət, ćıxuğəšxuə zıxəɫt, gupsısəḵə teɫıjə ziʔət.
Zı adıgə şıʔəxu, ʔuṯıž Boris i ćər duneym tetınuş, tetınuş abı di şənxabzəm xuiṩa xəɫhənığə inır, — žiʔaş Qumaxuəm.
Boris i usə qıxəxaxəm abdež qışejaş Şojənćıḵu Aliy i ćər zezıhə Qəbərdey qəral dramə teatrım i artist pažəxər.
ʔuṯıžım i psaɫəxər zıṩəɫ uərədxər yağəzəṩaş uərəjıʔaḵuə ćərıʔuəxəu Məremıquə Rezuan, Coḵıl Azəmət, Həqul Oksanə sımə.
Fəepɫ pẋəbğu
ʔuṯıž Boris şıpsəua unəm (Nalšık qalə) abı i fəepɫ pẋəbğu baʒəuəğuəm i 14-m ḟaʒaş.
Boris xuaṩ pṩəm i şıhət naxuəş maxuəm i xuabəğuəmi uz zərıćaləm i guaṩəğuəmi qamığəuvıʔəu pṩanṯəm dəmıxuəu ćıxuxər qızərızəxuəsar.
Pẋəbğur qızəʔuzıxınu zi pşərıɫxəmrə həṩəxəmrə ya mızaquəu, quažə žıⱬəxəm qiḵa ćıxu qızərıguəḵ kuəd şıpɫağurt abdež.
Sıt şhəḵə?
Boris i ʔəuⱬım pṩə xuaṩ, ar ya ğaṩəm şış ʔıhəu qaɫıtəri araş.
ʔuṯıžım i ćəḵə zəxaša şığuə-ṩəž pəḵur qızəʔuixaş QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin.
Ipəʔuəḵə qızəʔuaxa ğəɫəğuənığər qızərışıẋuam qıtriğəzəžu, abı žiʔaş, muzey pəšım ṩət «həuar» dətxənəmi zıxiṩən xueyuə qızəriɫıtər.
— Pəžır žısʔənşi, nobəmi qızgurıʔuərqım Boris apxuədiz ləⱬığəm zərıpəɫəşar.
Kuəd qıṩənaş, qıṩənauə ẋuari — durdılş.
Nobə abı i fəepɫ pẋəbğu qızəʔudox, auə kuəd dıdə ṩaş ʔuṯıžım i ćər Qəbərdey-Baɫqərım i şənxabzə uəgum ezım zərıritxəžrə.
Ɫəpqım şhəuzıh zərızıxuiṩım irinasıpıḟəu psəuaş ar, — žiʔaş Qumaxuəm.
QBR-m i Txaḵuəxəm ya zəguhənığəm i thəmadə Beppaev Muṯalip žiʔaş ɫəpqım i txıdər, abı i bləḵar qıdəḵuətey ṩəbləm Boris i txığəxəmḵə qızəraṩəfınur, ʔuṯıžım xəmığuəşəžın ɫəuⱬ qızərinəḵauə qızəriɫıtər.
DAX-m i thəmadə Səẋuroquə Həutiy abdež şıžiʔaş ɫəpqım qıxəḵa ćıxu ćərıʔuəxəm xuxəxauə Duneypso Adıgə Xasəm i xəṩaᵽəm şağəhəzır pḻanəpəm xuəfaşə dıdəu ʔuṯıž Boris i ćəri zərıxatxənur.
Qızəxuəsaxəm ḟıṩə psaɫəḵə zaxuiğəzaş Boris ipẋu ʔuṯıž — Aḟəunə Dadiy.
Boris i usə daxəxəmrə gušıʔə ḵəṩxəmrə abdež eḵu dıdəu qışejaş literaturə zəpeuəxəm qışıxəžanıḵa nıbⱬıṩə ćıḵuxər.
Fəepɫ pẋəbğur Qumaxuə Muhədinrə ʔuṯıž Dadiyrə qızəʔuaxa iuⱬḵə, a blınım dež uʒ ğəğaxər şağəṯıɫaş.
Pəžş, pṩəş txaḵuəm dežḵə apxuədə ʔuəxuğuər, auə, sə sızərepɫımḵə, abı xueyr txəmıtıžraqım, aṯə dəraş.
1940 — 2008 iɫəs bžığəxər zıtet pẋəbğum qiğəɫağuər Boris şıpsəua zəmanım i zaquəqım, aṯə ɫəpq şənxabzəm nasıpıḟəu zışiɫıtəža, abı qaruuṩə qışıxıha ɫəẋənərş…
«Guaşəmıdə həblər» — ṩərıṩəu
Şojənćıḵu Aliy i ćər zezıhə Qəbərdey qəral dramə teatrım ʔuṯıž Boris i «Guaşəmıdə həblə» spektaklır baʒəuəğuəm i 14-m i pşıhəşhəm şağəɫəğuaş.
Xət zımıṩəžır a spektaklır nəẋ ipəḵə şağəuvam ṩəupṩəu iʔamrə ar ćıxuxəm ḟıuə zəraɫəğuamrə?!
Abı xətaxəm ya psaɫəxər žıʔəğuə ẋužauə nobəmi qrahəḵ.
Pəžş, qemıḵuu qıpşıẋun, uzışıuḵıtə guərxəm uşrohəḻə abı, auə, araqə ğaṩər zərızəxəɫır.
Qeḵurə bınır anəm eɫəpəuənu, fızım ḻır iğəšınənu e ćıxuẋur bzıɫxuğə unafə xuṩəpɫu şısınu?!
Qeḵurqım!
Mis a qemıḵuxərş ʔutıžım di nəm «qıṩiʔužır», dızriğəuaḻər, zəm-zəm iriğəleyuə qıpşıẋumi, apxuədəu qıtxətxəm zaqezığəćıxužır.
Auə şıẋuḵi, ḟır em toḵuə, şhəž qiləⱬar guva-ṩəxami zəriğuətıžımḵi di gur ḟı eṩıž txaḵuəm.
Abıḵə ʔuṯıžım i dramaturg qalənır qeẋuḻaş, ar zıxuitxa də di qalənır-şə?..
Spektaklım ṩiʒən i pə qixuəu QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin qızəxuəsaxəm ḟəẋus psaɫəḵə zaxuiğazəri, respublikəm qebləğa həṩə ɫaᵽəxər pəšım ṩəsxəm yariğəćıxuaş.
Abı qışıpsəɫaş Adıgeym ṩıh ziʔə i surətıṩ, šıḵəpšınə ṩınım xuəʔəzə Ğuḵə Zamudin.
— Qəbərdey-Baɫqərım şıpsəu adıgəxəm xuədə dıdəu ḵaxəmḵə şıpsəuxəmi ʔuṯıžır zıpaṩ şımıʔəu ḟıuə yaɫağu.

Ćıxuxər zışıguḟıḵa uxuənığə

Daxağəmrə qabzağəmrə ɫəpqım, ćıxum ya şənxabzəm şış zı ʔıhə inş.

Ar qıdgurıʔuəu, duneymrə ṩıuəpsımrə pṩə yaxuətṩu, ćıxu ʔərıḵım dıxuəsaqıu dıpsəunır dətxənəmi di qalənş.

Qaləxər zəʔuzəpəş, daxə ṩınım ehəḻa federalьnə programməm ipq itḵə yauxuə parkxəm yaşış zı ijıblağə yauxaş.

Ar Həṯoẋuşoquəm i ćər zezıhə uəramımrə Moskovskəmrə zəpızıṩə zığəpsəxuᵽərş.

Abı xeubıdə sabiyxəm ya jəguᵽəxər, sport utıkuxər, şhəž i mıhənə eɫıtauə yazınıquəxəm mıvə (metr zəbğuzənaṯəu 5300-rə), adreyxəm həfə ɫəgu (zı minım ṩiğu) iraʒaş.

Teṯıshəᵽə daxəxər, žəşım ar qəzığənəxu lamᵽxər zıḟəɫ pqoxər, pẋənḵiy iʒıᵽəxər kuədu itş.

Qıxəğəşıpẋəş uxuənığər şaṩım žıgxər qızərıramıupṩıḵar, aṯə nəğuəṩ ṩıᵽəxəm zərağəʔəpẋuar.

«Sabiyxər qıṩəpšmə qışıpḵuhın, qışepšəḵın ṩıᵽə ğunəğuu diʔətəqımi, eğəleyauə dışıguḟıḵaş mı uxuənığəm, — žaʔə ğunəğu unəxəm şıpsəuxəm.

— Ḟıṩə yaxudoṩ ar zi guqəḵxəmi, programməm ʔuəxur xəzığəhaxəmi, parkır zıxuey xuəzəu zıṩa ləⱬaḵuəxəmi».

«Uimıʔəri zumıhəri zış», — žiʔaş adıgəm.

Aṯə, uxuənığər zıxuey zərıxuağəzam xuədəu daxəu, faḟəu, eḵuu zezıhəfın ćıxuu qıṩəḵınu sıxueyt abı zışızığəpsəxu dətxənəri.

BLIY Dayanə.

ʔuṯıž Boris i duney teɫıjə

Uou, si ɫəpq maṩəu

guṩəm şızğaḟə,

Zi ḟır zi ʔeyxəm

qısxuguəmıx,

Zəm xuboʔət uə si gur

mo uafəm,

Zəm ṩı qatiblḵə

guğər yoʒıx.

ʔu.B.

Baʒəuəğuəm i 14 — 15-xəm Qəbərdey-Baɫqərım şeḵuəḵaş adıgəḻ ćərıʔuə ʔuṯıž Boris xuəğəpsa fəepɫ pšıhxər, zəxıhə guapəxər, ṩənığə konferencxər.

Dauədapşəxər qızəʔuaxaş «ʔuṯıž Boris i duney» ḟəşığəm ṩətu Ɫəpq muzeym qışızərağəpəşa ğəɫəğuənığəmḵə.

QBR-m Şənxabzəmḵə i ministerstvəm qıxiɫha ʔuəxuğuəxəm qrağəblağəri xətaş qalaşhəm, Kavkaz Işẋərəm i ṩınaɫəxəm şış ḻıḵuəxər, ʔuṯıžım i ʔədaqəṩəḵxər ḟıuə zıɫağuxər, i nıbⱬəğuḟu şıtaxər.

Muzey bžəʔupəm Boris i ʔədaqəṩəḵxəm şış zıtet surətxər qışeğəuvəḵat.

Ğəɫəğuənığər şeḵuəḵ pəšım ćıxur ṩəzmi, dətxənəmi nəpseyuə ʔuṯıžım i ʔədaqəṩəḵxər zəpipɫıhırt.

Boris ğuapɫəm qıxiṩıḵa pḵığəxəm muzeym i pəš inır yaufəbğuat.

Abıxəm, məğu qaru yaxəɫım yareyuə, uzəṩaubıdəri duney teɫıjə guərım uxašə.

ʔədəbığərə sabırığəḵə, gupsəxuğuərə psə xuabağəḵə ğənṩa duneyş ar, gupsısə ṩənšəḵə zəḵərıšxəžauə.

Ɫağunığə, nıbⱬəğuğə, ćıxuğə, xabzə, ḻənığə — ğaṩəm i ɫənıquə kuəd qızəṩaubıdə ʔuṯıžım i ləⱬığəxəm.

Sıt i uasə: «Ⱬığə», «Həṯoẋuşoquə Qaziy», «Kušıkupş», «Guaşəğağ», «Andemırqan», «Mazağuə», «Ğaṩə», «Psısə», «Adıgə txıdə», «Unağuə» tepɫəğuəxər.

Pḵığəxəm apxuədizu uzıʔəpızıšəu xəɫır zə epɫığuəḵə mıgurıʔuəğuəmi, iuⱬḵə sə zıxəsṩaş axər surət qudey mıẋuu, ʔuṯıžım i nəgu ṩəta, abı ḟıuə iɫağuu i gum şiẋuma adıgə duneym i tepɫəğuəu zərışıtır.

Sıtu duneišxuət, iḵi duney teɫıjət ar!

Ğəɫəğuənığəm şhəxuəu xağəhaş Boris i gušıʔə šaržxər, i spektaklxəm xəta ḻıẋuⱬxəm ya faşəu ezım zi tepɫə iubzıxužaxər.

Pəšım şızəxuəhəsa ləⱬığəxəm zaşumığənṩu uepɫa iuⱬḵə, ʔuṯıžım ʔəṩağə nəẋışhəu ğaṩəm şiʔar bğənəxuənu qoguğuəḵ.

Auə şıẋuḵi, apxuədə ʔəuⱬ eḵu qəzığəna ḻım daxağər ḟıuə zıɫağu, anədəɫxubzər zıḟəʔəḟ, ğaṩər zi ṩəşığuə psori zərızərišaḻər həqş.

Ğəɫəğuənığər qızəʔuixri iriğəḵuəḵaş Ɫəpq muzeym i unafəṩ Nakuə Feliks.

QBR-m i Pravitelьstvəm i Unafəṩım i quəʒə Ẋubiy Marat abı zıqrezıhəḻaxəm zaxuiğəzaş QBR-m i ʔətaşhə Ḵuəḵuə Kazbek qıbğədəḵ ḟəẋus psaɫəḵə:

«Nobə də doğəɫaᵽə, adıgə ɫəpqım qıxəḵa ḻı ćərıʔuə ʔuṯıž Boris i fəepɫır.

Qəbərdey-Baɫqər Respublikəm i intelligencəm i zəḟəḵxəmḵə qaxəş ćıxut ar, zəçiy in zıbğədəɫ ṩənığəḻt, žurnalistt, eğəjaḵuə bəlıht.

Ar yaxətaş «Qəbərdey-šərjəsıbzə psaɫaɫər» zəxəzığəuvaxəm.

Literaturəm i žanr kuədım eẋuḻəu şılaⱬərt ʔuṯıžır.

Psom xuəmıdəu abı i ʔədaqəṩəḵxər yağəɫagərt qiğəsəbəp literaturə ʔəmalxəmrə i bzə quleymrə.

Apxuədəş abı i gušıʔə daxəxəmrə satır ᵽasḵuəxəmrə.

Boris i ʔədaqə qıṩəḵaş ćıxuxər, şənxabzə duneyr zığəᵽeytey ʔuəxuxəm yateuxua publicistikə ləⱬığəxər.

Ar zi unafəṩu şıta «ʔuaşhəmaxuə» literaturə žurnalır ɫənıquə kuədḵə iriğəḟəḵuaş.

ʔuṯıžım i zəḟəḵ inxər guɫıtənšə ẋuaqım, abı qıxuağəfəşaş «QBR-m i ćıxubə txaḵuə», «UF-m şənxabzəmḵə ṩıh ziʔə i ləⱬaḵuə» ćə ɫaᵽəxər.

Auə şıẋuḵi, ezı txaḵuəm i dežḵə nəẋışhər ćıxubəm qıxuaʔə ḟıɫağunığərt.

Də zərıtṩəşi, Boris ḟıuə yaɫağu i ʔədaqəṩəḵxəm ṩəupṩə in yaʔəş.

Abı i ləⱬığəxəm yaxəɫ xuabağımrə qaru inımrə ijıri ḻəṩığuə kuədḵə ɫəpqır iğəxuabəu, irigušxuəu psəunuş».

ʔuṯıž Boris teuxuauə a zəʔuṩəm psaɫə guapə şıžiʔaş Duneypso Adıgə Xasəm i thəmadə Səẋuroquə Həutiy.

— Nobə dızəxuəzıšəsa ʔuṯıž Boris ɫəpqım xuiṩamrə xuiləⱬamrə ijıri ṩəx qıdgurıʔuənu, zəxətṩıḵınu ḟəş ṩığueyş.

Zı ğaṩəm qriubıdəu a ḻım xuzəḟəḵar dğəṩəğuən, degupsısın, i psaɫəxəm qıtedğəzə-žurə dejəžın, i ləⱬığəxər ṩərıṩəu ṩətpşıtıḵıžın xuey ẋunuş.

Abı i txığə nəẋ ćıḵu dıdəxəmi gupsısə šəṩa yaṩəɫş.

Sə bıdəu si ḟəş məẋu di ṩənığəḻxər, şənxabzəm i ləⱬaḵuəxər Boris i dežḵə kuədrə zərıʔəbəžınur, abı i ʔədaqəṩəḵxər xəmıtu ɫəpqım zı ʔuəxui zı maxui zərıdimıxınur.

Boris yaxətaş Duneypso Adıgə Xasəm i zəxəublaḵuəxəm, — žiʔəri, i psaɫəxəm ya ḵəuxıu, ʔuṯıžım i usə satırxəm yaşış qejaş Səẋuroquər.

Zəʔuṩəm qışıpsəɫaş Gorьkiy Maksim i ćər zezıhə Literaturə institutım i eğəjaḵuə, usaḵuə ćərıʔuə Kullə Viktor.

Abı žiʔaş Nalšık zıbžanərə qızərıḵuar, dapşəşi ḟəḟu qızərıtriğazər.

Ɫəpq literaturəxəm zıuⱬınığə yağuətın papṩə qalaşhəm şrağəⱬa proektxəm, txaḵuəxəm ya mıhənəmrə, abıxəm ğuəgu etın zərıxueymrə teuxuauə şıtaş abı i qəpsəɫənığər.

QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin qıxiğəşaş Boris sabiym xuədəu gu qabzərə enšəu zərışıtar.

— ʔuṯıžım teuxuauə kuəd pxužıʔənuş, guqəḵıžxəri di maṩəqım, auə mı pəšım şıtɫağu ləⱬığəxəmrə a ḻım qıtxuiğəna ʔəuⱬ daxəxəmrə psaɫə psom ya şhəş.

Si ḟəş ẋurqım Boris guapəu temıpsəɫıhıfınu mıbdež zıguər şıtu, sıt şhəḵə žıᵽəmə, ar psomi yaćıxu, ḟıuə yaɫağu.

Ləⱬaḵuəšxuət, ćıxuğəšxuə zıxəɫt, gupsısəḵə teɫıjə ziʔət.

Zı adıgə şıʔəxu, ʔuṯıž Boris i ćər duneym tetınuş, tetınuş abı di şənxabzəm xuiṩa xəɫhənığə inır, — žiʔaş Qumaxuəm.

Boris i usə qıxəxaxəm abdež qışejaş Şojənćıḵu Aliy i ćər zezıhə Qəbərdey qəral dramə teatrım i artist pažəxər.

ʔuṯıžım i psaɫəxər zıṩəɫ uərədxər yağəzəṩaş uərəjıʔaḵuə ćərıʔuəxəu Məremıquə Rezuan, Coḵıl Azəmət, Həqul Oksanə sımə.

Fəepɫ pẋəbğu

ʔuṯıž Boris şıpsəua unəm (Nalšık qalə) abı i fəepɫ pẋəbğu baʒəuəğuəm i 14-m ḟaʒaş.

Boris xuaṩ pṩəm i şıhət naxuəş maxuəm i xuabəğuəmi uz zərıćaləm i guaṩəğuəmi qamığəuvıʔəu pṩanṯəm dəmıxuəu ćıxuxər qızərızəxuəsar.

Pẋəbğur qızəʔuzıxınu zi pşərıɫxəmrə həṩəxəmrə ya mızaquəu, quažə žıⱬəxəm qiḵa ćıxu qızərıguəḵ kuəd şıpɫağurt abdež.

Sıt şhəḵə?

Boris i ʔəuⱬım pṩə xuaṩ, ar ya ğaṩəm şış ʔıhəu qaɫıtəri araş.

ʔuṯıžım i ćəḵə zəxaša şığuə-ṩəž pəḵur qızəʔuixaş QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin.

Ipəʔuəḵə qızəʔuaxa ğəɫəğuənığər qızərışıẋuam qıtriğəzəžu, abı žiʔaş, muzey pəšım ṩət «həuar» dətxənəmi zıxiṩən xueyuə qızəriɫıtər.

— Pəžır žısʔənşi, nobəmi qızgurıʔuərqım Boris apxuədiz ləⱬığəm zərıpəɫəşar.

Kuəd qıṩənaş, qıṩənauə ẋuari — durdılş.

Nobə abı i fəepɫ pẋəbğu qızəʔudox, auə kuəd dıdə ṩaş ʔuṯıžım i ćər Qəbərdey-Baɫqərım i şənxabzə uəgum ezım zərıritxəžrə.

Ɫəpqım şhəuzıh zərızıxuiṩım irinasıpıḟəu psəuaş ar, — žiʔaş Qumaxuəm.

QBR-m i Txaḵuəxəm ya zəguhənığəm i thəmadə Beppaev Muṯalip žiʔaş ɫəpqım i txıdər, abı i bləḵar qıdəḵuətey ṩəbləm Boris i txığəxəmḵə qızəraṩəfınur, ʔuṯıžım xəmığuəşəžın ɫəuⱬ qızərinəḵauə qızəriɫıtər.

DAX-m i thəmadə Səẋuroquə Həutiy abdež şıžiʔaş ɫəpqım qıxəḵa ćıxu ćərıʔuəxəm xuxəxauə Duneypso Adıgə Xasəm i xəṩaᵽəm şağəhəzır pḻanəpəm xuəfaşə dıdəu ʔuṯıž Boris i ćəri zərıxatxənur.

Qızəxuəsaxəm ḟıṩə psaɫəḵə zaxuiğəzaş Boris ipẋu ʔuṯıž — Aḟəunə Dadiy.

Boris i usə daxəxəmrə gušıʔə ḵəṩxəmrə abdež eḵu dıdəu qışejaş literaturə zəpeuəxəm qışıxəžanıḵa nıbⱬıṩə ćıḵuxər.

Fəepɫ pẋəbğur Qumaxuə Muhədinrə ʔuṯıž Dadiyrə qızəʔuaxa iuⱬḵə, a blınım dež uʒ ğəğaxər şağəṯıɫaş.

Pəžş, pṩəş txaḵuəm dežḵə apxuədə ʔuəxuğuər, auə, sə sızərepɫımḵə, abı xueyr txəmıtıžraqım, aṯə dəraş.

1940 — 2008 iɫəs bžığəxər zıtet pẋəbğum qiğəɫağuər Boris şıpsəua zəmanım i zaquəqım, aṯə ɫəpq şənxabzəm nasıpıḟəu zışiɫıtəža, abı qaruuṩə qışıxıha ɫəẋənərş…

«Guaşəmıdə həblər» — ṩərıṩəu

Şojənćıḵu Aliy i ćər zezıhə Qəbərdey qəral dramə teatrım ʔuṯıž Boris i «Guaşəmıdə həblə» spektaklır baʒəuəğuəm i 14-m i pşıhəşhəm şağəɫəğuaş.

Xət zımıṩəžır a spektaklır nəẋ ipəḵə şağəuvam ṩəupṩəu iʔamrə ar ćıxuxəm ḟıuə zəraɫəğuamrə?!

Abı xətaxəm ya psaɫəxər žıʔəğuə ẋužauə nobəmi qrahəḵ.

Pəžş, qemıḵuu qıpşıẋun, uzışıuḵıtə guərxəm uşrohəḻə abı, auə, araqə ğaṩər zərızəxəɫır.

Qeḵurə bınır anəm eɫəpəuənu, fızım ḻır iğəšınənu e ćıxuẋur bzıɫxuğə unafə xuṩəpɫu şısınu?!

Qeḵurqım!

Mis a qemıḵuxərş ʔutıžım di nəm «qıṩiʔužır», dızriğəuaḻər, zəm-zəm iriğəleyuə qıpşıẋumi, apxuədəu qıtxətxəm zaqezığəćıxužır.

Auə şıẋuḵi, ḟır em toḵuə, şhəž qiləⱬar guva-ṩəxami zəriğuətıžımḵi di gur ḟı eṩıž txaḵuəm.

Abıḵə ʔuṯıžım i dramaturg qalənır qeẋuḻaş, ar zıxuitxa də di qalənır-şə?..

Spektaklım ṩiʒən i pə qixuəu QBR-m şənxabzəmḵə i ministr Qumaxuə Muhədin qızəxuəsaxəm ḟəẋus psaɫəḵə zaxuiğazəri, respublikəm qebləğa həṩə ɫaᵽəxər pəšım ṩəsxəm yariğəćıxuaş.

Abı qışıpsəɫaş Adıgeym ṩıh ziʔə i surətıṩ, šıḵəpšınə ṩınım xuəʔəzə Ğuḵə Zamudin.

— Qəbərdey-Baɫqərım şıpsəu adıgəxəm xuədə dıdəu ḵaxəmḵə şıpsəuxəmi ʔuṯıžır zıpaṩ şımıʔəu ḟıuə yaɫağu.