Datasets:

recursal
/

SuperWikiNEXT-32B

Dataset card Viewer Files Files and versions Community

Split (1)

train · 258k rows

text stringlengths 571 541k	meta dict
Die Beit Trust se doel is die ondersteuning van die ontwikkeling van Zambië, Zimbabwe en Malawi op ‘n wye verskeidenheid van terreine. Trust ----- Alfred Beit het met sy afsterwe in 1906 £1 200 000 in ‘n fonds bekend as die Beit Trust nagelaat vir die ontwikkeling van die spoorweë en ander vervoerinfrastruktuur in Noord-Rhodesië, Suid-Rhodesië en Njassaland. Danksy goeie beleggingsbesluite het die nagelate bate aan die Trust in waarde toegeneem ten spyte van groot uitgawes. Aanvanklik is die fonds beheer deur Otto Beit, maar later deur bekende en bekwame mense soos Henry Birchenough en Hew Butler. Rivieroorgange -------------- Vyf groot brûe is deur die Trust gefinansier, naamlik die * Beitbrug oor die Limpoporivier * Otto Beit-brug oor die Zambezirivier * Birchenoughbrug oor die Saverivier * Kafuebrug oor die Kafuerivier en die * Luangwabrug Ook die aanlê ‘n honderdtal laagwaterbrûe is deur die Trust betaal. Ander projekte -------------- Later het die Trustees besluit om die terrein van hul welwillendheidswerk te verrruim. Geld is beskikbaar gestel vir die onderwys, gesondheid, omgewingsbewaring, welsynswerk, studiebeurse vir universiteitsopleiding, museums, dorpsaanleg, wetenskapllike navorsing en noodlenigingswerk na natuurrampe. Na die sikloon Idai in Maart 2019 is die Umvumvubrug op koste van die fonds herstel. In 2020 tydens die Corona-pandemie is beskermende klere aan gesondheidswerkers voorsien. Swembaddens is in arm en afgeleë gebiede gebou. Bronne ------ * Green, Lawrence G.: Full many a glorious morning. A recent journey by rail and road to four countries of Southern Africa with the traveller going back on old tracks, striking out in new directions and moving along the highways and byways of memory. Kaapstad: Howard Timmins, 1968.	{ "title": "Beit Trust", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 472, 1585, 0.29779179810725553 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1789 }
Die spoorwegnetwerk van die Zuid-Afrikaansche Republiek in 1899 (aan die begin van die Tweede Vryheidsoorlog) met die Pretoria-Pietersburg spoorlyn in rooi. Die Pretoria-Pietersburgspoorlyn is tussen in 1897 en 1899 van Pretoria na Pietersburg (deesdae Polokwane) deur die Pretoria Pietersburg Spoorweg Maatschappij met Britse kapitaal gebou. Vyf maande nadat die spoorweg voltooi is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit en die ZAR-regering lê beslag op die spoorweg. Na die oorlog kom dit onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë. Lynbou ------ Kaart van die spoorlyn Bouwerk begin in 1897 en op 1 Julie 1898 is die eerste 132 km tussen Pretoria en Nylstroom geopen. Drie maande later is die volgende 90 km tussen Nylstroom en Potgietersrus geopen en op 31 Mei 1899 is die laaste 63 km tussen Potgietersrus en Pietersburg geopen. Die spoorlyn begin by die Pretoriastasie waar dit met NZASM se spoornet verbind is. Dit loop verby die die stad aan die wes en volg die Apiesrivier tot by Hammanskraal. Terwyl die Apiesrivier en Pienaarsrivier na die weste draai, loop die spoorlyn na die noorde tot Warmbad waar dit na Nylstroom klim. Toe draai dit aan die noordooste en volg die Nylrivier tot by Potgietersrus. Daar gaan dit oor die Waterberg en dal af tot Pietersburg. Op 31 Mei 1902, toe die spoorlyn onder Britse beheer gekom het, was sy amptelike lengte 176 myl en 58 kettings (284,4 km) Tweede Vryheidsoorlog --------------------- Op 12 Oktober 1899, 'n paar maande nadat die spoorlyn geopen is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit. Die ZAR-regering lê beslag op die spoorlyn en plaas dit onder beheer van die NZASM met Mauritz de Wildt as bestuurder. De Wildt was destyds ook hoofingenieur met NZASM.. Nadat die Britse magte onder die bevel van Lord Roberts Pretoria op 31 Mei 1900 beset het, het die ZAR-regering hul na Machadodorp gevestig en spoorwegkoetse is vir regeringskantore gebruik en ook om die staatsargiewe te stoor. Nadat President Kruger na Europa vertrek het, het die ZAR regering na Pietersburg verhuis. Koetse op die Warmbad-Pietersburggedeelte van die spoorlyn is tot 30 Maart 1901 deur die ZAR regering gebruik. terselfdertyd is skade aan die Pretoria Warmbad-gedeelte van die lyn herstel. Op 1 April is Nylstroom deur die Australiese magte beset, Potgietersrus is op 5 April beset en Pietersburg is op 8 April beset. Toe kom die spoorlyn onder die beheer van die Imperial Military Railways (IMR). Afgesien van normale spoorwegdienste, het die treine ook 'n mobiele poskantoordiens gelewer. Hierna is die IMR se treine ten minste twee keer deur Boerkommando's aangeval. Op 4 Julie 1901 het 'n Boerekommando onder die bevel van Generaal CF Beyers 'n trein by Tobiasspruit, 8 km noord van Naboomspruit aangeval. Op 10 Augustus 1901 het nog 'n Boerekommando, dié keer onder die bevel van Kaptein Jack Hindon en Kaptein Henri Slegtkamp by Haartebeeslaagte, 11 km suid van Naboomspruit 'n gepantserde trein aangeval. Na die Vrede van Vereeniging (31 Mei 1902) word die spoorlyn onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë geplaas. Finansieël ---------- In 1895 is 'n konsessie aan Hendrik Jacobus Schoeman toegestaan om die spoorlyn te bou en te bedryf. In 1896 is die Pretoria-Pietersburg Railway Company Limited met 'n kapitaal van £500 000 in die Verenigde Koninkryk gestig en op die Londense beurs gelys om die konsessie te bedryf. Verdere finansiering is verkry deur die uitreiking van skuldbriewe ter waarde van £1 005 400. Tussen 31 Mei 1899 en 13 Oktober 1899 is 45 611 passassiers en 7402 ton vrag deur die spoorweg vervoer. Die inkomste oor hierdie periode was £25 858 en uitgawe (uitsluitende rente op sy skuldbrieve) was £22,227. Op 14 November 1903 is die maatskapy deur die Britse Regering ontein. Die Britse regering het die aandeelhouers hul oorspronklikke kapitaal terugbetaal en ook die maatskapy se bate betaal. In opdrag van die Konvensie van Den Haag (1898) is vergoeding aan hulle betaal vir inkomste wat deur die ZAR-regering gewaarborg is. Die bedrag verskuldig aan belasting is uiteindelik in 1908 in die Engelse Hooggeregshof vereffen. Lokomotiewe ----------- Die PPS het 'n totaal van 15 lokomotiewe bestel maar voordat die laaste vier afgelewer is, het die Tweede Vryheidsoorlog uitgebreek en die PPS het met die NZASM saamgesmelt. Terwyl die spoorweg in aanbou was, is vier saaltenklokomotiewe gekoop vir bouwerk en rangeringswerk. Drie 26 tonner 0-6-0ST lokomotiewe is direk van die vervaardiger en een lokomotief, 'n 0-4-0ST is tweedehands van die NGR gekoop. Die PPS het aflewering van ses hooflynlokomotiewe geneem - vyf 2-6-4T tenklokomotiewe wat nuut gekoop is en 'n tweedehandse 4-6-0T tenklokomotief wat van die Delagoabaai Spoorweg gekoop is. 'n Sesde 2-6-4T tenklokomotief het op die seereis tussen die Verenigde Koninkryk en Suidelike Afrika verlore geraak. Die vervangingslokomotief is in 1900 te Lourenco Marques afgelewer. In 1898 is drie 4-8-0 tenderlokomotiewe bestel. Hierdie lokomotiewe, wat op die 7de Klas van die Kaapse Regeringspoorweë gebaseer is, is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë gelewer. In 1898 is 'n 46 tonner lokomotief ook van NZASM verkry. Hy het die naam "Prinsloo" gedra. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Jaar \| Aantal \| PPS Nommer \| Konfigurasie \| PPS Tipe/Naam \| SAS Tipe \| Trekkrag \| Vervaardiger \| \| kN \| lbf \| \| 1896 \| 3 \| - \| 0-6-0ST \| 26 Tonner("Pretoria", "Pietersburg" & "Nylstroom") \| - \| 44 \| 9 800 \| Hawthorn-Leslie & Co \| \| 1897 \| 1 \| - \| 4-6-0T \| 35 tonner "Die Portugese tenk" \| - \| 42 \| 9 354 \| Nasmyth, Wilson & Co \| \| 1898 \| 1 \| - \| 0-6-4T \| 46 Tonner ("Prinsloo") \| Klas B \| 73,8 \| 16 580 \| Maschinenfabrik Esslingen \| \| 1898 \| 1 \| - \| 0-4-0ST \| "Natal" \| - \| 25 \| 5 526 \| Neilson, Reid & Co \| \| 1897 \| 6 \| 1-6 \| 2-6-4T \| 55 Tonner (Nr 1: "President Kruger") \| Klas D \| 69,4 \| 15 610 \| Beyer, Peacock & Co \| \| 1898 \| 3 \| 7-9 \| 4-8-0 \| \| Klas 7B \| 83 \| 18 660 \| Neilson, Reid & Co. \| \| Notas 1. ↑ Hierdie lokomotiewe is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë afgelewer \| \| \| --- \| \| Beelde van die Pretoria-Pietersburg Spoorweg \| \| \| \| \| --- \| \| Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899 \| \| Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899 \| \| \| \| --- \| \| PPS Lokomotief "President Kruger"PPS Lokomotief "President Kruger" \| \| PPS Lokomotief "President Kruger" \| \| \| \| --- \| \| Privaatpassasierswa van die PPS.Privaatpassasierswa van die PPS. \| \| Privaatpassasierswa van die PPS. \| \| \| \| --- \| \| PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk"PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk" \| \| PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk" \| \|	{ "title": "Pretoria-Pietersburgspoorlyn", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3709, 8060, 0.46017369727047147 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6818 }
Behati Prinsloo Behati Prinsloo (gebore 16 Mei 1989 in Grootfontein, Namibië) is 'n Namibiese foto- en loopplankmodel. Sy is veral bekend vir haar werk as model vir Victoria's Secret se subhandelsmerk Pink. Sy is getroud met die Amerikaanse musikant en akteur Adam Levine. Biografie --------- Sy is op die ouderdom 16 deur 'n fotograaf in 'n supermark in Kaapstad ontdek. Die fotograaf stel aan haar voor om die Storm-modelbestuuragentskap te besoek. 'n Week later het sy die agentskap besoek en foto's is van haar geneem. Sarah Doukas het haar later na Londen geneem vir modelwerk. Haar foto's word op die voorblad van Italië se Muse tydskrif en die Britse Telegraph Magazine gepubliseer. Sy was meer onlangs op die voorblad van die Russiese Vogue in Februarie 2007, en die American Velvet tydskrif in Junie 2007. Sy word as fotomodel gebruik in advertensieveldtogte deur Adore, Aquascutum, Chanel, H&M, Hugo Boss, Kurt Geiger, Marc by Marc Jacobs, Max Studio, en Nina Ricci. Sy het aan modevertonings vir Prada, Paul Smith, Vera Wang, Marc Jacobs, Proenza Schouler, Versace, Chanel, Missoni en DKNY deelgeneem. Behati Prinsloo is aangewys as 31ste op die Top 50 Models Women-ranglys en 14de op The Top Sexiest Models-ranglys deur models.com. Filmografie ----------- * 2012: Hawaii Five-0 * 2015: Taylor Swift: The 1989 World Tour Live	{ "title": "Behati Prinsloo", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 322, 1393, 0.23115577889447236 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1362 }
Priapisme is ’n toestand waar ’n penis ure lank hard bly sonder dat daar stimulasie is of nadat stimulasie geëindig het. Daar is drie soorte: iskemies, (laevloei), nie-iskemies (hoëvloei) en terugkerend iskemies (onderbroke). Die meeste gevalle is iskemies; dit is gewoonlik pynlik terwyl nie-iskemiese priapisme nie is nie. By iskemiese priapisme is die grootste deel van die penis hard, maar nie die eikel nie; by nie-iskemiese priapisme is die hele penis halfstyf. Oorsake en behandeling ---------------------- Sekelselsiekte is die grootste oorsaak van iskemiese priapisme. Ander oorsake sluit in medisyne en dwelmmiddels soos kokaïen en dagga. Nie-iskemiese priapisme kan voorkom ná trauma aan die penis of ’n rugmurgbesering. Eersgenoemde kom voor wanneer nie genoeg bloed uit die penis vloei nie, terwyl laasgenoemde gewoonlik voorkom weens toenemende bloedvloei. Behandeling hang af van die soort priapisme. As dit nie binne die eerste 48 uur behandel word nie, kan voltydse littekens aan die penis vorm. Die siekte kom by sowat 1 uit 20 000 tot 1 uit 100 000 mans per jaar voor. Terminologie ------------ Die term is afgelei van die naam van die Griekse god Priapos (Grieks: Πρίαπος), ’n god van vrugbaarheid. Hy word dikwels uitgebeeld met ’n besonder groot ereksie.	{ "title": "Priapisme", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 277, 1345, 0.20594795539033459 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Priapisme</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\">Klassifikasie en eksterne bronne</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Fresko van <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Priapos\\" title=\\"Priapos\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Priapos\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Priapos\\"}}'>Priapos</a> in <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Pompeji\\" title=\\"Pompeji\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Pompeji\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Pompeji\\"}}'>Pompeji</a>."}\" typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Priapus_Fresco.jpg\"><img data-file-height=\"1152\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"864\" decoding=\"async\" height=\"267\" resource=\"./Lêer:Priapus_Fresco.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/200px-Priapus_Fresco.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/300px-Priapus_Fresco.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/400px-Priapus_Fresco.jpg 2x\" width=\"200\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>Fresko van <a href=\"./Priapos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Priapos\">Priapos</a> in <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Pompeji\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pompeji\">Pompeji</a>.</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./ICD-10\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10\">ICD-10</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-10_Hoofstuk_N\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10 Hoofstuk N\">N</a><a class=\"external text\" href=\"http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/N48.3\" rel=\"mw:ExtLink\">48.3</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-9\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-9\">ICD-9</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=607.3\" rel=\"mw:ExtLink\">607.3</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Diseases_Database\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Diseases Database\">DiseasesDB</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.diseasesdatabase.com/ddb25148.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">25148</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./EMedicine\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"EMedicine\">eMedicine</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.emedicine.com/med/topic1908.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">med/1908</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./Medical_Subject_Headings\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Medical Subject Headings\">MeSH</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2006/MB_cgi?field=uid&term=D011317\" rel=\"mw:ExtLink\">D011317</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\"><img data-file-height=\"190\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"210\" decoding=\"async\" height=\"22\" resource=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/24px-Star_of_life_caution.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/36px-Star_of_life_caution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/48px-Star_of_life_caution.svg.png 2x\" width=\"24\"/></a></span> <a href=\"./Wikipedia:Mediese_vrywaringsnota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wikipedia:Mediese vrywaringsnota\">Mediese waarskuwing</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1298 }
Pretoria FM, die voormalige Radio Pretoria, is 'n gemeenskap-gebaseerde radiostasie in Pretoria. Hulle saai 24 uur per dag op 104.2 FM uit. Pretoria FM is beskikbaar oor die hele wêreld deur middel van internet-uitsendings wat op hul webwerf beskikbaar is. In Suid-Afrika beskik die Radio oor ’n aantal FM uitsaai-torings wat die grootste deel van Gauteng, Limpopo, Noordwes, Mpumalanga en die noorde van KwaZulu-Natal dek en bereik nagenoeg 2 miljoen Afrikaanssprekendes; verder word duisende luisteraars bereik deur middel van satellietskottel ontvangs. Die Radio gebruik Afrikaans as voertaal maar speel gereeld ligte Engelse musiek en bied ’n groot verskeidenheid programme aan. Geskiedenis ----------- ### Ontstaan Gedurende September 1993 is die radiostasie as Radio Pretoria gestig en ontvang sy uitsaailisensie wat slegs vir drie dae geldig sou wees. Die radio is deur die hoofstroommedia beskryf as ’n "regse" radiostasie. Sommige oud-omroepers van die SAUK het hulle gewig ingegooi en het die radio se stryd om voortbestaan begin. In 1995 ontvang die Radio sy eerste eenjaarlisensie, wat die daaropvolgende twee jaar hernu is. In 1999 word Radio Pretoria se eerste aansoek om ’n vierjaarlisensie afgekeur en moes die stasie talle hofsake begin om sy uitsaairegte te beskerm. Meer as agt jaar lank sou hierdie stryd duur om uiteindelik in 2007 gewen te word in die Bloemfonteinse Appèlhof waar vyf regters eenparig beslis het dat die redes vir afkeuring, verwerp word. Die hof beslis dat die aansoek hersien word, dat die Uitsaaiowerheid die hofkoste moes betaal en dat al die redes vir die afkeuring van die aansoek ongegrond is. Radio Pretoria het, te midde van hierdie lang uitgerekte stryd in die howe wat etlike miljoene rand beloop het, tog daarin geslaag om intussen te groei en die standaard van sy uitsendings en programme te verhoog. Sommige van die bekendste omroepers het hulle dienste gratis aangebied in daardie eerste jare van sy bestaan. Aan die einde van 2008 het die Radio reeds meer as veertig permanente personeel in diens gehad, terwyl sowat vyftig medewerkers hul dienste gratis aanbied. Op 16 Desember 2008 het meer as 82 000 mense in die buiteland ingeskakel op die Geloftedag-uitsendings van Radio Pretoria. ### Samesmelting en naamsverandering Radio Pretoria het op 20 Julie 2015 saam met ander radiostasies: Radio Drakensberg, Radio Dagbreek, Radio Magaliesberg, Radio Tafelkop, Radio Naboom, Radio Kransberg, Radio Ysterberg, Radio Wolkberg saamgesmelt en het onder een, nuwe handelsnaam, Pretoria FM begin uitsaai en vorm sodoende die grootste Afrikaanse gemeenskapsradiodiens in Suid-Afrika. Die bekendstelling het by die Atterburyteater in Pretoria plaasgevind. Bronne ------ * "Pretoria FM is 25 jaar jonk". Maroela Media. 17 September 2018. Besoek op 17 September 2018.	{ "title": "Pretoria FM", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 549, 2844, 0.1930379746835443 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:{{{kleur}}}; font-size:120%; text-align:center;\">Pretoria FM</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\"Die kenteken van <b data-parsoid=\\\"{}\\\">Pretoria FM</b>\"}' typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a href=\"./Lêer:Pretoria-fm-logo.png\"><img data-file-height=\"196\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"194\" decoding=\"async\" height=\"196\" resource=\"./Lêer:Pretoria-fm-logo.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Pretoria-fm-logo.png\" width=\"194\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Die kenteken van <b>Pretoria FM</b></div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Gestig</th>\n<td>September <a href=\"./1993\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1993\">1993</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Formaat</th>\n<td>Internet, <a href=\"./Radio#AM_en_FM\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Radio\">FM</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Slagspreuk</th>\n<td><i>Hoop, glo, lééf in Afrikaans</i></td></tr>\n<tr>\n<th>Taal</th>\n<td><a href=\"./Afrikaans\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afrikaans\">Afrikaans</a> en <a href=\"./Engels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engels\">Engels</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Uitsaaiarea</th>\n<td><a href=\"./Gauteng\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gauteng\">Gauteng</a>,<br/><a href=\"./Limpopo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Limpopo\">Limpopo</a>,<br/><a href=\"./Noordwes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Noordwes\">Noordwes</a>,<br/><a href=\"./Mpumalanga\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mpumalanga\">Mpumalanga</a>,<br/><a href=\"./KwaZulu-Natal\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"KwaZulu-Natal\">KwaZulu-Natal</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Webtuiste</th>\n<td><a class=\"external text\" href=\"http://www.pretoriafm.co.za/\" rel=\"mw:ExtLink\">pretoriafm.co.za</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Aanlyn Uitsending</th>\n<td><a class=\"external text\" href=\"http://www.pretoriafm.co.za/PtaFM-pop-streamer2.html\" rel=\"mw:ExtLink\">Pretoria FM: Luister Aanlyn</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2862 }
\| \| \| --- \| \| #F5F5DC \| Die benaming Beige kom van die Franse woord vir die kleur van natuurlike wol. Hierdie is vars-geskeerde wol van die "Royal Winter Fair". Beige is 'n baie ligte bruin kleur, onder andere beskryf as 'n vaal sand ligbruin kleur, 'n grys-bruin, 'n ligte grys-geelbruin, of 'n ligte tot grys geel. Dit word deesdae gebruik vir 'n verskeidenheid van ligte skakerings wat gekies word vir hul neutrale of bleekwit voorkoms. Beige word as 'n kleurterm gebruik in die moderne sin in Frankryk sedert 1855–1860 en die skrywer Edmond de Goncourt gebruik dit in sy roman La Fille Elisa in 1877. Die eerste opgetekende gebruik van beige as 'n kleurnaam in Engels is in 1887. Sedert die 1920's het die betekenis van die term beige uitgebrei tot 'n punt waar dit nie net gebruik word vir 'n ligte geelbruin kleur nie, maar ook vir 'n wye verskeidenheid van ligte bruin- en ligbruinskakerings. Beige is uiters moeilik om te produseer in tradisionele geneutraliseerde CMYK-drukwerk as gevolg van die lae vlakke van ink op elke plaat; dikwels sal dit in pers of groen druk en die resultate sal waarskynlik wissel in 'n enkele oplaag. Kleurkoördinate --------------- Volgens verskeie kleurskemas word beige as volg voorgestel: \| Model \| Koördinate \| \| --- \| --- \| \| Hex triplet \| #F5F5DC \| \| RGB-kleurmodel \| (245, 245, 220) \| \| CMYK \| (0, 0, 10, 4) \| \| HSV \| (60°, 10%, 96%) \| Sien ook -------- * Lys van kleure	{ "title": "Beige", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1003, 2012, 0.4985089463220676 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1453 }
\| Periode/sisteem \| Epog/serie \| Tydsnede/etage \| M. jaar gelede \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Neogeen \| Mioseen \| Aquitanium \| jonger \| \| Paleogeen \| Oligoseen \| Chattium \| 23,03–28,1 \| \| Rupelium \| 28,1–33,9 \| \| Eoseen \| Priabonium \| 33,9–38,0 \| \| Bartonium \| 38,0–41,3 \| \| Lutetium \| 41,3–47,8 \| \| Ipresium \| 47,8–56,0 \| \| Paleoseen \| Tanetium \| 56,0–59,2 \| \| Selandium \| 59,2–61,6 \| \| Danium \| 61,6–66,0 \| \| Kryt \| Laat \| Maastricht \| ouer \| \| Die verdeling van die Paleogeen (IKS). \| Die Priabonium is ’n chronostratigrafiese etage sowel as geologiese tydsnede van onderskeidelik die sisteem en periode Paleogeen (serie/epog Eoseen). Dit verwys dus na ’n tydperk sowel as die gesteentes wat in dié tydperk gevorm het. Die tydperk was van sowat 38 tot 33,9 miljoen jaar gelede. Dit is voorafgegaan deur die Bartonium en gevolg deur die Rupelium. Naam en definisie ----------------- Die Priabonium is in 1893 deur die Franse geoloë Ernest Munier-Chalmas en Albert de Lapparent genoem na Priabona in die Italiaanse gemeente Monte di Malo naby Vicenza. Die basis van die etage word gedefinieer deur die eerste voorkoms van die nannoplankton Chiasmolithus oamaruensis en die bokant deur die uitsterwing van die Foraminifera Hantkenina. Dié gebeurtenis het plaasgevind kort voor ’n groot verandering in die soogdier-fauna van Europa en Asië, wat gepaard gegaan het met ’n massauitwissing. Bronne ------ * (en) Gradstein, F.M.; Ogg, J.G.; Schmitz, M.D. & Ogg, G.M.; 2012: A Geologic Time Scale 2012, Elsevier, ISBN 0444594256.	{ "title": "Priabonium", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 458, 1226, 0.3735725938009788 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1573 }
Een van die mees fundamentele eienskappe van materie is die behoud van 'n sekere aantal eienskappe. Aan die einde van die 18e eeu het die skeikundige Antoine Lavoisier ontdek dat massa nie vernietig of geskep kan word nie. In die 19e eeu is die eerste wet van die termodinamika oor die behoud van energie geformuleer. Analoog hieraan is die wet van die behoud van meganiese energie in die meganika. Die behoudswette van die klassieke meganika kan met sekere korreksies ook toegepas word in vertakkinge van die moderne fisika, byvoorbeeld die relatiwiteitsteorie, die kwantummeganika en die elementêre deeltjieteorie. Namate die wetenskap gevorder het, het wetenskaplikes beset dat sekere fisiese groothede nie net kan verdwyn nie. Intuïtief voel 'n mens dat dit baie logies klink, maar die wetenskap moes ver vorder om dit te kon bewys. In die 18e eeu het Lavoisier die stowwe wat aan chemiese reaksies deelneem, voor en na die reaksie noukeurig geweeg en tot die gevolgtrekking gekom dat die materie nie verlore gaan nie. Dit het aanleiding gegee tot die wet van behoud van materie. Hierdie wette het nie tot materie beperk gebly nie. Later is die wet van behoud van momentum geformuleer. Die momentum van 'n bewegende liggaam word gedefinieer as die massa vermenigvuldig met die snelheid waarteen dit beweeg. Hieruit volg dat as 'n volmaak elastiese bal teen 'n harde muur gegooi word, dit teen dieselfde snelheid van die muur sal wegspring as die snelheid waarteen dit die muur getref het. Iemand sal dadelik die opmerking maak dat daar nie so iets soos "'n volmaak elastiese bal" bestaan nie. Tog is daar deeltjies wat as "volmaak elasties" beskou kan word - atome en molekules van gasse, byvoorbeeld. Die wet van behoud van momentum geld net as daar geen eksterne krag op die bewegende massa inwerk nie. ŉ Tipiese voorbeeld van so 'n eksterne krag is wrywingskrag. Saam met hierdie wet kry ons die wet van behoud van hoekmomentum. As 'n liggaam in 'n sirkel beweeg, is die hoekmomentum gelyk aan die momentum vermenigvuldig met die straal van die sirkel. Die volgende vraag wat ontstaan, is: waar sien ŉ mens dit in die natuur? Die sonnestelsel kan beskou word as 'n stelsel waarop geen eksterne kragte inwerk nie. Die aarde beweeg al baie miljoene jare om die son en behou sy momentum en hoekmomentum. Die behoudswette wat tot dusver bespreek is, is van toepassing op deeltjies of materie. Daar is egter in die termodinamika ook behoudswette wat intuïtief nie so duidelik is nie. Daar is byvoorbeeld vasgestel dat warmte iets is wat nie 'n behoudswet gehoorsaam nie. Tydens 'n termodinamiese proses kan warmte verdwyn sander dat dit weggelei word. Die behoudswet wat hier van toepassing is, lui dat warmte plus arbeid behoue bly. Behoud van meganiese energie ---------------------------- Hierdie wet dui aan dat die meganiese energie in 'n stelsel nie tot niet sal gaan as geen eksterne kragte daarop inwerk nie. Die meganiese energie is die som van die bewegingsenergie en die potensiële energie. Die bewegingsenergie is presies wat die naam se dit is. Dit kos 'n sekere hoeveelheid energie om 'n voorwerp aan die beweeg te kry. Die energie wat bygevoeg word, word nou in bewegingsenergie omgesit. Daar bestaan dus ŉ verband tussen bewegingsenergie en momentum. Bewegingsenergie, wat ook kinetiese energie genoem word, word gedefinieer as die helfte van die massa vermenigvuldig met die kwadraat van die snelheid. Die potensiële energie van 'n liggaam in joule word gedefinieer as die gewig van die liggaam in newton vermenigvuldig met die hoogte daarvan bokant die grond in meter. Meganiese energie is potensiële energie + kinetiese energie, en volgens die wet van behoud van meganiese energie sal hierdie twee saam altyd 'n konstante wees (as die een verminder, sal die ander een meer word), soos wanneer 'n bal vertikaal die lug ingegooi word. Namate dit styg, neem die potensiële energie toe, maar terselfdertyd trek die bal stadiger en die kinetiese energie neem af. Wanneer dit die hoogste punt bereik het, gaan staan dit vir ŉ oomblik stil in die lug. Dan besit dit slegs potensiële energie. As dit nou begin terugval, verminder die potensiële energie, terwyl die kinetiese energie toeneem. Energie is die vermoë om arbeid te verrig. Byvoorbeeld, 'n groot rots wat op die rand van 'n krans lê, kan verwoesting saai as dit daar sou afrol. Bo-op die krans het dit baie potensiële energie wat baie destruktiewe "arbeid" kan verrig as die rots momentum begin kry. Daar is dus 'n wisselwerking tussen verskillende vorme van energie. Baie vorme van energie kan ook in warmte omgesit word. 'n Koeël wat 'n harde oppervlak tref, kom in ŉ baie kort tydjie tot stilstand. Wat het dan van die energie daarvan geword? 'n Deel van die energie is gebruik om 'n gat in die muur te ruk, ŉ deel is in warmte omgesit en nog ŉ deel is gebruik om die stukkie lood plat te slaan. In 'n stoomenjin word die potensiële energie in die hout of steenkool in warmte omgesit, wat weer kinetiese energie tot gevolg kan hê. Die water in 'n kraan het potensiële energie in die vorm van druk; as die kraan oopgedraai word, verminder die druk en gevolglik ook die potensiële energie. Die potensiële energie word dan in kinetiese energie omgesit en die water begin loop. Deur arbeid te verrig, kan ŉ veer uitgetrek en potensiële energie sodoende in die styfgespanne veer bygevoeg word. So 'n veer kan ook gebruik word om 'n horlosie aan te dryf, en dan word die potensiële energie in kinetiese energie omgesit. Die verband tussen energie, arbeid en momentum behoort nou duidelik te wees en 'n paar praktiese gevolge daarvan kan nou bespreek word. Deur 'n biljartbal met die stok te stamp, word kinetiese energie aan die bal oorgedra. As dit nou ŉ ander bal suiwer tref, sal die bewegende bal tot stilstand kom en sal die ander bal teen dieselfde snelheid in dieselfde rigting begin beweeg, mits die energieverlies nul is. Energieverliese kan ontstaan as gevolg van die wrywing op die tafel en by die klapgeluid wanneer die balle bots (klank is ook 'n vorm van energie). Hierdie effekte is egter minimaal en vir berekeningdoeleindes kan hulle weggelaat word sonder om veel afbreuk te doen aan die akkuraatheid van die antwoord. Wanneer die balle mekaar met ŉ hoek tref, geld dieselfde wette nog, maar die bewegings raak effens meer kompleks. Dit blyk dus dat die term "behoud van iets" slegs beteken dat daardie "iets" altyd konstant bly, en as daar - die "iets" uit verskillende dinge saamgestel is, sal die totale som daarvan nog konstant bly, ten spyte daarvan dat die komponente waaruit dit bestaan, verander. In die moderne fisika kan hierdie wette nog steeds toegepas word met sekere "verfynings". Byvoorbeeld, in die klassieke meganika (en in die alledaagse lewe) word die massa van 'n voorwerp beskou as die sogenaamde rusmassa. Dit is die massa wat dit sal hê wanneer dit stilstaande is. Die teorie van spesiale relatiwiteit lei egter dat die massa van 'n voorwerp nie altyd dieselfde is nie, maar dat dit met snelheid toeneem. Vir die meeste praktiese doeleindes is die toename in massa weglaatbaar klein, maar wanneer die snelheid van 'n deeltjie naby ligsnelheid kom, raak dit ŉ ernstige saak en moet dit in berekening gebring word. Voorbeelde hiervan is wanneer kerndeeltjies soos elektrone en protone tot baie hoë snelhede in 'n versneller of siklotron versnel word. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409435, volume 2, bl. 222 - 224. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 4131214-4 * LCCN: sh85031254 \|	{ "title": "Behoudswet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 91, 6217, 0.014637284864082355 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 7591 }
Die Bekoorlike spinnekopbos (Serruria pinnata) is 'n blomdraende struik wat tot die genus Serruria behoort en deel van die fynbos vorm. Die plant is endemies aan die Wes-Kaap en kom vanaf die Kaapse Vlakte by Durbanville tot die Hottentots-Hollandberge voor. Die struik is platterig en word 1.0 m hoog en blom van Julie tot Oktober Die plant oorleef 'n brand en spruit weer uit. Twee maande nadat dit geblom het, val die vrugte af en miere versprei die sade. Hulle stoor die sade in hul neste. Die plant is eenslagtig. Bestuiwing vind plaas deur die werking van insekte. Die plant groei in sand en graniet hellings op hoogtes van 80 - 100 m. In 2001 het daar slegs een populasie van 20 plante nog bestaan. In Engels staan dit as die Graceful Spiderhead bekend. Bronne ------ * REDLIST Sanbi * Biodiversityexplorer * Protea Atlas * Plants of the World Online \| \| \| \| --- \| --- \| \| Taksondatabasisse \| * Wd: Q18083315 * GBIF: 3997339 * iNaturalist: 594476 * IPNI: 706576-1 * IUCN: 113238699 * Plant List: tro-26500297 * Tropicos: 26500297 \|	{ "title": "Bekoorlike spinnekopbos", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 508, 1143, 0.4444444444444444 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">Bekoorlike spinnekopbos</th></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_CR_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/220px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/330px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/440px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Kritiek_bedreigde_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kritiek bedreigde spesie\">Kritiek bedreig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_krities_bedreigde_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plantae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plantae\">Plantae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Angiosperms\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Angiosperms\">Angiosperms</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Eudicots\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eudicots\">Eudicots</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteales\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteales\">Proteales</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteaceae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteaceae\">Proteaceae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a href=\"./Serruria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Serruria\">Serruria</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>S.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>pinnata</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Serruria pinnata</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(Andr.) <a href=\"./Robert_Brown_(botanis)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Robert Brown (botanis)\">R.Br.</a>, (1810)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Sinoniem_(taksonomie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sinoniem (taksonomie)\">Sinonieme</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><i>Protea pinnata</i> <small>Andrews</small></li>\n<li><i>Serruria pinnata var. longifolia</i> <small>Meisn.</small></li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1060 }
Lloyd Loom-weefstof Die Lloyd Loom-weeftegniek is in 1917 deur die Amerikaner Marshall B. Lloyd gepatenteer. Hy het kraftpapier om 'n metaaldraad gedraai, die papierdrade op 'n weefgetou opgestel, en 'n aaneenlopende stuk materiaal, wat as die tradisionele Lloyd Loom-stof bekend geword het, geweef. Die stewige, dog buigsame Lloyd Loom-stof word geknip en oor buighoutraamwerke getrek en vasgekram, om 'n verskeidenheid meubels en huishoudelike voorwerpe te maak. Lloyd Loom-stoele het vinnig baie gewild in die Verenigde State geraak. Lusty Lloyd Loom ---------------- In 1921 het Marshall B. Lloyd die Britse regte aan W (William) Lusty & Seuns verkoop, wat die Lloyd Loom-stof gebruik het om 'n reeks meubels met eenvoudiger ontwerpe, as die oorspronklike Amerikaanse meubelstukke, te skep. Tydens die 1930s het Lloyd Loom-meubels 'n hoogtepunt van gewildheid bereik, en is dit in hotelle, restaurante en teekamers, sowel as aan boord van 'n Zeppelin en passasierskepe gebruik, sodat dit 'n huishoudelike naam geword het. Die Lusty-familie het meer as 'n duisend ontwerpe ontwikkel, en meer as tien miljoen Lusty Lloyd Loom-meubelstukke is voor 1940 in Amerika en Groot-Brittanje gemaak. Teen 1933 was daar meer as 400 ontwerpe in die Lusty Lloyd Loom-katalogus. 'n Bomaanval in 1940, tydens die Tweede Wêreldoorlog, het die fabriek in Oos-Londen, waar die goedere vervaardig is, verwoes. Die besigheid is weer in 1951 op die been gebring, maar die na-oorlogse toestande het verkope nadelig beïnvloed. Geoffrey Lusty, 'n kleinseun van William Lusty, wat die onderneming begin het, het die produksie in die laaste dekade van die twintigste eeu laat herleef deur produksie na die Verre Ooste te verskuif. Alhoewel die produksiestandaarde so goed soos die oorspronklike was, en al die artikels volgens die oorspronklike W Lusty & Sons-ontwerpe gemaak is, het die verkope nie in die Verenigde Koninkryk gevorder nie, en in 2008 het die onderneming adviseurs versoek om 'n nuwe eienaar te kry. In Julie 2008 het W Lusty & Sons die Lusty Furniture Company geword, gerugsteun deur private beleggers wat graag die nalatenskap van Marshall B Lloyd, die uitvinder van Lloyd Loom, wou bewaar. Die nuwe eienaars het die katalogus met die oorspronklike ontwerpe weer uitgegee, en die produksie van die meubels in Indonesië voortgesit. Hulle het dit ook moontlik gemaak om die oorspronklike ontwerpe in enige kleur te bestel, soos wat W Lusty & Seuns dit in 1922 aangebied het. 'n Stel St. Tropez-stoele van Lloyd Loom-stof Sommige vervaardigers en kleinhandelaars het sedertdien sintetiese vesels, wat op die oorspronklike Lloyd Loom-stof gebaseer was, ontwikkel. Die sintetiese weergawes word veral vir buitelewe-meubels gebruik. Die grootste gedeelte van die huidige wêreldwye Lloyd Loom-produksie vind in Indonesië, China en Vietnam plaas. Alhoewel Lloyd Loom op 'n klein skaal in die Verenigde Koninkryk vervaardig word, word die meeste Lloyd Loom-ondernemings en kleinhandelaars as invoerondernemings bedryf, met die oorgrote hoeveelheid Lloyd Loom-meubels wat in die Verre Ooste vervaardig word.	{ "title": "Lloyd Loom", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 285, 2919, 0.09763617677286741 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3116 }
Die Pretoria Kunsvereniging is 'n organisasie vir die vir die bevordering en ondersteuning van die visuele kunste, en in geleë in Nieuw Muckleneuk in Pretoria. Geskiedenis ----------- Die Suid-Afrikaanse Beeldende Kunste Vereniging is in 1871 in Kaapstad gestig, en in 1945 hernoem na die Suid-Afrikaanse Kunsvereniging. Die Noord-Transvaalse tak van die vereniging is op 27 September 1947 gestig in Pretoria. Hoë Kommissaris Charles te Water was die dryfkrag vir die vorming van die vereniging, en ook sy eerste president. Die eerste voorsitter was die kunstenaar Walter Battiss. In 1959 bekom die vereniging 'n perseel in die Polley's Arkade, en open hul eerste galery. In 1963 word die galery na die Ou Nederlandse Bank-gebou verskuif en in 1978 na die 36ste vloer van die Vokskasgebou. In 1991 verhuis hulle na die huidige perseel by Mackiestraat 173 in Nieuw Muckleneuk. In 1998 word die naam van die vereniging verander na die Suid-Afrikaanse Nasionale Vereniging vir Visuele Kuns (SANAVA), waarvan die Pretoria Kunsvereniging 'n affiliaat is.	{ "title": "Pretoria Kunsvereniging", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 487, 1463, 0.33287764866712233 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\"><center>Pretoria Kunsvereniging</center></span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Vorige naam</td><td colspan=\"2\">Suid-Afrikaanse Kunsvereniging</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Stad of dorp</td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Pretoria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pretoria\">Pretoria</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Land</td><td colspan=\"2\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\"><img data-file-height=\"267\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"400\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Openingsjaar</td><td colspan=\"2\">1947</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Geopen deur</td><td colspan=\"2\">Hoë Kommissaris Charles te Water</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tipe kunsgalery</td><td colspan=\"2\">Kunsvereniging</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Webtuiste</td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.artsassociationpta.co.za/home.html\" rel=\"mw:ExtLink\"><i>Pretoria Kunsvereniging</i></a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1057 }
Die Hemichordata is 'n klein dierefilum binne die Deuterostomia. Hulle is verwantes van die Chordata. DNS-navorsing wys nogtans uit dat hulle dalk nouer aan die Echinodermata verwant is. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Deuterostomia \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| \| Echinodermata \| \| \| \| \| Hemichordata \| \| \| \| \| \| \| \| Chordata \| \| \| \| \| \| Die Hemichordata het 'n kermerkende liggaamsindeling in drie dele: 'n voorste lob, 'n kraag en 'n romp. Van hierdie spesies het kenmerke wat ook by rugstringdiere aangetref word soos kieusplete en 'n stomochord in die kraag wat soos die notochord (rugstring) lyk. Nie alle spesies het nogtans hierdie kenmerke nie. Vandag is daar net 'n paar honderd spesies, wat in see voorkom. Die Hemichordata kan in drie klasse verdeel word: 1. Die Enteropneusta of eikelwurms 2. Die Pterobranchia 3. Die Graptolithina † of graptoliete Die eikelwurms het talle kieu-openings. Hulle graaf hulle in in die sediment met hul voorste lob, wat soos 'n slurp lyk. Die meeste is klein, maar van hulle kan 2,5 m lank word. Daar is net ongeveer 20 lewende Pterobranchia, wat baie van die eikelwurms verskil. Hulle vorm kolonies van indiwiduele soöiede wat dikwels net 1 mm lank word en in netwerk van buise woon, die coenecium. Die voorste lob is nie 'n verlengde slurp nie, maar is skildvormig. Daar word gedink dat hulle die naaste verwante van die graptoliete is, wat ook kolonies gevorm het, maar vry in of op die water gedryf het.	{ "title": "Hemichordata", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 522, 1535, 0.3400651465798046 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Hemichordata<br/><div style=\"font-size: 85%;\">Tydperk: <a href=\"./Kambrium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kambrium\">Kambrium</a> – <a href=\"./Holoseen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Holoseen\">tans</a>, <span style=\"display:inline-block;\"></span><span style=\"display:inline-block;\">510–0<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m. jaar gelede</span> <span style=\"display:inline-block;\"></span><div id=\"Timeline-row\" style=\"margin: 4px auto 0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:18px; overflow:visible; border:1px #666; border-style:solid none; position:relative; z-index:0; font-size:13px;\">\n<div style=\"position:absolute; height:100%; left:0px; width:208.46153846154px; padding-left:5px; text-align:left; background-color:rgb(254,214,123); background-image: -moz-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -o-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -webkit-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: linear-gradient(to right, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1));\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Precambrian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Precambrian\">PreЄ</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(129,170,114); left:36.553846153846px; width:18.175384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Cambrian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cambrian\">Є</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,169,138); left:54.729230769231px; width:15.095384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Ordovician\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ordovician\">O</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(166,223,197); left:69.824615384615px; width:9.3753846153846px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Silurian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Silurian\">S</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(221,150,81); left:79.2px; width:19.224615384615px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Devonian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Devonian\">D</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(63,174,173); left:98.424615384615px; width:20.375384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Carboniferous\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carboniferous\">C</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(247,88,60); left:118.8px; width:16.246153846154px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Permian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Permian\">P</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(153,78,150); left:135.04615384615px; width:17.396923076923px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Triassic\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Triassic\">T</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,187,231); left:152.44307692308px; width:18.310769230769px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Jurassic\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jurassic\">J</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(111,200,107); left:170.75384615385px; width:27.076923076923px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Cretaceous\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cretaceous\">K</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,161,99); left:197.83076923077px; width:14.374461538462px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Paleogene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Paleogene\"><small>Pg</small></a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,221,45); left:212.20523076923px; width:7.7947692307692px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Neogene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Neogene\"><small>N</small></a></div>\n<div id=\"end-border\" style=\"position:absolute; height:100%; background-color:#666; width:1px; left:219px\"></div><div style=\"margin:0 auto; line-height:0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:8px; overflow:visible; background-color:transparent; position:relative; top:-4px; z-index:100;\"><div style=\"position:absolute; height:8px; left:47.384615384615px; width:172.61538461538px; background-color:#360; opacity:0.42; \"></div>\n<div style=\"position:absolute; height:8px; left:47.384615384615px; width:172.61538461538px; background-color:#360; opacity:1; \"></div>\n<div style=\"position:absolute; height:6px; top:1px; left:48.384615384615px; width:170.61538461538px; background-color:#6c3;\"></div>\n</div>\n</div></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Enteropneusta.png\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"893\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"714\" decoding=\"async\" height=\"275\" resource=\"./Lêer:Enteropneusta.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/220px-Enteropneusta.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/330px-Enteropneusta.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/440px-Enteropneusta.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Eikelwurms</td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Domein:</td>\n<td><div class=\"domein\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Eukaryota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eukaryota\">Eukaryota</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Animalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Animalia\">Animalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><div class=\"filum\" style=\"display:inline\"><b>Hemichordata</b></div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Klas_(biologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Klas (biologie)\">Klasse</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><a href=\"./Graptolithina\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Graptolithina\">Graptolithina</a> †</li>\n<li>Enteropneusta</li>\n<li>Pterobranchia</li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1661 }
Twee Rooms-Katolieke Priesters in Rome, Italië,, April 2005 'n Priester of 'n Priesteres is in die meeste religies 'n persoon bo die algemene mense met 'n amptelike funksie, wat tydens kultiese handelinge as bemiddelaar tussen God(e) en die mense optree. Die woord Priester is van die antieke Grieks πρεσβύτερος, presbyteros , "ouderling", afgelei, sowel as die ooreenstemmende terme in ander Europese tale. Van die godsdienste wat oor priesters beskik, sluit in Boeddhisme, Christendom, Druïdisme, Hindoeïsme, Islam, Judaïsme, Paganisme, Sjamanisme, Taoïsme, Wicca en Zoroastrisme, asook antieke godsdienste soos Asteekse mitologie, Egiptiese mitologie, Germaanse mitologie, Griekse mitologie, Keltiese mitologie, Masai-mitologie, Mesopotamiese mitologie, Polinesiese mitologie, Rapa Nui-mitologie, Romeinse mitologie en Slawiese mitologie. Daar is eintlik min godsdienste wat nie oor 'n Priester beskik nie. Sien ook -------- * Imam, Islamitiese eweknie * Pastoor, Christelike eweknie * Rabbyn, Joodse eweknie	{ "title": "Priester", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 293, 1113, 0.2632524707996406 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1034 }
Jonathan Jansen is die voormalige rektor van die Universiteit van die Vrystaat. Hy is vroeg in 2009 as die eerste gekleurde rektor en visekanselier van die universiteit aangestel. Jonathan David Jansen is op 29 September 1956 in Montagu in die Boland gebore, maar het op die Kaapse Vlakte grootgeword. Hy was op laerskool by Sullivan Primary School, en gaan daarna na Steenberg Hoërskool. Hy beskryf homself as 'n gemiddelde leerling op hoërskool – meer geïnteresseerd in sokker, swem by Muizenberg en fietsry met sy maats. Sy Latynonderwyser, Paul Gallant, het hom egter gemotiveer om in sy studies uit te blink, en ook om verder te gaan studeer. Jansen voltooi sy B.Sc. (Plantkunde en Dierkunde) in 1979 aan die Universiteit van die Wes-Kaap. In 1982 ontvang hy 'n onderwysdiploma en in 1984 'n B.Ed. (Vergelykende Opvoedkunde) van die Universiteit van Suid-Afrika. Hy verwerf in 1987 'n M.Sc. aan die Cornell-universiteit en in 1991 'n Ph.D. (Politieke wetenskap) aan die Stanford-universiteit. Jonathan Jansen is Buitengewone Professor van Opvoedkunde aan die Universiteit Stellenbosch. Hy is tans die President van die Akademie vir Wetenskap van Suid-Afrika en die Knight-Hennessey-genoot by die Stanford-universiteit.	{ "title": "Jonathan Jansen", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 284, 1331, 0.21337340345604808 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Persoon\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon"},"params":{"naam":{"wt":"Jonathan Jansen"},"bynaam":{"wt":""},"beeld":{"wt":"Jonathan Jansen at Cornerstone 2017.png"},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"onderskrif":{"wt":"Prof Jansen bespreek 'n Hoër Onderwysgeldeverslag by Cornerstone Instituut, 2017"},"geboortenaam":{"wt":"Jonathan David Jansen"},"geboortedatum":{"wt":"[[29 September]] [[1956]]"},"geboorteplek":{"wt":"[[Montagu]], [[Wes-Kaap]]"},"sterfdatum":{"wt":""},"sterfteplek":{"wt":""},"ouers":{"wt":""},"titel":{"wt":"Professor"},"nasionaliteit":{"wt":"[[Suid-Afrika]]"},"beroep":{"wt":"Akademikus"},"ander":{"wt":""},"bekend":{"wt":"Oudrektor van [[Universiteit van die Vrystaat\|UV]]"},"salaris":{"wt":""},"termyn":{"wt":""},"voorganger":{"wt":""},"opvolger":{"wt":""},"eerbewyse":{"wt":""},"alma_mater":{"wt":"[[Universiteit van die Wes-Kaap\|UWK]], Unisa, Stanford"},"religie":{"wt":""},"huweliksmaat":{"wt":""},"kinders":{"wt":""},"webblad":{"wt":""},"handtekening":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Jonathan Jansen</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\"><img data-file-height=\"349\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"489\" decoding=\"async\" height=\"157\" resource=\"./Lêer:Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/220px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/330px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/440px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Prof Jansen bespreek 'n Hoër Onderwysgeldeverslag by Cornerstone Instituut, 2017</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Jonathan David Jansen</div><br/><a href=\"./29_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"29 September\">29 September</a> <a href=\"./1956\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1956\">1956</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Montagu\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Montagu\">Montagu</a>, <a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Alma<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>mater</th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Universiteit_van_die_Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Wes-Kaap\">UWK</a>, Unisa, Stanford</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Akademikus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Oudrektor van <a href=\"./Universiteit_van_die_Vrystaat\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Vrystaat\">UV</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Titel</th><td class=\"title\">Professor</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1234 }
Erina Bezuidenhout raak veral bekend vir haar talle huishoudkundeboeke oor die kookkuns, naaldwerk en hekel en sy skryf ook ’n jeugverhaal. Lewe en werk ------------ Erina Bezuidenhout (néé Huisamen) is in 1929 gebore. Haar vader is Danie Huisamen, wat die eerste skoolhoof op Grootderm was. Sy het ’n broer, Jan (skrywer van "Katryn: Vrou van die Richtersveld") en ’n suster, Nancy (Kitshoff, skryfster van verskeie hekelboeke). Skryfwerk --------- Sy skryf die jeugverhaal "Avontuur langs die Oranje", wat afspeel langs die Oranjerivier in Namakwaland, naby Alexanderbaai se diamantdelwery. Die drie seuns Heelal, Sokkie en Tarzan besluit om ondersoek in te stel na ’n geheimsinnige lig wat van tyd tot tyd by ’n verlate Duitse fort oorkant die rivier opgemerk word. Omdat die fort in geproklameerde diamantgebied geleë is, mag niemand daar kom nie en om hul nuuskierigheid te bevredig, moet die seuns baie waag. Hulle kry hul eerste skok toe hulle hoor hoe ’n vrou by die fort ’n liedjie sing. Gou ontdek hulle dat daar ook ’n man in die fort woon. Hul besef gou dat hy met iets onwettigs besig is maar presies wat dit is weet hulle nie. Dit neem nie lank voordat hulle dit vasstel nie en dan begin hul onvergeetlike avontuur langs die Oranje. Erina is egter veral bekend as skryfster van huishoudkundeboeke, insluitende boeke met resepte en oor die kookkuns, naaldwerk en hekel. Titels sluit in "My beste nagereg", "Beproefde kitsgeregte", "Terte vir alle smake", "Slaai- en groenteresepte", "Ligte aandetes", "Beproefde koekresepte", "Resepte vir die vrieskas", "Kos vir die kampeerder", "Ontbytresepte", "Wenresepte", "Bottel en bêre", "Vleisresepte", "Maklike maalvleisgeregte" "Vinnige visresepte", "Southappie-resepte", "Beproefde Fondueresepte", "Heerlike hoendergeregte", "Resepte vir koeldrank en roomys", "200 Pragtige planne met pannekoek", "Geregte van blikkiesvleis en oorskietvleis", "Keurige kos","300 Kitsgereggies", "Bak ’n broodjie", "Resepte vir hamburgers en frikkadelle", "Braaikos en buitekos", "101 Planne met omelette", "Hoofgeregte sonder vleis of vis", "Etes vir 2", "Kospakkies", "Maklike spyskaarte vir die huisgesin", "1 000 wenke vir elke vrou", "Tuisverdienstes vir die vrou Deel I-V", en "Maak u eie seep tuis". Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1974 \| Avontuur langs die Oranje \| Bronnelys --------- ### Internet * Esaach: * Springbokboeke:	{ "title": "Erina Bezuidenhout", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 201, 2204, 0.0911978221415608 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2503 }
Ermengarde van Italië (\* waarskynlik 852/855; † 22 Junie 896), was die jongste dogter van Lodewyk II van Italië. Hy was koning van Italië en Romeinse Keiser en is in Augustus 875 oorlede. Haar lewe --------- In groen: die graafskap Vienne in die 9de eeu. Lodewyk II het in 869 met die Bisantynse Keiser Basilius I oor 'n alliansie teen die Sarasene onderhandel, wat dele van Italië beset het. Hulle het oorweeg om Ermengarde met Konstantyn, die erfgenaam tot die Bisantynse troon, te laat trou, maar dit het nie sover gekom nie. Sy trou uiteindelik tussen Maart en Junie 876 met Boso van Vienne, wat uit die familie van die Buviniede stam en vanaf 870 graaf van Vienne was. Haar pa het hom tot hertog in Italië en sy verteenwoordiger gemaak. In Mei 878 vlug Pous Johannes VIII voor die Sarasene en hulle Italiaanse bondgenote en vind by haar en Boso in Arles skuiling. Boso probeer om die Koninkryk van Boergondië te herstel met Vienne -effens suid van Lyon- as hoofstad, maar die troepe van die Frankiese koninge Karel die Dikke, Lodewyk III en Karloman beleër onder leiding van Boso se broer Richard die stad. Ermengarde verdedig in 880 die stad suksesvol. Die troepe van Karel die Dikke neem egter in Februarie 881 die stad ná 'n tweede beleg in en Vienne word geplunder en tot op die grond afgebrand. Richard het egter sy skoonsuster en haar kinders onder sy beskerming geneem en hulle na Autun gebring, terwyl Boso na Provence gevlug het. Na Boso se dood op 11 Januarie 887 is Ermengarde met Richard se hulp as die Regent van die Provence aangestel; in Mei van dieselfde jaar het sy haar seun Ludwig vir keiser Karel die Dikke gebring, sodat hy vir hom kon aanneem, wat ook gebeur het. In Mei 889 onderwerp sy haar aan die Oos-Frankiese koning Arnolf van Karintië. Ermengarde was Abdis van San Salvatore te Brescia. Huwelik en nageslag ------------------- Ermengarde trou tussen Maart en Junie 876 Boso van Vienne; met hom het sy waarskynlik drie kinders: * Engelberga (\* om 877, † ná Januarie 917) ∞ voor 910 Wilhelm I († 6. Julie 918), Hertog van Akwitanië * Irmengard (Ermengard) (\* 880/885) ∞ Manasses I (d. 918), graaf van Chalon, hulle seun was Giselbert, 952-956 Hertog van Boergondië. * Lodewyk III Bosonides, die Blinde (881/882; † 5. Junie 928), 887-928 koning van Nederboergondië ∞ tot 900 Anna van Bisantium (\* 886, † voor 914) was die dogter van die Bisantynse Keiser Leo VI. ∞ 914 Adelheid van Boergondië, dogter van koning Rudolf I van die familie van die Welfen Literatuur ---------- * François Bougard: Ermengarda. In: Fiorella Bartoccini (Hrsg.): Dizionario Biografico degli Italiani (DBI). Band 43 (Enzo–Fabrizi), Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 1993, S. 214–218..	{ "title": "Ermengarde van Italië", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 321, 2227, 0.14414009878760664 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2738 }
Max Ernst (\* 2 April 1891, Brühl, Duitse Keiserryk; † 1 April 1976, Parys, Frankryk) was ‘n Duitse skilder, beeldhouer en 'n voorspraak vir irrasionaliteit in kuns, na wie die oorsprong van die outomatistiese beweging van surrealisme herlei kan word. Sy jeugbelangstellings was sielkunde en filosofie, maar hy het egter sy studies by die Universiteit van Bonn vir die skilderkuns verruil. Nadat Ernst in die Duitse Weermag gedurende die Eerste Wêreldoorlog gedien het, het hy hom na Dada, 'n nihilistiese kunsbeweging gewend, en ‘n groep Dadaïstiese kunstenaars in Keulen gevorm saam met die kunstenaar-digter Jean Arp. Hy het joernale geredigeer en ‘n skandaal veroorsaak deur ‘n Dadaïstiese-uitstalling in ‘n openbare badkamer te hou. Van meer belang was egter sy Dadaïstiese collages en foto-montages soos "Here Everything Is Still Floating" (1920), welke ‘n opspraakwekkende illogiese komposisie is wat van uitknipsels van fotos van insekte en visse gemaak is, asook anatomiese tekeninge wat op geniale wyse rangskik is om die veelvuldige identiteit van die dinge wat tentoongestel word te suggereer. In 1922 het Ernst na Parys getrek waar hy twee jaar later ‘n stigterslid van die Surrealiste, ‘n groep kunstenaars en skrywers wie se werk van fantasieë wat uit die onbewustheid opgediep word, afkomstig is. Ten einde die vloei van beelde vanuit sy onbewustheid te stimuleer het Ernst in 1925 begin om die tegnieke van frottage (die aanbring van potloodmerke teen voorwerpe soos houtgrein, bekleedsel of blare) en dekalomanie (die tegniek om verf van een oppervlak na ‘n volgende te verplaas deur die twee oppervlaktes saam te druk) te beoefen. Ernst het deur die toevallige en insidentele teksture wat van hierdie tegnieke verkry is sy vrye assosiasie toegelaat om beelde te suggereer wat hy gevolglik in ‘n reeks tekeninge gebruik het ("Histoire naturelle", 1926) en in baie skilderye soos "Die Groot Woud" (1927) en "Die Temptasie van Sint Antonie" (1945). Hierdie omvangryke en uitgestrekte, moerasagtige landskappe kan uiteindelik teruggevoer word na die tradisie van die natuurmistisisme van die Duitse Romantiek. Na 1934 het Ernst se aktiwiteite in toenemende mate op beeldhouwerk gefokus, met gebruikmaking van geïmproviseerde tegnieke. Sy "Oedipus II" (1934) is ‘n goeie voorbeeld van die tegniek. Ernst het met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog na die VSA getrek waar hy by sy derde vrou aangesluit het - die versamelaar en galery-eienares Peggy Guggenheim, en sy seun, die Amerikaanse skilder Jimmy Ernst. Hy het terwyl hy op Long Island, New York staat gewoon het, en daarna in 1946 in Sedona, Arizona (saam met sy vierde vrou, die Amerikaanse skilderes Dorothea Tanning) gekonsentreer op beeldhouwerke soos "The King Playing with the Queen" (1944), welke Afrika-invloede toon. Na sy terugkeer in 1949 na Frankryk het sy werk minder eksperimenteel begin word: hy het baie tyd daaraan spandeer om sy modeleringstegniek wat betref tradisionele beeldhoumateriale te vervolmaak.	{ "title": "Max Ernst", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 892, 3463, 0.25758013283280395 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Max Ernst\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Max Ernst 1968.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"Max Ernst in 1968\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{geboortedatum\|df=y\|1891\|4\|2}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Brühl]], [[Noordryn-Wesfale]], [[Duitse Keiserryk]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1976\|4\|1\|1891\|4\|2}}\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"Parys, Frankryk\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Duits-Amerikaans-Frans\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"{{plainlist\|\\nLuise Straus, 1918-1927\\nMarie-Berthe Aurenche, 1927-1942\\nPeggy Guggenheim, 1942-1946\\nDorothea Tanning, 1946-1976}}\"},\"veld\":{\"wt\":\"skilder, beeldhou, digkuns\"},\"beweging\":{\"wt\":\"[[Dada]], [[Surrealisme]]\"},\"werke\":{\"wt\":\"\"},\"toekenning\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Max Ernst</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Max_Ernst_1968.jpg\"><img data-file-height=\"2004\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1506\" decoding=\"async\" height=\"293\" resource=\"./Lêer:Max_Ernst_1968.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/220px-Max_Ernst_1968.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/330px-Max_Ernst_1968.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/440px-Max_Ernst_1968.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Max Ernst in 1968</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1891-04-02</span>)</span>2 April 1891<br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a class=\"new\" href=\"./Brühl\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Brühl\">Brühl</a>, <a href=\"./Noordryn-Wesfale\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Noordryn-Wesfale\">Noordryn-Wesfale</a>, <a href=\"./Duitse_Keiserryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Keiserryk\">Duitse Keiserryk</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td>1 April 1976 (op 84)<br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\">Parys, Frankryk</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\">Duits-Amerikaans-Frans</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beweging</th><td class=\"category\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Dada\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dada\">Dada</a>, <a href=\"./Surrealisme\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Surrealisme\">Surrealisme</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td><div class=\"plainlist\">\n<ul><li>Luise Straus, 1918-1927</li>\n<li>Marie-Berthe Aurenche, 1927-1942</li>\n<li>Peggy Guggenheim, 1942-1946</li>\n<li>Dorothea Tanning, 1946-1976</li></ul>\n</div></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3029 }
Mausolus (Grieks: [𐊪𐊠] 𐊲𐊸𐊫𐊦; Karies: Mauśoλ 'veel geseënd') was 'n heerser van Karië (regerend 377–353 v.C.), naamlik 'n satraap van die Achaemenidiese Ryk. Hy het die status van koning of dinastie geniet op grond van die magtige posisie wat sy vader Hecatomnus (Grieks: 𐊴𐊭𐊪𐊳𐊫; Karies: K̂tmño) geskep het, wat die vermoorde Persiese Satraap Tissaphernes in die Kariaanse satrapie opgevolg het en die erflike dinastie van die Hecatomnids gestig het. Hy is veral bekend vir die monumentale heiligdom, die Mausoleum van Halikarnassos, opgerig en na hom vernoem in opdrag van sy weduwee (wat ook sy suster was) Artemisia. Mausolus was die oudste seun van Hecatomnus, 'n inheemse Kariaan wat die satraap van Karië geword het toe Tissaphernes dood is, omstreeks 395 v.C. Mausolus het aan die Opstand van die Satraps deelgeneem, beide aan sy nominale soewereine Artaxerxes Mnemon se kant en (kortstondig) teen hom. In 366 v.C. het Mausolus saam met Autophradates of Lidië op versoek van Artaxerxes die beleg van Adramyttium teen Ariobarzanes, een van die lede van die Groot Satraps-opstand, gelei totdat Agesilaus, die koning van Sparta, die terugtog van die beleggers onderhandel het.	{ "title": "Mausolus", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 439, 1446, 0.3035961272475795 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Infobox persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Infobox_persoon\"},\"params\":{\"type\":{\"wt\":\"monarch\"},\"name\":{\"wt\":\"Mausolus\"},\"image\":{\"wt\":\"Mausolus portrait.jpg\"},\"caption\":{\"wt\":\"Mausolus, 377–353 v.C.<br/>(Gietstuk in die Pushkin-museum.)\"},\"reign\":{\"wt\":\"377–353 BC\"},\"coronation\":{\"wt\":\"\"},\"succession\":{\"wt\":\"[[Satraap]] van [[Karië]]\"},\"predecessor\":{\"wt\":\"Hecatomnus\"},\"successor\":{\"wt\":\"Artemisia II\"},\"suc-type\":{\"wt\":\"Opvolger\"},\"reg-type\":{\"wt\":\"\"},\"regent\":{\"wt\":\"\"},\"spouse\":{\"wt\":\"Artemisia II\"},\"issue\":{\"wt\":\"\"},\"full name\":{\"wt\":\"\"},\"house\":{\"wt\":\"Hecatomnids\"},\"father\":{\"wt\":\"Hecatomnus\"},\"mother\":{\"wt\":\"\"},\"birth_date\":{\"wt\":\"\"},\"birth_place\":{\"wt\":\"\"},\"religion\":{\"wt\":\"\"},\"signature\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Mausolus</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Mausolus_portrait.jpg\"><img data-file-height=\"3200\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2884\" decoding=\"async\" height=\"244\" resource=\"./Lêer:Mausolus_portrait.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/220px-Mausolus_portrait.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/330px-Mausolus_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/440px-Mausolus_portrait.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Mausolus, 377–353 v.C.<br/>(Gietstuk in die Pushkin-museum.)</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Voorganger</th><td>Hecatomnus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Opvolger</th><td>Artemisia II</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Artemisia II</td></tr><tr><th scope=\"row\">Ouer(s)</th><td><div class=\"plainlist\"><ul><li>Hecatomnus (vader)</li></ul></div></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1192 }
Max Basson is 'n Suid-Afrikaanse skrywer en hy skryf verskeie romans. Lewe en skryfwerk ----------------- Die plaas "*Barnardsrus" is reeds vir baie geslagte in die besit van die Barnards, met die opdrag van die grondlegger dat dit geslag vir geslag deur die Barnards bewerk moet word en dan beter nagelaat word aan een uitgesoekte Barnard wat die beste toegerus is om die plaas te versorg. Die wewenaar Armand Barnard het vier seuns. Hulle is die ingenieur Tobie, Chris en Rudolf wat beide landbougrade het en uitgeknip is vir boer, en Stefan wat nog op skool is. Die dogters is Lize wat die huishouding behartig en getroud is met Johan Erasmus, diereversorger op die plaas, en Manda wat nog op hoërskool is. Almal is hartstogtelik lief vir die plaas en dit gaan baie wysheid kos om die plaas aan die regte Barnard te oorhandig. Die staatsamptenaar Albert du Toit arriveer egter op die dorp en gee kennis van die regering se voorneme om grond aan te koop vir konsolidasie met 'n swart tuisland ter uitvoering van die apartheidsbeleid. 'n Groot deel van Barnardsrus is vir hierdie doel geoormerk. In "Die Dapa-erflating" word Ferdi Morkel se lewe eensklaps op sy kop omgekeer. Sy oom Daniël maak aan hom die offer van die erflating van Morkelsvlei en die voortsetting van die beroemde Dapa-stoetery, wat groot rykdom sal beteken. Sy pa het egter nooit melding gemaak van sy broer Daniël nie, het Morkelsvlei meer as dertig jaar gelede verlaat en is hewig ontsteld wanneer hy van hierdie verwikkelinge hoor. Op Morkelsvlei is daar ook Donna Bonzet, wat vas oortuig was daarvan dat sy Morkelsvlei sal erf, totdat oom Daniël van Ferdi se bestaan bewus geword het. "Katrin" leef van kleinsaf in die skadu van haar ouer suster Ilse. Sy kom ook in opstand teen haar familie se standbewuste en hooghartige omgang met ander. By haar baas Ulrich leer sy lewenswaarhede aan, soos dat materiële dinge nie noodsaaklik is vir geluk nie. Wanneer haar familie dan deur oormatige uiterlike vertoon in finansiële verknorsing beland, kom Katrin tot hulle redding. Sy het egter groter uitdagings wat op haar wag. Publikasies ----------- 1976 Barnardsrus * 1978 Die Dapa-erflating * 1981 Katrin * 1987 Addie van die Terebinte	{ "title": "Max Basson", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 86, 1837, 0.046815459989112684 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2249 }
Blarney (Iers-Gaelies: An Bhlarna) is 'n klein stad in die graafskap Cork, sowat 11 kilometer noordwes van die stad Cork in Ierland. Die bekendste toeriste-aantreklikheid van Blarney is sy kasteel, waarin die legendariese "Blarney Stone" te vinde is. Kasteel van Blarney ------------------- Die Blarney-kasteel Mense kom van reg oor die wêreld om Blarney se vervalle kasteel te besigtig. Die kasteel is voor die elfde eeu gebou, maar is in 1446 verwoes. Dit is egter deur Dermot McCarthy, die koning van Munster, heropgebou. Bo in die kasteel is 'n klip in die muur gemessel wat die "Stone of Eloquence" genoem word, maar beter bekend is onder die naam "Blarney Stone". Volgens legende sal enige persoon wat die klip soen welsprekend word. Om die klip te soen moet mens plat op die rug lê en ver agteroor terughang. Met 'n bietjie hulp kan dit redelik maklik gedoen word. In vroeër tye was dit egter nie so maklik nie, en is mense aan hulle voete vasgehou om die klip te soen. Die kasteel en die tradisie om die klip te soen is veral gewild onder Amerikaners. Die Ierse bevolking trek grootliks hul neuse daarvoor op. Nie so raar as mens besef dat die Blarney Stone in werklikheid 'n toilet was nie.	{ "title": "Blarney", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 310, 1300, 0.23846153846153847 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Nedersetting\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting\"},\"params\":{\"amptelike_naam\":{\"wt\":\"Blarney\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"inheemse_naam\":{\"wt\":\"An Bhlarna\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"Dorp\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"slagspreuk\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"BlarneyCastleView1.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"Die landskap rondom Blarney\"},\"beeld_vlag\":{\"wt\":\"\"},\"vlaggrootte\":{\"wt\":\"\"},\"vlagskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_seël\":{\"wt\":\"\"},\"seëlskakel\":{\"wt\":\"\"},\"seëlgrootte\":{\"wt\":\"90px\"},\"beeld_skild\":{\"wt\":\"\"},\"skildskakel\":{\"wt\":\"\"},\"skildgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_leë_embleem\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemtipe\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"kaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartbyskrif1\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_punt_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"punt-x\":{\"wt\":\"\"},\"punt-y\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaart\":{\"wt\":\"Ierland\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"bokant\"},\"duimdrukkerkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe\":{\"wt\":\"[[Land]]\"},\"onderafdelingnaam\":{\"wt\":\"{{vlag\|Ierland}}\"},\"onderafdelingtipe1\":{\"wt\":\"Provinsie\"},\"onderafdelingtipe2\":{\"wt\":\"Graafskap\"},\"onderafdelingtipe3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe4\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam1\":{\"wt\":\"Munster\"},\"onderafdelingnaam2\":{\"wt\":\"Cork\"},\"onderafdelingnaam3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam4\":{\"wt\":\"\"},\"regeringvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"regeringstipe\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel1\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel2\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel3\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel4\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam1\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam2\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam3\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam4\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel3\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum3\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidvoorkeur\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakgroottes\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_persent\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogtevoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"55\"},\"hoogte_voet\":{\"wt\":\"180\"},\"koördinaattipes\":{\"wt\":\"\"},\"koördinate\":{\"wt\":\"{{Koördinate\|51\|55\|59\|N\|8\|34\|05\|W\|display=}}\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2011\"},\"bevolkingnotas\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"5310\"},\"bevolkingsdigtheid_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_metro\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_stedelik\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingnota\":{\"wt\":\"\"},\"tydsone\":{\"wt\":\"MGT\"},\"utcafset\":{\"wt\":\"+00:00\"},\"tydsone_DST\":{\"wt\":\"IST\"},\"uctafset_DST\":{\"wt\":\"+01:00\"},\"poskodetipe\":{\"wt\":\"Poskode\"},\"poskode\":{\"wt\":\"\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"\"},\"leë_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Blarney</div><br/><div class=\"nickname\" style=\"font-weight:normal;display:inline;\">An Bhlarna</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Dorp</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"Die landskap rondom Blarney\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:BlarneyCastleView1.jpg\" title=\"Die landskap rondom Blarney\"><img alt=\"Die landskap rondom Blarney\" data-file-height=\"1536\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2048\" decoding=\"async\" height=\"188\" resource=\"./Lêer:BlarneyCastleView1.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/250px-BlarneyCastleView1.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/375px-BlarneyCastleView1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/500px-BlarneyCastleView1.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">Die landskap rondom Blarney</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blarney is in Ierland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Ireland_adm_location_map.svg\" title=\"Blarney is in Ierland\"><img alt=\"Blarney is in Ierland\" data-file-height=\"1806\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1449\" decoding=\"async\" height=\"312\" resource=\"./Lêer:Ireland_adm_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/250px-Ireland_adm_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/375px-Ireland_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/500px-Ireland_adm_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:83.34%;left:40.532%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blarney\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Blarney\"><img alt=\"Blarney\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Blarney</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blarney&params=51_55_59_N_8_34_05_W_type:city(5310)_region:IE-M\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">51°55′59″N</span> <span class=\"longitude\">8°34′05″W</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">51.93306°N 8.56806°W</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">51.93306; -8.56806</span></span></span></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Republiek Ierland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Ireland.svg\" title=\"Vlag van Republiek Ierland\"><img alt=\"Vlag van Republiek Ierland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Ireland.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/22px-Flag_of_Ireland.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/33px-Flag_of_Ireland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/44px-Flag_of_Ireland.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Republiek_Ierland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Republiek Ierland\">Ierland</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Provinsie</th><td>Munster</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Graafskap</th><td>Cork</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Hoogte<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>55<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m (180<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>ft)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>5 310</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+00:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+00:00\">UTC+00:00</a> (MGT)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a> (IST)</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1218 }
Die voormalige Groothandelsgebou op Rooiplein in Moskou met die Lobnoje Mesto op die voorgrond. Die *Lobnoje Mesto* (Russies: Лобное место) is ’n 13 meter lange podium van wit stene in die suidoostelike deel van Rooiplein voor die Sint Basilius-katedraal. Dit is een van die min konstruksies op die plein wat in sy aanvanklike kondisie behoue gebly het. Dit is in 1549 gebou toe die destyds 19-jarige tsaar Iwan die Verskriklike daar ’n toespraak gehou het. Daarna is dit gebruik om die tsaars se edikte af te kondig. Volgens oorlewering was die oorspronklike podium van hout en is dit eers in die 1590's met stene herbou. Later is dit ook tydens feeste gebruik, onder meer vir tsaars en patrirage om toesprake te hou. Teregstellings is ook langs die podium gehou – die bekendstes hiervan was dié van die rebelleleier Stenka Razin in 1671 en die massateregstelling deur Pieter die Grote van die opstandige Streltsi aan die einde van die 1690's. Nadat die hoofstad onder Pieter die Grote na Sint Petersburg geskuif is, het die podium sy destydse funksie verloor en was dit bloot ’n gedenkteken. Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia \| * l * b * w Bakens aan Rooiplein \| \| --- \| \| * Moskouse Historiese Staatsmuseum * Opstandingspoort en Iberiese Kapel * Voormalige Moskouse Provinsiale Raadsgebou * Kazan-katedraal * GUM-afdelingswinkel * Voormalige Groothandelsgebou • Lobnoje Mesto * Gedenkteken vir Minin en Pozjarski * Sint Basilius-katedraal * Oostelike Kremlinmuur * Lenin-mausoleum * Kremlinmuur-dodeakker \| Koördinate: 55°45′12″N 37°37′21″O / 55.75333°N 37.62250°O / 55.75333; 37.62250	{ "title": "Lobnoje Mesto", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 304, 1357, 0.22402358142962417 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1655 }
Prezzo ("prys" in Italiaans) is 'n Britse restaurantketting met eetplekke in die Verenigde Koninkryk en die Republiek Ierland wat in Milaans-geïnspireerde Italiaanse kookkuns spesialiseer. Die ketting se eerste restaurant is in November 2000 in Oxford Street, Londen geopen. Tans is daar meer as 180 Prezzo-restaurante dwarsoor die Verenigde Koninkryk. Prezzo is in besit van die houermaatskappy Prezzo Holdings wat op sy beurt gedeeltelik deur TPG Capital besit word - 'n onderneming wat ook restaurante onder die handelsmerke Chimichanga, Caffe Uno, MEXIco en Cleaver bedryf. In 2018 het Prezzo planne bekend gemaak om 94 niewinsgewende restaurante te sluit (waarvan sommige onder die Tex-Mex Chichimanga's-handelsmerk bedryf word) nadat die groep in finansiële moeilikhede beland het. Hieruit sal die verlies van sowat 500 werkgeleenthede volg. Prezzo is net een van 'n reeks Italiaans-geïnspireerde restaurantkettings in die Verenigde Koninkryk. Sy hoofmededingers sluit Ask, Pizza Express en Strada in.	{ "title": "Prezzo (restaurantketting)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 733, 1607, 0.4561294337274424 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Maatskappy\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Maatskappy"},"params":{"naam":{"wt":"Prezzo"},"1":{"wt":"\\n"},"kenteken":{"wt":"[[Lêer:Prezzo Logo.svg\|180px]]<br />[[Lêer:Prezzo, High Street - geograph.org.uk - 381587.jpg\|220px]]"},"tipe":{"wt":"Privaat maatskappy"},"stigting":{"wt":"2000 in [[Londen]], [[Engeland]]"},"ligging_stad":{"wt":"Woodford Green, Groter Londen"},"ligging_land":{"wt":"{{vlag\|Verenigde Koninkryk}}"},"ligging":{"wt":""},"liggings":{"wt":""},"sleutelpersone":{"wt":"Karen Jones (uitvoerende voorsitter)"},"gebied_bedien":{"wt":"Verenigde Koninkryk, Ierland"},"industrie":{"wt":"Restaurantgroep"},"produkte":{"wt":"Restaurante"},"dienste":{"wt":""},"inkomste":{"wt":"{{wins}} £59,6 miljoen (FJ 2011)"},"bedryfsinkomste":{"wt":"{{wins}} £7,3 miljoen (FJ 2011)"},"netto_inkomste":{"wt":""},"getal_werknemers":{"wt":"4&nbsp;500"},"ouer":{"wt":"Prezzo Holdings (TPG Capital)"},"afdelings":{"wt":""},"dogtermaatskappye":{"wt":""},"slagspreuk":{"wt":"''Take a fresh look...''"},"tuisblad":{"wt":"[http://www.prezzorestaurants.co.uk ''prezzorestaurants.co.uk'']"},"ontbind":{"wt":""},"voetnotas":{"wt":""},"intl":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td class=\"fn org\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:120%;\"><b>Prezzo</b></td></tr>\n<tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; padding:16px 0 16px 0;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Prezzo_Logo.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"60\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"215\" decoding=\"async\" height=\"50\" resource=\"./Lêer:Prezzo_Logo.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/180px-Prezzo_Logo.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/270px-Prezzo_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/360px-Prezzo_Logo.svg.png 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Prezzo,_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"640\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"480\" decoding=\"async\" height=\"293\" resource=\"./Lêer:Prezzo,_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/220px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/330px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/440px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Tipe</th>\n<td>Privaat maatskappy</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Gestig</th>\n<td>2000 in <a href=\"./Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Londen\">Londen</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th class=\"label\" style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Hoofkantoor</th>\n<td>Woodford Green, Groter Londen,<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" title=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"><img alt=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"106\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"177\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde Koninkryk\">Verenigde Koninkryk</a></td></tr>\n<tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Sleutelpersone</th><td>Karen Jones (uitvoerende voorsitter)</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Gebied<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>bedien</th><td>Verenigde Koninkryk, Ierland</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Industrie</th><td>Restaurantgroep</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Produkte</th><td>Restaurante</td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">\nInkomste</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> £59,6 miljoen (FJ 2011)</td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Bedryfsinkomste</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> £7,3 miljoen (FJ 2011)</td></tr>\n<tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Werknemers</th><td>4<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>500</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Moedermaatskappy</th><td>Prezzo Holdings (TPG Capital)</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Slagspreuk</th><td><i>Take a fresh look...</i></td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.prezzorestaurants.co.uk\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\"><i>prezzorestaurants.co.uk</i></a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1034 }
'n Paddastoel (of sampioen) is die vrugliggame van sekere fungi met 'n groot oppervlakte aan die binnekant waarop spore gedra word. Wanneer hierdie spore vrygestel word, ontkiem hulle en vorm 'n netwerk ondergrondse drade, die miselium. Nuwe vrugliggame ontstaan dan gewoonlik in die reënseisoen uit hierdie miselium. Die giftige Amanita Pantherina het, soos die ander Amanita-spesies, wit vratjies op die hoed en 'n beurs rondom die steel Paddastoele het, soos alle ander fungi, geen chlorofil nie en moet hulle voedingstowwe gevolglik uit dooie of lewende organiese materiaal verkry. Die wat hulle voedingstowwe so verkry, speel 'n belangrike rol in die stofkringloop, omdat die dooie plant- en dieremateriaal afgebreek en die minerale voedingstowwe daarin vrygestel word, sodat dit weer deur plante opgeneem kan word. 'n Groot aantal paddastoelspesies is reeds ontdek en nuwe spesies word steeds ontdek. Sekere spesies is eetbaar en word reeds eeue lank as 'n lekkerny beskou. Daar is egter geen vaste reël op grond waarvan eetbare spesies van nie-eetbare spesies onderskei kan word nie. In die omgangstaal word eetbare paddastoele meestal sampioene genoem, maar in werklikheid is daar geen verskil tussen paddastoele en sampioene nie. Paddastoele het reeds van ouds af die mens se belangstelling gewek en veral die skielike verskyning van dikwels groot getalle vrugliggame was vir natuurliefhebbers 'n raaisel. Vandag is dit bekend dat die lewensiklus van 'n paddastoel begin met die ontkieming van 'n spoor, waaruit 'n netwerk van swamdrade of hifes met tweekernige selle ontwikkel. Die hele netwerk staan bekend as ’n miselium, en uit die miselium ontwikkel die vrugliggame. Laasgenoemde begin as 'n onderaardse knop wat deur die opneem van water tot 10 of 20 maal sy oorspronklike grootte swel, deur die grond bars en as 'n paddastoel bo die grond verskyn. Dit is die rede waarom paddastoele so dikwels na reëns verskyn. 'n Paddastoel bestaan meestal uit 'n hoed en 'n steel, maar ander vorme is ook moontlik. Fragmente van die oorspronklike omhulsel (velum) waarbinne die paddastoel ontwikkel, is dikwels nog in die vorm van vratjies op die hoed en ’n beurs rondom die steel aanwesig. Dit is byvoorbeeld duidelik sigbaar by die vlieëswam (Amanita muscaria). Die onderkant van die hoed neem by die meeste spesies die vorm van 'n groot aantal plaatjies of lamelle aan waarop die spore gedra word en waardeur die oppervlakte geweldig vergroot word. By ander paddastoele is die onderkant van die hoed sponsagtig, ook met die doel om die oppervlakte te vergroot. Die spore is mikroskopies klein (2 tot 20 {\displaystyle \mu }) en aangesien die spoorvormende oppervlakte baie groot is, kan een paddastoel miljoene spore produseer. Die hele vrugliggaam, insluitende die lamelle of die sponsweefsel, bestaan uit 'n gemodifiseerde miselium. Lewenswyse ---------- Aangesien paddastoele geen chlorofil het nie, is hulle nie daartoe in staat om self hul organiese voedingstowwe te produseer nie. Daarom is alle paddastoele, soos alle ander fungi, parasiete of saprofiete (wat leef op dooie organiese materiaal). Sommige spesies leef in simbiose met hul gasheer, en albei organismes trek voordeel uit die assosiasie. In baie wêrelddele is paddastoele 'n belangrike bron van voedsel vir die mens. Die bekendste van hierdie paddastoele is die van die genus Agaricus, maar ook spesies van die genera Tuber en Cantharellus, en Boletus edulis is gewilde lekkernye. Paddastoele het egter nie 'n baie hoë voedingswaarde nie, aangesien hulle uit ongeveer 80 tot 90% water bestaan, ongeveer 1 tot 3% suiker en ander koolhidrate bevat, en baie arm aan stikstofhoudende verbindings is. Hulle bevat egter wel vitamien A en B. Daar is geen duidelik onderskeidende kenmerke tussen giftige en nie-giftige paddastoele nie, en 'n kennis van individuele spesies is nodig by die uitsoek van eetbare paddastoele in die veld. Die sterkte van paddastoele se gif wissel baie. Talle spesies het slegs 'n ligte ongesteldheid tot gevolg wanneer hulle geëet word, terwyl ander meer ernstige simptome het. Ander spesies, soos die duiwelsbrood (Amanita phalloides), is dodelik. Wanneer sulke dodelike spesies geëet word, is daar dikwels gedurende die eerste 6 tot 12 uur hoegenaamd geen siektesimptome nie, maar wanneer die simptome wel intree, is dit meestal te laat om doeltreffend hulp te verleen. Sommige paddastoele veroorsaak hallusinasies wanneer hulle geëet word, byvoorbeeld Amanita phalloides. Wanneer te vee I daarvan geëet word, kan dit die dood veroorsaak. Verteenwoordigers ----------------- Die meeste paddastoele behoort tot die klas Basidoimycetes, terwyl enkele tot die klas Ascomycetes behoort. Die meeste Ascomycetes of sakkieswamme het geen egte vrugliggame nie. By baie van die wat wel vrugliggame het, bestaan die vrugliggaam uit 'n plat, ronde skyfie met 'n deursnee van slegs ’n paar millimeter. By die bekerswamme (genus Peziza) is die vrugliggame groter en bekervormig. 'n Paar ander tipes vrugliggame met eienaardige vorms word ook onder die Ascomycetes aangetref. Die tipiese paddastoele met ’n hoed en 'n steel, asook die rakswamme wat dikwels aan bome in woude aangetref word, behoort tot die klas Basidiomycetes. Alle Basidiomycetes het egter nie vrugliggame nie. Van die bekendste soorte wat in Suid-Afrika aangetref word, is die volgende: Verskeie spesies van die genus Boletus is groot en vlesige paddastoele wat op die grond groei. In teenstelling met die lamelle aan die onderkant van die hoed van die meeste paddastoelspesies, is die onderkant van die hoed van hierdie spesies sponsagtig en word die spore in honderde klein gaatjies gedra. Baie van die spesies is eetbaar, en die bekendste een is Boletus edulis, wat dikwels in eike-, denne- of populierplantasies aangetref word. In Oos-Transvaal word groot getalle van hierdie paddastoele jaarliks in plantasies versamel en verkoop. Melkswamme (genus Lactarius) skei 'n melkagtige sap af wanneer hulle gekneus word. Hierdie sap het 'n kenmerkende smaak en verkleur as dit aan lig blootgestel word. Die melksampioen (Lactarius deliciosus) is 'n eetbare soort wat veral in die denneplantasies van Suidwes-Kaapland aangetref word. 'n Aantal Amanita-spesies word in die vogtiger dele van die land – eweneens veral in denneplantasies – aangetref, en almal is giftig. Van die bekendstes is die vlieëswam (Amanita muscaria), die duiwelsbrood (Amanita phalloides) en Amanita pantherina. Van die sambreelswamme (genus Lepiota) is die bekendste spesie Lepiota zeyherii, wat in Kaapland. Transvaal en Natal aangetref word. Hierdie spesie groei nooit in woude of plantasies nie. Die kopertrompetswam (Clitocybe olearia) is 'n spesie wat in Suidwes-Kaapland aan die stamme van bome of blootgestelde wortels groei en is baie giftig. Bobbejaansnuif (genus Lycoperdon) is effens afwykende paddastoele, omdat hulle nie ’n steel het nie en die spoor deur ’n klein opening aan die bokant van die paddastoel vrygestel word. Wanneer hierdie paddastoele aangeraak word, word massasspore uit die opening vrygestel. Die stinkswamme (genus Phallus) skei, soos hulle gewone naam aandui, 'n onwelriekende geur af wat vlieë aantrek. Die vlieë eet die slym waarin die spore voorkom en die spore kan slegs ontkiem wanneer hulle deur die dermkanaal van die vlieë gegaan het. 'n Groot aantal rakswamme (familie Dorticiaceae) word in Suid-Afrika en elders in woude aangetref. Die miseliums van hierdie swamme dring veral dooie hout binne en onttrek hul voedingstowwe daaruit. Die vrugliggame van hierdie swamme is rakagtige paddastoele wat aan die hout vasgegroei is. Die kweek van paddastoele. 'n Paar Agaricus-spesies, veral Agaricus bisporus, word wêreldwyd as lekkernye gekweek en staan algemeen as sampioene bekend (in werklikheid is daar geen verskil tussen sampioene en paddastoele nie). Die kweking word bewerkstellig deur kompos uit perdemis en strooi te maak, dit te steriliseer en die paddastoel of sampioenspore daarin te saai. Daarna is dit belangrik dat die temperatuur op ongeveer 23,9 ˚C en die lugvog sowat 90 % gehou word. ### Eetbare sampioene 'n Hele aantal sampioene wat wild in Suid-Afrika groei, is nie slegs eetbaar nie, maar smaak heerlik as dit reg voorberei word. Hoewel gekweekte sampioene by die winkel gekoop kan word, kan ŉ gelyksoortige sampioen, Psalliota campestris, buite in die veld gepluk word. Ander eetbare sampioene is die volgende: Die Steensman (Boletus edulis) is een van die gewildste eetbare swamme. Die onderkant van die hoed is sponsagtig met honderde klein porieë pleks van kieue. Dit word meestal in eike- of populierbosse aangetref. Daar is ook ander spesies van die Boletus in Suid-Afrika wat nie giftig is nie, maar hulle is nie so smaaklik nie. Die Melksampioen (Lactarius deliciosus) is 'n skerp gegeurde, oranjekleurige swam met kieue wat groen word wanneer 'n mens dit kneus. Hierdie sampioen groei wild in die dennebosse van die Wes-Kaap. Die Wit sambreelswam (Lepiota zeyheri), maklik herkenbaar aan sy wit, geskubde hoed en bleek kieue, kom voor in die Kaap, KwaZulu-Natal en in Gauteng. Hierdie sampioen word slegs op oop plekke aangetref, nooit in plantasies, bosse of digte kreupelhout nie. Dit is baie belangrik om te weet dat mens nooit 'n swam moet eet as jy nie honderd persent seker is dat dit eetbaar is nie. Party paddastoele is so giftig dat selfs onmiddellike mediese behandeling nie die vergiftigde persoon se lewe kan red nie. ### Giftige sampioene Die Duiwelsbrood of Doodsbekerswam (Amanita phalloides) is 'n dodelik giftige swam wat voorkom van die Wes-Kaap tot in die Oos-Vrystaat. Hierdie swam kan uitgeken word aan sy grysgroen hoed, wit kieue, die ring op die hoedsteel en die volva. Simptome van vergiftiging verskyn eers tien of meer uur nadat die swam geëet is en dan het die pasiënt geen kans meer om te herstel nie. 'n Net so gevaarlike spesie is die Kaapse Amaniet (Amanita capensis), wat in die Wes-Kaap voorkom. Hierdie swam het 'n ligter gekleurde hoed. Die Vlieëswam (Amanita muscaria) kan maklik uitgeken word aan sy rooi hoed wat bedek is met wit skubbe. Dit is nie so giftig as die duiwelsbrood nie, maar kan kwaai geestes- en ingewandsteuringe veroorsaak. 'n Soortgelyke, maar giftiger paddastoel is die Panter-amaniet (Amanita pantherina), wat verskil van die Vlieëswam in die opsig dat dit 'n wit gespikkelde bruin hoed het. Albei soorte kom voor in eike- en denneplantasies in die klammer dele van Suid-Afrika. Die Kopertrompetswam (Clitocybe otearia) is 'n giftige swam wat in die Wes-Kaap aangetref word en maklik met die melksampioen verwar kan word. Hierdie swam groei slegs aan die stamme van bome of blootgestelde boomwortels, en nooit regstreeks uit die grond nie, en kan so uitgeken word. Die Groen sambreelswam (Lepiota morganii) groei in KwaZulu-Natal en in Gauteng, waar dit verwar kan word met die eetbare wit sambreelswam. Dit kan egter maklik uitgeken word aan sy groen volwasse spore en kieue. Bronnelys --------- * KENNIS, 1980, ISBN 0798108266, volume 4, bl. 807 * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-63-X, volume 22, bl. 55	{ "title": "Paddastoel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 351, 9577, 0.03665030802965438 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\">Paddastoel</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Amanita_muscaria_(fly_agaric).JPG\"><img data-file-height=\"2569\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1745\" decoding=\"async\" height=\"324\" resource=\"./Lêer:Amanita_muscaria_(fly_agaric).JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/220px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/330px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/440px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Die giftige paddastoel <i><a class=\"new\" href=\"./Amanita_muscaria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amanita muscaria\">Amanita muscaria</a></i></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Fungi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fungi\">Fungi</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Divisie:</td>\n<td><div class=\"divisie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Basidiomycota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basidiomycota\">Basidiomycota</a></div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 11201 }
\| *Bekentenissen van een gemaskerde* \| \| --- \| \| Outeur \| Yukio Mishima \| \| Land \| Vlag van Japan Japan \| \| Taal \| Japannees \| \| Genre \| Roman \| \| Uitgewer \| \| \| Uitgegee \| 1949 \| \| Letterkunde-portaal \| *Bekentenissen van een gemaskerde* (仮面の告白, Kamen no Kokuhaku?) (Afrikaans: Bekentenisse van 'n gemaskerde, Engels: Confessions of a Mask) is die tweede roman van die Japannese skrywer Yukio Mishima. Dit is in 1949 gepubliseer, en het aan hom oombliklike roem besorg, alhoewel hy slegs in sy twintigerjare was. Storielyn --------- Daar word na die protagonis in die verhaal verwys as Kochan, wat die diminutiewe vorm is van die skrywer se werklike naam, Kimitake. Aangesien die karakter grootword tydens die era van regse militarisme en imperialisme, sukkel hy van 'n baie jong ouderdom af om in te pas by die samelewing. Soos Mishima, word Kochan gebore met 'n minder-as-ideale liggaam in terme van fisieke sterkte, en deur die eerste helfte van die boek (wat oor die algemeen 'n beskrywing is van Kochan se jeug) sukkel hy om in te pas by die Japannese samelewing. Kochan, wat 'n swakkeling is, en boonop ook nog homoseksueel is, word tydens sy grootword jare weggehou van seuns van sy eie ouderdom, en sodoende word hy derhalwe nie blootgestel aan wat die norm daarstel nie. Sy isolasie lei in alle waarskynlikheid tot sy toekomstige fassinasie en fantasieë van dood, geweld, en seks met dieselfde geslag. Sommige het gewys op die ooreenkomste tussen die karakter en Mishima, en gepostuleer dat Mishima soortgelyk is aan die karakter. Kochan is homoseksueel, en binne die konteks van die Japannese Keiserryk vind hy dit moeilik om stil te bly daaroor. In die vroeëre deel van die roman erken Kochan nog nie openlik dat hy aangetrokke voel tot mans nie, maar bely inderdaad dat hy die manlikheid en krag van mans bewonder terwyl hy geen behae in vroue het nie. Dit sluit 'n bewondering in vir Romaanse beeldhouwerke en standbeelde van mans in dinamiese fisiese posisies. Sommige het al geargumenteer dat die bewondering van manlikheid ten opsigte van Mishima outobiografies van aard is, aangesien hy self hard gewerk het aan sy tengerige voorkoms ten einde 'n puik liggaamsbouer en manlike model te word. In die eerste hoofstuk van die boek roep Kochan die herinnering op van 'n prenteboek toe hy vier jaar oud was. Selfs op daardie jong ouderdom is Kochan se aandag op byna pornografiese wyse gevestig op 'n enkele prent van 'n heroïese Europese ridder op sy perd. Hy kyk verlangend daarna en steek dit weg; verneder en in die verleentheid wanneer andere sien wat hy doen. Wanneer sy oppasser hom meedeel dat die ridder eintlik Joan van Arckel is word Kochan; wat begeer dat die ridder 'n toonbeeld van manlikheid moet wees, vir altyd afgesit deur die prentjie; geïrriteerd dat 'n vrou manlike klere sou aantrek. Die woord ‘masker’ is in die titel verweef as gevolg van die feit dat Kochan 'n eie valse persoonlikheid ontwikkel wat hy gebruik om homself voor te stel aan die wêreld. Hy ontwikkel van vroeg af 'n fassinasie met sy vriend Omi se liggaam tydens sy puberteit, en hy glo dat almal om hom ook hul ware gevoelens van mekaar wegsteek en dat almal deelneem aan 'n uitvoerige "teësinnige maskerade". Soos hy groot word probeer hy verlief raak op 'n meisie genaamd Sonoko. Hy word egter herhaaldelik getreiter deur sy latente homoseksuele drange, en kan haar nooit werklik liefhê nie. Notas ----- \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| Klik vir info oor hierdie sjabloon. \|	{ "title": "Bekentenissen van een gemaskerde", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 658, 3328, 0.19771634615384615 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3633 }
Nǁng of Nǁŋǃke (IFA: ᵑǁŋ), wat algemeen onder die dialeknaam Nǀuu (Nǀhuki) bekend is, is ’n sterwende taal wat eens in Suid-Afrika gepraat is. Dit word nie meer op ’n daaglike basis gepraat nie, omdat die sprekers op verskillende plekke woon. Die Suid-Afrikaanse regering gebruik die dialeknaam ǂKhomani vir die hele volk, maar die afstammelinge van die ǂKhomani-dialeksprekers praat nou Khoikhoi. Daar is nog net vier Nǀuu-sprekers oor. Klassifikasie en naam --------------------- Nǁng behoort tot die Tuu-taalfamilie (ook Taa-ǃKwi genoem), met die uitgestorwe taal ǀXam as sy naaste verwant en Taa as sy naaste verwant wat nog gepraat word. Die twee huidige dialekte is Nǀuu en ǁʼAu. Uitgestorwe dialekte sluit in ǂKhomani en Langeberg. ǂKhomani is deur Doke en deur Maingard aangeteken, Nǀhuki deur Weshphal en Langeberg deur Dorothea Bleek. Die meeste oorblywende sprekers het in 2010 Nǀuu gepraat en dié naam is vir Nǁng gebruik toe dit herontdek is. Die regop streep in Nǀuu (wat soms verkeerdelik deur ’n skuins streep vervang word) verteenwoordig ’n klik teen die tande; "Nǀuu" word uitgespreek soos noe, met ’n klik in die middel van die [n]. Die dubbele streep in "Nǁng" is ’n enkele laterale klik, wat uitgespreek word soos wanneer ’n mens ’n perd aanspoor; die naam word ng uitgespreek met dié klik daarin. Die woord nǀuu (/ᵑǀùú/) is eintlik ’n werkwoord, wat beteken "om Nǀuu te praat". Die sprekers word Nǁŋ-ǂe (/ᵑǁŋ̀ŋ̀ ǂé/, "mense") genoem, en Westphal glo dis dalk die term wat deur Bleek opgeteken is en óf ǁNg ǃʼe óf ǁn-ǃke óf ǁŋ.ǃke gespel word in geskrifte. Geskiedenis ----------- Nǁng het in die 19de eeu floreer, maar ander tale en kultuurvermenging het dit bedreig, net soos die Khoisan-tale. Die taal is veral vervang deur Afrikaans en Nama. In 1973 is Nǁng as uitgesterf verklaar. In die 1990's het linguiste die 101-jarige Elsie Vaalbooi opgespoor wat nog Nǁng kon praat. Met haar hulp is nog 25 Nǁng-sprekers gevind. Die meeste is intussen oorlede. Ouma Katrina Esau, een van die enkele mense wat nog Nǀuu praat (die ander is haar sibbes), werk saam met die Pan-Afrikaanse Taalraad (Pansat) en Briza-publikasies om ’n oudiovisuele woordeboek van die taal saam te stel. Ouma Katrina gee ook lesse aan kinders om die taal lewend te probeer hou. In 2015 het sy die Orde van die Kremetart (silwer) van president Jacob Zuma ontvang vir haar werk om die taal te bevorder. Skakels ------- * N/uu Language Documentation and Revitalisation * South African San Institute * At Forvo * Uittreksel uit dokumentêr op YouTube * Nǀǀng Valency Patterns * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.	{ "title": "Nǁng", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 713, 2721, 0.2620360161705255 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" cellpadding=\"2\" class=\"infobox\" style=\"width:22em; margin-top:0.75em; background:#f4f4f4; text-align:left; font-size:90%;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"3\" style=\"text-align: center; font-size:120%; color: black; background-color: goldenrod;\">Nǁng <br/>Nǀuu<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></th></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Uitspraak:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><span class=\"IPA\" title=\"Uitspraak volgens die IFA\"><span class=\"IPA\" style=\"white-space: nowrap; font-family:'Doulos SIL', 'Code2000', 'Chrysanthi Unicode', 'Gentium', 'GentiumAlt', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Bitstream Vera', 'Arial Unicode MS', 'Bitstream Cyberbit', 'Lucida Sans Unicode', 'Hiragino Kaku Gothic Pro'; font-family :inherit; text-decoration: none!important\" title=\"Hierdie uitspraak is in die Internasionale Fonetiese Alfabet geskryf.\"><a href=\"./Internasionale_Fonetiese_Alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Internasionale Fonetiese Alfabet\">ᵑǁŋ</a></span></span></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Gepraat<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>in:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img data-file-height=\"267\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"400\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Totale<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>sprekers:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\">4</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a href=\"./Taalfamilie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Taalfamilie\">Taalfamilie</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em; text-align: left;\"><a href=\"./Tuu-tale\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tuu-tale\">Tuu</a><br/><span style=\"font-size:66%;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>ǃKwi<br/><span style=\"font-size:66%;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><b>Nǁng</b></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"3\" style=\"text-align: center; color: black; background-color: goldenrod;\">Taalkodes</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-1\">ISO 639-1</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><i>geen</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-2\">ISO 639-2</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><tt></tt></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-3\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-3\">ISO 639-3</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><tt><a class=\"external text\" href=\"http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=ngh\" rel=\"mw:ExtLink\">ngh</a></tt></td></tr>\n<tr>\n<td class=\"boilerplate metadata\" colspan=\"3\" style=\"line-height:10pt; padding:0.5em;\"><small><b>Nota</b>: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. </small></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2714 }
Blauer Portugieser Blauer Portugieser is 'n rooi druiwesoort wat sy oorsprong in die Donaugebied het en tans veral in wynboustreke soos Rynhesse en Palts in Duitsland en in Neder-Oostenryk verbou word, maar ook in Suidoos-Europa voorkom. Dit is daarnaas ook een van die kultivars wat vir Hongaarse Egri Bikavér of "Bullebloed"-wyn gebruik mag word. Wynkelders gebruik die kultivar om ligte rooi of ligrooskleurige roséwyne (soos Portugieser Weißherbst) te kelder. Sedert 2000 word van die kultivar ook rooiwyn van hoë gehalte gekelder waarvan sommige soorte enkele maande in eikehoutvate (barriques) deurbring en op die wynmark met Franse Bordeaux-wyne meeding. Wynkelders in Rynhesse gebruik die kultivar sowel vir ligte somerwyne asook vir hul Selectionsweine (premiumwyne). Geskiedenis ----------- Volgens historiese oorlewerings het die kultivar sy oorsprong in die Portugese stad Porto (vandaar sy Duitse benaming as "Blou Portugees"). In 1772 is dit vir die eerste keer deur Johann von Fries in Bad Vöslau in Oostenryk op sy wyngoed verbou. Die kultivar is van daar na Rynhesse en Palts in Duitsland versprei. Die kultivar is in Portugal egter onbekend. Vanweë sy verspreiding oor die hele Donaugebied neem wynnavorsers aan dat dit in werklikheid sy oorsprong in dié streek het, moontlik in Oostenryk.	{ "title": "Blauer Portugieser", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 138, 1241, 0.11120064464141821 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1326 }
Sir John Georgie Fraser (17 Desember 1840 - 22 Junie 1927) was 'n Suid-Afrikaanse staatsman. Hy is op Beaufort-Wes gebore. Sy pa was ds. Colin Fraser en hy was die oom van mev. Rachel Isabella Steyn, die eggenote van president M.T. Steyn. Hy het sy opleiding ontvang in Skotland en keer in 1861 terug na die Vrystaat. Hy veg teen die Basoeto's en word aangestel as sekretaris vir president Jan Brand. Daarna word hy griffier van die Vrystaatse Hoërhof, sekretaris van die Volksraad en Meester van die Weeskamer. Hy tree in 1877 uit die diens van die Republiek en word 'n Volksraadlid vir Bloemfontein, 'n posisie wat hy vir 19 jaar lank beklee. Hy staan in 1896 vir President maar was onsuksesvol. Na die Tweede Vryheidsoorlog word hy in 1902 aangestel op die Oranjerivierkolonie se Wetgewende Raad en later op die Tussenkoloniale Raad. Hy word verkies tot parlement en word leier van die Opposisie. Met Uniewording word hy 'n Senator (1910-20) Bron ---- * Ensiklopedie van Suidelike Afrika. Eric Rosenthal, 1967 * Die Groot Afrikaanse Familienaamboek. Kaapstad, Human & Rousseau	{ "title": "John Fraser", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 319, 1107, 0.2881662149954833 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"John Fraser\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"John Georgie Fraser\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[17 Desember]] [[1840]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Beaufort-Wes]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[22 Junie]] [[1927]]\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Bloemfontein]]\"},\"ouers\":{\"wt\":\"[[Colin Fraser]]<br />Maria Elisabeth Sieberhagen\"},\"titel\":{\"wt\":\"Sir\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"[[Suid-Afrika]]\"},\"beroep\":{\"wt\":\"\"},\"ander\":{\"wt\":\"\"},\"bekend\":{\"wt\":\"Staatsman\"},\"salaris\":{\"wt\":\"\"},\"termyn\":{\"wt\":\"\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"\"},\"eerbewyse\":{\"wt\":\"\"},\"party\":{\"wt\":\"\"},\"religie\":{\"wt\":\"\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"Dorothea Ortlepp\"},\"kinders\":{\"wt\":\"11\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">John Fraser</div></th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">John Georgie Fraser</div><br/><a href=\"./17_Desember\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"17 Desember\">17 Desember</a> <a href=\"./1840\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1840\">1840</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Beaufort-Wes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Beaufort-Wes\">Beaufort-Wes</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./22_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"22 Junie\">22 Junie</a> <a href=\"./1927\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1927\">1927</a><br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Bloemfontein\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bloemfontein\">Bloemfontein</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Staatsman</td></tr><tr><th scope=\"row\">Titel</th><td class=\"title\">Sir</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Dorothea Ortlepp</td></tr><tr><th scope=\"row\">Kinders</th><td>11</td></tr><tr><th scope=\"row\">Ouer(s)</th><td><a href=\"./Colin_Fraser\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Colin Fraser\">Colin Fraser</a><br/>Maria Elisabeth Sieberhagen</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1090 }
Houers in New Jersey, VSA 'n houerskip naby Cuxhaven 'n houerskip in Kopenhagen hawe Behouering is die mees ekonomiese en doeltreffende manier om goedere te vervoer, en dit word vir in- en uitvoer sowel as vir binnelandse vervoer gebruik. Behouering beteken dat firmas nie meer talle klein pakkies per trein of skip hoef te vervoer nie. Dit word in groot houers verpak, verseël en vervoer, in Suid-Afrika deur die Suid-Afrikaanse Spoorweë en Hawens. 'n Internasionale behoueringstelsel is in Julie 1977 in Suid-Afrika ingestel, maar 'n interne behoueringsdiens bestaan al sedert 1951. Oorsese lande gebruik die internasionale behoueringsdiens reeds jare lank die eerste houer is in 1956 van New York na Porto Rieo gestuur. Algemeen -------- Die twee groot voordele van behouering is dat dit ekonomies en vinnig is. Die kans dat die goedere wat vervoer word, beskadig kan word, is gering. Die verkoper pak self die vrag in die houer. Dit word verseël en die houer kry 'n nommer wat, in Suid-Afrika, op die Spoorweë se rekenaar aangeteken word. Die seël kan nie gebreek word voordat die vrag by sy bestemming aankom nie. Omdat die houers met sterk raamgrendels vasgekoppel is aan die trok om te keer dat dit op die trein beweeg of gly, word baie minder skade gely. Die moontlikheid van diefstal word ook feitlik heeltemal uitgeskakel. Voordat behouering algemeen in gebruik gekom het, het talle sakemanne tot 20% van hul vrag afgeskryf weens diefstal of skade. Deesdae ly hulle feitlik geen skade nie en 'n houer kan nie sommer weggedra word nie. By behouering word daar op groot skaal van rekenaars gebruik gemaak, en omdat elke houer se nommer in so 'n rekenaar opgeneem word, is beter beheer moontik en is dit dus makliker om te bepaal waar 'n houer op 'n gegewe tyd is. Houers ------ Houers kan vierkantig of silindries wees. Die internasionale standaardformaat van die houers is 240cm X 240cm X 600cm. Die Suid-Afrikaanse behoueringstelsel is die enigste ter wêreld wat vier groottes kan hanteer, naamlik houers van 3m, 6m, 9m of 12m lank Dit beteken dat die uitvoerder wat op 'n klein skaal handel dryf, ook van die stelsel gebruik kan maak. Vlekvrye-staalhouers word gebruik vir produkte wat verhit of geïsoleer moet word of wat bo en onder drukuitlate vereis. Ligte vloeistowwe, soos melk, wyn, petrol en chemikalieë, kan in houers soos pad-en spoor tenkwaens vervoer word as daar nie geriewe vir die hantering van los houers is nie. Spesiale houers word gebruik vir gevaarlike sure, vloeibare chroomlooisout, bytsoda en swaeldioksied. Geïsoleerde houers vir bederfbare produkte en koelhouers word ook gebruik. Ook 'n deur-tot-deur-houerdiens, waar die houer regstreeks na die verkoper geneem word en, nadat dit gepak is, dan reguit na sy klant gebring word, is in Suid-Afrika ingestel. Die behoueringstelsel is só prakties gerig dat feitlik enigiets vervoer kan word, selfs 'n hele fabriek kan stuksgewys in houers gepak en vervoer word. Die goedere wat vervoer kan word, is 50 uiteenlopend soos motors, sonneblomsaad, waspoeier, ingemaakte vrugte en groente, tabak, papierprodukte en koeldrank. Behouering in Suid-Afrika ------------------------- Suid-Afrika se behoueringstelsel word as een van die beste ter wêreld beskou, en die R2 000 miljoen wat belê is met die oog op die oorskakeling na 'n volledige behoueringstelsel, het verseker dat Suid-Afrika tot die jaar 2000 en daarná sy posisie as Europa se vyfde grootste handelsvennoot sal behou. Sonder behouering sou Suid¬Afrika nie kon meeding nie op 'n mark waar dit al hoe moeiliker word om konvensionele skepe, wat meer arbeid verg en nie vir behouering toegerus is nie, te hanteer. Arbeidskaarste, stygende koste en die groot volume vrag wat hanteer moet word, is alles faktore wat deur die behoueringstelsel uitgeskakel word. Om die behoueringstelsel nog meer ekonomies te maak, het die Suid-Afrikaanse Spoorweë in 1970 vraggeld op goedere wat in houers verpak is, met tot 10 % verlaag om die gebruik van behouering aan te moedig. Die oorskakeling na behouering het Suid-Afrika nie soveel gekos nie. 'n Reuse deel van die kapitaal vir die oorskakeling na die behoueringstelsel in die strategiese, mineraalryke handel het van Europese kant gekom terwyl die res van die Suid-Afrikaanse nasionale handelskeepsdiens, Safmarine. en die Suid-Afrikaanse Spoorweë en Hawens gekom het. In Julie 1977 het 'n nuwe era in die vervoerwese vir Suid-Afrika aangebreek toe die eerste reuse-houerskip in Kaapstad se nuwe houerhawe vasgemeer het. Behouering in Suid-Afrika voor 1977 ----------------------------------- Die Spoorweë het reeds sedert 1951 'n interne behoueringsdiens vir die vervoer van klaar vervaardigde en ingemaakte goedere, wat onder meer ook 'n volledige deur-tot-deur-diens ingesluit het, in werking gehad. Die diens is in 1960 uitgebrei toe houers wat aan die internasionale spesifikasies voldoen het, in gebruik geneem is. Die Spoorweë se interne behoueringsdiens het so vinnig gegroei dat daar teen 1974 al 4 100 houers en houertenks in gebruik was. Teen die einde van Maart 1974 is aangekondig dat 'n volledige behoueringstelsel, wat internasionale skeepsvervoer sou insluit, teen die middel van 1977 ingestel sou word. Die aankondiging is gedoen na jare se ondersoek oor die wenslikheid en praktiese toepasbaarheid van uitgebreide behouering. Die vraagstuk van uitgebreide behouerings het in der waarheid reeds in 1968 ter sprake gekom , toe die Steenkamp-werkgroep saamgestel is om ondersoek in te stel na behouering in die Suid-Afrikaanse handel. Aan die begin van 1970 het die werkgroep Australië besoek, en teen middel van die jaar 'n verslag ingedien. Kortliks het dit daarop neergekom dat behouering so gou moontlik ingestel moes word. Die hawe-owerhede moes in kennis gestel word en hoe die hawens beplan moes word. Die Spoorweë en Hawens moes dadelik hul uitbreidingsprogram van konvensionele hanteringstoerusting in heroorweging neem omdat die toerusting nie meer nodig sou wees sodra behouering ingestel word nie. Nadat die verslag ingedien is, het 'n studiegroep in 1971 verskeie Europese behoueringspunte besoek om die fyner besonderhede van behouering te bestudeer. 'n Taakmag van ingenieurs, hawe-en administratiewe personeel, ekonome en seevaartdeskundiges het voltyds aan die projek gewerk. Behouering is amptelik op 1 Julie 1977 ingestel met die inwyding van die eerste behouering-laaiplekke in Kaapstad, Port Elizabeth en Durban en die binnelandse behouerings-hawe (só word 'n binnelandse houer eindpunt genoem) by City Deep in Johannesburg. Ontwikkeling sedert 1977 ------------------------ 'n Vervoeromwenteling is ingelui toe 'n spesiaal geboude kaaihyskraan, so hoog soos 'n 15-verdiepinggebou, altesame 1 300 houers van vragwagrootte van die eerste groot houerskip in Kaapstad begin aflaai het. Dié skip het in die nuwe houerhawe vasgemeer. Die oorskakeling na volledige behouering het R2000 miljoen, oftewel die koste van twee Oranjerivier-besproeiingsprojekte, gekos. Die hawens van Kaapstad, Port Elizabeth en Durban is ten volle in werking met diepsee-ankerplekke, kuslaaiplekke, kaaihyskrane, hys-werktuie en 'n magdom ander toerusting wat vir die hantering van houers nodig is. 'n Diepsee-ankerplek kan gebruik word wanneer die hawe te vol is en daar nie vasmeergeriewe vir die houerskepe is nie. Die houers word dan by die diepsee-ankerplek waar die skip geanker het, afgelaai en met vragskuite of klein vragbote na die kaai vervoer. 'n Kuslaaiplek is weer 'n laaiplek by 'n kaai sonder kaaihyskrane waar die houers met die skip se eie hyskrane op-of afgelaai word. Op 1 Julie 1977 is die behoueringshawens in onderskeidelik Johannesburg. Kaapstad, Port Elizabeth en Durban geopen. Dit was die eerste maal in die geskiedenis dat vier behoueringshawens gelyktydig in een land geopen is. Gedurende die eerste helfte van 1977 voordat daar volledig na behouering oorgeskakel is, is daar gemiddeld 10000 eenhede per maand ingevoer terwyl die Spoorweë tans meer as 485 000 eenhede deur die plaaslike hawens hanteer. Statistiek maak dit moontlik om te voorspel dat daar in 1985 meer as 648 000 eenhede per maand gehanteer sal word. Dit verteenwoordig 'n groeikoers van 8,66 % in 1981, 5,69 % in 1982 en 'n gemiddelde groeikoers van 5,17% per jaar vir die daaropvolgende drie jaar. Sedert internasionale behouering in Suid-Afrika ingestel is, is daar drie jaar lank baie suksesvol met veral Europa handel gedryf. Dit was vanselfsprekend dat die handelsmoontlikhede sou verbreed. Aan die begin van 1982 is 'n volledige behoueringsdiens ook na die Verre Ooste ingestel, terwyl Australië ook by die uitbreidingsprogram ingesluit word. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982 Ensiklopedie Afrikana (Edms) Bpk, ISBN 0908409419	{ "title": "Behouering", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 64, 7277, 0.00879483303559159 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 8748 }
Carina OB1, ’n groot OB-assosiasie. ’n OB-assosiasie is ’n soort sterassosiasie, wat ’n baie los sterreswerm is waarvan die sterre ’n gemene oorsprong het maar van mekaar verwyder geraak het; hulle beweeg egter steeds saam deur die ruimte. Assosiasies word gewoonlik geïdentifiseer deur hul gesamantlike beweging en chemiese samestelling. Jong sterassosiasies bevat 10 tot 100 swaar sterre van Klas O en Klas B, en is bekend as "OB-assosiasies". Sulke assosiasies bevat ook honderde of duisende sterre van gemiddelde massa. Lede van ’n sterassosiasie vorm vermoedelik in ’n klein streek van ’n reuse- molekulêre wolk. Sodra die omringende stof en gas weggeblaas is, begin die oorblywende sterre uiteendryf. Daar word vermoed die meeste sterre in die Melkweg het in OB-assosiasies gevorm. O-sterre bestaan nie lank nie en sal binne sowat ’n miljoen jaar as ’n supernova ontplof. OB-assosiasies is dus gewoonlik nie ouer as ’n paar miljoen jaar nie, in teenstelling met die Son wat al sowat 4,5 miljard jaar oud is. Die naaste OB-assosiasie aan die Aarde is die Scorpius-Centaurus-assosiasie, sowat 400 ligjare weg. OB-assosiasies is ook al ontdek in die Groot Magellaanse Wolk en die Andromeda-sterrestelsel. Hulle kan baie seldsaam wees en is gemiddeld sowat 1 500 ligjare in deursnee.	{ "title": "OB-assosiasie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 587, 1714, 0.3424737456242707 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1304 }
\| 北京市 (Běijīng Shì)Munisipaliteit Beijing \| \| --- \| \| \| \| Ligging in die Volksrepubliek China \| \| \| \| Basiese inligting \| \| Oorsprong van die naam: \| 北 běi - noordelike京 jīng - hoofstad"Noordelike Hoofstad" \| \| Afkorting: \| 京 Jīng \| \| Oppervlakte: \| 16 808 km² (29ste) \| \| Bevolking (2004): \| 14 930 000 (26ste) (munisipaliteit) \| \| \| ongeveer 7,5 miljoen (munisipaliteit) \| \| Bevolkingsdigtheid (2004): \| 888/km² (2de) (munisipaliteit) \| \| BBP (2004): - per kapita \| CNY 428,3 miljard (15de)CNY 28 700 (2de) \| \| Etniese groepe (2000): \| Han - 96%Mantsjoes - 2%Hui - 2%Mongole - 0,3% \| \| Stadsbome: \| Chinese arborvitae (Platycladus orientalis)Pagodaboom(Sophora japonica) \| \| Stadsblomme: \| Chrysanthemum(Chrysanthemum morifolium)Chinese roos(Rosa chinensis) \| \| Hoogte bo seespieël: \| 43,5 m \| \| Koördinate: \| 39°54′20″N 116°23′29″O / 39.90556°N 116.39139°O / 39.90556; 116.39139 \| \| Poskode: \| 100000 - 102600 \| \| Areakode: \| +86/10 \| \| Nommerplaat-identifikasie : \| 京A, C, E, F, H, J京B (huurmotors)京G (buite die stadsgebied)京O (polisie en amptelike voertuie)京V (militêre hoofkwartier& sentrale regering) \| \| ISO 3166-2: \| cn-11 \| \| Tydsone : \| UTC+8 \| \| Webwerf : \| (zh) www.beijing.gov.cn(en) www.ebeijing.gov.cn Geargiveer 13 Augustus 2010 op Wayback Machine \| \| Regering \| \| Administratiewe tipe: \| Munisipaliteit \| \| KPS Shanghai Komiteesekretaris: \| Liu Qi \| \| Burgemeester: \| Wang Qishan \| \| Beijing (Chinees: 北京, pinyin: Běijīng, [pèi.tɕíŋ], luister (hulp·inligting); of Peking) is 'n stad in die noorde van China en is die hoofstad van die Volksrepubliek China. Beijing word tans regstreeks deur die Chinese regering geadministreer en is sodoende gelykgestel aan provinsies, outonome gebiede en spesiale administratiewe streke. Die Verbode Stad, tuiste van die keisers van die Ming- en die Qing-dinasties Die Plein van die Hemelse Vrede Die administratiewe gebied van die Beijing-munisipaliteit strek oor 'n oppervlakte van 16 807,8 vierkante kilometer, maar behels naas Beijing merendeels landelike gebiede. Die munisipaliteit grens aan die provinsie Hebei in die noorde, weste, suide en 'n klein gedeelte in die ooste en die Munisipaliteit Tianjin in die suidooste. Beijing is een van die vier groot geskiedkundige hoofstede van China en fungeer vandag vanweë sy status as regeringsetel as die politieke sentrum van die Volksrepubliek China. Die stad pronk danksy sy lang en veelbewoë geskiedenis, wat oor meer as drieduisend jaar strek, met 'n indrukwekkende kulturele erfenis. Bekende besienswaardighede sluit die Tiananmen-plein (Chinees, "Plein van die Poort van Hemelse Vrede"), die Verbode Stad met die voormalige keiserlike paleis, wat deur die Unesco in 1987 tot wêrelderfenisgebied verklaar is, die Ou en Nuwe Somerpaleis en verskillende tempels soos die Hemelse Tempel, die Lamatempel en die Confuciustempel in. Beijing het as die gasheerstad van die Olimpiese Somerspele en die Paralimpiese Somerspele van 2008 opgetree. Die stad sal ook as die gasheerstad van die Olimpiese Winterspele en die Paralimpiese Winterspele van 2022 optree. Beijing is China se tweede grootste stad in terme van bevolking ná Sjanghai. Dit is 'n beduidende vervoersentrum, met dosyne treinspore, paaie en hoofweë in alle rigtings. Die stad huisves ook die belangrike Beijing Capital Internasionale Lughawe. Beijing vorm die politieke en kulturele sentrum van die Volksrepubliek China, terwyl stede soos Sjanghai en Hongkong die leiers is op ekonomiese gebied. Name ---- Die woord "Běijīng" in Chinese karakters Beijing (北京) beteken letterlik "Noordelike hoofstad" wat in lyn is met die Oos-Asiatiese tradisie om hoofstede te benaam. Ander stede wat ook so benoem is sluit die Chinese stad Nanjing (南京) in, wat letterlik "Suidelike hoofstad" beteken; Tokio (東京), Japan, en Tonkin (東京; nou Hanoi), Viëtnam, beide beteken "Oostelike hoofstad"; sowel as Kioto (京都), Japan, en Gyeongseong (京城; nou Seoel), Korea, beide beteken eenvoudig "hoofstad". Peking is die naam van die stad in Romaanse pinyin, en is ook die tradisionele naam van Beijing in Engels (ook behou in Nederlands). Hierdie term het ontstaan as gevolg van Franse sendelinge vierhonderd jaar gelede, en is gebaseer op 'n ouer uitspraakvorm in Mandaryn van [kʲ] na [tɕ]. ([tɕ] word in pinyin voorgestel as j, soos in Beijing.) In China het die stad verskeie name gehad. Tussen 1928 en 1949 het die stad bekend gestaan as Beiping (北平; pinyin: Beiping; Wade-Giles: Pei-p'ing), wat letterlik "Noordelike vrede" beteken. Hierdie naam is verander - met die verwydering van die element wat "hoofstad" beteken (jing of king, 京) — om aan te dui dat Peking met die vestiging van die Kuomintang-regering in Nanking (pinyin: Nanjing) nie meer die hoofstad van China was nie, en dat die "warlord"-regering, wat in Peking gesetel was, nie as wettig beskou is nie. Die Kommunistiese party van China het die naam in 1949 weer terug verander na Beijing (Peking) - onder meer om aan te dui dat Beijing weer sy funksie as administratiewe hoofstad van China sou waarneem. Die regering van die Republiek China op Taiwan het nog nooit die naamverandering formeel aanvaar nie, en gedurende die 1950's en die 1960's was dit algemeen in Taiwan dat Beijing amptelik Peiping genoem is om aan te dui dat die Volksrepubliek China onwettig sou wees. Vandag word die naam Beijing amper oral in Taiwan gebruik, insluitende die amptelike taalgebruik van die regering van die Republiek China, alhoewel sekere kaarte van China steeds die ou naam en ou politiese grense voor 1949 gebruik. Yanjing (燕京; pinyin: Yānjīng; Wade-Giles: Yen-ching) is en was 'n ander gewilde informele naam vir Beijing, wat 'n verwysing is na die ou Staat van Yan wat op hierdie plek bestaan het gedurende die Zhou-dinastie. Hierdie naam kom voor in die plaaslike Yanjing-bier asook die amptelike naam van die Yenching Universiteit. Beijing is ook die Cambuluc (Khanbaliq) soos beskryf in die verhale van die Venesiaanse ontdekkingsreisiger Marco Polo. Geografie --------- ### Geografiese ligging Nasa-Satellietbeeld van Beijing Beijing is 110 kilometer noordwes van die Golf van Bo Hai in die provinsie Hebei geleë, maar vorm in administratiewe opsig 'n enklawe wat regstreeks deur die Chinese regering geadministreer word. Die stadsgebied beslaan slegs 1 369,9 vierkante kilometer of agt persent van die Beijing-munisipaliteit se totale oppervlakte, terwyl Beijing se voorstede en plattelandse gebiede oor 15 398,4 vierkante kilometer of 92 persent van die totale oppervlakte strek. Die metropolitaanse gebied van Beijing sluit naas die stadsgebied ook die voorstadgordel in en strek oor 'n oppervlakte van 8 859,9 vierkante kilometer. Beijing is aan die noordwestelike rand van die digbevolkte Noord-Chinese Laagvlakte teen 'n gemiddelde hoogte van 63 meter bo seevlak geleë en word deur die berge van die Mongoolse Plato omring. Die gebied strek in noord-suidelike rigting oor 'n afstand van 180 kilometer en oor 170 kilometer in oos-westelike rigting. Ander beduidende stede in die Beijing-munisipaliteit sluit Mentougou met 'n bevolking van 205 574 mense soos op 1 Januarie 2007, Tongzhou (169 770), Shunyi (122 264), Huangcun (109 043) en Fangshan (100 855). ### Klimaat Klimaatdiagram van Beijing Alhoewel Beijing net sowat 150 kilometer van die kus af lê, word dit vanweë sy ligging in die weswindgordel deur 'n gematigde kontinentale klimaat met warm en vogtige somers en koue, droë winters gekenmerk. Die gemiddelde jaarlikse reënval beloop 578 millimeter, waarvan sowat 62 persent in Julie en Augustus val. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur is 11,8 °C. Julie is die warmste maand met 'n maksimale gemiddelde temperatuur van 30,8 °C en 'n gemiddelde minimum van 21,6 °C. Die koudste maand in die Beijing-gebied is Januarie met 'n maksimale gemiddelde van 1,6 °C en 'n gemiddelde minimum van -9,6 °C. Gedurende die winters daal die kwik dikwels tot by -20 °C, terwyl 'n ysige wind uit die vlaktes van Binne-Mongolië waai. Die somers (Junie tot Augustus) is bedompig en warm met temperature wat tot by 40 °C kan styg. Die kort lentetyd in April en Mei word deur droë, maar winderige weerstoestande gekenmerk. Die najaar in September en Oktober is droog met milde temperature. Wanneer die wind uit die suidelike of suidoostelike rigting waai, word die sig veral in die periode tussen Junie en Augustus belemmer. Ysige noordewinde in die winter bring bitter koue saam, terwyl sandstorms hoofsaaklik in die lente voorkom. Die hoogste temperatuur wat ooit in Beijing amptelik aangeteken is, was 42,6 °C op 15 Junie 1942, die laagste -27,4 °C op 22 Februarie 1966. Geskiedenis ----------- In die eerste millenium v.C. was daar drie stede gewees in die omgewing van Beijing, sowel as hoofstad van die Staat van Yan (燕), een van die magte van die oorlogvoerendestateperiode, was gevestig by Ji (T: 薊 / S: 蓟), naby die moderne Beijing. Gedurende die Sui- (581–618) en die Tang-dinastie (618–907), het slegs klein dorpe bestaan in hierdie omgewing. Daar word beweer dat Beijing die grootste stad was in die wêreld vanaf 1425 tot 1650 en vanaf 1710 tot 1825. Die Verbode Stad is van 1406 tot 1420 gebou, gevolg deur die Hemeltempel (1420), sowel as verskeie ander konstruksieprojekte. Tian'anmen, wat 'n staatssimbool geword het van die Volksrepubliek China, was twee keer afgebrand gedurende die Ming-dinastie en die laaste herkonstruksie was uitgevoer in 1651.	{ "title": "Beijing", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2786, 9564, 0.29130071099958177 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9616 }
John Herschel Glenn jr. (gebore op 18 Julie 1921 in Cambridge, Ohio; oorlede op 8 Desember 2016 in Columbus, Ohio) was 'n Amerikaanse ruimtevaarder, Marinierskorpsvegvlieënier, bevestigde Presbiteriaanse ouderling, senior korporatiewe bestuurder, en politikus. Hy was die derde Amerikaner wat in die ruimte gevlieg het en die eerste Amerikaner om om die Aarde te wentel aanboord Friendship 7 in 1962. Nadat hy by Nasa afgetree het, het hy as Verenigde State-senator vir die Demokratiese Party in Ohio van 1974 tot 1999 gedien. Hy het die Kongres se Ruimte-eremedalje in 1978 ontvang. Hy het die oudste persoon wat in die ruimte gevaar het, geword toe hy op die ouderdom van 77 in 1998 aanboord die ruimtependeltuig Discovery gevlieg het. Lewensgeskiedenis ----------------- John Glenn in 1962 tydens die Mercuryprogram John Glenn in 1998 ten tye van sy Pendeltuig-vlug John Herschel Glenn is op 18 Julie 1921 in Cambridge, Ohio gebore. Op skool was hy 'n uitstekende leerling en sportman. Van jongs af het hy 'n passie gehad vir vlieg en op die ouderdom van 21 het hy 'n vlootvliegkursus vir burgerlikes voltooi. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het hy vir die vloot gewerk en was hy tot die rang van kaptein bevorder. In 1946 het hy 'n permanente lid van die Marinierskorps geword. Hy was 'n oorlogvlieënier in die Korea-oorlog en het 'n vlieginstrukteur en toetsvlieënier geword met sy terugkeer. In 1957 het John Glenn die eerste ononderbroke supersoniese vlug oor Amerika uitgevoer en in 1962 is hy uit een honderd ruimtevaarderkandidate gekies om deel te vorm van 'n sewemanspan wat strawwe opleiding vir wentelvlug sou ondergaan, die sogenaamde Mercury Sewe. Die mans wat gekies is vir die Mercury-program is onderwerp aan uiterste temperature, sterk gravitasiekragte en gewigloosheid en het 'n verskeidenheid relevante vakke, waaronder astronomie, lugvaartbiologie en meteorologie, bestudeer. Gereelde fisiese en psigologiese toetse het een van Glenn se mees besondere kenmerke getoon - hy het senuwees van staal gehad en kon intense psigologiese spanning verduur sonder om te knak. Later was hierdie eienskap ongelooflik waardevol toe herhaalde pogings om Friendship 7 (die vuurpyl waarin Glenn sy onvergeetlike vlug gedoen het) te lanseer, beteken het dat Glenn vir ure aaneen in sy sitplek vasgegordel was en gewag het. Hy was veertig jaar oud toe hy uiteindelik drie sonopkomste en drie sononders in een dag gesien het. In 1964 het Glenn van die NASA Bemande Ruimtetuigsentrum bedank en in 1965 het hy afgetree uit die Marinierskorps. In 1967 het hy president van die Royal Crown International geword en in 1974 is hy as lid van die Senaat vir Ohio verkies, en ten spyte van 'n onsuksesvolle, finansieel vernietigende presidentsveldtog het hy vier ampstermyne as senator gedien. In 1998 het John Glenn op die ouderdom van 77 weer eens ruimtegeskiedenis gemaak toe hy die oudste persoon was om in die ruimte te vlieg. Hy is gekies as bemanningslid op die STS-95 ruimtetuigmissie wat op 29 Oktober 1998 opgestuur is. John Glenn is in 1943 met Anna Margaret Castor getroud. Hulle seun en dogter is in 1945 en 1947 onderskeidelik gebore. Belangrikste prestasies ----------------------- Op 20 Februarie 1962 het John Glenn die eerste Amerikaner geword om om die aarde te wentel. Die Sowjetunie het die Verenigde State tien maande vroeër gewen in die resies om 'n mens ruimte toe te stuur toe Joeri Gagarin veilig in Rusland geland het nadat hy een uur agt en veertig minute in die ruimte was. Glenn se vier uur ses en vyftig minute, waartydens hy drie keer om die aarde gegaan het, het egter vir Glenn een van die bekendste mans van die twintigste eeu gemaak. In die sestigerjare se atmosfeer van die Koue Oorlog het die Amerikaanse prestasie van wentelvlug gedien om kwynende Amerikaanse en Westerse moraal 'n hupstoot te gee en verdere besteding aan ruimtetegnologie aangehits wat gelei het tot die bekendstelling van belangrike satelliettegnologie. Glenn het 'n kitsheld geword en is op nasionale televisie verwelkom en in straatparades in Washington en New York vereer.	{ "title": "John Glenn", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1309, 4706, 0.27815554611134724 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>John Glenn</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"John Glenn\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:John_Glenn_Low_Res.jpg\" title=\"John Glenn\"><img data-file-height=\"2100\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1654\" decoding=\"async\" height=\"279\" resource=\"./Lêer:John_Glenn_Low_Res.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/220px-John_Glenn_Low_Res.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/330px-John_Glenn_Low_Res.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/440px-John_Glenn_Low_Res.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/>John Glenn as Amerikaanse Senator</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\">Amerikaanse Senator<br/>vir <a href=\"./Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ohio\">Ohio</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./24_Desember\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"24 Desember\">24 Desember</a> <a href=\"./1974\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1974\">1974</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1999\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1999\">1999</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>Howard Metzenbaum</td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>George Voinovich</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Voorsitter van die Senaatskomitee vir Regeringsake</div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1987\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1987\">1987</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1995\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1995\">1995</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>William V. Roth Jr.</td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>William V. Roth Jr.</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1921-07-18</span>)</span>18 Julie 1921 <br/><a class=\"new\" href=\"./Cambridge,_Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cambridge, Ohio\">Cambridge</a>, <a href=\"./Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ohio\">Ohio</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Sterf</th>\n<td>8 Desember 2016 (op 95)<br/><a href=\"./Columbus,_Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Columbus, Ohio\">Columbus</a>, Ohio</td></tr>\n<tr>\n<th>Politieke<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>party</th>\n<td><a href=\"./Demokratiese_Party_(Verenigde_State)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Demokratiese Party (Verenigde State)\">Demokratiese Party</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenoot/-note</th>\n<td>Annie Glenn (1943–2016; sy dood)</td></tr>\n<tr>\n<th>Kind(ers)</th>\n<td>2</td></tr>\n<tr>\n<th>Alma mater</th>\n<td>Muskingum Universiteit, B.S. 1962<br/>Universiteit van Maryland</td></tr>\n<tr>\n<th>Religie</th>\n<td><a href=\"./Presbiteriaanse_Kerk_(VSA)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Presbiteriaanse Kerk (VSA)\">Presbiterianisme</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Handtekening</th>\n<td><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:John_Glenn_Signature.svg\"><img data-file-height=\"76\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"211\" decoding=\"async\" height=\"46\" resource=\"./Lêer:John_Glenn_Signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/128px-John_Glenn_Signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/192px-John_Glenn_Signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/256px-John_Glenn_Signature.svg.png 2x\" width=\"128\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Militêre Diens</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Lojaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" title=\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"><img data-file-height=\"650\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1235\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_State_van_Amerika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde State van Amerika\">Verenigde State</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Diens/Tak</th>\n<td><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Navy_(fringe).svg\"><img data-file-height=\"570\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"685\" decoding=\"async\" height=\"19\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Navy_(fringe).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/23px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/35px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/46px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png 2x\" width=\"23\"/></a></span> <a href=\"./Amerikaanse_Vloot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amerikaanse Vloot\">Amerikaanse Vloot</a><br/><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg\"><img data-file-height=\"4680\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"5940\" decoding=\"async\" height=\"18\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/23px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/35px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/46px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png 2x\" width=\"23\"/></a></span> <a href=\"./Amerikaanse_Marinierskorps\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amerikaanse Marinierskorps\">Amerikaanse Marinierskorps</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Jare in diens</th>\n<td>1941–1965</td></tr>\n<tr>\n<th>Rang</th>\n<td>Kolonel</td></tr>\n<tr>\n<th>Eenheid</th>\n<td>VMJ-353 • VMF-155 • VMF-218 • VMA-311 • 4th Fighter Wing • 51st Fighter Wing</td></tr>\n<tr>\n<th>Oorloë/Veldslae</th>\n<td><a href=\"./Tweede_Wêreldoorlog\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tweede Wêreldoorlog\">Tweede Wêreldoorlog</a><br/><a href=\"./Korea-oorlog\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Korea-oorlog\">Korea-oorlog</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4100 }
Braamfontein is een van die Boereplase waarop die stad Johannesburg gebou is. Van die voorstede wat mettertyd daarop aangelê is, is Braamfontein self (voorheen bekend as Clifton), Auckland Park, Brixton, Cottesloe, Emmarentia, Forest Town, Greenside, Jan Hofmeyr, Melville, Newtown, Parktown, Parkview, Parkwood, Richmond, Rosebank, Rossmore, Saxonwold, Sunnyside, Vrededorp, Wanderers View, Westcliff en Westdene. Naam en ligging --------------- 'n Kaart van die plase waarop die Witwatersrand aangelê is met die dagsoom daarop aangedui. Die plaas Braamfontein het sy naam gekry het na aanleiding van ’n fontein waar een of meer brame, halfklimmende struike met doringagtige stamme en swart bessies, gegroei het, in die omgewing waar die voorstad Melville nou geleë is. Die plaas het gegrens aan Rietfontein, Driefontein en Cyferfontein in die noorde, Klipfontein in die ooste, Randjeslaagte in die suidooste, Turffontein en Middelfontein in die suide en Waterval in die weste. Die Johannesburgse middestad beslaan die gebied waar die plase Langlaagte (suid van Middelfontein), Braamfontein, Randjeslaagte en Turffontein bymekaarkom. Geskiedenis ----------- Op hierdie kaart van 1929 waarop die plaas Braamfontein ligter aangedui word, kan gesien word watter voorstede toe reeds daarop aangelê is. Die oop grond tussen Melville en Parkurst is waar Emmarentia (1937) en Greenside (1931) uitgelê sou word. Braamfontein het nie gouddraende grond bevat nie omdat dit noord van die hoofrif geleë is, maar met die ontstaan en uitbreiding van Johannesburg het dit as residensiële gebied in waarde toegeneem. Die eerste eienaar, Gert Bezuidenhout, het reeds in 1853 gevra dat sy plaas opgemeet word. Op 4 November 1858 is Braamfontein op die naam van F.J. Bezuidenhout getransporteer. In 1862 is die plaas in drie verdeel en op 4 Februarie 1862 is 'n derde deel geregistreer in die naam van Gerhardus Petrus Bezuidenhout, een derde in die naam van Cornelis Willem Bezuidenhout en die ander derde in die naam van Frans Johannes van Dijk. G.P. Bezuidenhout het op 18 Desember 1871 sy deel vir £75 aan F.J. van Dijk verkoop. Op 7 Februarie 1884 het Johannes Jacobus Lindeque die oostelike helfte van die suidelike derde deel met die geboue daarop vir £700 by F.J. van Dijk gekoop. Op 25 Oktober 1887 het J.J. Lindeque 526 morg 122 vk. roede van hierdie gedeelte van hom aan die regering van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) teen £4 000 verkoop. C.W. Bezuidenhout het sy derde deel van die plaas (1 580 morg 480 vk. roede) in Desember 1886 vir £4 500 aan die twee broers Lourens Geldenhuys en Frans Eduard Geldenhuys, verkoop. Volgens hierdie transaksies blyk dit dat grond op Braamfontein nooit werklik goedkoop was nie en dat die grondwaarde drasties toegeneem het namate 1886 – toe die hoofrif ontdek is — nader gekom het. Die eerste drie delwerskampe, Ferreiraskamp, Meyerskamp (Natalkamp) en Paarlkamp, is onderskeidelik op die plase Turffontein, Doornfontein en Langlaagte aangelê. Die sakekern van Johannesburg het om Ferreiraskamp en die gegoede buurte noord en noordoos daarvan ontwikkel en die mynwerkers- en arbeidersbuurte op Turffontein (hoofsaaklik Engelssprekendes) en Langlaagte (hoofsaaklik Afrikaanssprekendes). Doornfontein (1887) en Belgravia (1894) is beplan as Johannesburg se oorspronklike spogbuurte, maar vanaf omstreeks die Tweede Vryheidsoorlog het die mynmagnate en ander gegoede Johannesburgers hulle algaande gevestig in spogbuurte wat op die plaas Braamfontein aangelê is, waarvan die eerste Parktown in 1901 en kort daarna Houghton, albei van die Goudstad se mees voortreflike voorstede. Bronne ------ * (en) Potgieter D.J. (ed.). 1971. Standard Encyclopaedia of Southern Africa; Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Bpk. * (en) Raper, Peter Edmund. 2004. New Dictionary of South African Place Names. Johannesburg & Cape Town: Jonathan Ball Publishers. * (af) Stals, prof. dr. E.L.P (red.). 1978. Afrikaners in die Goudstad. Deel 1. 1886 - 1924. Kaapstad en Pretoria: HAUM.	{ "title": "Braamfontein (plaas)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 319, 3387, 0.09418364334219073 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4038 }
Bek-en-klouseer (Latyn: Aphtae epizooticae), is 'n hoogs aansteeklike- en soms noodlottige virussiekte wat beeste en varke opdoen. Dit kan ook wildsbokke, bokke, skape en ander gesplete hoefdiere besmet en ook olifante en rotte. Friedrich Loeffler het in 1897 vir die eerste keer uitgewys dat die siekte se oorsaak 'n virus was. Hy het die bloed van 'n besmette dier deur 'n fyn porseleinfilter gestuur en gevind dat die oorblywende vloeistof steeds die siekte in gesonde diere veroorsaak. Dit beteken dat die oorsaak van die siekte onsigbare klein patogene moet wees, omrede hulle nie deur die porseleinfilter verwyder kon word nie. Bek-en-klouseer kom regdeur die wêreld voor en terwyl sommige lande vir 'n redelike lang tyd vry was van die siekte, bly die siekte steeds 'n bron van kommer vanweë sy wye gasheerbasis en vinnige verspreiding. Na afloop van die Tweede Wêreldoorlog was die siekte wyd oor die wêreld versprei. In 1996 het endemiese gebiede Asië, Afrika en dele van Suid-Amerika ingesluit. Nieu-Seeland het nog nooit 'n uitbraak van bek-en-klouseer gehad nie. Die meeste Europese lande word as vry van die siekte beskou en die lidlande van die Europese Unie het hul inentingsprogramme gestaak. In 2001 was daar egter 'n ernstige uitbraak van bek-en-klouseer in Brittanje gewees wat daartoe gelei het dat baie diere van kant gemaak is, dat die verkiesing uitgestel is en vele sportgeleenthede is ook gekanselleer. Vanweë streng regeringsbeleid op die verkoop van lewende hawe, die ontsmetting van alle mense wat plase betree of verlaat het, is 'n potensieel rampspoedige epidemie in die Republiek van Ierland vermy. In Augustus 2007 is bek-en-klouseer gevind by twee plase in Surrey in Engeland. Alle lewende hawe is van kant gemaak en 'n kwarantyn is oor die hele gebied bekragtig. Daar is sewe verskillende soorte bek-en-klouseer serotipes: O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 en Asië-1. Hierdie serotipes toon 'n mate van streeksgebondenheid en die O serotipe is die algemeenste. Die algemene ontkiemingstyd vir die bek-en-klouseervirus wissel maar is gewoonlik tussen 3 - 8 dae. Die siekte word gekenmerk deur 'n hoë koors wat vinnig afneem na twee of drie dae; blase in die bek wat lei tot oormatige afskei van skuimagtige speeksel en 'n gekwyl en ook blase op die pote wat kan bars en lamheid tot gevolg kan hê. Volwasse diere kan gewigsverlies ondergaan waarvan hulle vir verskeie maande lank nie sal herstel nie en bulle kan geswolle testikels hê. Koeie se melkproduksie kan ook beduidend verminder. Hoewel die meeste diere uiteindelik herstel van bek-en-klouseer kan die siekte lei tot miokarditis (inflammasie van die hartspier) en die dood, veral by pasgebore diere. Sommige besmette diere bly asimptomaties -- dit wil sê hulle toon geen tekens van die siekte nie. Sulke diere kan egter die siekte oordra aan ander diere. Bek-en-klouseerbesmetting neig om plaaslik voor te kom -- dit wil sê, die virus word oorgedra aan vatbare diere deur direkte kontak met besmette diere of besmette stalle of voertuie wat vir die vervoer van lewende hawe gebruik word. Die klere en vel van mense wat diere hanteer, stilstaande water en ongekookte voedselreste en byvoedings wat besmette dierprodukte bevat kan ook die virus oordra. Beheermaatreëls sluit kwarantyn en die vernietiging van besmette lewende hawe en die verbod op uitvoere van vleis en ander produkte na lande wat nie met die siekte besmet is nie. Gebarste blase op die pote van 'n vark met bek-en-klouseer Bek-en-klouseer word veroorsaak deur 'n Aphthovirus uit die Picornaviridae virusfamilie. Die lede van die familie is klein (25-30nm), nie-omvoude ikosahedrale virusse wat 'n enkele string RNS (ribonukleoësuur, die genetiese materiaal van 'n virus) bevat. Wanneer so 'n virus in kontak kom met 'n gasheersel, bind dit aan 'n reseptorvlak en ontketen 'n invouing van die selmembraan. Wanneer die virus die gasheersel binnegedring het, los sy proteïenhulsel op. Nuwe virus-RNS en komponente van die proteïenhulsel word dan gesintetiseer in groot hoeveelhede en saamgestel om nuwe virusse te vorm. Na samestelling bars die gasheersel en stel die nuwe virusse vry. Mense kan besmet word met bek-en-klouseer deur kontak met besmette diere, maar dit gebeur bitter selde. Omdat die virus wat bek-en-klouseer veroorsaak sensitief is vir maagsuur, kan dit nie na mense versprei word deur die eet van besmette vleis nie. In die Verenigde Koninkryk het die laaste menslike geval in 1967 voorgekom en slegs 'n handjievol ander gevalle is al aangeteken in die res van Europa, Afrika en Suid-Amerika. Simptome van bek-en-klouseer in mense sluit in ongesteldheid, koors, braking, rooi sweeragtige letsels van die mondweefsel en soms klein blase op die vel. Daar bestaan 'n ander virussiekte met soortgelyke simptome, wat algemeen bekend staan as "hand-voet-en-mondsiekte", wat meer dikwels in mense voorkom, veral by jonger kinders; hierdie siekte is egter nie verwant aan bek-en-klouseer nie en word deur 'n ander virus veroorsaak (die virus behoort aan die Picornaviridae virusfamilie). Omdat bek-en-klouseer selde mense besmet, maar vinnig onder diere versprei, is dit 'n veel groter risiko vir die landboubedryf as vir menslike welsyn. Boere die wêreld oor kan groot hoeveelhede geld verloor tydens bek-en-klouseerepidemies, wanneer groot hoeveelhede diere vernietig word en die opbrengs uit melk en vleis daal. Inenting -------- Plum Island Sentrum vir Dieresiektes Daar word geglo dat daar sewe hoofsoorte bek-en-klouseervirusse bestaan. Soos ander virusse, ondergaan die bek-en-klouseervirus voortdurend 'n ewolusieproses en muteer wat dit moeilik maak om 'n entstof te ontwikkel omdat daar groot variasies tussen serotipes voorkom. Daar bestaan geen kruisbeskerming tussen serotipes nie (wat beteken dat 'n entstof vir een serotipe nie teen ander sal beskerm nie) en verder kan die variante binne 'n gegewe serotipe nukleotiedreekse hê wat met soveel as 30% verskil vir 'n gegewe geen. Dit beteken dat 'n bek-en-klouseer entstof 'n hoogs spesifieke werking ten opsigte van die variant betrokke moet hê. Inenting verskaf slegs tydelike immuniteit wat kan duur vir etlike maande tot 'n paar jaar. Tans verdeel die Wêreldorganisasie vir Dieregesondheid lande in drie kategorieë met betrekking tot bek-en-klouseer: Bek-en-klouseer teenwoordig met of sonder inenting, Bek-en-klouseervry met inenting en Bek-en-klouseervry sonder inenting. Lande wat aangewys is as bek-en-klouseervry sonder inenting het die grootste toegang tot uitvoermarkte en daarom werk ontwikkelde lande soos Kanada, die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk hard om hulle status te behou. Baie vroeë entstowwe het dooie monsters van die bek-en-klouseervirus gebruik om diere mee in te ent. Hierdie entstowwe het egter soms tot werklike uitbrake van die siektes gelei. In die 1970's het wetenskaplikes ontdek dat 'n entstof gemaak kon word deur slegs van 'n enkele sleutelproteïen gebruik te maak. Die hooftaak was om voldoende hoeveelhede van die proteïen te kon vervaardig om vir inenting te gebruik. Op 18 Junie 1981 het die regering van die V.S.A. aangekondig dat hulle 'n entstof ontwikkel het teen bek-en-klouseer; hierdie was dan ook die wêreld se eerste wat met behulp van genetiese manipulasie vervaardig is.	{ "title": "Bek-en-klouseer", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1567, 7725, 0.20284789644012946 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas siekte\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_siekte"},"params":{"naam":{"wt":"Bek-en-klouseer"},"beeld":{"wt":"Foot and mouth disease in mouth.jpg"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"onderskrif":{"wt":"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer"},"DiseasesDB":{"wt":"31707"},"ICD10":{"wt":"{{ICD10\|B\|08\|8\|b\|00}} ([[ILDS]] B08.820)"},"ICD9":{"wt":"{{ICD9\|078.4}}"},"ICDO":{"wt":""},"DSMIV":{"wt":""},"OMIM":{"wt":""},"MedlinePlus":{"wt":""},"eMedicineSubj":{"wt":""},"eMedicineTopic":{"wt":""},"MeshID":{"wt":"D005536"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Bek-en-klouseer</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\">Klassifikasie en eksterne bronne</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer"}\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" title=\"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer\"><img alt=\"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer\" data-file-height=\"425\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"166\" resource=\"./Lêer:Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/250px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/375px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/500px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./ICD-10\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10\">ICD-10</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-10_Hoofstuk_B\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10 Hoofstuk B\">B</a><a class=\"external text\" href=\"http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/B08.8\" rel=\"mw:ExtLink\">08.8</a> (<a class=\"new\" href=\"./ILDS\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ILDS\">ILDS</a> B08.820)</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-9\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-9\">ICD-9</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=078.4\" rel=\"mw:ExtLink\">078.4</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Diseases_Database\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Diseases Database\">DiseasesDB</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.diseasesdatabase.com/ddb31707.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">31707</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./Medical_Subject_Headings\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Medical Subject Headings\">MeSH</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2006/MB_cgi?field=uid&term=D005536\" rel=\"mw:ExtLink\">D005536</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\"><img data-file-height=\"190\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"210\" decoding=\"async\" height=\"22\" resource=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/24px-Star_of_life_caution.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/36px-Star_of_life_caution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/48px-Star_of_life_caution.svg.png 2x\" width=\"24\"/></a></span> <a href=\"./Wikipedia:Mediese_vrywaringsnota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wikipedia:Mediese vrywaringsnota\">Mediese waarskuwing</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 7300 }
Maurits Pasques de Chavonnes was goewerneur van die Kaap die Goeie Hoop van 1714 tot 1721. Mauritz Pasque de Chavonnes is in Den Haag gebore in 1654. Hy was die jongste seun van Jeanne de Savornin en Pierre Pasque de Chavonnes, wie se vader, Joachim Pasque, marquis de Chavonnes, uit Frankryk gevlug het na die Bartolomeusnag slagting in 1572. In 1689 trou hy met Bathazarina Kien met wie hy later twee kinders gehad het:Anna Magdalena Pasques De Chavonnes en Pieter Rochus Pasques De Chavonnes. Hy het hom as soldaat opgelei en het gevorder het tot luitenant-kolonel in die infanterie van die State-Generaal. Tydens die Spaanse Opvolgingsoorlog (1701-1713) was Mauritz de Chavonnes in bevel van 'n infanterie regiment in die leër van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande. Na die Vrede van Utrecht die oorlog tot 'n einde gebring het, het hy by die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie aangesluit, wat hom in 1714 as Kaapse goewerneur aangestel in die plek van Louis van Assenburg wat op 27 Desember 1712 te sterwe gekom het. Binne die eerste paar maande ná sy aankoms aan die Kaap het De Chavonnes die pligte van die garnisoen gereguleer en vir die eerste keer in die Kaapse geskiedenis die soldate uniforms laat dra en 'n stel instruksies uitgevaardig vir onderhoud van gewere en ammunisie. De Chavonnes het ook vir die eerste keer veeboere aan die Kaap vir weilisensies laat betaal: in Julie 1714 het hy en die Politieke Raad besluit dat "alle degeene die permissie sullen komen te versoekken om eenigh land tot weijdingh van vee in leeningh te hebben, in cassa tot een recognitie aan de E. Compe. zullen moeten betalen voor een halv jaar ses, en een heel jaar twaalv rijxdds". Verder moes boere tiendes betaal van alles wat hulle op sulke plase geoes het. Hy het baie vir die ontwikkeling van die vesting gedoen en is in 1721 bevorder tot gewone raadsheer van Indië. Van sy militêre innovasies het ingesluit die organisasie in 1722 van die sogenaamde Vry-swartes en Sjinese wat in die Tafelvallei gewoon het in 'n burgermag genaamd die Companie Vryswarten onder bevel van hulle eie offisiere. Die kompanjie het met ander burgermagte beurte geneem in die nagtelike bewaking van die barakke. Hy is in die Kaap oorlede op 8 September 1724 na een dag se siekte en is op 14 September met militêre eerbewys begrawe. Sien ook -------- * Lys van kommandeurs en goewerneurs van die Kaapkolonie Bron ---- * 500 Jaar Suid-Afrikaanse Geskiedenis, Prof. CF Muller \| \| \| \| \| Voorafgegaan deurWillem Helot \| Goewerneur van die Kaap de Goede Hoop28 Maart 1714 – 8 September 1724 \| Opgevolg deurJan de la Fontaine \| \| * l * b * w Kommandeurs en Goewerneurs van die Kaapkolonie \| \| --- \| \| \| Kommandeurs1652–1691 \| * Jan van Riebeeck * Zacharias Wagenaer * Cornelis van Quaelberg * Jacob Borghorst * Pieter Hackius * Albert van Breugel * IJsbrand Godske * Johan Bax van Herenthals * Hendrik Crudop * Simon van der Stel \| \| \| Kommandeurs1691–1795 \| * Simon van der Stel * Willem Adriaan van der Stel * Johan Cornelis d'Ableing * Louis van Assenburgh * Willem Helot * Maurits Pasques de Chavonnes * Jan de la Fontaine * Pieter Gysbert Noodt * Jan de la Fontaine * Adriaan van Kervel * Daniël van den Henghel * Hendrik Swellengrebel * Ryk Tulbagh * Joachim van Plettenberg * Pieter van Reede van Oudtshoorn * Joachim van Plettenberg * Cornelis Jacob van de Graaff * Johan Isaac Rhenius * Sebastiaan Cornelis Nederburgh & Simon Hendrik Frijkenius * Abraham Josias Sluysken Die kursiewe was waarnemende goewerneurs \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BPN: 44201633 \|	{ "title": "Maurits Pasques de Chavonnes", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1516, 3466, 0.43739180611656087 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Ampsbekleër\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Ampsbekleër\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Maurits Pasques de Chavonnes\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Maurits Pasques de Chavonnes.jpg\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"orde\":{\"wt\":\"4de Goewerneur van die [[Nederlandse Kaapkolonie]]\"},\"termynaanvang\":{\"wt\":\"[[28 Maart]] [[1714]]\"},\"termyneinde\":{\"wt\":\"[[8 September]] [[1724]]\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"[[Willem Helot]]\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"[[Jan de la Fontaine]]\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[23 Julie]] [[1654]]\"},\"geboortejaar\":{\"wt\":\"\"},\"geboortemaand\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedag\":{\"wt\":\"\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Den Haag]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1654\|7\|23\|1724\|9\|8}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Kaap die Goeie Hoop]]\"},\"party\":{\"wt\":\"\"},\"eggenoot\":{\"wt\":\"\"},\"kinders\":{\"wt\":\"\"},\"alma_mater\":{\"wt\":\"\"},\"religie\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"militer\":{\"wt\":\"\"},\"lojaliteit\":{\"wt\":\"\"},\"tak\":{\"wt\":\"\"},\"diensjare\":{\"wt\":\"\"},\"rang\":{\"wt\":\"\"},\"eenheid\":{\"wt\":\"\"},\"oorloe\":{\"wt\":\"\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>Maurits Pasques de Chavonnes</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Maurits Pasques de Chavonnes\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" title=\"Maurits Pasques de Chavonnes\"><img alt=\"Maurits Pasques de Chavonnes\" data-file-height=\"345\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"293\" decoding=\"async\" height=\"259\" resource=\"./Lêer:Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg/220px-Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\">4de Goewerneur van die <a href=\"./Nederlandse_Kaapkolonie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nederlandse Kaapkolonie\">Nederlandse Kaapkolonie</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./28_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"28 Maart\">28 Maart</a> <a href=\"./1714\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1714\">1714</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./8_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"8 September\">8 September</a> <a href=\"./1724\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1724\">1724</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a href=\"./Willem_Helot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Willem Helot\">Willem Helot</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a href=\"./Jan_de_la_Fontaine\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jan de la Fontaine\">Jan de la Fontaine</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./23_Julie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"23 Julie\">23 Julie</a> <a href=\"./1654\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1654\">1654</a> <br/><a href=\"./Den_Haag\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Den Haag\">Den Haag</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Sterf</th>\n<td>8 September 1724 (op 70)<br/><a href=\"./Kaap_die_Goeie_Hoop\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaap die Goeie Hoop\">Kaap die Goeie Hoop</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3642 }
Mauser C96-pistool Die Mauser C96 (**Konstruktion 96*) is 'n semi-outomatiese pistool wat oorspronklik deur die Duitse wapenvervaardiger Mauser van 1896 tot 1937 vervaardig is. Ongelisensieerde kopieë van die vuurwapen is ook in die eerste helfte van die 20ste eeu in Spanje en China vervaardig. Die kenmerke van die C96 is die integrale boksmagasyn voor die sneller, die lang loop, die houtskouerrus, wat dit die stabiliteit van 'n kortloopvuurwapen gee en dien as 'n houer of dratas, en 'n greep soos die handvatsel van 'n besem. Die greep het die vuurwapen die bynaam "besemsteel" in die Engelssprekende wêreld besorg, en in China is die C96 die "bokskanon" (Chinees: 盒子炮; pinyin: hézipào*) gedoop vanweë sy reghoekige interne magasyn en omdat dit gebere kan word in die houtboksagtige skouerstut. Met sy lang loop en hoë-trompsnelheid patroon, het die Mauser C96 voortreflike reikafstand en beter penetrasie as die meeste ander pistole van sy era gehad; die 7,63×25 mm Mauser-patroon was die kommersieel vervaardigde pistoolpatroon met die hoogste snelheid tot die koms van die .357 Magnum-patroon in 1935. Mauser het ongeveer een miljoen C96-pistole vervaardig, terwyl die getal wat in Spanje en China vervaardig word, omvangryk is, maar onbekend is weens swak produksierekords.	{ "title": "Mauser C96", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 453, 1552, 0.2918814432989691 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1301 }
Blastulasie: 1 - morula, 2 - blastula. Blastoseel en blastoderm. Die blastula (van die Griekse βλαστός blastos, "loot") is ’n hol sfeer van selle, wat blastomere genoem word, wat ’n binneste vloeistofgevulde holte (die blastoseel) omring wat in ’n vroeë stadium van embrio-ontwikkeling in diere ontstaan. Beskrywing ---------- Embrio-ontwikkeling begin met ’n sperm wat ’n eier bevrug om ’n sigoot te vorm wat baie kliewings ondergaan voordat dit ontwikkel in ’n bol selle bekend as die morula. Die vroeë embrio word eers ’n bastula wanneer die blastoseel gevorm het. Die volgende stadium is die vorming van die gastrula, waar die kiemlae van die embrio vorm. ’n Algemene eienskap van gewerweldes se blastula is dat dit bestaan uit ’n laag blastomere, bekend as die blastoderm, wat die blastoseel omring. In soogdiere word die blastula die blastosist genoem. Die blastosist bevat ’n embrioblas (of interne selmassa) wat eindelik sal ontwikkel in die bepalende strukture van die fetus, en die trofoblas, wat die weefsel buite die embrio vorm. Die bestudering van die blastula en van selspesifikasie het baie implikasies vir stamselnavorsing, sowel as die voortdurende verbetering van vrugbaarheidsbehandelings. Embrioniese stamselle is ’n terrein wat, hoewel dit omstrede is, geweldige potensiaal het vir die behandeling van siektes. Deur die manipulasie van selseine tydens die blastulastadium van ontwikkeling kan verskeie soorte weefsel gevorm word. Dié vermoë kan belangrik wees vir herskeppende medisyne in siekte- en beseringsgevalle. In vitro-bevrugting behels die inplanting van ’n blastula in die baarmoeder. Blastulaselinplantings kan moontlik lei tot ’n einde aan onvrugbaarheid. Bronne ------ * Forgács, G.; Newman, Stuart A. (2005). "Cleavage and blastula formation". Biological physics of the developing embryo. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78337-8. * Cullen, K.E. (2009). "embryology and early animal development". Encyclopedia of life science, Volume 2. Infobase. ISBN 978-0-8160-7008-4. * McGeady, Thomas A. red. (2006). "Gastrulation". Veterinary embryology. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-1147-8. * Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia	{ "title": "Blastula", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1102, 2567, 0.42929489676665367 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2234 }
Eris (Grieks: Ἔρις, "Twis") is die Griekse godin van twis en onenigheid. Haar Romeinse eweknie se naam is Discordia, wat dieselfde beteken. Die dwergplaneet Eris is na die godin genoem. Sy het geen tempels in Griekeland gehad nie en sy dien hoofsaaklik as ’n verpersoonliking, soos in Homeros en baie latere werke. Trojaanse Oorlog ---------------- Zeus het by óf Temis óf Prometeus gehoor dat hy, nes sy pa, Kronos, deur een van sy seuns omvergewerp sou word. Volgens nog ’n profesie sou ’n seun van die seenimf Tetis, op wie Zeus verlief geraak het nadat hy haar aan die Griekse kus gesien het, groter word as sy pa. Moontlik om dié rede het Zeus opdrag gegee dat Tetis met ’n ouerige sterflike koning, Peleus, trou. Al die gode is na Peleus en Tetis se troue genooi en hulle het baie presente gebring. Zeus het egter opdrag gegee dat Hermes vir Eris by die deur wegwys. Sy was woedend en het ’n geskenk van die deur af gegooi: ’n goue appel met die boodskap "vir die mooiste een". Die godinne Hera, Atena en Afrodite wou al drie die appel hê. ’n Rusie het ontstaan en nie een van die gode teenwoordig wou een uitsonder en die ander twee kwaad maak nie. Paris se beslissing (1904), deur Enrique Simonet. Eindelik het Zeus aan Hermes opdrag gegee om die drie godinne na Paris, ’n prins van Troje, te neem sodat hy kan besluit wie die appel moet kry. Nadat die drie godinne in die fontein van Ida gebad het, het hulle nakend voor hom verskyn – óf om sy guns te probeer wen óf op versoek van Paris. Paris kon nie besluit wie die mooiste is nie, en die godinne het hom probeer omkoop. Atena het hom wysheid en die vermoëns van die grootste vegters aangebied; Hera het hom politieke mag en beheer oor die hele Asië aangebied; en Afrodite het hom die liefde van die beeldskoonste vrou in die wêreld, Helena van Sparta, aangebied. Paris het in Afrodite se guns beslis en die appel aan haar toegeken. Wat Afrodite nie aan Paris genoem het nie, was dat Helena reeds getroud was, met koning Menelaos van Sparta. Omdat sy so beeldskoon was, het baie mans om haar hand meegeding, onder andere konings en prinse. Haar pa, Tindareos, het Menelaos gekies, maar die ander vryers ’n eed laat aflê dat hulle die huwelik sou verdedig, ongeag wie sy skoonseun word. Nadat Afrodite Helena aan Paris belowe het, het Paris na Sparta gegaan terwyl Menelaos uitstedig was en Helena na Troje weggevoer. Toe Menelaos terugkeer en uitvind Helena is weg, het hy haar voormalige vryers aan hulle eed aan Tindareos herinner, en die hele Griekeland het teen Troje opgeruk om Helena te gaan haal. Dié gebeure het gelei tot die Trojaanse Oorlog, wat alles by Eris begin het. Skakels ------- * Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eris (mitologie). * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. \| * l * b * w Gode, helde en ander wesens in die Griekse mitologie \| \| --- \| \| Oergode \| * Eter * Chaos * Chronos * Erebos * Gaia * Hemera * Nyx * Pontos * Tartaros * Uranos \| \| Titane \| * Eerste geslag: Huperion * Iapetos * Koios * Krios * Kronos * Mnemosune * Okeanos * Foibe * Rea * Tetis * Teia * Temis * Tweede geslag: Asteria * Atlas * Eos * Epimeteus * Helios * Leto * Menoitios * Prometeus * Selene \| \| Olimpiese gode \| * Afrodite * Apollo * Atena * Ares * Artemis * Demeter * Dionusos * Hefaistos * Hera * Hermes * Poseidon * Zeus • (Hestia) \| \| Ander gode \| * Adonis * Alfeus * Asklepios * Eros * Hades * Hebe * Herakles * Pan * Persefone * Plouton \| \| Halfgode \| * Achilles * Antiope * Daidalos * Ganumedes * Ikaros * Jason * Oidipus * Orion * Orfeus * Peleus * Penelope * Perseus * Sisufos * Tantalos * Teseus \| \| Ander wesens \| * Amasones * Charon * Chtoniese gode * Eriniërs * Gigante * Gorgone * Grasieë * Honderdhandiges * Hidra * Kerberos * Minotourus * Muses * Nimfe * Saters * Sentoure * Siklope * Skikgodinne * Styx \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 124564267 * LCCN: no2017086854 * SUDOC: 196857740 * VIAF: 20618052 * WorldCat Identities: viaf-20618052 \|	{ "title": "Eris (mitologie)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1540, 3732, 0.41264737406216506 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC99; font-size:120%; text-align:center;\">Eris</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Griekse godin</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" title=\"Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.\"><img data-file-height=\"600\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"560\" decoding=\"async\" height=\"236\" resource=\"./Lêer:Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/220px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/330px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/440px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Godin van</th>\n<td>Twis en onenigheid</td></tr>\n<tr>\n<th>Simbool</th>\n<td>Goue appel van onenigheid</td></tr>\n<tr>\n<th>Ouers</th>\n<td><a href=\"./Nyx\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nyx\">Nyx</a>, alleen of by <a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a>, of <a href=\"./Zeus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Zeus\">Zeus</a> en <a href=\"./Hera\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hera\">Hera</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Broers, susters</th>\n<td>Talle</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>Disnomia, Ponos, Atë, Lethe, Limos, Algos, Husminai, Maches, Fonoi, Androktasiai, Neikea, Amfilogiai, Horkos</td></tr>\n<tr>\n<th>Romeinse eweknie</th>\n<td>Discordia</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4093 }
'n Dirigeerklas in 1947. Anton Hartman, Hannes Uys, Albert Coates, Blanche Gerstman en Ernest Fleischmann. Blanche Gerstman (2 April 1910 - 11 Augustus 1973) was een van Suid-Afrika se belangrikste komponiste, maar ook 'n veelsydige musikus wat haar brood as orkesspeler verdien het. Sy ontvang haar voorbereidende opleiding by die seun van die voormalige goewerneur van die Kaapkolonie, sir Walter Hely-Hutchinson, Victor Hely-Hutchinson (teorie) en Colin Taylor (klavier) en verwerf die graad B.Mus. onder prof. W.H. Bell aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad. In 'n vroeë komposisie, Hellas (1928), vir sopraan, vrouekoor en orkes, het sy vir die eerste keer haar aanleg getoon vir die soort musiek wat sy later met groot welslae sou komponeer. Nietemin het sy in die daaropvolgende jare haar voorliefde vir suiwer instrumentale musiek werke vir klavier en viool behou en in 1950 'n voortreflike sonate vir die twee instrumente gekomponeer. Buiten die liedere wat sy Engels, Duits en Nederlands geskryf het, het sy ook 'n aantal Afrikaanse gedigte van Jan F.E. Celliers, W.E.G. Louw, Elisabeth Eybers (die sangsiklus Die lied van die vrou; 1953) en Ch. Weich getoonset. Haar koorwerke gegrond op die gedigte van N.P. van Wyk Louw (Die Boodskap van Maria) en I.D. du Plessis (Ode to South Africa) is tussen 1946 en 1948 geskryf. Sy was van tyd tot tyd dosent in komposisie aan die Universiteit van Kaapstad se S.A. Musiekkollege en van 1961 tot 1963 aan die Universiteit van Pretoria. Hoewel sy deurentyd musiek vir viool, klavier, orrel en orkes gekomponeer het, het sy haar grootste welslae behaal met sangwerke, waarvan, buiten die voorafgenoemde twee werke, Uit die Passie ook belangrik is. Met 'n beurs wat sy in 1950 by die Performing Rights Society gewen het, kon sy in Londen verder gaan studeer. In de Kaapstadse Munisipale Orkes het sy die kontrabas gespeel van 1940 tot 1950 en weer van 1964 tot 1966. Bronne ------ * Potgieter, D.J. (ed.) 1974. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou). * Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. Afrikaanse kultuuralmanak. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.	{ "title": "Blanche Gerstman", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 452, 2083, 0.2169947191550648 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Blanche Gerstman\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Blanche Gerstman.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"230px\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"klassiek\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[2 April]] [[1910]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"<!-- Nie vir indiwidue waarvan die geboorteplek en oorsprong dieselfde is nie. -->\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[11 Augustus]] [[1973]]\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"\"},\"beroep\":{\"wt\":\"komponis, orkesspeler\"},\"instrument\":{\"wt\":\"\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"klassiek\" style=\"display:inline;\">Blanche Gerstman</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Blanche_Gerstman.jpg\"><img data-file-height=\"891\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"609\" decoding=\"async\" height=\"337\" resource=\"./Lêer:Blanche_Gerstman.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/230px-Blanche_Gerstman.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/345px-Blanche_Gerstman.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/460px-Blanche_Gerstman.jpg 2x\" width=\"230\"/></a></span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #b0c4de\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><a href=\"./2_April\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2 April\">2 April</a> <a href=\"./1910\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1910\">1910</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./11_Augustus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Augustus\">11 Augustus</a> <a href=\"./1973\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1973\">1973</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">komponis, orkesspeler</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2232 }
Blanche Pienaar is die skuilnaam van die Afrikaanse skrywer S.J. Meadows-Cullum (1905–1968; neé Terblanche). Lewe en werk ------------ Die Bloemfonteinse Normaalkollege, 1907. Susanna Jacomina Terblanche is op 23 Maart 1905 op die plaas Verzamelkop in die distrik Ladybrand in die Vrystaat gebore. Sy is een van nege kinders van Johannes Gerhardus Terblanche en Maria Dorothea Pienaar Die gesin trek later na die plaas Zaaihoek in dieselfde distrik. Haar eerste onderwys ontvang sy aan die plaasskole Zaaihoek en Commissiepoort en sy gaan daarvandaan na Ladybrand se Sekondêre Skool. Weens swak gesondheid word haar onderwys etlike jare onderbreek, maar sy gaan tog later na die Normaalkollege en Politegniese Kollege in Bloemfontein. Sy is op 21 Augustus 1927 getroud met Harry Meadows-Cullum en die egpaar het twee seuns en ’n dogter. Haar man is in 1953 oorlede en sy 15 jaar later op 13 Maart 1968. Skryfwerk --------- Sy skryf onder die skuilnaam Blanche Pienaar, ’n mengsel van haar vader en moeder se vanne. Haar eerste skets skryf sy nadat sy in vervoering raak oor Jan F.E. Celliers se Die vlakte en hierdie skets verskyn in Die Landbouweekblad. Later verskyn verskeie kortverhale, artikels en sketse onder verskeie skuilname in Die Huisgenoot, Die Boerevrou, Die Brandwag, Die Huisvrou en ander Afrikaanse sowel as Engelse tydskrifte. Liefdesloutering is ’n sentimentele roman wat die tradisionele liefdesdriehoek as tema het, terwyl Skewe bome disfunksionele verhoudings in die huwelik behandel. Publikasies ----------- Werke uit haar pen sluit in: \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1942 \| Liefdesloutering \| \| 1944 \| Skewe bome \|	{ "title": "Blanche Pienaar", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 285, 1589, 0.17935808684707363 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1691 }
Nuut gevulde whiskeyvate in die Woodford Reserve-distilleerdery in Versailles, Kentucky is gereed om gestoor te word Jefferson's Kentucky Straight Bourbon Whiskey, 'n huldeblyk aan president Thomas Jefferson, is een van die suksesvolste handelsmerke Bourbon whiskey ['bɜːrbən] is 'n variant van Amerikaanse whiskey wat hoofsaaklik van mielies gedistilleer en in eikevate verouder voordat dit gebottel word. Dit verskil merkbaar van Skotse whisky en Ierse whiskey, veral omrede geen suiker vir die fermentasieproses gebruik word nie. Mielies gee 'n heuning-, vanielje- of karamelagtige sotheid aan bourbon whiskey. Die drank se naam is afgelei van die Franse Bourbon-dinastie wat die Amerikaanse strewe na onafhanklikheid gesteun het, alhoewel die onmiddellike aanleiding vir die naamkeuse onbekend is. Moontlik was die administratiewe distrik Bourbon County in Kentucky of New Orleans se Bourbon Street die naamgewers. Die distrik Bourbon County in die noordooste van Kentucky maak weens die groot aantal Skotse immigrante, wat hulle hier teen die begin van die 19de eeu gevestig het, aanspraak daarop dat dit die naamgewer was. Plaaslike Skotse setlaars het begin om whiskey volgens hul eie tradisie te stook. Met die weswaartse uitbreiding van die Verenigde State ná die Rewolusionêre Oorlog het hul produk rum en jenewer verdring om die gewildste alkoholiese drank te word nadat die vervoer van die benodigde bestanddele vir die twee ander dranke nie meer koste-effektief oor die berge vervoer kon word nie. Sy grootste voordeel was dat sy bestanddele nie ingevoer moes word nie. Bourbon is reeds in die 18de eeu deur setlaars uit Skotland en Ierland gestook en aangepas aan die nuwe omgewing - 'n proses wat variante soos Pennsilvanië se Rye whiskey (rog-whiskey) voortgebring het, terwyl die vroegste gebruik van die term bourbon van die 1820's dateer. Sedert die 1870's word na whiskey, wat in Kentucky gedistilleer is, konsekwent verwys as bourbon. Terwyl bourbon geen beskermde produk van 'n bepaalde geografiese streek binne die Verenigde State is nie, word dit nogtans sterk geassosieer met die Amerikaanse Suide in die algemeen en die deelstate Kentucky en Tennessee in die besonder. Die voorgeskrewe stook-, distillasie- en stoorproses word sedert 1964 deur die Code of Federal Regulations gereël (ouer regulasies strek terug tot 1909). Slegs whiskeys, wat in die Verenigde State gedistilleer is, mag as Bourbon whiskey verkoop word. Die minimum mielie-gehalte is 51 persent (die meeste handelsmerke bevat sowat 70 persent), vir die oorblywende 49 persent mag rog of gars gebruik word. Die alkoholgehalte is beperk tot 80 volumepersent tydens die distillasie- en 62,5 volumepersent teen die begin van die stoorproses. Die voorgeskrewe veroudering in gekoolde wit eikevate verleen 'n unieke rokerige geur aan bourbon whiskey. Variante -------- * Straight Bourbon mag, behalwe vir die voorgeskrewe graanmengsel, geen verdere bestanddele bevat nie. Vir gewone bourbon is die maksimum persentasie ander bestanddele 2,5 persent. Straight Bourbon moet vir 'n minimum van twee jaar verouder word. Die oudste Amerikaanse handelsmerk, 1776, is in die naamgewende jaar deur Elijah Pepper (1780–1838), 'n boorling van Culpeper, Virginia met die bou van 'n distilleerdery naby Lexington, Kentucky gevestig. * Bonded Bourbon moet deur een enkele distilleerdery gestook word en mag slegs een jaargang bevat. Dit word vier jaar lank in spesiale stoorhuise verouder. * Tennessee Whiskey mag slegs in die deelstaat Tennesse gestook word wat dit volgens die sogenaamde Lincoln County-metode deur 'n dik laag esdoring-houtskool gefiltreer word. Na hierdie proses word verwys as charcoal mellowing. Die handelsmerk Jack Daniel's Tennessee Whiskey is die mees verkoopte bourbon whiskey in die Verenigde State. * Kentucky Straight Bourbon mag slegs in Kentucky gedistilleer word waar dit vir 'n minimum van een jaar verouder. Jim Beam is 'n voorbeeld van 'n Kentucky Straight Bourbon.	{ "title": "Bourbon whiskey", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1098, 3527, 0.3113127303657499 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4020 }
\| Bowemeer \| \| --- \| \| Satellietbeeld van die Bowemeer \| \| Die Bowemeer en die ander Groot Mere \| \| Koördinate: \| 48°N 87°W / 48°N 87°W / 48; -87Koördinate: 48°N 87°W / 48°N 87°W / 48; -87 \| \| Ligging: \| Kanada, Verenigde State \| \| Soort: \| Binnemeer \| \| Oppervlakte: \| 82 100 km² (31 700 myl²) \| \| Gemiddelde diepte: \| 147 m (483 vt) \| \| Maksimum diepte: \| 1 333 m (406 vt) \| \| Volume: \| 12 000 km³ (2 900 myl³) \| \| Lengte: \| 560 km (350 myl) \| \| Breedte: \| 260 km (160 myl) \| \| Opvangsgebied: \| 127 700 km² (49 300 myl²) \| \| Omtrek: \| 2 783 km (1 729 myl) plus 1 605 km (997 myl) vir eilande \| \| Invloei: \| Nipigon, Sint Louis, Pigeon, Pic, White, Michipicoten, Kaministiquia \| \| Uitvloei: \| Sint Marys \| \| Eiland/e: \| Isle Royale, Apostle-eilande, Michipicoten-eiland, Slate-eilande \| \| Nedersettings: \| Duluth, MNMarquette, MISault Ste. Marie, MISault Ste. Marie, ONSuperior, WIThunder Bay, ON \| \| Gevries: \| Desember–April \| Rustige water teen sonop - die massavragskip MV American Integrity nader Duluth-hawe Kus van die Bowemeer by Neys Provincial Park, Ontario Gedurende strawwe winters is hawens langs die Bowemeer dikwels toegeys. Ysbrekers van die Amerikaanse en Kanadese kuswag breek deur die ys om toegang vir vragskepe te verseker 'n Bitterkoue winteroggend in Duluth, Minnesota. Die meerwater is warmer as die lug sodat «seerook» (sea smoke) opstyg en die vuurtorings omhul Mineraalryke sypelwater gee 'n kleurryke voorkoms aan rotswande langs die kus wat plasslik as pictured rocks bekend staan Natuurwonders in die nasionale park Apostle Islands National Lakeshore naby Bayfield, Wisconsin: Die Bowemeer se golwe erodeer sandsteenformasies oos van Meyer's Beach en skep unieke grotte. As die yslaag op die meer stabiel genoeg is, mag toeriste 'n staptoer na die grotte onderneem Aurora Borealis (ook noorder- of poollig genoem), soos gesien vanuit die suidoewer 'n Protoneboog oor die Bowemeer Bowemeer (Engels: Lake Superior, Frans: Lac Supérieur) is die grootste van die Groot Mere in Noord-Amerika op die grens tussen Kanada en die VSA. Dit is ook die grootste varswatermeer ter wêreld volgens oppervlakte en die derde grootste volgens watervolume. Die meer beslaan 'n oppervlakte van 82 100 km² met 'n volume van 12 000 km³. Dit grens in die noorde aan die Kanadese provinsie Ontario, in die weste aan die Amerikaanse deelstaat Minnesota en in die suide aan Wisconsin en die Upper Peninsula van die deelstaat Michigan. Die meer is 560 km lank en 260 km breed met 'n oppervlakte wat 183 m bo seevlak is. Die kuslyn van die meer is 2 783 km lank. Die Sint Marysrivier verbind die meer met die Huronmeer. Daar is kanale gebou by Sault Ste Marie om die natuurlike versnellings in die rivier te vermy. Die meer ys vanaf Desember tot April toe. Die Bowemeer staan bekend vir sy wisselvallige weerstoestande - met mis en newelbanke, hewige storms en golwe wat vyf meter hoog kan wees. Gedurende die meester winters is tussen 40 en 95 persent van die meer se oppervlakte toegeys. Talle skeepswrakke getuig van die gevare wat die meer vir seevervoer inhou - en ingang gevind het tot die popmusiek. Die Kanadese sanger en liedjieskrywer Gordon Lightfoot herinner met sy treffer The Wreck of the Edmund Fitzgerald aan die Amerikaanse massavragskip SS Edmund Fitzgerald wat op 10 November 1975 met 'n bemanning van 29 in die Bowemeer vergaan het. Franse ontdekkers het die meer Lac Supérieur genoem omdat dit die hoogste meer van die Grote Mere is (asook hul mees noordelike en westelike en hul diepste - met maksimaal 405 m). Kusgebiede langs die Bowemeer in Ontario, Minnesota, Wisconsin en Michigan is ryk aan delfstowwe. Koper, yster, silwer, goud en nikkel word hier ontgin. Talle van die nedersettings is (ou) myndorpe, of was by die vervoer van erts betrokke. As gevolg van die natuurskoon is toerisme die gebied se tweede grootste inkomstebron. Die meer word deur meer as 200 riviere gevoed, waarvan die grootste die Nipigon, die St. Louis, die Pigeon, die Pic River, die White, die Michipicoten en die Kaministiquia is. Bowemeer mond via die St. Marys in die Huronmeer uit. Die grootste eiland is Isle Royale. Dit is die verste punt van die Sint-Laurenswaterweg, 'n stelsel van kanale en sluise wat tot by die Atlantiese Oseaan strek en vir groot skepe geskik is. Die meer is deel van 'n belangrike vervoerroete vir ertse en ander mynbouprodukte. Nedersettings aan die oewer van die meer ---------------------------------------- * Duluth, MN * Marquette, MI * Sault Ste. Marie, MI * Sault Ste. Marie, ON * Superior, WI * Thunder Bay, ON	{ "title": "Bowemeer", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2100, 5126, 0.4096761607491221 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4632 }
Neil du Preez is in 1984 in Suid-Afrika; Rustenburg, Noordwes gebore. Hy matrikuleer aan Hoërskool Grenswag in 2003. Nëil het op 'n vroeë ouderdom begin sing en as Kleuter het hy ure lank homself, familie en vriende vermaak. Op 5 jarige ouderdom het hy sy heel eerste talent kompetisie by Loskopdam Aventura Oord gewen. Op skool het Nëil verskeie A+ Diplomas in Eisteddfods gewen en het ook aan verskeie musiekblyspele, kore en revues deelgeneem waarvan hy Solo's gesing het. Op negejarige ouderdom het Neil en sy broer Johan, tans sy bestuurder, saam opgetree en gehore vermaak. Hul het bekendheid verwerf met hul album "Ons Bring Hulde" wat einde Junie 1993 vrygestel is. Hul was ook deel van "Simeon en Tjommies" en het saam met Sonja Heroldt en Simeon Hamman getoer en opgetree. In 1997 nader die kulkunstenaar Chester hul om saam met hom vertonings te doen en staan hul bekend as "The New Generations". In die jaar 2002 slaan Neil baie mense se voete onder hulle uit toe hy Rustenburg Coca-Cola Pop Idols wen, wat deur Rikus Nel, Zak van Niekerk, Blackie Swart en ander beoordeel was, Streets of Gold Produksies het vir hom 'n Demo CD opgeneem. Nëil het sy sang talent verder ontwikkel deur aan verskeie sangkompetisie deel te neem waar hy dikwels met die louere weggestap het. In 2003 word Nëil gekies om in die Afrikaanse produksie "Gister, vandag en more" deel te neem, wat deur die uitvoerende Kunste Akademie vervaardig was, onder leiding van Toni Timms. Die regie was deur Alex Hasquar behartig en die tegniese bystand deur Studio-A. Die keurspel wat aangebied was, het vir so 'n geweldige positiewe reaksie gesorg, dat die akademie besluit het om 'n nuwe gevoel te gee en daarmee dan die geboorte van "'n Druppel Rooi" Met opleiding aan die kunstenaars deur Mauri Mostert, Jackie Sims, Gerry Jansen, Tessa Riles en Leonie Minnie. Die Druppel Rooi keurspel bestaan toe uit 13 kunstenaars wat verskeie Afrikaanse liedjies opgevoer het. "Druppel Rooi" het in 2003 in die Rustenburg Auditorium opgetree en Nëil en nog drie ander Kunstenaars van Druppel Rooi het by die Emerald Casino opgetree. Alhoewel sy droom was om te sing, het Nëil die besigheidswêreld betree. Na Matriek verhuis Nëil na Pretoria om by hul familiebesigheid te werk. In 2011 besluit Nëil om sy talent as sanger en liedjieskrywer verder te neem en maak so sy talent sy loopbaan. In Februarie 2011 betree Nëil die musiekwêreld. Hy nader sy broer Johan du Preez as bestuurder en registreer 'n besigheid "Neil Shows Music and Productions" en toer deesdae die land vol, op 'n groeiende basis. By optredes/feeste het Nëil die geleentheid gehad om die verhoog te deel met van Suid-Afrika se sangers: Lance James, Bobby Angel, Sally Vaughn, Bles Bridges, Frida Francis, Freddie Nest, Manie Jackson, Charlize Berg, Kevin Leo, Jakkie Louw, Quinton Prinsloo, Bobby van Jaarsveld, Guillaume, Richard van der Westhiuzen, Dewald Dippenaar, Albert de Wet, Karlien Husselman, Riaan Nienaber en nog vele meer. Einde Maart 2012 stel Nëil du Preez sy debuut album vry wat deur Wouter van de Venter by Lemon Jack Studios opgeneem is – Middernag Soene. Musiek Video – Middernag Soene deur Jackie Hancke geskryf en geregisseer. Met 'n vol dagboek in 2013 was Neil du Preez te sien en gehoor by verskeie kuierplekke, radiostasies, funksie, skole en feeste landswyd soos bv KKNK (Klein Karoo Nasionale Kunstefees) wat 'n hoogte punt was. Neil het 2014 afgeskop en is reeds betrokke by 'n projek "Oppi Pad Fees" waar hy en ander kunstenaars landswyd toer en by 36 feeste gaan optree.	{ "title": "Nëil du Preez", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 210, 3176, 0.06612090680100756 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Neil du Preez\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Middernag Soene\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"Blou\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"1984/12/10\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"1984\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Rustenburg]], [[Suid-Afrika]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"Ligte Afrikaanse musiek\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Musikant\"},\"instrument\":{\"wt\":\"Stem\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"Hellicat Music and Productions\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"www.neildupreez.co.za\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Blou\" style=\"display:inline;\">Neil du Preez</div></th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">1984/12/10</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td>1984<br/><a href=\"./Rustenburg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rustenburg\">Rustenburg</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Ligte Afrikaanse musiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Musikant</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Stem</td></tr><tr><th scope=\"row\">Etikette</th><td>Hellicat Music and Productions</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td>www.neildupreez.co.za</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3552 }
Die kothuis, op die plaas Stonewall, is in 1942 as historiese monument verklaar en in 1969 het dit die status van ŉ nasionale monument gekry danksy die feit dat die aanvanklike vredesonderhandelinge om die Eerste Vryheidsoorlog in 1881 te beëindig, daar plaasgevind het. Agtergrond ---------- Peter Hayward de Bary het Suid-Afrika die eerste keer besoek toe hy net 18 jaar oud was. Met sy tweede besoek het hy die Scoble-familie ontmoet en op hul dogter Bessy verlief geraak. Hy het die eiendomme Amajuba en N’Quela (Inkwelo) om en by in 1870 gekoop en ŉ huis daarop begin bou. Bessy het die kothuis se hoeksteen gelê. ŉ Bottel met die datum waarop konstruksie begin het daarin, is in die muur vasgepleister. Dit was Peter se idee om ŉ wit kruis in die voorste gewel in te bou, waar dit vandag steeds sigbaar is. Bessy was baie lief vir rose en het hul kothuis "Rosedale" genoem. Die Eerste Vryheidsoorlog, 1880-1881 In 1878 het Peter die plaas, wat toe Stonewall genoem is, aan John O’Neill verkoop, wie dit op sy beurt aan sy broer Richard Charles ("Ou Gert") O’Neill oorgedra het. In Maart 1881 het die aanvanklike vredesonderhandelinge tussen Boer en Brit wat die Eerste Vryheidsoorlog tot ŉ einde sou bring, in O’Neill se kothuis plaasgevind. ŉ Paar van die gesneuwelde Britse soldate is in ŉ klein begraafplaas voor die huis begrawe. Die O’Neills ------------ Die O’Neill-familie se wortels lê in Ierland, by die konings van Donegal (c. 360 n.C.). Gedurende die vroeë 1800s het Richard Charles O’Neill by die Britse weermag aangesluit en in Indië diens gedoen. Met die familie se terugkeer na Brittanje via Suid-Afrika, het hul jongste kind baie seesiek geword, sodat hulle by Port Elizabeth afgeklim het. Hulle het eers in die Oos-Kaap gevestig, maar later by die Groot Trek aangesluit. Die familie het aanvanklik naby Smithfield gebly, toe Winburg in die Vrystaat en eindelik in die Transvaal. Een van hul seuns, John O’Neill, het die plaas Belfast noord van die Majubaberg in 1862 gekoop en later ook die plaas Stonewall suidoos van Majuba, wat hy in 1878 aan sy broer Richard Charles oorgedra het. Richard was ook as "Ou Gert O’Neill" bekend en het daar gewoon tot en met sy dood in 1907. Hy was met Elizabeth Maria Crouse getroud, wie in 1902 gesterf het. Albei is in die familiebegraafplaas agter die huis begrawe, saam met ander familielede. Die plaas is in 1978 deur Dr Briscoe gekoop en dit behoort vandag steeds aan die Briscoe-familie. Die bewaringsbestuur van die terrein is in 2011 deur die Erfenisstigting oorgeneem en die huis en stal is in 2013 gerestoureer. Bronne ------ * V.E. D'Assonville. 1996. Majuba. Marnix: Weltevredenpark * F.A. van Jaarsveld (red.). 1980. Majuba, Die onafhanklikheidsoorlog van die Transvaalse Afrikaners (1880-1881). Human en Rousseau: Kaapstad	{ "title": "O'Neill se kothuis", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 312, 2463, 0.12667478684531058 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2826 }
Die Bekennende Kirche (BK) (Duits: "Belydende Kerk") was 'n opposisiebeweging van Lutherse Christene wat tydens die Nasionaal-Sosialistiese bewind in Duitsland (1933-1945) weerstand teen die politieke gelykskakeling van leerstellings en organisasiestrukture van die Duitse Luthers-Evangeliese Kerk (Deutsche Evangelische Kirche, DEK), soos dit onder meer deur die sogenaamde "Duitse Christene" voorgestel is, gebied het. Die NS-bewind het pogings onderneem om die Lutherse Kerk deur benoemde kerkkomitees en staatskommissarisse te beheer. Die BK het homself sedert sy stigting in 1934 as die enigste regmatige Luthers-Evangeliese Kerk beskou omdat dit die Nasionaal-Sosialisme en die leerstellings van die Duitse Christene as onchristelike dwaalleerstellings verwerp het (soos byvoorbeeld in die Barmer Erklärung van 1934) en aktiewe weerstand teen staatsinmenging in die Christelike geloofsbelydenis gebied het. Die BK het sedert Oktober 1934 met 'n kerklike "noodreg" sy eie bestuurstrukture geskep en sy organisasie en teologiese opleiding afgegrens van dié van Lutherse deelstaatkerke wat deur Nasionaal-Sosialisties gesinde Duitse Christene oorheers is. Die BK het nogtans geen uniforme politieke opposisiebeweging teen die NS-bewind gevorm nie. So het predikante in diens van die betrokke landskerke gebly (veral in deelstate soos Württemberg, Beiere en Hannover). \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 18072-5 * ISNI: 0000 0001 0725 4220 * LCCN: n81082754 * NKC: kn20050531039 * SELIBR: 140650 * VIAF: 144788412 * WorldCat Identities: lccn-n81082754 \|	{ "title": "Bekennende Kirche", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 131, 1320, 0.09924242424242424 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1601 }
Blantyre is Malawi se finansiële en kommersiële middelpunt en sy tweede grootste stad, met ’n inwonertal van 1 068 681 (in 2015). Dit word soms die land se kommersiële hoofstad genoem in teenstelling met sy politieke hoofstad, Lilongwe. Dit is die hoofstad van die land se Suidelike Streek asook van die Blantyre-distrik. Die land se staatsbeheerde uitsaaidiens en hooggeregshof is in Blantyre, asook die Universiteit van Malawi se politegniese, mediese en verpleegsterskollege. Sy taamlik ongewone ligging bring mee dat die stad omring is deur berge, onder meer Berg Soche. Sowat 25 000 oudburgers van Brittanje, die res van Europa en Suid-Afrika maak deel uit van Blantyre se bevolking. Geskiedenis ----------- Mandala-huis, Blantyre se oudste gebou. Die St Michael and All Angels Church, wat van 1888 tot 1891 gebou is. Blantyre is een van die oudste stedelike gebiede in Oos-, Sentraal- en Suider-Afrika; dit is ouer as Nairobi, Harare en Johannesburg. Dit is in 1876 deur sendelinge van die Kerk van Skotland gestig en genoem na die dorp met dieselfde naam in Skotland, waar die ontdekkingsreisiger David Livingstone gebore is. Sy historiese belangrikheid word deur geen ander Malawiese dorp oortref nie. Dit het baie historiese en kulturele erfenisbronne, wat ’n belangrike deel uitmaak van die stad se identiteit, kultuur en aanloklikheid vir besigheid en toerisme. Dit het in 1883 ’n Britse konsulêr geword en teen 1895 munisipale status gekry; dit is dus Malawi se oudste munisipaliteit. Die stad se status as Malawi se kommersiële en industriële middelpunt het begin met sy rol as ’n sentrum vir koloniale handel in ivoor. Blantyre het dus gou ’n kruispad vir handel in Suider-Afrika geword. Dit is vandag Malawi se belangrikste vervaardigingsentrum vir onder meer skoene en katoen-, metaal- en plastiekprodukte. Van 1876 tot 1905 was die stedelike ontwikkeling van Blantyre beperk tot drie spesifieke gebiede binne 2 km van mekaar: die Blantyre-sending, Mandala (die Europese handelsonderneming) en die driehoek wat deur die regeringsone en handelsentrum gevorm is tussen Haile Selassieweg, Glyn Jonesweg en Hannoverstraat. Een van die oudste geboue wat steeds staan, is die St Michael and All Angels Church wat deur die Skotse sendelinge laat bou is. Dit dateer van 1891 en is opgerig deur ’n span plaaslike werkers met geen kennis van Europese argitektuur of boutegnieke nie. Stedelike ontwikkeling is verder aangehelp deur die bou van ’n spoorlyn. Die naburige Limbe het in 1906 begin ontwikkel ná die stigting van die Shire Highlands Railways Company, waarvan die hoofkwartier daar was, en die oprig van die Imperial Tobacco Group se fabriek daarnaby. Teen 1910 was Limbe groter as Blantyre. In 1956 het die twee dorpe saamgesmelt om een stad te vorm. Blantyre het agt nasionale monumente, meestal geboue van historiese belang. Verskeie ander persele word tans ondersoek vir die status van nasionale en plaaslike monumente. Geografie --------- Blantyre, die grootste kommersiële en nywerheidsentrum in Malawi, lê op die Shirehoogland en is die geografiese middelpunt van die Suidelike Streek van die land. Dit is ook ’n belangrike vervoersentrum met paaie, spoorlyne en lugverbindings na al die dele van die land en na nabyliggende lande soos Mosambiek, Zimbabwe, Suid-Afrika, Zambië en Tanzanië. Dit beslaan ’n gebied van 228 km2. Die geologie van die stad bestaan uit twee hooftipes oergesteente uit die laat pre-Kambriese periode sowat 500 miljoen jaar gelede. Die grootste deel van die rotsformasie bestaan uit piroxeen-granuliet-gneis wat meer as 50% van die stadsgebied beslaan, van die noordweste tot die ooste, en dan verder in twee smal stroke suidwaarts loop in die westelike deel van die stad. Siënietgneis beslaan 40% van die gebied, in die suidelike, westelike en noordwestelike hoeke. Blantyre is op die oostekant van die suidelike deel van die Oos-Afrikaanse Skeur geleë, en daarom kom aardbewings soms voor. Die gebied is heuwelagtig en het wisselende topografie, met ’n hoogte van tussen 780 en 1 612 m bo die seevlak. Daar is drie hoofsoorte tipografie, wat groot implikasies vir die ontwikkeling van die stad inhou: die heuwels, plato en skeur. Die oorheersende landskap bestaan uit heuwels, wat in alle dele van die stad voorkom. Die grootste heuwels is die bronne van verskeie riviere en strome wat in die stad begin en daarvandaan uitsprei. So word ’n natuurlike dreineringstelsel gevorm met nege afsonderlike opvanggebiede: Likhubula, Lunzu, Mombezi en Khombwi, wat die noordelike deel van die stad dreineer, en Mudi, Chisombezi, Limbe, Luchenza en Mwampanzi, wat die sentrale en die suidelike deel dreineer. Vanweë die heuwels is die afloopkanale smal en het hulle steil kante en hellings. Die plato en skeur bevat al die land wat geskik is vir stedelike ontwikkeling en sluit groot dele relatief plat land in, asook die voete van die berge, vlaktes en smal stroke land tussen die riviere en strome. Klimaat ------- Die klimaat is tropies. Die reënseisoen is van November tot April, met aanhoudende ligte, koue buie wat plaaslik as "chiperoni" bekendstaan van einde Mei tot Julie. Die droë seisoen is van Mei tot Oktober. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 1 122 mm, waarvan sowat 80% in drie en ’n half maande tussen November en Maart voorkom. Die stad is gewoonlik koel met gemiddelde maandelikse temperature van 19 °C in die koel seisoen (Mei tot Julie) tot 25 °C in die warm seisoen (September tot November). \| Weergegewens vir Blantyre \| \| --- \| \| Maand \| Jan \| Feb \| Mar \| Apr \| Mei \| Jun \| Jul \| Aug \| Sep \| Okt \| Nov \| Des \| Jaar \| \| Gemiddelde maksimum (°C) \| 28 \| 28 \| 27 \| 27 \| 26 \| 24 \| 24 \| 26 \| 29 \| 31 \| 31 \| 29 \| 27 \| \| Gemiddelde temperatuur (°C) \| 23 \| 23 \| 23 \| 22 \| 20 \| 18 \| 18 \| 20 \| 23 \| 25 \| 25 \| 24 \| 22 \| \| Gemiddelde minimum (°C) \| 20 \| 20 \| 19 \| 18 \| 16 \| 14 \| 13 \| 15 \| 17 \| 19 \| 20 \| 20 \| 17 \| \| \| \| Neerslag (mm) \| 198 \| 181 \| 152 \| 45 \| 10 \| 2 \| 2 \| 1 \| 4 \| 29 \| 93 \| 178 \| 896 \| \| Bron: NOAA \| Ekonomie -------- Blantyre het ’n stewige basis vir volhoubare ekonomiese groei en ’n gediversifiseerde, moderne ekonomie met baie werkgeleenthede. Die handel- en nywerheidsektore is die sterkste naas landbou en lewer dus ’n groot bydrae tot die BBP. Dit bied verreweg die meeste werkgeleenthede in die stad. Blantyre het agt nywerheidsgebiede met baie fabrieke: Makata, Limbe, Ginnery Corner, Maselema, Chirimba, South Lunzu, Maone en Chitawira. Eersgenoemde twee is vir swaar nywerhede. Chitawira en Maselema is klassieke voorbeelde van gebiede met ligte nywerhede. Al die nywerheidsgebiede is geleë aan die oewers van die belangrikste riviere of spruite in die stad. Daar is verskeie regulasies vir die behandeling van nywerheidsafval, maar die stort van onbehandelde afvalwater in dreine, en dus die stad se belangrikste spruite, is algemeen. Dit hou ’n gesondheids- en omgewingsrisiko in vir die stad se inwoners en ander mense wat stroomaf woon. Ander bronne van waterbesoedeling is ook geïdentifiseer, soos afval van huishoudelike en landboubedrywighede, asook voertuigemissies. In vorige studies is aansienlike metaalbesoedeling in die stad se water gevind. Vervaardiging dra sowat 14% tot die BBP by. In die tydperk van 1996 tot 1999 het dié sektor ’n groei van 0% getoon, deels weens die vinnige liberalisering van markte wat Malawi se vervaardigers aan mededinging van Suid-Afrika en Zimbabwe blootgestel het. Verskeie probleme staar die sektor steeds in die gesig, soos monopolieë, handelshindernisse, ’n gebrek aan toegang tot kapitaal, onwettige invoer en die onvoorspelbare of gebrekkige implementering van bestaande bilaterale handelsooreenkomste. Werkverskaffing sluit ’n formele en informele sektor in wat werk aan tussen 50 000 en 55 000 mense verskaf en 62% van die werkmag absorbeer. Die formele sektor bestaan uit primêre, sekondêre en tersiêre subsektore, en die informele sektor is hoofsaaklik kleinsakeondernemings. Die tersiêre subsektor verskaf die meeste werk en is die belangrikste vir die stad se ekonomie; dit het 26 074 werknemers, of sowat 56,5% van die totale werkmag. Die sekondêre subsektor verskaf werk aan 18 824 mense, veral in vervaardiging, wat sowat 41% van die werkmag uitmaak. Inligting oor die bedrywighede van die informele sektor is min of onbeskikbaar. ’n Onlangse studie deur Africon en ondersoeke van die stadsbestuur toon egter ’n lewendige ekonomie wat werk aan sowat 4 500 mense verskaf wat andersins werkloos sou gewees het. Die stad is elke Mei die gasheer van ’n jaarlikse internasionale handelskou. Die beste van Malawi se handel, nywerheid, landbou en inligtingstegnologie is daar te sien. Infrastruktuur -------------- Die stad het ’n redelik goed ontwikkelde infrastruktuur wat paaie, ’n waternetwerk, elektrisiteit, sanitasie, brandbestryding, gesondheid, opvoeding en kommersiële en ontspanningsgeriewe insluit. Probleme soos swak instandhouding, ’n gebrek aan goeie bestuur en gereelde onderbrekings in dienste word egter ondervind. Malawi se grootste stadion, die Kamuzu-stadion met plek vir 60 000, is in Chichiri. Internasionale sokkerwedstryde word hier gehou, asook groot Malawiese geleenthede soos presidentsinhuldigings en onafhanklikheidsdagvierings. ### Vervoer Blantyre het ’n padnetwerk van altesaam 554 km. Hoewel stap die algemeenste vorm van reis is, het padvervoer die afgelope paar jaar baie toegeneem vanweë ekonomiese vooruitgang. Privaat motors is nou algemeen asook minitaxi's, wat busse vervang het as die algemeenste vorm van openbare vervoer. Die spoorweg dra geweldig by tot die stad se status as Malawi se belangrikste kommersiële en nywerheidsentrum. Die Central East African Railway, voorheen Malawi Railways, se hoofkantoor is in Limbe. Treine loop deur Blantyre na Nsanje, naby die suidgrens met Mosombiek, wat Malawi verbind met die Mosambiekse hawens in Beira en Nacala; Mchinji, naby die grens met Zamibië; Salima en Lilongwe; en tussen Nkaya en Nayuchi aan die oosgrens met Mosambiek. Daar is spoorlyne van altesaam 797 km. By Chipoka aan die Malawimeer is ’n spoor-meer-wisselstasie, van waar die spoorweg se bote passasiers na ander hawens aan die meer vervoer. Vlugte van Suid-Afrika en ander Afrika-lande land op die Chileka Internasionale Lughawe, ’n paar kilometer van die middestad af. Dit is die hoofbasis van die land se lugdiens, Air Malawi. Planne om die lughawe te verbeter en vergroot is al aangekondig. Die stad het ook ’n busdiens met dienste van die middestad en die Wenela-busterminaal na Lilongwe, Mzuzu en ander Afrika-stede, insluitende Johannesburg en Harare. ### Winkels Reisigers kom van oor die hele streek na Blantyre om inkopies te doen, onder meer kos, boumateriaal en elektroniese toestelle. Die stad self en Limbe het albei baie Indiër-winkels. ’n Besige mark is gewild onder plaaslike inwoners en het vrugte, groente, tweedehandse klere, boumateriaal, ensovoorts teen lae pryse. By die Chichiri-winkelsentrum is moderner winkels met ’n groot verskeidenheid goedere en dienste, onder meer bank- en OTM-dienste. Daar is restaurante, kettingwinkels, fliekteaters, apteke, bloemiste, haarkappers en veel meer. Opvoeding --------- Die Malawi Politegniese Skool. Blantyre het verskeie opvoedkundige instellings: laer- en hoërskole asook inrigtings vir voorskoolse en tersiëre opleiding. Laasgenoemde sluit in die Malawi Politegniese Skool, ’n mediese kollege, die Kamuzu-verpleegsterskollege, die Blantyre-skool vir Gesondheidswetenskappe en die Malawi-rekenmeesterskollege. Daar is ook ’n tegniese skool, polisie-opleidingskool en die Blantyre-onderwyskollege. Sommige privaat maatskappe gee opleiding aan hul eie personeel en individuele entrepreneurs bied gespesialiseerde opleiding in verskeie velde aan soos bestuur, sekretarieel, sake, boekhou en rekenaars. Die stad het 50 laerskole met altesaam 134 000 leerlinge (in 1999). Dit is minder as 40% van die skole wat nodig is en klaskamers is dus oorvol, afstande van die skool af ver en die onderwyser-leerling-verhouding buitensporig hoog. Sommige klasse word selfs buite gehou. Gesondheid ---------- Gesondheidsdienste word gebied deur ’n netwerk hospitale en klinieke. Die Queen Elizabeth Central Hospital (QECH) word deur die staat bestuur en het 1 000 beddens. Daar is ook drie privaat hospitale met altesaam 122 beddens. Die 18 staatsklinieke is in Bangwe, Chigumula, Chilomoni, Chirimba, Limbe, Ndirande, Manyowe, Masala, Mapanga, Misesa, Mzedi, Nancholi, Nkolokoti, Ntenje, Ntonda, Suid-Lunzu, Zingwangwa en die Burgersentrum. Verskeie gesondheidsinrigtings word bedryf deur godsdiensinstellings of groot maatskappye (vir hul personeel), soos die Blantyre-Adventiste- en die Mwaiwathu-hospitaal, Laasgenoemde twee is waarskynlik die land se beste mediese instellings; mense reis selfs van Lilongwe af om daar behandel te word. Die meeste van die klinieke behandel net buitepasiënte. Tradisionele genesers en vroedvroue speel ook ’n belangrike rol onder die plaaslike inwoners. Ten spyte hiervan voorsien gesondheidsorg nie in al die behoeftes nie. Die staatshospitaal is oorvol en by die klinieke se buitepasiënteafdelings is lang toue. Die gemiddelde verhouding tussen klinieke en pasiënte is 1 tot 25 000 of 28 000, en in die informele nedersettings self 1 tot 40 000 of meer.	{ "title": "Blantyre", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1646, 12450, 0.13220883534136546 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Nedersetting\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting\"},\"params\":{\"amptelike_naam\":{\"wt\":\"Blantyre\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"inheemse_naam\":{\"wt\":\"\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"slagspreuk\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"Malawi Blantyre.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_vlag\":{\"wt\":\"\"},\"vlaggrootte\":{\"wt\":\"\"},\"vlagskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_seël\":{\"wt\":\"\"},\"seëlskakel\":{\"wt\":\"\"},\"seëlgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_skild\":{\"wt\":\"\"},\"skildskakel\":{\"wt\":\"\"},\"skildgrootte\":{\"wt\":\"110px\"},\"beeld_leë_embleem\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemtipe\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"kaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartbyskrif1\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_punt_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"punt-x\":{\"wt\":\"\"},\"punt-y\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaart\":{\"wt\":\"Malawi\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"onderkant\"},\"duimdrukkerkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe\":{\"wt\":\"[[Land]]\"},\"onderafdelingnaam\":{\"wt\":\"{{vlag\|Malawi}}\"},\"onderafdelingtipe1\":{\"wt\":\"Streek\"},\"onderafdelingtipe2\":{\"wt\":\"Distrik\"},\"onderafdelingtipe3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe4\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam1\":{\"wt\":\"Suidelike Streek\"},\"onderafdelingnaam2\":{\"wt\":\"Blantyre\"},\"onderafdelingnaam3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam4\":{\"wt\":\"\"},\"regeringvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"regeringstipe\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel1\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel2\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel3\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel4\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam1\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam2\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam3\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam4\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel3\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum3\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidvoorkeur\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakgroottes\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_persent\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogtevoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_voet\":{\"wt\":\"\"},\"koördinaattipe\":{\"wt\":\"\"},\"koördinate\":{\"wt\":\"{{Koördinate\|15\|47\|10\|S\|35\|0\|21\|O\|aansig=inlyn,titel}}\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2012\"},\"bevolkingnotas\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_metro\":{\"wt\":\"1 895 973\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_stedelik\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingnota\":{\"wt\":\"\"},\"tydsone\":{\"wt\":\"[[Sentraal-Afrika tyd]]\"},\"utcafset\":{\"wt\":\"+2\"},\"tydsone_DST\":{\"wt\":\"\"},\"uctafset_DST\":{\"wt\":\"+2\"},\"poskodetipe\":{\"wt\":\"\"},\"poskode\":{\"wt\":\"\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"\"},\"leë_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Blantyre</div></th></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Malawi_Blantyre.jpg\"><img data-file-height=\"227\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"459\" decoding=\"async\" height=\"124\" resource=\"./Lêer:Malawi_Blantyre.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg/250px-Malawi_Blantyre.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg/375px-Malawi_Blantyre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blantyre is in Malawi\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Malawi_adm_location_map.svg\" title=\"Blantyre is in Malawi\"><img alt=\"Blantyre is in Malawi\" data-file-height=\"1937\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"945\" decoding=\"async\" height=\"512\" resource=\"./Lêer:Malawi_adm_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/250px-Malawi_adm_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/375px-Malawi_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/500px-Malawi_adm_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:81.538%;left:65.146%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blantyre\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Blantyre\"><img alt=\"Blantyre\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Blantyre</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blantyre&params=15_47_10_S_35_0_21_O_type:city_region:MW-BL\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">15°47′10″S</span> <span class=\"longitude\">35°0′21″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">15.78611°S 35.00583°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-15.78611; 35.00583</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blantyre&params=15_47_10_S_35_0_21_O_type:city_region:MW-BL\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">15°47′10″S</span> <span class=\"longitude\">35°0′21″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">15.78611°S 35.00583°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-15.78611; 35.00583</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Malawi\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Malawi.svg\" title=\"Vlag van Malawi\"><img alt=\"Vlag van Malawi\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Malawi.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/22px-Flag_of_Malawi.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/33px-Flag_of_Malawi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/44px-Flag_of_Malawi.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Malawi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Malawi\">Malawi</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Streek</th><td>Suidelike Streek</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Distrik</th><td>Blantyre</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Metropool\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Metropool\">Metro</a><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>1 895 973</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+2\">UTC+2</a> (<a class=\"mw-redirect\" href=\"./Sentraal-Afrika_tyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sentraal-Afrika tyd\">Sentraal-Afrika tyd</a>)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+2\">UTC+2</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 13326 }
Die geografie van die Rigveda, met riviere en die ligging van die Swat- en die Begraafplaas H-kultuur aangedui. Die Begraafplaas H-kultuur was ’n Bronstydperk-kultuur in Pandjab, Noordwes-Indië, van omstreeks 1900 v.C. tot omstreeks 1300 v.C. Dit word verbind met beide die laat fase van die Indusvalleibeskawing en die Indo-Ariese migrasies. Oorsprong --------- Die Begraafplaas H-kultuur was in en om die Pandjab-streek in die moderne Indië en Pakistan geleë. Dit is genoem na ’n begraafplaas wat in "gebied H" by Harappa ontdek is. Oorblyfsels van die kultuur dateer van omstreeks 1900 v.C. tot omstreeks 1300 v.C. Volgens Rafique Mughal het die kultuur omstreeks 1700 v.C. uit die noordelike deel van die Indusvalleibeskawing ontstaan. Dit was deel van die Pandjab-fase, een van drie kulturele fases wat in die Lokalisasie- of Laat Harappa-tydperk van die Indusvalleitradisie ontwikkel het. Volgens Kenoyer het die Begraafplaas H-kultuur "dalk net ’n verandering in die fokus van nedersettingsorganisasie weerspieël van dit wat die patroon was tydens die vroeëre Harappafase – en nie kulturele, diskontinuïteit, stedelike agteruitgang, invallende volke of die verlating van die terrein, wat alles al in die verlede voorgestel is, nie." Volgens Kennedy en Mallory & Adams toon die kultuur ook "duidelike biologiese ooreenkomste" met die vroeëre bevolking van Harappa. Sommige eienskappe van die Begraafplaas H-kultuur is al verbind aan die Swatkultuur, wat beskou is as bewys van die Indo-Ariese beweging in die rigting van die Indiese subkontinent. Volgens Parpola verteenwoordig die Begraafplaas H-kultuur ’n eerste golf van Indo-Ariese migrasie van so vroeg as 1900 v.C. wat gevolg is deur ’n migrasie na Pandjab omstreeks 1700-1400 v.C. Kochhar meen die Swat IV het die Begraafplaas H-fase in Harappa help ontwikkel (2000-1800 v.C.), terwyl die Rigvediese Indo-Ariërs van Swat V later die Begraafplaas H-mense geabsorbeer het en aanleiding gegee het tot die Geverfdegryswarekultuur (tot 1400 v.C.). Saam met die Gandhara-grafkultuur en die Okerpotkultuur word die Begraafplaas H-kultuur deur sommige geleerdes beskou as ’n faktor in die vorming van die Vediese beskawing. Bronne ------ * Kennedy, Kenneth A.R. (2000), God-Apes and Fossil Men: Palaeoanthropology of South Asia, Ann Arbor: University of Michigan Press * Kenoyer, Jonathan Mark (1991a), "The Indus Valley tradition of Pakistan and Western India", Journal of World Prehistory 5 (4): 1–64, doi:10.1007/BF00978474 * Kenoyer, Jonathan Mark (1991b), "Urban Process in the Indus Tradition: A preliminary model from Harappa", in Meadow, R. H. Harappa Excavations 1986-1990: A multidiscipinary approach to Third Millennium urbanism, Madison, WI: Prehistory Press, pp. 29–60 * Kochhar, Rajesh (2000), The Vedic People: Their History and Geography, Sangam Books * Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (1997), Encyclopedia of Indo-European Culture, London and Chicago: Fitzroy-Dearborn, ISBN 1-884964-98-2 * Parpola, Asko (1998), "Aryan Languages, Archaeological Cultures, and Sinkiang: Where Did Proto-Iranian Come into Being and How Did It Spread?", in Mair, Victor H. The Bronze Age and Early Iron Age Peoples of Eastern and Central Asia, Washington, D.C.: Institute for the Study of Man, ISBN 0-941694-63-1 * Shaffer, Jim G. (1992), "The Indus Valley, Baluchistan and Helmand Traditions: Neolithic Through Bronze Age", in Ehrich, R. W. Chronologies in Old World Archaeology (Second ed.), Chicago: University of Chicago Press, pp. I:441–464, II:425–446	{ "title": "Begraafplaas H-kultuur", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1593, 3489, 0.45657781599312125 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3548 }
Religieuse en LaVeyaanse Satanisme Organisasies wat met Satanisme geassosieer word Kerk van Satan Eerste Sataniese Kerk Bekende figure Anton LaVey \| Blanche Barton \| Peter H. Gilmore \| Peggy Nadramia \| Karla LaVey Verwante konsepte Die Pad van die Linkerhand \| Pentagonale Revisionisme \| Suitheisme \| Oorlewing van die Sterkste \| Objektivisme \| Might Is Right Boeke en publikasies The Satanic Bible \| The Satanic Rituals \| The Satanic Witch \| The Devil's Notebook \| Satan Speaks! \| The Black Flame \| The Church of Satan \| The Secret Life of a Satanist \| The Satanic Scriptures Blanche Barton (gebore as Sharon Densley op 2 Oktober 1959) is die Magistra Templi Rex van die Kerk van Satan en word deur Sataniste as Magistra Barton aangespreek. Barton is deur haar eggenoot en kerkstigter Anton Szandor LaVey kort voor sy afsterwe op 29 Oktober 1997 as die Hoëpriesteres van die Kerk benoem en het hierdie amp tot met 30 April 2002 beklee. Sy het toe Peggy Nadramia as nuwe Hoëpriesteres benoem. In 1999 het Barton 'n leidende rol gespeel by die vergeefse poging om die Sataniese Black House in San Francisco terug te koop - 'n gebou waarin talle van die Kerk se rituele uitgevoer is. Barton se werke sluit The Church of Satan: A History of the World's Most Notorious Religion (1990) en The Secret Life of a Satanist: The Authorized Biography of Anton LaVey (1990) in. Barton is ook die moeder van LaVey se seun Satan Xerxes Carnacki LaVey (gebore op 1 November 1993).	{ "title": "Blanche Barton", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 149, 1376, 0.10828488372093023 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1555 }
Met die Beinbrechtbrug gaan die R406 vanaf Caledon oor die Riviersonderend na Genadendal en Greyton. Die brug is in 1959 tot nasionale gedenkwaardigheid verklaar. Dit het dikwels in die wintermaande gebeur dat die sendingstasie Genadendal van die buitewêreld afgesny is as die Riviersonderend in vloed was. In 1819 het eerw. J.D. Beinbrecht, wat van 1814 tot 1824 sendeling daar was, die leiding geneem met die bou van ‘n brug oor die rivier. Vyf massiewe pilare van klip, elk 3 tot 4 meter hoog en met ‘n deursnee van 3,6 m by die fondament, is op ‘n afstand van 6m van mekaar gebou. Daaroor is houtbalke gelê. Na slegs 2 jaar is die balke deur vloedwater meegesleur. Die pilare was egter ongeskonde. In 1823 is nog twee pilare gebou en al die ander pilare is ook met 2 m verhoog. Die brug het daarna ‘n lengte van 69 m gehad. Met die vloed van 1881 het die pilaar aan Genadendal se kant meegegee. Eers in 1912 moes die houtwerk vervang word. Ondersteuners van die Morawiese sendingwerk het geld vir die bou en onderhoud van die brug beskikbaar gestel. In 1906 het die Afdelingsraad van Caledon die verantwoordelikheid vir die onderhoud van die brug by die Morawiese Sendinggenootskap oorgeneem. Die houtwerk is in 1912 met staal vervang. Bronne ------ * Graham Ross, Mountain passes, roads and transportation in the Cape - a guide to research	{ "title": "Beinbrechtbrug", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 74, 1111, 0.0666066606660666 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1359 }
Braam le Roux (\* 28 Augustus 1918, Middelburg – † 31 Desember 1956, De Deur) was ’n Afrikaanse skrywer van spanningsverhale, wat veral bekendheid verwerf vir sy reekse boeke oor Die swart luiperd en Temmers van die woestyn, Die SA Polisie, Die Swerwerspeurder en Die woeste Laeveld. Laasgenoemde skryf hy saam met die skrywer, Dewald Brink. Sy reeks boeke is so gewild dat al sy reekse na sy dood voortgesit word deur ander skrywers. Die skrywer F.A. Venter (onder die skuilnaam Meiring Fouché) publiseer nog 23 titels in Die Swart Luiperd-reeks, terwyl die skrywer R. Hendriks die Temmers van die woestyn-reeks voortsit. 'Die SA Polisie' en 'Die Swerwerspeurder' reekse word Gys van Graan, Gerrie Radlof en F.A. Venter (as Meiring Fouché) voortgesit. Deur die loop van le Roux se loopbaan publiseer hy meer as 'n honderd boeke. Lewe en werk ------------ Abraham le Roux Botha is op 28 Augustus 1918 op Middelburg in die Transvaal gebore. Hy matrikuleer in Pretoria en is dan werksaam by die Spoorweë en die Staatsdiens terwyl hy deur private studie verder studeer. Daarna is hy as joernalis verbonde aan Die Transvaler en Die Ruiter, totdat hy besluit om hom voltyds aan sy skryfwerk te wy. Weens ’n ongeluk te perd is sy linkerhand slap en onbruikbaar, wat meebring dat hy al sy verhale met net een hand moet tik. Ten spyte van hierdie gebrek is hy die enigste Afrikaanse skrywer wat in die vyftigerjare uitsluitend van sy skryfwerk leef en daarmee ’n behoorlike inkomste verdien. In die laaste jare van sy lewe het hy ’n vaste kontrak gehad om twee boeke per maand te lewer! Hy was getroud. Hy is op 31 Desember 1956 oorlede, kort nadat hy van vakansie in Houtbaai in Kaapstad terug gekeer het na sy woning De Deur naby Johannesburg. Op pad terug voel hy reeds nie lekker nie en tuis ontbied sy vrou die huisdokter, maar hy is kort daarna oorlede. Skryfwerk --------- ### Spanningsverhale Sy eerste boek verskyn in 1946 en by sy sterwe het hy meer as honderd boeke geskryf, waarvan bykans ’n driekwartmiljoen eksemplare verkoop is. Aanvanklik skryf hy losstaande spanningsverhale. Fiskale van Zimbabwe vestig onmiddellik sy gewildheid en hierdie verhaal word verskeie kere herdruk. Hierdie riller speel af teen die spookagtige ruïnes van Zimbabwe, waar die bobbejaanmanne die septer swaai en nie indringing duld nie en die ek-verteller verskeie noue ontkomings beleef. Die geheim van Njabela is gebaseer op die gebied en tradisies van die Amandebele stam in Mpumalanga, maar is andersins blote fiksie. Hulle reënfeeste word nog jaarliks op die kruine van die Bothasberge gehou en gedurende die feestye waag geen vreemde stam hulle in die nabyheid nie. Die sogenaamde stat van Njabela is op ’n koppie in die voue van die Bothasberge gebou. Haat dan die mens speel af op een van die groot eilande êrens in een van die groot riviere van suidelike Afrika en is gebaseer op ’n verhaal wat die oom op die eiland aan die skrywer vertel het. ### Reeks-boeke Hy verwerf egter veral bekendheid vir die reekse wat hy vir boekklubs skryf, naamlik Die swart luiperd, Temmers van die woestyn, Die SA Polisie, Die Swerwerspeurder en Die woeste Laeveld. Hierdie reekse is vol spanning en opwinding en verskaf iets nuuts tydens die verskyning daarvan, aangesien dit eg Suid-Afrikaans is en nie op buitelandse modelle steun vir inspirasie nie. #### Die swart luiperd-reeks Die swart luiperd is Leon Fouché, ’n jong Boerseun wie se ma reeds voor die Eerste Vryheidsoorlog deur die Basotho’s vermoor is. Sy pa trek dan die wildernis in en neem sy enigste seun saam. Na sy pa se dood vertoef Leon in die wildernis en klee hom in ’n swart luiperdmondering. Saam met sy mak luiperds, Simon en Spikkels, beleef hy verskeie avonture diep in die hartland van Afrika en kom vreemde wesens, diere en beskawings teen. So gewild is Die swart luiperd dat die uitgewers hierdie reeks na sy dood met ’n ander skrywer voortsit. F.A. Venter (onder die skuilnaam Meiring Fouché) dra nog 23 titels by tot Die swart luiperd. #### Die temmers vn die woestyn-reeks Die temmers van die woestyn is ’n reeks sonder ’n deurlopende hoofkarakter en beskryf avonture in die dae toe die land nog woes en ongetem was en mense nog ver uitmekaar gebly het. R. Hendriks skryf ook na sy dood ’n groot aantal boeke in die Temmers van die woestyn-reeks. #### Die S.A. Polisie en Swerwerspeurder-reekse Die S.A. Polisie en Swerwerspeurder-reeks bestaan eintlik uit twee reekse, naamlik die S.A. Polisie-reeks (met die speurkonstabel Kobus Roode as held) en Die Swerwerspeurder-reeks (met die privaat speurder Obed de Swardt as held). Braam le Roux is oorlede voordat hy hierdie reekse kon voltooi en die uitgewer kombineer daarna die boeke in een reeks, sodat die hoofkarakters mekaar afwissel. Die gewildheid van die boeke noop hulle ook om vir Gys van Graan, Gerrie Radlof en Meiring Fouché te nader om ekstra boeke in die reeks te skryf. #### Die Woeste Laeveld-reeks Saam met Dewald Brink skryf hy ook Die Woeste Laeveld-reeks. Dit is geskoei op die voorbeeld van die Wilde Weste-verhale uit Amerika en speel af in die tydperk 1885–1887, toe die ontdekking van goud honderde mense na die gebiede om Barberton laat stroom het. ’n Kosmopolitiese bevolking is in Barberton saamgehok en wetteloosheid het onrusbarend toegeneem. Die Republikeinse Polisie is nie in staat om hierdie wetteloosheid die hoof te bied nie. Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1946 \| Fiskale van Zimbabwe \| \| 1948 \| Die geheim van Njabela \| \| 1950 \| Honger wolwe \| \| 1951 \| Haat dan die mens \| \| \| Oë in die muur \| \| \| Bloed aan jou hande \| \| 1952 \| Hoonlag van die duiwel \| \| 1957 \| Die een wat laaste lag \| \| \| Swart Luiperd-reeks: \| \| 1954 \| Rooi Maskers \| \| \| Kloue van die valk \| \| \| Skedels in die sand \| \| \| Gemaskerde moordenaars \| \| \| Die mensvreters van Tsawo \| \| \| Die bloedboodskap \| \| \| Kamerade van die draak \| \| \| Die kruipende dood \| \| \| Die galg in die oerwoud \| \| \| Die eiland van die blou duiwels \| \| \| Pyle van vuur \| \| \| Die mense van die meer \| \| \| Die dood kom stil \| \| \| Man sonder kop \| \| \| Die songod praat \| \| \| Pad van die arend \| \| \| Die duiwel is ’n vrou \| \| \| Geheim van die wit heks \| \| \| Gees uit die vuur \| \| \| Waar die dooies leef \| \| \| Dans van die dood \| \| 1955 \| Bloedfees van die ape \| \| \| Wraak van die gorillas \| \| \| Vallei van gedrogte \| \| \| Rooi is die waters \| \| \| Fees van die kopbeen \| \| \| Die watermonster brul \| \| 1956 \| Geheim van die berge \| \| \| Newels van verraad \| \| \| Bloed op die maan \| \| \| Die laaste kreet \| \| \| Die groot voël sterf \| \| \| Die geheim van die groen hel \| \| 1957 \| Spoor na die onbekende \| \| \| Manne van die maan \| \| \| Draer van die bloedstene \| \| \| Die gorillas kom! \| \| \| Tiere van die heilige woud \| \| \| Vegters van die slanggod \| \| \| Goud en assegaaie \| \| 1958 \| Die jagters van Bloedeiland \| \| \| Kettings in die oerwoud \| \| \| Oog van die Songod \| \| \| Wraak van die woud \| \| \| Bloed van die maagd \| \| \| Temmers van die woestyn-reeks: \| \| 1953 \| Die bekende vreemdeling \| \| \| Die wind beveel \| \| \| Ek kom vannag \| \| 1954 \| Wyn met bloed \| \| \| Gif vir die hart \| \| \| Vlamme teen die horison \| \| \| Moordenaar in wit \| \| \| Wind oor haar graf \| \| \| Gestaltes in die skemer \| \| \| Lantern in die nag \| \| \| Nag van wraak \| \| \| Geraamtes op die duine \| \| \| Skaduwees op die krans \| \| 1955 \| Sluipers in die nag \| \| \| Die dal van vrees \| \| \| Lied van die klowe \| \| \| Berg van verraad \| \| \| Vlam van hartstog \| \| \| Die nagwind ween \| \| 1956 \| Wees sterk my hart \| \| \| Die nag het oë \| \| \| Wolke voor die maan \| \| \| Swerwer uit die weste \| \| \| Vrees is my erfenis \| \| \| Vreemde maskers \| \| \| Ver lê die môre \| \| \| Duiwels van die duine \| \| \| Ridders uit die bose \| \| \| Kring van die aasvoël \| \| \| Swart wolk oor die Kalahari \| \| 1957 \| Wag tot dagbreek \| \| \| Wolwe van die wildernis \| \| \| Moordenaars van die Kosiesberge \| \| \| Skerpioen van die Richtersveld \| \| 1958 \| Bloedspoor oor die kranse \| \| \| Nag van verskrikking \| \| \| Die wurgbende \| \| \| Kraaie oor die wapad \| \| \| Die rooi duiwel \| \| \| S.A. Polisie-reeks \| \| 1954 \| Monster uit die mis \| \| \| My metgesel die dood \| \| 1955 \| Vallei van wit beendere \| \| \| Rivier van onheil \| \| \| Terwyl die nagwolf huil \| \| \| Vrou van skarlaken \| \| \| Een uur vir Satan \| \| \| Geen galg vir jou \| \| \| Glimmende skedels \| \| \| Vrou in die skaduwees \| \| \| Reën oor die berge \| \| \| Die band van bloed \| \| \| Swerwerspeurder-reeks \| \| 1956 \| Riete in die wind \| \| \| Wraak is myne \| \| \| Met ’n druppel wyn \| \| \| Sterf om twaalfuur \| \| 1957 \| Kettings vir die siel \| \| \| Vrees vannag \| \| \| Die Woeste Laeveld-reeks \| \| 1950 \| Vlam van die Laeveld (met Dewald Brink) \| \| \| Die poort van trane (met Dewald Brink) \| \| \| Vonnis van die berge (met Dewald Brink) \| \| \| Spore in die dou (met Dewald Brink) \| \| \| Beminde verraaier (met Dewald Brink) \| \| \| Geen vergiffenis (met Dewald Brink) \| \| 1953 \| Hoefslae teen middernag \| \| \| Ruiters van die dood \|	{ "title": "Braam le Roux (skrywer)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2475, 6941, 0.35657686212361334 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9352 }
Ermelo is 'n dorp in die provinsie Mpumalanga, Suid-Afrika. Geskiedenis ----------- In 1871 is 'n gemeente van die NG Kerk op die oostelike hoëveld gestig. Die gemeente het 3 001 morg van die plaas Nooitgedacht aangekoop en die dorp Ermelo is daarop uitgelê. Op 12 Februarie 1880 is Ermelo tot landdrosdistrik verklaar. Die dorp is deur ds. Frans Lion Cachet genoem na sy tuisdorp in Nederland. Die eerste erwe is in Augustus 1889 uitgelê en verkoop en in Januarie 1884 is die eerste handelslisensies uitgereik. Die poskantoor is in 1880 geopen en 'n jaar later is die telegraaflyn in werking gestel, wat Ermelo met die buitewêreld verbind het. Ermelo het tot in 1895 aan die gemeente behoort waarna dit deur die regering oorgeneem is. In die Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902) is die jong dorpie wat toe uit sowat honderd huisgesinne bestaan het, met die uitsondering van die kerk en een woonhuis, volkome deur 'n brand in puin gelê. Hierdie woning is geleë te De Jagerstraat 72 en 'n gedenkplaat is in die eeufeesvieringe op die huis se stoep aangebring. Ná die oorlog het Ermelo stadig weer uit die as opgestaan, vandaar die feniks op die dorpswapen. Distrik ------- Agt SAR Klas 19E-lokomotiewe wat steenkool vervoer staan by Ermelo, September 2010. Landbou is die belangrikste ekonomiese bedrywigheid in die distrik Ermelo wat tans 7 750 km² beslaan, 'n gebied wat as een van die rykste landboudistrikte in die land bekend staan. Ermelo het geleidelik tot een van Suid-Afrika se belangrikste wolproduserende distrikte gegroei. Die grasveld-merino wat goed op die hoëveld aangepas het, is in die gebied tot die bekende wolskaap ontwikkel. Vanweë sy hoë en gereelde reënval is Ermelo ook 'n bekende akkerboudistrik. Mielies is egter steeds die belangrikste gewas wat verbou word, veral omdat dit so goed inpas by die veeboerdery. Sonneblomsaad, koring en aartappels word ook op groot skaal aangeplant. Met die klem wat op landbou geplaas word, is die meeste maatskappye op die dorp regstreeks of onregstreeks verbonde aan dié sektor. Die eerste veilings van lewende hawe is aanvanklik op die dorp se kerkplein gehou, maar later het die munisipaliteit spesiale hokke en geriewe daarvoor opgerig. Infrastruktuur -------------- Ermelo is baie goed met die omgewing en res van Suid-Afrika verbind. Die N2 nasionale pad begin hier terwyl die N11 en N17 nasionale paaie die dorp kruis. Die dorp is ook bekend vir sy steenkoolmyne en Camdenkragstasie. Die Ermelo-Richardsbaai steenkooltrajek begin hier. Paul Krugerbrug --------------- Die Paul Krugerbrug is 30 km suidoos van Ermelo op die pad na Amersfoort. Sien ook -------- * Gereformeerde kerk Ermelo * Lys van dorpe in Suid-Afrika	{ "title": "Ermelo, Mpumalanga", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1549, 3718, 0.41662183969876276 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Suid-Afrikaanse_dorp\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Ermelo\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"[[Dorp]]\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"Station Ermelo Mpumalanga.JPG\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"Ermelo se spoorwegstasie\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"onderkant\"},\"latd\":{\"wt\":\"26\"},\"latm\":{\"wt\":\"32\"},\"lats\":{\"wt\":\"\"},\"longd\":{\"wt\":\"29\"},\"longm\":{\"wt\":\"59\"},\"longs\":{\"wt\":\"\"},\"provinsie\":{\"wt\":\"Mpumalanga\"},\"distrik\":{\"wt\":\"Gert Sibande\"},\"munisipaliteit\":{\"wt\":\"Msukaligwa\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"1700\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2011\"},\"bevolkingvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"demografie1_voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"persent_swart\":{\"wt\":\"82.6%\"},\"persent_kleurling\":{\"wt\":\"0.7%\"},\"persent_asiër\":{\"wt\":\"1.8%\"},\"persent_wit\":{\"wt\":\"14.5%\"},\"persent_ander\":{\"wt\":\"0.4%\\n<!-- demografie (deel 2) -->\"},\"demografie2_voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"demographics2_title1\":{\"wt\":\"[[Zoeloe]]\"},\"demographics2_info1\":{\"wt\":\"70.8%\"},\"demographics2_title2\":{\"wt\":\"[[Afrikaans]]\"},\"demographics2_info2\":{\"wt\":\"14.3%\"},\"demographics2_title3\":{\"wt\":\"[[Engels]]\"},\"demographics2_info3\":{\"wt\":\"4.8%\"},\"demographics2_title4\":{\"wt\":\"[[Swazi]]\"},\"demographics2_info4\":{\"wt\":\"4.1%\"},\"demographics2_title5\":{\"wt\":\"Ander\"},\"demographics2_info5\":{\"wt\":\"6.0%\"},\"poskode\":{\"wt\":\"2351\"},\"poskode2\":{\"wt\":\"2350\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"017\"},\"sensuskode\":{\"wt\":\"861008\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Ermelo</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\"><a href=\"./Dorp\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dorp\">Dorp</a></div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo se spoorwegstasie\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" title=\"Ermelo se spoorwegstasie\"><img alt=\"Ermelo se spoorwegstasie\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"449\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"175\" resource=\"./Lêer:Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/250px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/375px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/500px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">Ermelo se spoorwegstasie</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo is in Mpumalanga\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg\" title=\"Ermelo is in Mpumalanga\"><img alt=\"Ermelo is in Mpumalanga\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"1067\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1031\" decoding=\"async\" height=\"259\" resource=\"./Lêer:South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/250px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/375px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/500px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:69.575%;left:46.659%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Ermelo\"><img alt=\"Ermelo\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Ermelo</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"><span typeof=\"mw:File\"><span><img alt=\"\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Ermelo se ligging in Mpumalanga</div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&pagename=Ermelo,_Mpumalanga&params=26_32__S_29_59__O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">26°32′S</span> <span class=\"longitude\">29°59′O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">26.533°S 29.983°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-26.533; 29.983</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&pagename=Ermelo,_Mpumalanga&params=26_32__S_29_59__O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">26°32′S</span> <span class=\"longitude\">29°59′O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">26.533°S 29.983°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-26.533; 29.983</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Land</th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Provinsies_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Provinsies van Suid-Afrika\">Provinsie</a></th><td><a href=\"./Mpumalanga\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mpumalanga\">Mpumalanga</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Distrikte_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Distrikte van Suid-Afrika\">Distrik</a></th><td><a href=\"./Gert_Sibande-distriksmunisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gert Sibande-distriksmunisipaliteit\">Gert Sibande </a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Munisipaliteit\">Munisipaliteit</a></th><td><a href=\"./Msukaligwa_Plaaslike_Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Msukaligwa Plaaslike Munisipaliteit\">Msukaligwa</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Stigting</th><td>1880</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Oppervlak<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>47,46<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>km<sup>2</sup> (18,32<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Hoogte<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>1 700<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m (5 600<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>ft)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"><span class=\"nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>(2011)</div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>83 865</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Digtheid</th><td>1 767/km<sup>2</sup> (4 580/vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Rasverdeling <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Wit_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wit Suid-Afrikaners\">Wit mense</a></span></th><td>14.5%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Asiatiese_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Asiatiese Suid-Afrikaners\">Indiërs/Asiërs</a></span></th><td>1.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Bruin_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bruin mense\">Bruin mense</a></span></th><td>0.7%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Swart_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Swart mense\">Swart mense</a></span></th><td>82.6%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander</span></th><td>0.4%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Taal <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Zoeloe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Zoeloe\">Zoeloe</a></span></th><td>70.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Afrikaans\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afrikaans\">Afrikaans</a></span></th><td>14.3%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Engels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engels\">Engels</a></span></th><td>4.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Swazi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Swazi\">Swazi</a></span></th><td>4.1%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander</span></th><td>6.0%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Poskode\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Poskode\">Poskode</a> <span style=\"font-weight:normal;\">(strate)</span></th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">2351</div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Poskode\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Poskode\">Poskode</a> <span style=\"font-weight:normal;\">(posbusse)</span></th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">2350</div></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Skakelkode</th><td>017</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2704 }
’n Geel duikboot in die virtuele wêreld van Second Life. 'n Virtuele wêreld (ook 'n virtuele ruimte genoem) is 'n rekenaargesimuleerde omgewing wat bevolk word deur baie gebruikers wat 'n persoonlike avatar kan skep, en gelyktydig en onafhanklik die virtuele wêreld verken, deelneem aan sy aktiwiteite en met ander kan kommunikeer. Hierdie avatars kan tekstuele, grafiese voorstellings of lewendige video-avatars met ouditiewe en aanrakingsvermoëns wees. Die gebruiker kry toegang tot 'n rekenaargesimuleerde wêreld wat perseptuele stimuli aan die gebruiker bied, wat op sy beurt elemente van die gemodelleerde wêreld manipuleer en sodoende 'n mate van teenwoordigheid kan ervaar. Sulke gemodelleerde wêrelde en hul reëls kan uit werklike of fantasiewêrelde kom. Voorbeelde van reëls is swaartekrag, topografie, beweging, intydse aksies en kommunikasie. Kommunikasie tussen gebruikers kan wissel van teks, grafiese ikone, visuele gebare, klank en vorms met aanraking, stemopdrag en balanssinne. Massiewe multispeler-aanlynrolspeletjies (MMORPG's) stel 'n wye verskeidenheid wêrelde voor, insluitend die wat gebaseer is op wetenskapfiksie, die regte wêreld, superhelde, sport, gruwel en historiese omgewings. Die mees algemene vorm van sulke speletjies is fantasiewêrelde, terwyl die wat gebaseer is op die werklike wêreld relatief skaars is. Die meeste MMORPG's het intydse aksies en kommunikasie. Spelers skep 'n karakter wat tussen geboue, dorpe en wêrelde reis om sake- of ontspanningsaktiwiteite uit te voer. Kommunikasie is gewoonlik tekstueel, maar intydse stemkommunikasie is ook moontlik. Die vorm van kommunikasie wat gebruik word, kan die ervaring van spelers in die spel aansienlik beïnvloed. Virtuele wêrelde is nie beperk tot speletjies nie, maar kan, afhangende van die mate van onmiddellikheid, rekenaarkonferensies en teksgebaseerde kletskamers insluit. Soms is emotikons en emoji's beskikbaar om gevoel of gesigsuitdrukking te toon. Emotikons het dikwels 'n kortpad sleutel op die sleutelbord. Edward Castronova is 'n ekonoom wat aangevoer het dat sintetiese wêreld 'n beter term vir hierdie kuberruimtes is, maar hierdie term is nie algemeen aanvaar nie. Geskiedenis ----------- Die konsep van virtuele wêrelde het reeds 'n geruime tyd voor rekenaars ontstaan. Die Romeinse natuurkenner, Plinius die ouere, het 'n belangstelling in perseptuele illusie uitgespreek. In die twintigste eeu het die kinematograaf Morton Heilig die skepping van die Sensorama ondersoek, 'n teaterervaring wat ontwerp is om die sintuie van die gehoor te stimuleer—visie, klank, balans, reuk, selfs aanraking (deur wind)— en so meer effektief in te trek in die produksies. Van die vroegste virtuele wêrelde wat deur rekenaars geïmplementeer is, was virtuele werklikheidsimulators, soos die werk van Ivan Sutherland. Sulke toestelle word gekenmerk deur lywige skynwerklikheidskopstuk en ander soorte sensoriese inset simulasie. Hedendaagse virtuele wêrelde, veral die multi-gebruiker aanlyn omgewings, het meestal onafhanklik van hierdie navorsing ontstaan, eerder aangevuur deur die dobbelbedryf, maar geput op soortgelyke inspirasie. Terwyl klassieke sensories-nabootsende virtuele realiteit daarop staatmaak om die perseptuele stelsel te mislei om 'n meeslepende omgewing te ervaar, maak virtuele wêrelde tipies staat op geestelik en emosioneel innemende inhoud wat aanleiding gee tot 'n meeslepende ervaring. Maze War was die eerste genetwerkte, 3D multi-gebruiker eerste persoonskietspel. Maze het die konsep van aanlynspelers in 1973–1974 bekendgestel as 'avatars' wat mekaar in 'n doolhof rondjaag." Dit is gespeel op ARPANET, of die Advanced Research Projects Agency Network, 'n voorloper van die internet wat deur die Verenigde State se departement van verdediging vir gebruik in universiteits- en navorsingslaboratoriums. Die aanvanklike speletjie kon net op 'n Imlac gespeel word, aangesien dit spesifiek vir hierdie tipe rekenaar ontwerp is. Die eerste virtuele wêrelde wat op die internet aangebied is, was gemeenskappe en kletskamers, waarvan sommige in MUD's en MUSH'e ontwikkel het. Die eerste MUD, bekend as MUD1, is vrygestel in 1978. Die akroniem het oorspronklik vir Multi-User Dungeon gestaan, maar het later ook Multi-User Dimension en Multi-User Domain beteken. 'n MUD is 'n virtuele wêreld met baie spelers wat intyds interaksie het. Die vroeë weergawes was teksgebaseer, bied slegs beperkte grafiese voorstelling en gebruik dikwels 'n opdragreël-koppelvlak. Gebruikers het interaksie in rolspel of mededingende speletjies deur opdragte te tik en kan beskrywings van die wêreld en ander spelers lees of sien. Sulke vroeë wêrelde het die MUD-erfenis begin wat uiteindelik gelei het tot massiewe multispeler-aanlynrolspeletjies, meer algemeen bekend as MMORPG's, 'n genre van rolspeletjies waarin 'n groot aantal spelers binne 'n virtuele wêreld interaksie het. Sommige prototipe virtuele wêrelde was WorldsAway, 'n tweedimensionele klets-omgewing waar gebruikers hul eie avatars ontwerp het; Dreamscape, 'n interaktiewe gemeenskap met 'n virtuele wêreld deur CompuServe; Cityspace, 'n opvoedkundige netwerk- en 3D-rekenaargrafikaprojek vir kinders; en The Palace, 'n 2-dimensionele gemeenskapsgedrewe virtuele wêreld. Krediet vir die eerste aanlyn virtuele wêreld gaan egter gewoonlik aan Habitat, wat in 1987 deur LucasFilm Games vir die Commodore 64-rekenaar ontwikkel is en op die Quantum Link-diens (die voorloper van America Online) gebruik was. In 1996 het die stad Helsinki, Finland met Helsinki Telephone Company (sedert Elisa Group) bekend gestel wat die eerste aanlyn virtuele 3D-uitbeelding genoem is wat bedoel was om 'n hele stad te karteer. Die Virtual Helsinki-projek is uiteindelik herdoop na die Helsinki Arena 2000-projek en dele van die stad in moderne en historiese konteks is in 3D weergegee. In 1999 is Whyville.net, die eerste virtuele wêreld spesifiek vir kinders bekendgestel met 'n basis in speletjie-gebaseerde leer en een van die vroegste virtuele geldeenheid-gebaseerde ekonomieë. Kort daarna, in 2000, het Habbo van stapel gestuur en gegroei tot een van die gewildste en langslopende virtuele wêrelde met miljoene gebruikers regoor die wêreld. Sien ook -------- * Second Life * Skynwerklikheid * Metaheelal	{ "title": "Virtuele wêreld", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1678, 7032, 0.23862343572241182 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6319 }
Persoon wat die Blarney Stone soen. Die opgesoende Blarney Stone (soos van die grond af gesien) . Besoekers staan tou om die klip te soen. Die Blarney Stone (Iers: Cloch na Blarnan) is ’n klip in die muur van die Blarney-kasteel in Blarney, ongeveer 8 kilometer van Cork in Ierland. Mense glo as jy dié klip soen, dit jou geluk sal bring en die vermoë gee om mense na jou pype te laat dans. Die klip van blousteen is in 1446 in 'n toring van die kasteel aangebring. Die kasteel is 'n gewilde toeriste-aantreklikheid en besoekers kom van heinde en verre om die klip te soen en die kasteel met sy pragtige tuine te besigtig. Om die klip te soen moet mens tot die kasteel se kruin uitklim en agteroor oor die rant leun om by te kom. Dit word tradisioneel met die hulp van 'n assistent gedoen. Die klip is tans van relings met beskermende dwarslatte voorsien, hoewel dit nie altyd die geval was nie. Die ritueel kan nogtans tot ernstige hoogtevrees lei. Voordat die beskerming geïnstalleer is, was dit 'n gevaarlike onderneming. Mense is destyds aan die enkels gegryp en moes met hul lyf daar afhang om by te kom. In die Sherlock Holmes-radiodrama, "Die avontuur van die Blarney Stone" (eerste uitsending op 18 Maart 1946), het 'n man na sy dood geval toe hy die klip probeer soen. Uit Holmes se ondersoek blyk dit 'n moord te wees, die man se skoene is voor die poging met ghries gesmeer. William Henry Hurlbert skryf in 1888 dat dit lyk of die legende van die klip minder as 'n honderd jaar oud is. Dit dui daarop dat die tradisie laat in die 18de eeu begin het. Die legende is in 1785 in A classical dictionary of the vulgar tongue deur Francis Grose beskryf.	{ "title": "Blarney Stone", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 422, 1887, 0.22363540010598834 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1673 }
Die Nürburgring in 2004 Die Nürburgring is 'n beroemde renbaan in Duitsland, 70 km vanaf Keulen geleë. Die oorspronklike baan was 28,265 km lank maar is opgedeel in die sogenaamde Südschleife en Nordschleife. Die Südschleife het meestal motorfietsrenne gehou terwyl die gevaarlike Nordschleife baie motorrenne gehou het, insluitend Formule Een, Formule 2, Formule 3 en die 24-uuruithouren. Ná die Nordschleife te gevaarlik beskou is vir Formule 1 is 'n nuwe moderne baan van 4,5 km gebou in 1983 en geopen in 1984. Die ou baan is oorspronklik in 1927 gebou. Formule Een ----------- In 1951 het die baan vir die eerste keer sy verskyning op die Formule Eenkalender gemaak maar het begin onveilig raak vir Formule Een in die laat 1960's. Die ren is in 1970 by Hockenheim gehou terwyl verbeterings aan die Nürburgring aangebring is en het tot 1976 op die kalender gebly, toe Niki Lauda 'n baie ernstige ongeluk gehad het wat die Nürburgring te gevaarlik beskou het vir Formule 1. In 1984 het die nuwe moderne baan die Europese Grand Prix aangebied en het die volgende jaar Hockenheim vervang as die gasheer van die Duitse Grand Prix. Die baan het egter daarna eers weer in 1995 'n ren aangebied, naamlik die Europese Grand Prix en in 1997 en 1998 die Luxembourg Grand Prix. Sedert 1999 is die Europese Grand Prix eksklusief by die Nürburgring gehou tot 2007. Vanaf 2007 het die Nürburgring en Hockenheim beurte gemaak om slegs een Duitse wedren per jaar aan te bied. Die Nürburgring sou dus elke tweede jaar die Duitse Grand Prix aanbied omdat die Europese Grand Prix vanaf 2008 na Valencia verskuif is. Die toekoms van die renbaan vir Formule Een is in die weegskaal, nadat bankrotskap verklaar is op 17 Julie 2012. Merkwaardige Formule Eenrenne by Nürburgring -------------------------------------------- ### 1976 Die laaste ren by die Nürburgring is oorskadu deur die groot ongeluk van Niki Lauda wat hom ernstig beseer het. James Hunt het die laaste ren by die Nürburgring gewen. ### 1995 Jean Alesi het gedobbel deur droë bande te gebruik op 'n baan wat gedeeltelik nat was. Hy het kort voor lank 'n groot voorsprong opgebou totdat Michael Schumacher hom begin inhaal het. Met slegs twee rondtes oor, het Schumacher hom verbygesteek met 'n briljante verbysteektegniek. ### 1999 Ná twee reënstorms gedurende die ren het die voorlopers in die kampioenskap gesukkel en ná dramatiese gebeure het Johnny Herbert die Stewartspan se eerste en laaste oorwinning behaal asook sy laaste oorwinning. Slegs 9 jaers kon die wedren voltooi. ### 2003 Kimi Räikkönen het eerste weggespring en ná hy 'n voorsprong van 30 sekondes opgebou het, het sy enjin die gees gegee. Na 'n reeks dramatiese gebeure het Ralf Schumacher gewen terwyl Michael Schumacher met vyfde plek tevrede moes wees. ### 2005 Duitse Grand Prix Nick Heidfeld was eerste op die wegspringrooster maar word vinnig deur Räikkönen verbygesteek vir eerste plek. Räikkönen se motor het aan die einde van die ren vibrasies gekry aan sy een voorwiel maar besluit om aan te hou en te probeer wen. Met een rondte oor het sy wiel afgebreek en hy het geen punte verdien nie, dus wen Fernando Alonso met Heidfeld tweede. ### 2007 Europese Grand Prix Kimi Räikkönen begin op die voorste wegspringplek, maar het teruggeval na hy die kuipe misgery het tydens 'n reënbui in die eerste rondte. Die dobbelspel van Markus Winkelhock om op 'n droë baan met natweerbande weg te spring het hom beloon, en hy loop later met 40 sekondes voor op die renbaan in sy debuutren. Sy droom word kortgeknip toe die veiligheidsmotor uitgestuur is na 7 motors by die eerste draai teen 'n hoë spoed van die baan afgegly het in stormagtige weer. Die ren is op die vierde rondte gestaak en het weer 20 minute later begin. Felipe Massa het amper heelpad voorgeloop totdat Fernando Alonso hom op 'n gewaagde manier verbygesteek het om te wen. \| * l * b * w Formule Een-renbane \| \| --- \| \| 2023 seisoen \| Austin • Bahrein • Bakoe • Barcelona-Catalunya • Djedda • Hungaroring • Imola • Lusail • Las Vegas • Marinabaai • Melbourne • Meksikostad • Miami • Monaco • Montreal • Monza • São Paulo • Silverstone • Spa-Francorchamps • Spielberg • Suzuka • Yas Marina • Zandvoort \| \| Voormalig \| Adelaide • Aintree • Anderstorp • Brands Hatch • Bremgarten • Buddh • Buenos Aires • Caesars Palace • Clermont-Ferrand • Detroit • Dijon • Donington Park • Estoril • Fuji • Hockenheim • Indianapolis • Istanboel • Jarama • Jerez • Kyalami • Le Mans • Long Beach • Magny-Cours • Montjuïc • Mosport Park • Nelson Piquet • Nivelles-Baulers • Oos-Londen • Paul Ricard • Phoenix • Reims • Sebring • Sepang • Shanghai • Sochi • Valencia • Watkins Glen • Yeongam, Korea • Zolder \|	{ "title": "Nürburgring", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1480, 4634, 0.3193785066896849 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Motorsportplek\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Motorsportplek"},"params":{"Name":{"wt":"Nürburgring"},"Location":{"wt":"[[Nürburg]], [[Duitsland]]"},"Coordinates":{"wt":"{{Koördinate\|50\|20\|08\|N\|6\|56\|51\|O\|type:landmark\|aansig=inlyn,titel}}"},"Time":{"wt":"[[UTC+01:00]]"},"Image":{"wt":"[[Lêer:Circuit Nürburgring-2013-GP.svg\|230px]]"},"FIAGrade":{"wt":"1"},"Events":{"wt":"[[FIA]] [[Formule Een]] [[Duitse Grand Prix]]<br />Wêreldsuperfietskampioenskap<br />Duitse Toermotor Meesters<br />24-uur Nürburgring<br />1000 km Nürburgring"},"Layout1":{"wt":"GP-Strecke (2002–huidig)"},"Surface":{"wt":"Teer"},"Length_km":{"wt":"5,148"},"Length_mi":{"wt":"3,199"},"Turns":{"wt":"16"},"Record_time":{"wt":"1:29.468"},"Record_driver":{"wt":"{{vlagikoon\|GER}} [[Michael Schumacher]]"},"Record_team":{"wt":"[[Ferrari]]"},"Record_year":{"wt":"[[2004 Europese Grand Prix\|2004]]"},"Record_class":{"wt":"[[Formule Een]]"},"Layout2":{"wt":"GP-Strecke (1984–2001)"},"Surface2":{"wt":"Teer"},"Length_km2":{"wt":"4,556"},"Length_mi2":{"wt":"2,831"},"Turns2":{"wt":"12"},"Record_time2":{"wt":"1:18.354"},"Record_driver2":{"wt":"{{vlagikoon\|COL}} [[Juan Pablo Montoya]]"},"Record_team2":{"wt":"Williams"},"Record_year2":{"wt":"[[2001 Europese Grand Prix\|2001]]"},"Record_class2":{"wt":"[[Formule Een]]"},"Layout3":{"wt":"''Nordschleife'' (1983–huidig)"},"Surface3":{"wt":"Teer/beton"},"Length_km3":{"wt":"20,81"},"Length_mi3":{"wt":"12,93"},"Turns3":{"wt":"154"},"Banking3":{"wt":""},"Record_time3":{"wt":"6:25.91"},"Record_driver3":{"wt":"{{vlagikoon\|FRG}} [[Stefan Bellof]]"},"Record_team3":{"wt":"Porsche 956"},"Record_year3":{"wt":"1983"},"Record_class3":{"wt":"Wêreldsportmotorkampioenskap"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\">Nürburgring</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Circuit_Nürburgring-2013-GP.svg\"><img data-file-height=\"473\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"512\" decoding=\"async\" height=\"212\" resource=\"./Lêer:Circuit_Nürburgring-2013-GP.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/230px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/345px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/460px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png 2x\" width=\"230\"/></a></span></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ligging</th>\n<td class=\"label\" style=\"\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Nürburg\"]}}' href=\"./Nürburg?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nürburg\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Nürburg</a>, <a href=\"./Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitsland\">Duitsland</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tydsone</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./GPS\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"GPS\">Koördinate</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=N%C3%BCrburgring&params=50_20_08_N_6_56_51_O_type:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">50°20′08″N</span> <span class=\"longitude\">6°56′51″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">50.33556°N 6.94750°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">50.33556; 6.94750</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=N%C3%BCrburgring&params=50_20_08_N_6_56_51_O_type:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">50°20′08″N</span> <span class=\"longitude\">6°56′51″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">50.33556°N 6.94750°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">50.33556; 6.94750</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">FIA Gradering</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Groot byeenkomste</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./FIA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"FIA\">FIA</a> <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a> <a href=\"./Duitse_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Grand Prix\">Duitse Grand Prix</a><br/>Wêreldsuperfietskampioenskap<br/>Duitse Toermotor Meesters<br/>24-uur Nürburgring<br/>1000 km Nürburgring</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">GP-Strecke (2002–huidig)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">5,148 km (3,199 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">16</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1:29.468 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Duitsland\" title=\"Vlag van Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Michael_Schumacher\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Michael Schumacher\">Michael Schumacher</a>, <a href=\"./Ferrari\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ferrari\">Ferrari</a>, <a href=\"./2004_Europese_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2004 Europese Grand Prix\">2004</a>, <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a>)</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">GP-Strecke (1984–2001)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4,556 km (2,831 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">12</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1:18.354 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Colombia\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Colombia\" title=\"Vlag van Colombia\"><img alt=\"Vlag van Colombia\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Colombia.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/22px-Flag_of_Colombia.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/33px-Flag_of_Colombia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/44px-Flag_of_Colombia.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Juan_Pablo_Montoya\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Juan Pablo Montoya\">Juan Pablo Montoya</a>, Williams, <a href=\"./2001_Europese_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2001 Europese Grand Prix\">2001</a>, <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a>)</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\"><i>Nordschleife</i> (1983–huidig)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer/beton</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">20,81 km (12,93 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">154</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">6:25.91 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Wes-Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Wes-Duitsland\" title=\"Vlag van Wes-Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Wes-Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Stefan Bellof\"]}}' href=\"./Stefan_Bellof?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stefan Bellof\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Stefan Bellof</a>, Porsche 956, 1983, Wêreldsportmotorkampioenskap)</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4782 }
Vis-en-tjips met koolslaai op 'n bord bedien. Vis op ys gepak Geroosterde vis Vis word as voedsel verbruik deur verskeie spesies, insluitend die mens. Vis is 'n belangrike bron van proteïen vir mense dwarsdeur die geskiedenis. In kulinêre en visserykonteks, sluit die term vis ook skulpvis, soos weekdiere, skaaldiere en stekelhuidiges in. Vars vis bied 'n goeie bron van hoë gehalte proteïen en bevat baie vitamiene en minerale. Dit kan beskou word as óf witvis, olierige of skulpvis. Witvis, soos skelvis en stokvis, bevat baie min vet (gewoonlik minder as 1%), terwyl olierige vis soos sardientjies, tussen 10-25% vet bevat. As gevolg van die hoë vetinhoud, bevat laasgenoemde 'n verskeidenheid van vetoplosbare vitamiene (A, D, E en K) en noodsaaklike vetsure, wat almal noodsaaklik is vir die gesonde funksionering van die liggaam. Gesondheidsvoordele van die eet van vis --------------------------------------- Navorsing oor die afgelope paar dekades het getoon dat die voedingstowwe en minerale in vis, en veral die omega 3-vetsure gevind in pelagiese visse, hart-vriendelik is en verbetering in breinontwikkeling en voortplanting kan veroorsaak. Dit het weereens die rol van visvoedsel in die menslike liggaam se funksies beklemtoon. Graatjies --------- Die skelet van 'n vis word grate genoem, en die graatjies (die ribbes van die skelet) word as 'n groot ergernis gesien omdat hulle uit die mond verwyder moet word. As 'n graat in die keel bly vassteek, is dit 'n baie onaangename ervaring of prikkel. Deur te hoes of die welwillendheid deur iemand op sy rug te klop is 'n moontlike oplossing hiervoor. Galery ------ * Geroosterde harders * Gerookte makriel * sardiens in 'n blikkie * Rye gevriesde tuna op die Tsukiji vismark in Tokio * Gedroogde vis, Japan * 'n Volledige soesji-maaltyd \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| \|	{ "title": "Vis (voedsel)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 212, 1532, 0.13838120104438642 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1930 }
Mavis de Villiers (1919–2015) was 'n Afrikaanse skrywer van kinder- en jeugverhale, wat as vertaler die Akademieprys vir Vertaalde Werk ontvang. Sy is getroud met D.P. De Villiers, hoofbestuurder van Sasol en voorsitter van die Stellenbosch Universiteitsraad. Lewe en werk ------------ Mavis de Villiers is op 2 November 1919 in Kaapstad gebore as die tweede oudste van vier dogters van mnr. Gerhardus Francois Solms de Villiers, wat hoofbestuurder van Santam was, en Martha Jacoba Reeler. Haar susters was Reinette Marie, Ursula en Geraldine. Sy word in Kaapstad groot en matrikuleer in 1936 aan die Hoërskool Jan van Riebeeck, waar sy ook die hoofmeisie is. Hierna studeer sy vanaf 1937 verder aan die Universiteit van Stellenbosch en gaan in die Harmonie koshuis tuis. Sy verwerf in 1939 die B.A.-graad en in 1940 die Senior Onderwysdiploma met lof. Sy verower ook die LTCL in die voordragkuns. Gedurende 1941 en 1942 is sy onderwyseres aan die Hoërskool Jan van Riebeeck, waar sy veral aktief is in toneelkringe. Sy tree op as regisseuse vir die Kaapstadse Afrikaanse Toneelvereniging en is beoordelaar by die streekfeeste van FATSA en die Afrikaanse Eisteddfod. In 1943 aanvaar sy ’n pos as dosent aan die Grahamstad Opleidingskollege, wat sy tot aan die einde van 1944 beklee. In 1945 trou sy met David Pieter de Villiers, wat later hoofbestuurder van Sasol op Secunda en voorsitter van die Stellenbosch Universiteitsraad word. Hulle het vyf kinders. Ten spyte van haar veelvuldige huishoudelike pligte vind sy steeds tyd om verder te studeer en behaal in 1959 die B.A. Honneurs-graad in Afrikaans-Nederlands met lof aan die Universiteit van Suid-Afrika. Hierdie puik resultate is die oorsaak dat twee beurse aan haar toegeken is. In 1961 behaal sy die M.A.-graad, ook met lof, aan Unisa met ’n verhandeling oor "’n Ondersoek van struktuurprobleme in die roman Bart Nel van J. van Melle" en volg dit op met doktorale studies. Na aftrede bly sy en haar man op Stellenbosch. Sy is op 18 Februarie 2015 op Stellenbosch oorlede. Skryfwerk --------- As skrywer spits sy haar toe op kinder- en jeuglektuur. Sy publiseer twee versebundels vir kinders ("Poekie se boekie" en "Tuisbly se karretjie") en haar gedig "Martie word ook visterman" word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing "Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte". Van haar kinderverse word opgeneem in "Nuwe Kleinverseboek" en in "Nuwe Kleuterverseboek" en van haar kinderstories word ook opgeneem in die versamelbundels "Stories suid van die son" en "Goue fluit my storie is uit". In 1996 verower sy die Akademieprys vir Vertaalde Werk vir haar vertaling van Roald Dahl se "Die groot sagmoedige reus", die klassieke kinderverhaal oor die outsider-figure, die agtjarige bysiende Sophie en die reus, wat nie soos ander reuse ’n mensvreter is nie. Sy vertaal ook "Die toorvingertjie", "Slimjan die jakkalsman" en "Hendrik en die reuse perske" van Roald Dahl, "Marie, skipper om Kaap Hoorn" van Leigh Merrell, "As muise kon vlieg" van John Cameron en "Professor Piet ontmoet die diere" van Kit Wright in Afrikaans. Biebie de Villiers se "Frikkie veldmuis" vertaal sy in Engels as "Where is Snifty Fieldmouse?" Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1950 \| Poekie se boekie \| \| 1960 \| Tuisbly se karretjie \| \| \| Vertalings \| \| 1963 \| Marie, skipper om Kaap Hoorn – Leigh Merrell \| \| 1980 \| As muise kon vlieg – John Cameron \| \| \| Professor Piet ontmoet die diere – Kit Wright \| \| 1983 \| Kalie Emmer en die groot glashyser – Roald Dah \| \| 1984 \| Hendrik en die reuse perske – Roald Dahl \| \| \| Slimjan die jakkalsman – Roald Dahl \| \| \| Die toorvingertjie – Roald Dah \| \| 1990 \| Where is Snifty Fieldmouse? – Biebie de Villiers \| \| 1993 \| Die groot sagmoedige reus – Roald Dahl \| Bronnelys --------- ### Internet * Stellenbosch Writers: * Worldcat: ### Ongepubliseerde dokumente * De Villiers, Mavis "Lewenskets" Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein ### Resensies 1. ↑ Steenberg, Elsabe "Tydskrif vir Letterkunde" Jaargang 31 no. 4, November 1993	{ "title": "Mavis de Villiers", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 604, 3358, 0.17986896962477666 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4161 }
Die Klas 19 is 'n tipe stoomlokomotief wat deur die Suid-Afrikaanse Spoorweë gebruik is. Hierdie lokomotief is ontwerp deur Kol. F.R. Colins, die Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H. Daar is sewe subklasse in die klas. Daar is vier lokomotiewe gebou deur Berliner Maschinenbau AG (BMAG) en afgelewer in 1928. Die lokomotiewe was toegerus met Walschaerts-klepratwerk en superverhitters. Die lomotiewe het eers diens gedoen op die Kimberley - Vryburgtrajek en daarna by Empangeni en was baie suksesvol. Een lokomotief se stoomketel is vervang en hy is hergeklassifiseer as Klas 19R. Klas 19A en Klas 19AR --------------------- Klas 19A is ontwerp om op ligter sylyne diens te doen. Om gewig te verminder is die silinders en die dryfwiele se omtrek verklein en 'n ietwat kleiner stoomketel is ingebou. Ses-en-dertig van die lokomotiewe is in 1929 deur die Schweizerische Lokomotivfabrik Winterthur (SLM) in Switserland gebou. Vyf van die lokomotiewe se stoomketels is later vervang met Nr. 1A stoomketels en hulle is hergeklassifiseer as Klas 19AR. Die lokomotiewe het eers regdeur die land diens gedoen maar is later net in KwaZulu-Natal, die Oos-Kaap en die Wes-Kaap gebruik. Hulle is almal in 1977 onttrek. Klas 19B en Klas 19BR --------------------- In 1930 is nog 'n verdere veertien Klas 19A-lokomotiewe bestel. Daar was meer spasie tussen die wiele van die voorste draaistel en ook die silinders en derhalwe is die lokomotiewe as Klas 19B geklassifiseer. Een van die lokomotiewe is toegerus met Caprotti-klepratwerk as 'n eksperiment maar dit is vervang in 1943. 'n Ander lokomotief se stoomketel is vervang met 'n Nr. 1A stoomketel en hy is geherklassifiserer as Klas 19BR. Die lokomotiewe het diens gedoen in die omgewing van Kaapstad, tussen Kimberley en Vryburg en ook tussen Graaff-Reinet en Rosmead. Hulle is onttrek in 1977. Klas 19C -------- Nadat A.G. Watson as Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H aangestel is in 1929, is daar besluit om nog 50 Klas 19B lokomotiewe te bestel. Gedurende die tenderfase het die North British Locomotive Company die gebruik van die R.C. klepratwerk voorgestel. Alhoewel dit duurder was, is die voorstel aanvaar en die lokomotiewe is afgelewer in 1935, toegerus met Nr. 1A stoomketels en geklassifiseer as Klas 19C. Die lokomotiewe het diens gedoen op die Witwatersrand, die Oos-Kaap en die Wes-Kaap. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het al die lokomotiewe in Kaapstad diens gedoen. Gedurende 1970 het 'n paar in Bloemfontein diens gedoen vanwaar hulle gewerk het tot in Aliwal-Noord. Hulle is almal uit diens onttrek in 1978. Klas 19D -------- Gedurende die tydperk wat W.A.J. Day as Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H aangestel was, is nog 135 lokomotiewe bestel by 3 firmas, Krupp, Borsig en Škoda Works net voor die Tweede Wêreldoorlog. Die lokomotiewe was indenties aan Klas 19C behalwe dat hulle toegerus was met Walschaerts-klepratwerk en derhalwe as Klas 19D geklassifiseer was. Net ná die Tweede Wêreldoorlog is nog 50 lokomotiewe bestel by Robert Stephenson and Hawthorn Ltd. Hulle was identies aan die vooroorlogse Klas 19D modelle behalwe dat hulle toegerus was met vakuumremme. Daarna is nog 50 lokomotiewe bestel by North British Locomotive Company in 1949. Die lokomotiewe was toegerus met 'n silindriese Vanderbilt-tipe kolewa. Die kolewa was toegerus met seswiel Buckeye-draaistelle. Gedurende 1979 is daar geëksperimenteer met 'n Klas 19D-lokomotief. 'n Lempor-uitlaatstelsel is aangebring en die steenkoolverbruik is verminder deur die toevoeging van 'n gasgedrewe vuurkas. Die sukses wat met die eksperiment behaal is het gelei tot die ontwikkeling van die Klas 26-stoomlokomotief. * Klas 19R no. 1367 in Empangeni, ongeveer 1966 * SAR no. 1369 op 11 Junie 2005 in Breyten, Mpumalanga * Tipe MR1-kolewa op no. 1369, 11 Junie 2005	{ "title": "Klas 19-stoomlokomotief", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2839, 5889, 0.48208524367464767 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt5\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas lokomotief\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_lokomotief"},"params":{"name":{"wt":"Suid-Afrikaanse Klas 19 en Klas 19R 4-8-2"},"powertype":{"wt":"Stoom"},"image":{"wt":"[[Lêer:SAR Class 19 1369 (4-8-2) R.JPG\|300px]]"},"alt":{"wt":""},"imagesize":{"wt":""},"caption":{"wt":"SAR no. 1369 staangemaak in Breyten, Mpumalanga, 11 Junie 2005."},"hatnote":{"wt":""},"designer":{"wt":"[[Suid-Afrikaanse Spoorweë]]<ref name=\\"Paxton-Bourne\\">Paxton, Leith & Bourne, David: ''Locomotives of the South African Railways''. Struik. Kaapstad. ISBN 0 86977 211 2</ref>"},"builder":{"wt":"Berliner Maschinenbau"},"ordernumber":{"wt":""},"serialnumber":{"wt":"9279-9282 <ref>Holland, D.F. (1972). ''Steam Locomotives of the South African Railways'', Volume 2: 1910-1955 (1st ed.). Newton Abbott, Devon: David & Charles. pp. 57–58. ISBN 978-0-7153-5427-8</ref>"},"buildmodel":{"wt":"Klas 19"},"builddate":{"wt":"1928"},"totalproduction":{"wt":"4"},"rebuilder":{"wt":""},"rebuilddate":{"wt":""},"numberrebuilt":{"wt":""},"whytetype":{"wt":"4-8-2 \\"Mountain\\""},"aarwheels":{"wt":""},"uicclass":{"wt":""},"gauge":{"wt":"[[Kaapspoor]]"},"leadingdiameter":{"wt":"724 mm (28 1/2 dm)"},"driverdiameter":{"wt":"1 370 mm (54 dm)"},"trailingdiameter":{"wt":"838 mm (33 dm)"},"minimumcurve":{"wt":""},"wheelbase":{"wt":"'''Totaal:''' 17,875 m<br />'''Enjin:''' 4,394 m per gekoppelde deel, 9,804 m totaal<br />'''Tender:''' 1,397 m boegie,<br />5,105 m totaal"},"length":{"wt":"20,561 m"},"width":{"wt":""},"height":{"wt":"3,912 m"},"axleload":{"wt":"13,7 t op die 3de drywer"},"weightondrivers":{"wt":"53,9 t"},"locoweight":{"wt":"80,7 t"},"tenderweight":{"wt":"22,4 t leeg<br /> 51,9 t gelaai"},"locotenderweight":{"wt":"72,6 t leeg<br /> 132,6 t gelaai"},"tendertype":{"wt":"'''MP1''' - MP, MP1, MR, MX, MY, MY1 toegelaat<br />* 2-asboegies * 864 mm wiele * Lengte 7,887 m"},"fueltype":{"wt":"[[Steenkool]]"},"fuelcap":{"wt":"10,2 t"},"lubecap":{"wt":""},"coolantcap":{"wt":""},"watercap":{"wt":"20 910 ℓ"},"tendercap":{"wt":""},"sandcap":{"wt":""},"boiler":{"wt":"1,524 m binneomtrek"},"boilerpressure":{"wt":"1 380 kPa"},"feedwaterheater":{"wt":""},"firearea":{"wt":"3,437 m<sup>2</sup>"},"tubearea":{"wt":"120 buise met 57,1 mm omtrek <br />21 buise met 140 mm omtrek"},"fireboxarea":{"wt":"11.799 m<sup>2</sup>"},"totalsurface":{"wt":"202,157 m<sup>2</sup>"},"superheatertype":{"wt":""},"superheaterarea":{"wt":"47,009 m<sup>2</sup>"},"cylindercount":{"wt":"Twee"},"cylindersize":{"wt":"533 mm (21 dm) boor<br />660 mm (26 dm) slag"},"valvegear":{"wt":"[[Walschaerts-klepratwerk\|Walschaerts]]"},"maxspeed":{"wt":""},"poweroutput":{"wt":""},"tractiveeffort":{"wt":"142 kN (31 850 lb<sub>k</sub>) teen 75% keteldruk"},"safety":{"wt":""},"operator":{"wt":"[[Suid-Afrikaanse Spoorweë]] <ref name=\\"diagram-book\\">South African Railways and Harbours Locomotive Diagram Book, 2’0” & 3’6” Gauge Steam Locomotives, 15 Augustus 1941, pp. 21 & 21A, soos gewysig.</ref>"},"operatorclass":{"wt":"Klas 19, Klas 19R"},"numinclass":{"wt":"4"},"fleetnumbers":{"wt":"1366–1369"},"officialname":{"wt":""},"nicknames":{"wt":""},"axleloadclass":{"wt":""},"locale":{"wt":""},"deliverydate":{"wt":"1928"},"firstrundate":{"wt":"1928"},"lastrundate":{"wt":""},"retiredate":{"wt":""},"withdrawndate":{"wt":"1977 <ref name=\\"Paxton-Bourne\\"/>"},"preservedunits":{"wt":""},"restoredate":{"wt":""},"scrapdate":{"wt":""},"currentowner":{"wt":""},"disposition":{"wt":""},"notes":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#eeb47f;\">Suid-Afrikaanse Klas 19 en Klas 19R 4-8-2</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:SAR_Class_19_1369_(4-8-2)_R.JPG\"><img data-file-height=\"438\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"205\" resource=\"./Lêer:SAR_Class_19_1369_(4-8-2)_R.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/300px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/450px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/600px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG 2x\" width=\"300\"/></a></span><br/><span style=\"\">SAR no. 1369 staangemaak in Breyten, Mpumalanga, 11 Junie 2005.</span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Tipe en oorsprong</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Kragtipe</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Stoom</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ontwerper</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrikaanse_Spoorweë\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrikaanse Spoorweë\">Suid-Afrikaanse Spoorweë</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Berliner Maschinenbau</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Serienommer</th>\n<td class=\"\" style=\"\">9279-9282 </td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Model</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Klas 19</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Klas 19, Klas 19R</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardig</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>gebou</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Bouspesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Konfigurasie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-8-2 \"Mountain\"</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Spoorbreedte</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Kaapspoor\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapspoor\">Kaapspoor</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Voorwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">724 mm (28 1/2 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Dryfwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1 370 mm (54 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Agterwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">838 mm (33 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Wielbasis</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><b>Totaal:</b> 17,875 m<br/><b>Enjin:</b> 4,394 m per gekoppelde deel, 9,804 m totaal<br/><b>Tender:</b> 1,397 m boegie,<br/>5,105 m totaal</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Lengte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lengte\">Lengte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">20,561 m</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Hoogte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hoogte\">Hoogte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">3,912 m</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Asbelasting</th>\n<td class=\"\" style=\"\">13,7 t op die 3de drywer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Massa op dryfwiele</th>\n<td class=\"\" style=\"\">53,9 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lokomotiefmassa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">80,7 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tendermassa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">22,4 t leeg<br/> 51,9 t gelaai</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Gesamentlike massa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">72,6 t leeg<br/> 132,6 t gelaai</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tendertipe</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><b>MP1</b> - MP, MP1, MR, MX, MY, MY1 toegelaat<br/>* 2-asboegies * 864 mm wiele * Lengte 7,887 m</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Aandrywing</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Brandstof\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Brandstof\">Brandstof</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Steenkool\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Steenkool\">Steenkool</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Brandstofkapasiteit</th>\n<td class=\"\" style=\"\">10,2 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Waterkapasiteit</th>\n<td class=\"\" style=\"\">20 910 ℓ</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Stoomketel</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1,524 m binneomtrek</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Stoomketeldruk</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1 380 kPa</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vuurroosteroppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">3,437 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">120 buise met 57,1 mm omtrek <br/>21 buise met 140 mm omtrek</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">– Vuurkas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">11.799 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">202,157 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Oorverhitteroppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">47,009 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Silinders</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Twee</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Silindergrootte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">533 mm (21 dm) boor<br/>660 mm (26 dm) slag</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klepwerk</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Walschaerts-klepratwerk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Walschaerts-klepratwerk\">Walschaerts</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Werkverrigting</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Trekkrag</th>\n<td class=\"\" style=\"\">142 kN (31 850 lb<sub>k</sub>) teen 75% keteldruk</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Diensgeskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Gebruiker</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrikaanse_Spoorweë\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrikaanse Spoorweë\">Suid-Afrikaanse Spoorweë</a> </td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal in klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vlootnommer(s)</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1366–1369</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Afleweringsdatum</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Eerste tog</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Onttrekkingsdatum</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1977 </td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3868 }
’n Deel van die kode op ’n kleitablet, Louvre. Die kodestele van Hammurabi, Louvre. Die Kode van Hammurabi is ’n goedbewaarde Babiloniese regskode van Antieke Mesopotamië wat van omstreeks 1754 v.C. dateer. Dit is een van die oudste redelik lang ontsyferde geskrifte in die wêreld. Die sesde Babiloniese koning, Hammurabi, het die kode opgestel en gedeeltelike afskrifte het behoue gebly op ’n mensgroot klipstele en verskeie kleitablette. Inhoud ------ Die kode bestaan uit 282 wette met strawwe. Dié het afgehang van sosiale status en slaaf versus vry man. Amper ’n helfte van die wette handel oor kontrakte soos die loon vir ’n osdrywer of dokter. ’n Derde handel oor sake in verband met die huishouding en familiesake soos erflatings, egskeidings, vaderskap en seksuele gedrag. Ander het te doen met transaksies soos die verantwoordelikheid van ’n bouer as ’n huis ineenstort, of eiendom wat beskadig word terwyl iemand dit oppas. Net een wet gaan oor die pligte van ’n amptenaar; dit bepaal dat ’n regter wat ’n verkeerde oordeel vel, beboet en permanent van die rol geskrap moet word. Daar is ook ’n aantal bepalings in verband met militêre diens. Moderne argeoloë het die kode in 1901 ontdek en die vertaling daarvan is in 1902 gepubliseer. Hierdie feitlik volledige weergawe is uitgekap op ’n stele in die vorm van ’n groot wysvinger van 2,25 m hoog. Die kode is in Akkadiese wigskrif geskryf. Dit word tans in die Louvre uitgestal.	{ "title": "Kode van Hammurabi", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 952, 2192, 0.4343065693430657 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1470 }
Die koedoe (Tragelaphus strepsiceros, Engels: Greater Kudu) is 'n wildsbok wat in Suider-Afrika voorkom. Die bul weeg tot 270 kg en die koei tot 210 kg. Die soogdier se kleur is vaalgrys tot vaalbruin, met 'n aantal vertikale wit strepe langs die sye. Die bul het horings wat tot 120 cm lank kan word terwyl die koeie nie horings het nie. Tussen die oë is 'n wit chevronmerk. Die dier kom voor in tipiese ruig bosveldgebiede veral naby of op koppies. Hy het 'n besonderse vermoë om stilletjies tussen plante en ruigtes te "verdwyn" vanweë sy geruislose bewegings terwyl hy wei. Maar as hy deur 'n roofdier of motor gejaag word, kan hy eensklaps oor 'n heining van byna 4 meter spring. Die bok se lewensduur is sowat 14 jaar en sy vyande is die gevlekte hiëna, jagluiperd, luiperd, leeu en wildehond. Koedoes is van die bekendste antilope, enersyds omdat hulle gewilde jagwild is en andersyds omdat hul statige houding en besondere springvermoë die verbeelding van diereliefhebbers aangryp. Koedoes word in twee spesies ingedeel, naamlik die gewone koedoe (Tragelaphus strepsiceros), wat van Suider-Afrika tot in Noordoos-Afrika voorkom, en die minder bekende kleiner koedoe (Tragelaphus imberbis), wat net in Noordoos-Afrika aangetref word. Bou --- Koedoes is groot, maar slanke en elegante antilope. Die twee spesies verskil hoofsaaklik ten opsigte van grootte en kleur. Die gewone koedoe is die grootste spesie. Die bul het 'n skouerhoogte van sowat 1,30 m en weeg sowat 300 kg, terwyl die koedoekoei effens kleiner en ligter is. Die algemene kleur is grysbruin (donkergrys in die geval van ouer bulle), met wit dwarsstrepe oor die rug en 'n wit vlek op die voorkop. Die bulle sowel as die koeie het kort maanhare, terwyl die bul ook 'n langerige baard al langs die keel het. Die sterte is betreklik kort en donker bo en wit onder. Koedoes het opvallende groot ore wat pienkerig vertoon aan die binnekant. Die kleiner koedoe bereik net 'n skouerhoogte van sowat 1 m. Hy is gryser as die gewone koedoe en het meer dwarsstrepe op sy lyf. Die koedoebul het geen keelbaard nie, maar albei geslagte het twee helder wit vlekke aan die keel. Net koedoebulle het horings. Dit is glad en spiraalvormig en word by die gewone koedoe sowat 1,5 m lank. By die kleiner koedoe is die horings aansienlik korter. Verspreiding en gedrag ---------------------- Die gewone koedoe kom wydverspreid van Suid-Afrika, Namibië, Angola en Botswana noordooswaarts tot in Somalië en Tsjad voor, terwyl die kleiner koedoe tot Tanzanië, die Soedan, Ethiopië en Somalië beperk is. Die natuurlike habitat bestaan uit beboste en soms bergagtige gebiede naby water. Koedoes is sku diere wat gedurende die warm tye van die dag onder bome skuil en slegs soggens vroeg of in die laat namiddag wei. Hulle vreet hoofsaaklik lote en die blare van 'n verskeidenheid bome, insluitend sommige wat oor die algemeen as giftig beskou word. Hulle moet gereeld water suip en in die somer sal hulle selfs twee keer per dag water opsoek. In die droë dele van Namibië bekom hulle vloeistof deur tsammas te vreet. Die gewone koedoe vorm kleiner troppe of familiegroepe van 4 tot 5 diere, maar tydens droogtes is die troppe groter. Sommige bulle is ook alleenlopers. Die kleiner koedoe word meestal in pare aangetref, maar vorm ook soms troppe. Gedurende die bronstyd jaag die bulle die koeie voortdurend. Die draagtyd duur 7 tot 8 maande en een kalf word gedurende die somer gebore. Hoewel koedoebulle tydens die paartyd tot die dood toe om toegang tot 'n koei sal veg, is hulle geen goeie vegters wanneer hulle hul teen roofdiere moet beskerm nie en hardloop dus eerder weg. Wanneer 'n koedoe skrikgemaak word, spring hy met 'n blafgeluid op en slaan met groot spronge op die vlug. Koedoes kan besonder goed spring. 'n Gewone koedoe kan met gemak oor 'n hindernis van 2 tot 2,5 m hoog spring, terwyl 'n sprong van 9,2 m ver van 'n kleiner koedoe gemeet is. Vanweë hul smaaklike vleis en die indrukwekkende horings van die bulle is koedoes baie gewild by jagters. Sien ook -------- * Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens alfabet * Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name * Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes Fotogalery ---------- * Koedoebul afgeneem naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië.Koedoebul afgeneem naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië. * Syaansig van die kop. Let op die horings.Syaansig van die kop. Let op die horings. * 'n Koedoebul naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië.'n Koedoebul naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië. * 'n Koedoebul by Kalkheuwelwatergat, oostelike Etoshawildtuin, Namibië.'n Koedoebul by Kalkheuwelwatergat, oostelike Etoshawildtuin, Namibië. * 'n Koedoebul in die Hluhluwe-iMfolozipark, Suid-Afrika.'n Koedoebul in die Hluhluwe-iMfolozipark, Suid-Afrika. Bron ---- * Die Soogdiergids van Suider-Afrika. Burger Cillié. 2009. ISBN 978-1-875093-46-5	{ "title": "Koedoe", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1393, 4756, 0.29289318755256516 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Koedoe</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Male_greater_kudu.jpg\"><img data-file-height=\"1841\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2412\" decoding=\"async\" height=\"191\" resource=\"./Lêer:Male_greater_kudu.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/250px-Male_greater_kudu.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/375px-Male_greater_kudu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/500px-Male_greater_kudu.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">'n Koedoebul in die <a href=\"./Krugerwildtuin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Krugerwildtuin\">Krugerwildtuin</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a>.</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros_(female).jpg\"><img data-file-height=\"2330\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3106\" decoding=\"async\" height=\"188\" resource=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros_(female).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/250px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/375px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/500px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">'n Koedoekoei in die <a href=\"./Nasionale_Etoshawildtuin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nasionale Etoshawildtuin\">Nasionale Etoshawildtuin</a>, <a href=\"./Namibië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Namibië\">Namibië</a>.</td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_LC_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/220px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/330px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/440px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Veilige_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Veilige spesie\">Veilig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_veilige_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>) mgmfngnkgmfjgk</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Animalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Animalia\">Animalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><div class=\"filum\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Chordata\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chordata\">Chordata</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Klas:</td>\n<td><div class=\"klas\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Mammalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mammalia\">Mammalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Artiodactyla\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Artiodactyla\">Artiodactyla</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Bovidae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bovidae\">Bovidae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Subfamilie:</td>\n<td><div class=\"subfamilie\" style=\"display:inline\"><a class=\"new\" href=\"./Bovinae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bovinae\">Bovinae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a class=\"new\" href=\"./Tragelaphus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tragelaphus\">Tragelaphus</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>T.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>strepsiceros</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Tragelaphus strepsiceros</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(<a class=\"new\" href=\"./Peter_Simon_Pallas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Peter Simon Pallas\">Pallas</a>, 1766)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros.png\"><img data-file-height=\"357\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"328\" decoding=\"async\" height=\"239\" resource=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png/220px-Tragelaphus_strepsiceros.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Verspreiding van die subspesies</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4966 }
35-251 in Spoornetblou met buitelynnommers, Capital Park, 1 Oktober 2009 Die Suid-Afrikaanse Spoorweë Klas 35-200 van 1974 is 'n diesel-elektriese lokomotief. Tussen November 1974 en Augustus 1976 het die Suid-Afrikaanse Spoorweë 150 Klas 35-200 General Motors Electro-Motive Division tipe GT18MC diesel-elektriese lokomotiewe in diens geplaas. In 1975 is nog een Klas 35-200 lokomotief vir AECI in Modderfontein, Johannesburg, gebou. Vervaardiger ------------ Die Klas 35-200 tipe GT18MC diesel-elektriese lokomotief is ontwerp vir die Suid-Afrikaanse Spoorweë (SAR) deur General Motors Electro-Motive Division (GM-EMD). Die eerste 25 eenhede is deur GM-EMD gebou en ingevoer, afgelewer teen November 1974 en genommer in die reeks van 35-201 tot 35-225. Die res is in twee groepe deur General Motors Suid-Afrika (GMSA) in Port Elizabeth gebou, met 75 eenhede wat tussen 1974 en 1975 gelewer is, genommer in die reeks van 35-226 tot 35-300, en nog vyftig tussen 1975 en Augustus 1976, genommer in die reeks van 35-301 tot 35-350. Terwyl die eerste GMSA-groep gebou is, is 'n bestelling vir een Klas 35-200 GT18MC-lokomotief van AECI in Modderfontein, Johannesburg, ontvang. Aangesien dit dringende aflewering vereis het, is nr. 35-244 (werke nr. 100-19) van die SAR-bestelling by AECI afgelewer en het hul nr. 2, genaamd "AJ de Beer" geword. Die AECI-lokomotief, werke nr. 107-1, is toe na die SAR as nr. 35-244.</ref> Klas 35 reeks ------------- ### GE en GM-EMD ontwerpe Die Klas 35-lokomotieffamilie bestaan uit vyf subklasse, die General Electric (GE) Klas 35-000 en die GM-EMD Klas 35-200, Beide vervaardigers het ook lokomotiewe vir die Suid-Afrikaanse Klasse 33, 34 en 36 vervaardig. ### Onderskeidende kenmerke Die GM-EMD Klas 35-200 en 35-600 is visueel nie van mekaar te onderskei nie. Die Klas 35-familie is Suid-Afrika se standaard-taklyn diesel-elektriese lokomotief. GM-EMD Klas 35-200s is ontwerp vir ligte spoortoestande oor moeilike terrein en hulle werk op die meeste taklyne in die sentrale, oostelike, noordelike en noordoostelike dele van die land. Kleurskemas ----------- Die Klas 35-200 is almal gelewer in die SAR Gulf Red-kleur met seinrooi bufferbalke, geel systrepe aan die lang kapkante en 'n geel V aan elke kant. In die 1990's is baie van die Klas Nowrap\|35-200 eenhede oorgeverf in Spoornet-oranje met 'n geel en blou chevronpatroon op die bufferbalke. In die laat 1990's is baie oorgeverf in die Spoornet-blou kleur met buitelynnommers op die lang kapkante. Na 2008, in die Transnet Freight Rail (TFR) en Passasier Rail Agency of South Africa (PRASA) era, is baie oorgeverf in die TFR rooi, groen en geel kleur en ten minste twee is oorgeverf in die PRASA pers Shosholoza Meyl-kleur. Illustrasies ------------ * No. 35-348 in SAR Gulf Red en snor-kleure, Beaconsfield, 27 Januarie 2010No. 35-348 in SAR Gulf Red en snor-kleure, Beaconsfield, 27 Januarie 2010 * No. 35-218 in Spoornet maroen kleur, Beaconsfield, Kimberley, 25 Augustus 2007No. 35-218 in Spoornet maroen kleur, Beaconsfield, Kimberley, 25 Augustus 2007 * No 35-341 in Transnet Freight Rail-kleure, Koedoespoort, 29 September 2015No 35-341 in Transnet Freight Rail-kleure, Koedoespoort, 29 September 2015 * No. 35-214 in PRASA se Shosholoza Meyl-kleure, Bloemfontein, 29 April 2013No. 35-214 in PRASA se Shosholoza Meyl-kleure, Bloemfontein, 29 April 2013	{ "title": "Klas 35-200-diesellokomotief", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 970, 3248, 0.2986453201970443 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3370 }
Navajo kodesprekers, Saipan, Junie 1944 'n Kodespreker was 'n persoon wat gedurende oorlogstyd in diens van die weermag was om 'n onbekende taal as geheime kommunikasie te gebruik. Die term word nou gewoonlik geassosieer met dienslede van die Verenigde State tydens die wêreldoorloë wat hul kennis van die inheemse Amerikaanse tale gebruik het as basis om gekodeerde boodskappe oor te dra. In die besonder was daar ongeveer 400 tot 500 inheemse Amerikaners in die Amerikaanse Marinierskorps, waarvan die primêre taak was om geheime taktiese boodskappe oor te dra. Kodesprekers het boodskappe oor militêre telefoon- of radiokommunikasienette gestuur met behulp van formeel of informeel ontwikkelde kodes wat in hul moedertale geskep is. Die kodesprekers het tydens die Tweede Wêreldoorlog die spoed van kodering en ontsyfering van kommunikasie tydens frontlinie-bedrywighede verbeter. Daar is twee kodetipes wat tydens die Tweede Wêreldoorlog gebruik is. Tipe een-kodes is formeel ontwikkel gebaseer op die tale van die Comanche-, Hopi-, Meskwaki- en Navajo-mense. Hulle het woorde uit hul tale gebruik vir elke letter van die Engelse alfabet. Boodskappe kan gekodeer en gedekodeer word deur 'n eenvoudige vervangingskode te gebruik waar die kodeteks die moedertaalwoord was. Tipe twee kode was informeel en direk vertaal uit Engels in die moedertaal. As daar geen woord in die moedertaal was om 'n militêre woord te beskryf nie, het kodesprekers beskrywende woorde gebruik. Die Navajo het byvoorbeeld nie 'n woord vir duikboot gehad nie, en daarom het hulle dit as ystervis vertaal. Die woord kodespreker word sterk geassosieer met tweetalige Navajo-sprekers wat spesiaal tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Amerikaanse Marinierskorps gewerf is om in hul kommunikasie-eenhede aktief in die Stille Oseaan-teater te dien. Kodepraat was egter die eerste keer deur die Cherokee en Choctaw-volk gedurende die Eerste Wêreldoorlog gebruik. Ander inheemse Amerikaanse kodepraters is tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Amerikaanse weermag ontplooi, waaronder Lakota, Meskwaki, Mohawk, Comanche, Tlingit, Hopi, Cree en Crow soldate; hulle het in die Stille Oseaan-, Noord-Afrikaanse en Europese teaters gedien.	{ "title": "Kodespreker", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1367, 3272, 0.4177872860635697 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2226 }
Vis en tjips, soos in Norfolk, Engeland, afgeneem. Vis-en-tjips is ’n gewilde wegneemete wat in 1858 of 1863 sy ontstaan in die Verenigde Koninkryk gehad het. Dit bestaan uit diepgebraaide vis (stokvis of snoek in Suid-Afrika), met beslagdeeg of soms broodkrummels, tesame met diepgebraaide slaptjips. Op die lys van eetbare vis vir die voorbereiding van vis-en-tjips in Europa, neem kabeljou (kob) tradisioneel die eerste plek in. Elders is kabeljou, gevlokte vis, skelvis en skol ook gewild. In meeste vis-en-tjipswinkels kan die kliënt kies uit 'n verskeidenheid soorte vis en disse. Gewoonlik word hierdie dis met die Verenigde Koninkryk en Ierland verbind. Dit is uiters gewild in die VK en in lande wat teen die middel van die 19de eeu Britse kolonies was, soos Suid-Afrika, Australië, Nieu-Seeland en Kanada. Die Verenigde State van Amerika het dit eers later vanaf Kanadese en Ierse uitgewekenes aangeneem, maar dit word nie algemeen voor en ná die Vaste bedien nie. Dit het sedert die 1940’s ook op die Faroëreilande gewild geword, toe dit tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Britse besetting bekend gestel is. Bereiding --------- Om die beslagdeeg te berei word die meel met 'n bietjie koeksoda gemeng en deur die toevoeging van donkerbruin Engelse aal totdat die gevolglike deeg 'n effens dikker konsistensie as pannekoekdeeg het. Die vellose en ontbeende vis word dan in twee tot drie sentimeter dik repe gesny en bestuif met 'n bietjie mielieblom en dan gedoop in die voorbereide deeg. Die vis word vervolgens in sonneblomolie gebraai teen 190 °C vir sowat twee minute totdat dit 'n diep goudbruin kleur aanneem, maar nog sappig aan die binnekant is. Sien ook -------- * Aartappelskyfies * Slaptjips * Vis (voedsel)	{ "title": "Vis-en-tjips", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 256, 1669, 0.15338526063511085 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1747 }
Die Virgo-sterrestelselswerm is ’n sterrestelselswerm waarvan die middel sowat 53,8 miljoen ligjare (16,5 miljoen parsek) van die Aarde af is in die sterrebeelde Maagd en Berenike se Hare. Dit bevat sowat 1 300 (en moontlik tot 2 000) sterrestelsels en vorm die hart van die groter Virgo-superswerm, waarvan die Lokale Groep en dus die Aarde ook deel is. Daar word gereken die totale massa van die swerm is sowat 1,2 biljoen sonmassas. Baie van die helder sterrestelsels in die swerm, onder meer die reusagtige elliptiese sterrestelsel Messier 87, is in die laat 1770's en vroeë 1780's ontdek en in Charles Messier se katalogus van komeetagtige voorwerpe opgeneem. Messier het M87 beskryf as ’n newel sonder sterre en die ware aard daarvan is eers in die 1920's besef. Die swerm onderspan ’n maksimum boog van sowat 8 grade met die middel in die sterrebeeld Maagd. Baie van die stelsels in die swerm kan met ’n klein teleskoop gesien word. Die helderste lid is die elliptiese stelsel Messier 49. Eienskappe ---------- Hierdie foto van die Virgo-swerm wys die verstrooide lig tussen sy sterrestelsels. Die donker kolle is helder voorgrondsterre wat uit die foto verwyder is. Messier 87 is die grootste stelsel op die foto (links onder). Die swerm is ’n taamlik heterogene mengsel van spiraal- en elliptiese sterrestelsels. Daar word geglo die spiraalstelsels is versprei in ’n langwerpige, uitgespreide filament, sowat vier keer so lank as breed, wat met die gesigslyn van die Melkweg langs strek. Die elliptiese stelsels lê nader aan die middel as die spiraalstelsels. Die swerm is ’n versameling van drie kleiner groepe: Virgo A, wat gesentreer is om die elliptiese stelsel Messier 87, ’n tweede een wat gesentreer is om die lensvormige stelsel Messier 86 en Virgo B, wat om die elliptiese stelsel Messier 49 lê. Virgo A bestaan uit elliptiese, lensvormige en meestal gas-arm spiraalstelsels en is die dominante subgroep, met ’n massa van sowat 1014 sonmassas. Die drie subgroepe smelt saam om een groot sterrestelselswerm te vorm en word omring deur ander, kleiner sterrestelselwolke, waarvan die meeste uit spiraalstelsels bestaan, bekend as Wolk N, Wolk S en Virgo E. Hulle is ook in die proses om met die ander saam te smelt. Ander, verder geleë sterrestelsels en sterrestelselgroepe word ook deur Virgo se swaartekrag aangetrek en sal ook later met hulle saamsmelt. Dit dui sterk daarop dat Virgo ’n dinamiese jong swerm is wat nog besig is om te vorm. Die groot massa van die swerm word bewys deur die hoë afsonderlike snelhede van baie van die sterrestelsels, soms tot 1 600 km/s met betrekking tot die swerm se middel. Die Virgo-swerm lê in die Virgo-superswerm en sy swaartekrag laat nabygeleë sterrestelsels stadiger beweeg. Dit vertraag die Lokale Groep se wegbeweging van die swerm af met sowat 10%. Soos met ander ryk sterrestelselswerms die geval is, is die ruimte tussen Virgo se sterrestelsels gevul met ’n warm plasma met temperature van 30 miljoen kelvin wat X-strale uitstraal, en binne-in is ’n groot aantal intergalaktiese sterre (tot 10% van die sterre in die swerm), insluitende ’n paar planetêre newels. Daar word gereken hulle is uit hul eie sterrestelsels geruk tydens interaksies met ander stelsels. Daar is ook ’n paar sterreswerms wat uit dwergsterrestelsels aangetrek is en selfs minstens een stervormende gebied. Helder of noemenswaardige stelsels ---------------------------------- Hier volg ’n lys van helder of noemenswaardige voorwerpe in die Virgo-swerm en die subgroep waarin hulle voorkom. ### Messier-voorwerpe Messier 49 (Virgo B), Messier 58 (Virgo A), Messier 59 (Virgo A of Virgo E), Messier 60 (Virgo A of Virgo E), Messier 61 (Wolk S), Messier 84 (Virgo A), Messier 85 (Virgo A), Messier 86 (eie subgroep of Virgo A), Messier 87 (Virgo A), Messier 88 (Virgo A), Messier 89 (Virgo A), Messier 90 (Virgo A), Messier 91 (Virgo A), Messier 98 (Virgo A of Wolk N), Messier 99 (Virgo A of Wolk N), Messier 100 (Virgo A). ### Ander NGC-voorwerpe NGC 4216 (Virgo A of Wolk N), NGC 4435 (Virgo A), NGC 4438 (Virgo A), NGC 4450 (Virgo A), NGC 4526 (Virgo B), NGC 4536 (Cloud S), NGC 4567 (Virgo A), NGC 4568 (Virgo A), NGC 4651 (buitewyke).	{ "title": "Virgo-sterrestelselswerm", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3473, 6999, 0.4962137448206887 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas sterrestelselswerm\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_sterrestelselswerm"},"params":{"naam":{"wt":"Virgo-sterrestelselswerm"},"beeld":{"wt":"[[Beeld:Virgo cluster 052012 overlay.jpg\|280px]]"},"onderskrif":{"wt":""},"soort":{"wt":"[[Sterrestelselswerm]]"},"sterrebeeld":{"wt":"[[Maagd (sterrebeeld)\|Maagd]] en <br />[[Berenike se Hare]]"},"tipe":{"wt":""},"RK":{"wt":"12<sup>h</sup> 27<sup>m</sup>"},"Dek":{"wt":"+12º 43'"},"afstand":{"wt":"53,8 miljoen"},"rooiverskuiwing":{"wt":""},"helderste":{"wt":"[[Messier 49]]"},"aantal":{"wt":"~1 500"},"massa":{"wt":""},"name":{"wt":"Plaaslike Sterrestelselswerm"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; line-height: 1.1em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background:#ADD8E6; line-height: 1.3em\">Virgo-sterrestelselswerm</th></tr><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\"><img data-file-height=\"964\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1504\" decoding=\"async\" height=\"179\" resource=\"./Lêer:Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/280px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/420px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/560px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Soort</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Sterrestelselswerm\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sterrestelselswerm\">Sterrestelselswerm</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Sterrebeeld\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sterrebeeld\">Sterrebeeld</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Maagd_(sterrebeeld)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maagd (sterrebeeld)\">Maagd</a> en <br/><a href=\"./Berenike_se_Hare\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Berenike se Hare\">Berenike se Hare</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6; line-height: 1.2em\">Waarnemingsdata<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><small>(<a href=\"./Epog_(sterrekunde)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Epog (sterrekunde)\">Epog<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>J2000</a>)</small></th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Regte_klimming\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Regte klimming\">Regte klimming</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">12<sup>h</sup> 27<sup>m</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Deklinasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Deklinasie\">Deklinasie</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">+12º 43'</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Afstand (<a href=\"./Ligjaar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ligjaar\">ligjaar</a>)</th>\n<td class=\"\" style=\"\">53,8 miljoen</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Helderste stelsel</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Messier_49\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Messier 49\">Messier 49</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal stelsels</th>\n<td class=\"\" style=\"\">~1 500</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6; line-height: 1.2em\">Ander name</th></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">Plaaslike Sterrestelselswerm</td></tr><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6;\"><b>Portaal <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Portal.svg\"><img data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Portaal:Sterrekunde\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Sterrekunde\">Sterrekunde</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4215 }
VirtualBox In rekenaarwetenskap is 'n virtuele masjien sagteware wat 'n werklike rekenaar naboots. Definisies ---------- 'n Virtuele masjien is oorspronklik deur Popek en Goldberg as 'n doeltreffende, geïsoleerde duplikaat van 'n werklike masjien beskryf. Huidige gebruike sluit virtuele masjiene in wat geen ooreenkoms met enige werklike hardeware het nie. 'n Voorbeeld: 'n Program wat in Java geskryf is kan dienste van die Java Runtime Environment ontvang deur bevele te voer waarvan die resultate weer deur die Java sagteware weergegee word. Deur hierdie dienste aan die program te verskaf tree die Java sagteware op as 'n "virtuele masjien" deur die plek in te neem van die bedryfstelsel of die hardeware waarvoor die program gewoonlik spesifiek voor geskryf sou moes word. Virtuele masjiene word verdeel in twee hoofkategorieë, gebaseer op hul gebruik en die mate waarin hulle met 'n werklike masjien ooreenstem. 'n Stelsel virtuele masjien verskaf 'n volledige stelselplatform wat die uitvoer van 'n volledige bedryfstelsel ondersteun. In teenstelling daarmee sal 'n proses virtuele masjien ontwerp wees om slegs 'n enkele program of proses te loop. 'n Noodsaaklike eienskap van 'n virtuele masjien is dat die sagteware wat daarop uitgevoer word beperk word tot die hulpbronne en abstraksies wat deur die virtuele masjien verskaf word. ### Stelsel virtuele masjiene Stelsel virtuele masjiene of soms ook hardeware virtuele masjiene genoem laat die verdeling van die onderliggende fisiese masjien tussen verskillende virtuele masjiene toe, wat elkeen sy eie bedryfstelsel loop. Die sagteware laag wat die virtualisasie verskaf word die virtuele masjien monitor of hypervisor genoem. 'n Hypervisor kan direk op hardeware of bo-op 'n bedryfstelsel loop. Die hoofvoordele van stelsel virtuele masjiene is: * meervoudige bedryfstelsels kan saam op dieselfde rekenaar loop en terselfdertyd sterk van mekaar geïsoleer wees; * die virtuele masjien kan 'n instruksiestel argitektuur verskaf wat anderste is as die van die werklike masjien.	{ "title": "Virtuele masjien", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 327, 1863, 0.17552334943639292 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2071 }
Nyx, soms ook Nuuks, is in die Griekse mitologie die oergodin van die nag. Sy was deel van die skepping van die aarde en was die moeder van ’n paar verpersoonlikende gode soos Hipnos (slaap) en Tanatos (die dood). Sy kom selde in die mites voor, maar was duidelik baie magtig en beeldskoon. Rol in mites ------------ ### Hesiodos In Hesiodos se Teogonia is Nyx gebore uit Chaos; sy het baie kinders en hul name is veelseggend. Saam met Erebos, die god van skadu's en donkerte, verwek sy onder andere Eter (atmosfeer) en Hemera (dag). Later, op haar eie, verwek sy Momus (blaam), Ponos (werk), Moros (noodlot), Tanatos (die dood), Hipnos (slaap), Charon (aan die stuur van die veerboot na Hades), die Oneiroi (drome), die Hesperiede, die Keres en die skikgodinne, Nemesis (vergelding), Apate (misleiding), Filotes (vriendskap), Geras (ouderdom) en Eris (onmin). In sy beskrywing van Tartaros sê Hesiodos dat Hemera (dag), Nyx se dogter, Tartaros verlaat het nes Nyx dit binnegegaan het; wanneer Hemera teruggekeer het, is Nyx daar weg (dus die wisselwerking tussen dag en nag). ### Homeros In Boek 14 van Homeros se Ilias is daar ’n aanhaling van Hipnos, die god van slaap, waarin hy Hera herinner aan ’n guns wat hy haar bewys het toe hy Zeus aan die slaap laat raak het. Hy het dit voorheen ook al gedoen en Hera só in staat gestel om groot ongeluk oor Herakles te bring. Zeus was woedend en sou Hipnos in die see gewerp het, maar dié het na sy ma, Nyx, gevlug. Zeus was bang vir haar en het sy woede beteuel – en so het Hipnos Zeus se wraak vrygespring. Wanneer hy daarna met Zeus te doen gekry het, het hy telkens na sy ma gevlug. Kinders van Nyx --------------- * By Erebos + Eros + Eter + Charon + Hemera + Styx (soms ook genoem die dogter van Okeanos en Tetis). + Epifron * Deur maagdelike voortplanting + Apate + Keres + Momos + Moros + Oizus + Oneiroi + Filotes + Tanatos + Eris + Geras + Hipnos + Nemesis + Hesperides + Fanes * By Uranos + Lussa * By Kerberos + Die helhonde	{ "title": "Nyx", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1237, 2675, 0.46242990654205607 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC99; font-size:120%; text-align:center;\">Nyx</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Griekse oergodin</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Nyx, godin van die nag: <i data-parsoid=\\\"{}\\\">La Nuit</i>, deur William-Adolphe Bouguereau, 1883.\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_La_Nuit_(1883).jpg\"><img data-file-height=\"5832\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2956\" height=\"355\" resource=\"./Lêer:William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_La_Nuit_(1883).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/180px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/270px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/360px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Nyx, godin van die nag: <i>La Nuit</i>, deur William-Adolphe Bouguereau, 1883.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Naam</th>\n<td>Nyx</td></tr>\n<tr>\n<th>Godin van</th>\n<td>Die nag</td></tr>\n<tr>\n<th>Man</th>\n<td><a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Ouer</th>\n<td><a href=\"./Chaos_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chaos (mitologie)\">Chaos</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Broers, susters</th>\n<td><a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a>, <a href=\"./Eros_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eros (mitologie)\">Eros</a>, <a href=\"./Gaia_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gaia (mitologie)\">Gaia</a>, <a href=\"./Tartaros\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tartaros\">Tartaros</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>O.a <a href=\"./Eter_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eter (mitologie)\">Eter</a>, <a href=\"./Hemera\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hemera\">Hemera</a>, <a class=\"new\" href=\"./Momus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Momus\">Momus</a>, <a class=\"new\" href=\"./Ponos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ponos\">Ponos</a>, <a class=\"new\" href=\"./Moros\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Moros\">Moros</a>, <a href=\"./Tanatos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tanatos\">Tanatos</a>, <a href=\"./Hipnos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hipnos\">Hipnos</a>, die <a href=\"./Skikgodin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Skikgodin\">skikgodinne</a> en <a href=\"./Eris_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eris (mitologie)\">Eris</a>.</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2037 }
O.S. Vermooten. O.S. Vermooten se grafsteen, Braamfontein, Johannesburg. Die gedenkplaat op Vermooten se graf in Braamfontein. Die kindergraffie van Carmo en Jimmy Vermooten, twee van Vermooten se twee kinders, op Dordrecht, Oos-Kaap. O.S. Vermooten (Colesberg, Kaapkolonie, 8 September 1871 – Johannesburg, 7 Junie 1943) was ’n Suid-Afrikaanse prokureur, notaris en politikus, asook 'n geswore taksateur en vrederegter vir die distrik Wodehouse. Octavius Septimus (Ockie) Vermooten was die seun van Dirk Vermooten, wat hare lank spesiale vrederegter en posmeester op Venterstad was. Ockie Vermooten het hom in 1896 as prokureur op Dordrecht gevestig. Toe die Republikeinse magte die dorp op 2 Desember 1899 annekseer het Vermooten dadelik by hulle aangesluit en is hy later aangestel as waarnemende landdros. As krygsgevangene is hy na verskeie tronke gestuur, onder meer dié op Sterkstroom. Op 19 Mei 1900 het regter sir Jacob Barry en 'n jurie op Grahamstad hom aan hoogverraad skuldig bevind en tot vier jaar tronkstraf gevonnis. Eindelik was hy altesaam drie jaar in die gevangenis, waarvan hy die grootste deel in Tokai (die latere Pollsmoor) deurgebring het. Daar het hy 'n skool begin met omtrent 80 leerlinge, van wie talle toe al 'n grys baard gehad het. Hy was prokureur van beroep en het jare lank op Dordrecht gepraktiseer, maar hy het die grootste deel van sy lewe aktief aan die politiek deelgeneem. In 1908 was hy Volksraadslid in die Kaapse parlement vir die kiesafdeling Wodehouse. Destyds was hy een van die regeringswepe. Teen 1930 was hy en Joel Krige die enigste oorblywende lede van die ou Kaapse Parlement in die Unie-Volksraad. In die algemene verkiesing van Oktober 1915 is hy as lid van die Nasionale Party vir die kiesafdeling Wodehouse (rondom Dordrecht) gekies. Saam met ses ander LV’s was hy een van die eerste Kaaplandse lede van die Nasionale Party in die Volksraad. Met die verkiesing van Maart 1920 het hy sy setel behou, maar moes dit in 1921 afstaan. In Junie 1924 egter herkies en in die Volksraad het hy in verskeie belangrike komitees gedien. Hy het dit tot hoofsweep van die Party gebring. In 1933 het hy hom aan die politiek onttrek nadat hy ook in 1929 se verkiesing die pyp gerook het. Hy is in 1924, met die bewindsoorname van die Pakt-regering aangestel as een van die regeringswepe en het dit gebly tot hy in 1929 aangestel is as adjunkvoorsitter van komitees in die Volksraad. Hy was voorsitter van die konferensie gehou op De Aar in September 1915 waar die Nasionale Party in Kaapland gestig is. In 1929 en weer in 1930 was hy voorsitter van die Nasionale Party se Kaaplandse kongres. Van die Dordrechtse Distriksbestuur van die NP was hy voorsitter sedert die stigting daarvan. Hy was ook lid van die regeringsdeputasie na Indië in 1926 onder leiding van min. F.W. Reitz. Hy was twee keer getroud: Uit die eerste huwelik, met mej. Maria Smit (oorlede in 1917) van Burgersdorp, is ses kinders gebore, en uit die tweede, met mej. Miemie (of Mymie) de Kock van Stellenbosch, twee. Bronne ------ * (af) Nienaber, P.J. 1947. Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel I. Johannesburg: L. & S. Boek- en Kunssentrum. * (af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy.	{ "title": "O.S. Vermooten", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 357, 2893, 0.12340131351538196 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3485 }
Leo VI of Leo die Wyse (Grieks: Λέων ΣΤ΄ ὁ Σοφός, Leōn VI ho Sophos; 19 September 866 – 11 Mei 912) was die Bisantynse keiser van 886 tot 912. Hy was die tweede heerser van die Masedoniese Dinastie, hoewel sy afkoms onseker is. Hy was goed belese, vandaar sy bynaam. Tydens sy bewind is die renaissance van die kunste wat onder sy pa begin het, voortgesit, maar die ryk het verskeie militêre nederlae gely in die Balkan teen Bulgarye en teen die Arabiere in Sisilië en aan die Egeïese See. Vroeë lewe ---------- Hy was die seun van keiserin Eudokia Ingerina, en sy pa was óf Basilius I óf Michael III. Eudokia was Michael III se minnares en Basilius I se vrou. In 867 het Basilius Michael laat vermoor en hom as keiser opgevolg. As tweede oudste seun van die keiser was Leo saam met sy broer, Konstantyn, medekeiser. Hy het die troonopvolger geword ná Konstantyn se dood in 879. Basilius en Leo het egter nie langs dieselfde vuur gesit nie, en die verhouding het versleg ná Eudokia se dood toe Leo, wat ongelukkig getroud was met Theophano Martiniake, ’n minnares, Zoe Zaoutzaina, kry. Basilius het Zoe laat trou met ’n onbelangrike offisier en het Leo later amper laat verblind toe hy vermoed dat hy teen hom saamsweer. Op 29 Augustus is Basilius in ’n jagongeluk dood en het Leo keiser geword. Bewind ------ Die Bisantyne vlug met die Slag van Boulgarophygon, miniatuur uir die Madrid Skylitzes. Een van Leo se eerste dade as nuwe keiser was om Michael III se oorskot op ’n groot seremonie in die keiserlike mausoleum te laat herbegrawe. Dit het die openbare mening versterk dat Leo homself as Michael se seun beskou het. Leo het die steun van die amptenare in Konstantinopel gewen en homself omring deur burokrate soos Stylianos Zaoutzes, die pa van sy minnares, Zoe Zaoutzaina en die eunug Samonas. Sy pogings om die aristokratiese families van Bisantium soos die Phokas- en die Doukai-familie, te beheer het soms tot groot konflik gelei. Hy het ook probeer om die kerk te beheer deur sy aanstellings van patriarge. Leo het die Griekse weergawe van die wetboek Basilika, wat deur sy pa begin is, voltooi. Dit was die wette van Justinianus I en is terselfdertyd bygewerk en aangepas. In oorloë het Leo gemengde sukses gehad. In ’n oorlog teen Bulgarye is die Bisantyne verslaan, maar Leo het die Magjare omgekoop om Bulgarye uit die noorde aan te val en so het hy in 895 indirek sukses teen die Bulgare behaal. In 896 het hy egter die Slag van Boulgarophygon verloor en daarna moes hy belasting aan die Bulgare betaal. Hoewel hy ’n oorlog teen die Emiraat van Tarsus in 900 gewen het waarin die Arabiese leër verwoes en die emir self gevange geneem is, het die Emiraat van Sisilië in die weste die stad Taormina, die laaste Bisantynse pos op die eiland Sisilië, in 902 verower. Tog het hy in die ooste geslaag met aanvalle teen die Arabiere, Armenië en Theodosiopolis. In 904 het die afvallige Leo van Tripolis en sy seerowers Thessalonika geplunder terwyl ’n grootskaalse ekspedisie in 911–912 om die Emiraat van Kreta te herower, klaaglik misluk het. In 907 is Konstantinopel aangeval deur Kiëf-Roes onder grootprins Oleg, wat ’n gunstige handelsverdrag met die Bisantyne wou sluit. Leo het hulle afgekoop, maar hulle het weer in 911 aangeval en ’n handelsooreenkoms is eindelik geteken. Opvolger -------- Leo VI het ’n groot skandaal veroorsaak met al sy huwelike in ’n poging om ’n erfgenaam te hê. Sy eerste vrou, met wie sy pa hom gedwing het om te trou, is in 897 dood en hy het met sy minnares Zoe Zaoutzaina getrou, maar sy is ook dood, in 899. ’n Derde huwelik was tegnies onwettig, maar hy het tog weer getrou, dié keer met Eudokia Baïana. Sy is egter in 901 dood. ’n Vierde huwelik was buite die kwessie en is deur die kerk as ’n groot sonde beskou, en daarom het Leo ’n minnares, Zoe Karbonopsina, gekry. Toe sy vir hom ’n seun gee, is hy in 905 met haar getroud, maar die patriarg het dit sterk afgekeur. Leo het hom toe vervang en die nuwe patriarg het die huwelik erken, op voorwaarde van ’n lang boetedoening en dat Leo alle toekomstige vierde huwelike verbied. Om sy buite-egtelike seun se posisie as erfgenaam te versterk, het Leo hom op 15 Mei 908 as medekeiser gekroon, toe hy net twee jaar oud was. Leo is op 11 Mei 912 dood. Hy is opgevolg deur sy jonger broer Alexander, wat sedert 879 saam met eers sy pa en toe sy broer regeer het. Familie ------- By sy eerste vrou, Theophano, het hy ’n dogter gehad: * Eudokia, oorlede in 892 By sy tweede vrou, Zoe Zaoutzaina, het hy nog ’n dogter gehad: * Anna By sy derde vrou, Eudokia Baïana, het hy ’n seun gehad: * Basil, wat net ’n paar dae geleef het By sy vierde vrou, Zoe Karbonopsina, het hy twee kinders gehad: * Anna * Konstantyn VII Bronne ------ * Canduci, Alexander (2010), Triumph & Tragedy: the Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors, Pier 9, ISBN 978-1-74196-598-8 * Finlay, George History of the Byzantine Empire from 716 – 1057, Edinburg: William Blackwood & Sons, 1853 * Gregory, Timothy, E. A History of Byzantium. Blackwell Publishing, 2005 ISBN 0-631-23512-4 * Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6 * Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Londen: Penguin, ISBN 0-14-011448-3 * Treadgold, Warren A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press, 1997 ISBN 0-8047-2630-2	{ "title": "Leo VI van Bisantium", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3172, 7001, 0.45307813169547206 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC33; font-size:120%; text-align:center;\">Leo VI</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Keiser van die Bisantynse Ryk</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"’n Mosaïek in die <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Aya_Sophia\\" title=\\"Aya Sophia\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Aya_Sophia\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Aya Sophia\\"}}'>Aya Sophia</a> wat Leo VI uitbeeld waar hy aanbid."}\" typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\"><img data-file-height=\"1066\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1600\" decoding=\"async\" height=\"120\" resource=\"./Lêer:Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/180px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/270px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/360px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">’n Mosaïek in die <a href=\"./Aya_Sophia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aya Sophia\">Aya Sophia</a> wat Leo VI uitbeeld waar hy aanbid.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Bewind</th>\n<td><a href=\"./29_Augustus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"29 Augustus\">29 Augustus</a> <a href=\"./886\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"886\">886</a> – <a href=\"./11_Mei\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Mei\">11 Mei</a> <a href=\"./912\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"912\">912</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Bynaam</th>\n<td>Leo die Wyse</td></tr>\n<tr>\n<th>Dinastie</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Masedoniese_Dinastie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Masedoniese Dinastie\">Masedoniese</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./19_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"19 September\">19 September</a> <a href=\"./866\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"866\">866</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Oorlede</th>\n<td><a href=\"./11_Mei\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Mei\">11 Mei</a> <a href=\"./912\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"912\">912</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorganger</th>\n<td><a href=\"./Basilius_I_die_Masedoniër\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basilius I die Masedoniër\">Basilius I die Masedoniër</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opvolger</th>\n<td><a href=\"./Alexander_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexander van Bisantium\">Alexander</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenote</th>\n<td>Theophano, Zoe Zaoutzaina, Eudokia Baïana, Zoe Karbonopsina</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>Eudokia, Anna, Anna, Basil, <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Konstantyn_VII_Porphyrogennetos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn VII Porphyrogennetos\">Konstantyn VII</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Vader</th>\n<td><a href=\"./Basilius_I_die_Masedoniër\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basilius I die Masedoniër\">Basilius I</a> of <a href=\"./Michael_III_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Michael III van Bisantium\">Michael III</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Moeder</th>\n<td>Eudokia Ingerina</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 5473 }
Leon Kruger (11 Oktober 1972 - 15 Julie 2021) was ’n Afrikaanse akteur en dramaturg. Lewe en werk ------------ Leon Kruger is in Vanderbijlpark gebore maar word groot in Kibler Park in die suidelike voorstede van Johannesburg. Sy pa is ’n assuransie-agent en die gesin verhuis baie. Hy gaan skool op die Laerskool Dalmondeor en is een jaar op Hoërskool President en een jaar op Hoërskool Grens in Oos-Londen, waarna hy aan die Hoërskool Tygerberg in Kaapstad matrikuleer. As bevind word dat hy weens rugprobleme ongeskik is vir militêre opleiding, studeer hy drama, maar in sy tweede jaar moet hy vir ’n groot rugoperasie gaan en voltooi dus nie sy studies nie. Hierna maak hy sy eie klere vir verkoop op vlooimarkte, maar wanneer hierdie onderneming onsuksesvol is, gaan hy vir lank oorsee, waar hy onder andere drie jaar in Londen bly en hoofsaaklik werk as kelner. In Londen kry hy opleiding in radio-uitsendings by Birbeck College en in radio-uitsendingstegnieke by die London School of Radio. By sy terugkeer na Suid-Afrika raak hy bekend as akteur, wat in verskeie verhoogproduksies optree, insluitende "Skeitbang", "Die Tafel", "Suurgat", "Die Generaal", "Om soos ’n lyk te lê", "Trolliekind", "Weg", "Testosmoroon", "Klei", "Die Francois Toerien Show" en "Kruger kook – ’n Resep vir moeilikheid". Op televisie vertolk hy rolle in onder andere "Geraldina die Tweede", "Shooting Stars" op e.tv, "Divers Down" op SABC1 en "Transito" en "Buurtwag" op KykNet. Hy vertolk ook ’n rol in die rolprent "Skoonheid" en verskeie rolle in radiodramas. Hy was getroud en het in Kaapstad gewoon in. Skryfwerk --------- As dramaturg raak hy veral bekend vir sy talle komedies. Suurgat en die vervolg daarop Suurgat 2 is solovertonings met sketse uit die lewe van ’n moderne man. Suurgat word in 2005 tweede geplaas vir die Smeltkroesprys vir beste produksie op die Aardklop Kunstefees. Hierin staan ’n doodnormale man een oggend op met die vaste voorneme om vandag ’n beter mens te word en sy naasteliefde te bewys. Die duiwel het dit egter in vir hom en as gevolg van omstandighede binne en buite sy beheer ontaard die dag in ’n nagmerrie. In Suurgat 2 is die hoofkarakter Riaan Cruywagen se grootste aanhanger, wat al sy bulletins opneem en Sondae weer kyk. Hy is werkloos en begin joga-klasse aanbied om Massahare-kalmte te kry en probeer ’n meisie "serenade" deur kitaar in die hand vir haar in Frans te sing. Skeitbang (sic) vertel van twee jongmense wat verlief is, maar bang om die strop om die nek te sit. Die verloofde vrou beplan die troue met militêre presisie, ’n ma weier om van haar oudste seuntjie te skei en die man en aanstaande bruidegom glo jy kan nie langer as vier weke met een vrou ’n verhouding hê nie, want daarna gaan sy uitvind wie jy werklik is en dit wil jy tog nie hê nie. Magda mag ma menopause hê hanteer weer die middeljarige vrou se kwessies. Magda se oorgangsjare het begin en sy wonder hoekom hulle dit menopouse noem, want daar is geen pouse aan die hel wat sy nou moet deurmaak nie. Skeitbang en Magda mag ma menopause hê word vir KykNet verfilm en later op DVD uitgegee. Uitgeplug en ongetem is ’n eenmankomedie wat verskeie sketse oor die proses van vrou vang uitbeeld. Trolliekind handel oor twee uiteenlopende paartjies se liefde vir dieselfde baba. In die solovertoning 5 Voet 4 (haar lengte) beleef Maryna komiese avonture terwyl sy op ’n lughawe wag vir haar oorsese vlug. Sy stel ons voor aan haar vriende, kollegas en die lughawepersoneel. Hierdie stuk debuteer by Aardklop in 2006. So, jy wil skei? maak in 2008 sy debuut by die Aardklop Kunstefees op Potchefstroom. Oupa en ouma sit op die stoep gaan oor ’n egpaar wat veertig jaar getroud is en steeds baie gelukkig is, al wonder hulle self party dae hoekom. Die sukses van hierdie drama volg hy op met Oupa en ouma sit op die stoep en raak romanties. In hierdie komedies ondersoek hy die geestige interaksie tussen mense wat mekaar al lank ken, steeds oor dieselfde dinge kla en steeds oor nietighede stry. Die laaste Afrikaanse superhero is ’n komedie wat in 2010 op die Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) debuteer. Dit is ’n handleiding vir die moderne man met outydse waardes om groot dinge te bereik. Klei vertel die verhaal van die volmaakte man, Ferdinand de Wet. Die stuk volg sy eksentrieke lewe van oorhaastige sperm wat nie kan wag om die eier te besoek nie tot die pensionaris wat nou moet wag. Sy lewe kry vorm onder leiding van die kunstenaar Jare (soos in ouderdom). Volgens Jare is dit elke individu se ondervindinge wat bepaal hoe hy lyk as hy by die einde van sy lewenspad kom. Dit is juis die mense wat oorhaastig is vir die dag van môre wat ontevrede by die eindpunt aankom. Jare gebruik Ferdinand de Wet se ondervindings en ervarings om hom te neem van mal adolessent wat nie weet wie Ferdie is nie tot die ou Ferdie wat met ’n geruste hart nie meer die dag van môre vrees nie. Skollies debuteer by Aardklop in 2010. Hierin word William opgesluit omdat hy ’n roofkyker is wat net na SuperSport, BBC Food en 7de Laan kyk, maar weier om sy televisie-lisensie te betaal. Hy is behep met die destydse televisiereeks Vyfster en wens hy was Skollie. Abel is in die tronk omdat hy volgens die regter ’n voyeur is wat vrouens afloer, maar dit was sy eie vrou wat hy afgeloer het. Hierdie twee beland in dieselfde tronksel en het genoeg tyd om op mekaar se senuwees te werk. Pienkvoet word onder andere by 2015 se KKNK opgevoer en beeld die koms van die eerste baba uit, met die gepaardgaande skokke van slapeloosheid en ander probleme vir die onvoorbereide ouerpaar. Die pa voel heeltemal ontoereikend en hulpeloos. Die begeerte om die baba terug te neem hospitaal toe verdwyn egter wanneer sy onverwags glimlag. Hie’ sit die manne word onder andere in 2015 by die Woordfees op Stellenbosch opgevoer. Dit is ’n swart komedie oor die Afrikanerman, waar drie vriende rondom die braai bymekaarkom. Daar is altyd drie nodig om te braai want een moet braai, die tweede moet sê hoe hy moet braai en die derde moet genoeg drink om te besluit wie’s reg. Wanneer hulle genoeg gedrink het, begin hulle egter harte oopmaak en vertel mekaar hulle diepste geheime. Ronel se koms kompliseer die situasie verder. Hierdie drama word ook vir die radio verwerk en word op 4 Junie 2015 oor die senders van Radio Sonder Grense uitgesaai. Innie rof debuteer in 2015 by die Innibosfees en word ook by onder andere die Volksfees in Bloemfontein en Aardklop opgevoer. Die hoofkarakter is ’n doodgewone, alledaagse ou wat orals aangetref word maar nêrens raakgesien word nie. Om vriende te maak begin hy gholf speel. Hy verander egter van karakter en persoonlikheid wanneer hy begin gholf speel. Klein jakkalsies word in 2015 by Aardklop opgevoer. Dit is ’n komedie oor ’n paartjie wat verlief raak en trou. Na ’n baie lang wittebrood van drie jaar waarin alles goed gegaan het, begin klein frustrasies egter die verhouding versuur. Dit is wel ’n komedie, maar die onderliggende gebeure gee ’n skerpsinnige blik op onnodige dinge wat menige huwelik laat skipbreuk ly. Weg is ’n baie ernstiger stuk as sy ander dramas, met die titel wat verwys na die plek waarin mense wegsink wanneer hulle emosioneel vernietig word. Twee seuns (Stefan en André) word betrek by hulle prostituut-ma se werk, wanneer hulle op die agtersitplek van hul ma se Skyline grootword terwyl sy haar kliënte voor in die motor bedien. Die uitwerking hiervan op die psige en die keuses waartoe dit lei word ondersoek wanneer die twee broers jare daarna weer bymekaar uitkom. Deur middel van oudiovisuele beelde word grafiese illustrasie van ervarings uit die verlede gegee. Weg word in 2006 op Aardklop met die Smeltkroesprys vir beste produksie bekroon. In 2009 is Self op die kortlys vir die toekenning van die Nagtegaalprys vir nuutgeskrewe dramatekste en dit word eindelik met die derde prys bekroon. Deksels debuteer by 2013 se Woordfees op Stellenbosch. Dit behandel twee mense, ’n skisofreen wat deur sy ouers vir aanneming opgegee is en sy aanneem-suster, wat ’n sukkelbestaan in ’n kelder voer. Vir televisie verwerk hy sy dramas oor Oupa en Ouma sit op die stoep in ’n reeks. Hy skryf ook radiodramas en Kruispad en Kniediep word deur Radiosondergrense uitgesaai. Filmografie ----------- * Oupa en Ouma Sit op die Stoep (2012) * Die Byl (2016) * Kniediep in die Warm Water (2018) Bronne ------ ### Tydskrifte en Koerante * Bouwer, Anna-Retha. "Kruger ontspan lagspiere met ‘Weg’". Beeld. 4 Oktober 2006. * Ley, Marga. "‘Weg’ is waar, ’n werklikheid". Naweek-Beeld. 30 September 2006. * Malan, Mariana. "Leon Kruger nog lank nie klaar met humor". Die Burger. 5 Oktober 2006. * Stehle, Rudolf. "Nie elke teaterdebuut op Woordfees ryk ontgin". Beeld. 9 Maart 2013. ### Resensie #### Magda mag ma menopause hê * Ley, Marga. Beeld. 27 September 2006. #### Uitgeplug en ongetem! * Bouwer, Anna-Retha. Plus. 4 Julie 2007. #### Weg * De Kock, Corli. Spat. 29 September 2006. * Van Rensburg, Cas. Spat. 29 September 2006.	{ "title": "Leon Kruger", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 827, 7819, 0.10576800102314875 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9172 }
Kaart van antieke Athene met die Akademie aan die noordweste van die stad. Die antieke pad na die Akademie. Die argeologiese ligging van Plato se Akademie in 2008. 'n Akademie (Attiese Grieks: Ἀκαδήμεια; Koine Grieks: Ἀκαδημία) is 'n institusie vir sekondêre of hoër onderwys, navorsing of erelidmaatskap. Die verwante term akademia verwys na die globale leerkrag van professore en navorsers in institusies vir hoër onderwys. Sogenaamde akademiese vryheid word gesien as 'n grondslag vir intellektuele omgewings, waarbinne die reg om kennis na te strewe, rede te voer, te onderrig en navorsing te doen, beskerming geniet van inmenging deur enige owerhede of sensuur. Die naam kan teruggevoer word na Plato se skool vir filosofie wat hy om en by 385 v.C. te Akademia gestig het. Laasgenoemde was 'n heiligdom van Athena, die godin van wysheid en vaardigheid, wat noord van Athene in Griekeland geleë was. 'n Akademie in sy klassieke vorm is dan 'n plek van intellektuele besinning en werksaamhede en vir die waardering en bevordering van skeppende werk. Die Platoniese Akademie is waarskynlik tydens die beleg van Sulla in 86 v.C. vernietig, en 'n Akademie sou eers weer in die 5de eeu herrys. In die moderne wêreld word die woord akademie vryelik toegepas in leerskole in sport, fotografie, modelwerk, skoonheidsalonne, ensomeer, wat gevolglik nie die oorspronklike betekenis gestand doen nie.	{ "title": "Akademie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 399, 1598, 0.24968710888610762 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1422 }
Leo (Ljef) Nikolajewitsj Tolstói (Russies: Лев Николаевич Толстой) (landgoed Jasnaja Poljana, 9 September 1828 – Astapowo, 20 November 1910) was 'n invloedryke Russiese skrywer. Hy is veral bekend vir sy kortverhale en sy romans Oorlog en Vrede en Anna Karenina. Lewensloop ---------- Tolstoi is uit 'n ou adellike familie gebore, op die landgoed Jasnaja Poljana naby Toela, omtrent 180 km suid van Moskou. Sy vader, graaf Nikolai Iljitsj Tolstoi, was 'n veteraan van die 1812-oorlog tydens die Franse inval van Rusland, en sy moeder was gravin Maria Nikolajewna. Sy ouers is oorlede toe Tolstoi nog klein was, en hy is deur ander familielede grootgemaak. Sy vroeë lewe op die landgoed het 'n sterk invloed op sy latere skryfwerk uitgeoefen, onder meer deur sy kennis van die lewe van arm boere. Hy het sy onderrig van besoekende tuisonderwysers ontvang en het baie gelees, insluitend werke uit Frans, Duits en Engels. Hy het vroeg al 'n bewondering vir Poesjkin sowel as Rousseau ontwikkel. Tolstoi se huis op die landgoed Jasnaja Poljana Hy is op sestienjarige ouderdom na die Universiteit van Kazan gestuur, waar hy veral Oosterse tale gestudeer het, om hom vir 'n loopbaan in die diplomatieke diens voor te berei. Met sy terugkeer na die familielandgoed het hy 'n skool vir die kinders van arm boere gestig. Daar is nie veel oor die skool bekend nie, en dit het ook nie langer as 'n jaar of so bestaan nie. Tolstoi was toe 21 jaar oud. Oor die volgende paar jaar lei Tolstoi 'n wilde lewe en maak groot skuld met dobbelary. In 1851 vergesel hy sy ouer broer Nikolai, wat 'n offisier in die Russiese leër was, na die Kaukasus. Hierna sluit hy self ook by die leër aan en word 'n kadet. Hy is deel van die Russiese magte wat in die Kaukasus teen die Tatare in hulle onafhanklikheidsoorloë veg. In die Krimoorlog is hy as bevelvoerder van 'n artilleriebattery betrokke by die verdediging van Sebastopol. In hierdie jare skryf Tolstoi al sy Kinderjare en Jeugjare en 'n eerste reeks verhale. Dit is nie moeilik om 'n uitgewer vir sy skryfwerk te kry nie en hy raak gou as skrywer bekend. Deur die verhale wat hy oor sy oorlogservaring skryf, word hy soms die eerste oorlogsverslaggewer genoem. In die jare van 1857 tot 1861 reis hy twee keer na Wes-Europa. Hy besoek Duitsland, Frankryk, Switserland, Italië, Engeland en België. Sy tweede toer is eintlik daarop gemik om sy sterwende broer Nikolai, wat in 'n Franse hersteloord bly, by te staan. Na sy broer se dood reis Tolstoi deur verskillende lande met die doel om laer en volwasse onderwys te bestudeer. In 1859 stig hy vir die tweede keer 'n skool vir boerekinders op sy familielandgoed. In 1862 gee hy 'n tydskrif uit waarin hy oor sy ervarings as onderwyser en opvoedkundige verslag doen. In die somer van 1862, terwyl hy by 'n hersteloord in Suid-Rusland is, bereik die nuus hom dat die polisie sy huis en skoolgebou binnegedring en groot verwoesting gesaai het. Dit het op bevel van die minister van binnelandse sake gebeur en was daarop gemik om inkriminerende of onwettige materiaal te ontdek. Daar is egter niks gevind waaroor Tolstoi aangekla kon word nie. Hy reageer met uiterste verontwaardiging hierop en skryf na sy tuiskoms 'n brief aan tsaar Alexander II om sy griewe te lug. Die brief word deur Tolstoi se vriende aan die hof in Sint Petersburg persoonlik aan die tsaar oorhandig. Tolstoi agter die ploeg, deur Ilja Repin In September 1862 trou Tolstoi skielik met die 18-jarige Sofia Andrejewna Behrs, dogter van die Kremlin se geneesheer. Met hierdie bykomende familielewe verloor Tolstoi gou sy belangstelling in sy skool, wat dan ook in 1863 sluit. Oor die volgende dertien jaar kry die egpaar elke jaar ’n kind. Tolstoi skryf ook sy beroemde roman Oorlog en Vrede. Na die publikasie van die roman open Tolstoi weereens 'n skool. Hy ontwikkel 'n handboek vir die leesonderwys, wat 'n enorme sukses geword het. Daar word tussen een en twee miljoen eksemplare van die 1875-uitgawe verkoop. Intussen begin hy ook aan sy roman Anna Karenina werk, waarvan die eerste afleweringe vanaf 1877 in tydskrifte verskyn. Hierna slaan Tolstoi 'n ander rigting met sy werk in. Hy fokus hoofsaaklik op geloof en skryf godsdiens-filosofiese traktate, en raak slaags met die Russies-Ortodokse Kerk omdat hy dink dat die eenvoudige boere die draers van die ware geloof is. Hy doen afstand van sy rykdom en bediendes, en begin 'n eenvoudige lewe lei. Hy bly wel op sy familielandgoed woon. Met sy gesondheid gaan dit egter nie goed nie. In die herfs van 1910 probeer 'n heel verswakte Tolstoi om hom na 'n klooster êrens in die suide van Rusland terug te trek en daar op sy dood te wag. Maar hy kom nie so vêr nie. Op 20 November, na skaars 'n paar dae se reis, is hy in Astpowo in die huis van die stasiemeester aan longontsteking oorlede. 'n Groot groep nasionale en internasionale verslaggewers het hulle rondom die stasie versamel. Die dood van die beroemde skrywer was wêreldnuus. Tolstoi is in 'n eenvoudige graf op sy eie landgoed begrawe. Werk ---- Tolstoi se eerste werke was die gedeeltelik outobiografiese trilogie Kindertyd (1852), Jeugjare (1854) en Studentejare (1857), waarmee hy sy aangebore skrywerstalent deeglik tentoonstel. Baie van sy romans is relatief arm aan gebeurtenisse. Dit is die karakters self, en nie hulle dade nie, wat na aan die middelpunt van die verhale lê. Anders as sommige Russiese skrywers, soos Dostojefski, beeld hy normale, gesonde en gebalanseerde mense uit, en hy fokus op hulle innerlike lewe. Sy realisme het ook 'n etiese sy, met dié dat hy gereeld oordele oor sy karakters se waardes uitspreek. Tolstoi word algemeen as een van die grootse skrywers ooit beskou. Sy belangrikste werke het hulle krag behou, en word nog steeds deur die nuwe generasies gelees. Veral Oorlog en Vrede en Anna Karenina is monumente in die wêreldliteratuur. Drie vertellinge oor die verdediging van Sebastopol in 1855 toon die invloed van die Franse skrywer Stendhal (1783- 1842). Eweneens toon Die kosakke (1853-1862), met sy tema van die wêreldwyse mens se minderwaardigheid teenoor die eenvoudige mens, die invloed van Rousseau. In die laat vyftigerjare het Tolsjoi op sy landgoed 'n skool vir boerekinders gestig. In hierdie tyd het hy onder meer die novelles Albert (1857-1858), Lusern (1857) en Drie sterfgevalle (1858), asook die roman Familiegeluk (1857-1859) geskryf. In 1862 het Tolstoi met Sofia Andreiewna Bers getrou. Uit die huwelik is 13 kinders gebore en in die gesinslewe het Tolstoi voorlopig sin in die lewe gevind, wat 'n heilsame uitwerking op sy skeppingswerk gehad het. In die eerste jare van sy huwelik het hy sy meesterstuk Oorlog en vrede (1863-1869) geskryf. Dit is 'n historiese, sielkundige en filosofiese roman wat wyd as een van die heel grootste romans in die wêreldletterkunde beskou word. Teen die agtergrond van Napoleon se inval in Rusland word die lotgevalle van vyf Russiese gesinne, die adel en die burgery, die offisiere en manskappe van die leër, die Russiese en die Franse keisers en die veldslae meesterlik uitgebeeld. Kenners is dit egter ook eens dat Tolstoi se beheptheid met sy lewensfilosofieë, wat in elk geval aanvegbaar was, afbreuk doen aan die groot werk. In Anna Karenina (1873-1877) word die onafwendbaarheid van die noodlot as basiese lewensfilosofie gestel. Dit was 'n aanduiding van ŉ naderende morele krisis in Tolstoi se lewe. Die gesinslewe het vir hom nie meer genoegsame regverdiging vir die lewe gebied nie en hy het ŉ oplossing in godsdiens gesoek. Op 'n asketiese wyse wou hy afstand doen van al sy besittings, insluitende sy outeursregte, en hy wou geen letterkunde erken wat nie tot die morele ontwikkeling van die volk bydra nie. Hierdie morele krisis word in Bieg (1878-1879) beskryf en sy toenemend kritiese houding teenoor die Kerk en Staat kom tot uiting in Opstanding (1889-1899). Hy is kort na die publikasie van die roman uit die Kerk geskors. Tolstoi het sy opvattings oor geestelike, morele, sosiale en artistieke vraagstukke in verskeie filosofiese pamflette en artikels uiteengesit. Na 1880 het hy ook toneelstukke geskryf met sosiale probleme as temas, soos Die mag van die duisternis (1888). In hierdie tyd het hy ook 'n aantal novelles, onder meer Die dood van Iwan Ilitsj (1884-1886) en Die Kreutzersonate (1887-1889) geskryf. Tolstoi se literêre begaafdheid, sowel as sy morele en godsdienstige oortuiginge het aan hom internasionale roem besorg. ### Oorlog en Vrede Napoleon se terugtog uit Moskou, deur Adolf Northern (1828–1876) In die omvattende roman Oorlog en Vrede (1865–1869) word 'n lang reeks episodes uit die lewe van die Russiese volk tussen 1805 en 1812 uitgebeeld. Dit vind alles plaas teen die agtergrond van die Franse inval van Rusland, en strek van die geveg by Austerlitz tot met die terugtog van Napoleon na die brand van Moskou. Die pragtige realistiese beskrywings van veldslae word afgewissel met breedvoerige beskrywings van die lewe van die adel. Die verhaal ontwikkel op twee vlakke: die algemeen Russiese nasionale vlak, en die indiwiduele vlak. Historiese gebeurtenisse en indiwiduele lotsbestemming is nou met mekaar verbind. Tolstoi gebruik die historiese figure van Napoleon en Koetoezof om uiting te gee aan sy siening dat magtige mense nie noodwendig 'n bepalende invloed op die loop van die geskiedenis het nie. Die werklike verloop van sake word bepaal deur 'n groot groep mense wie se lewens mekaar deurkruis, en onvoorsiene en onverwagte situasies veroorsaak. ### Anna Karenina Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Anna Karenina. Anna Karenina ontmoet haar seun In Anna Karenina (1877) handel oor Anna, wat getroud is met die ou hoë amptenaar Karenin maar verlief raak op die jonger graaf Wronski. Parallel hiermee word die verhoudings tussen twee kontrasterende egpare ook beskryf: Lewin (wat moontlik op Tolstoi self gebaseer is) en Kitty ondervind probleme in die eerste periode van hulle huwelik, maar die verhouding is tog suksesvol grootliks te danke aan die pligsbesef van die man. In teenstelling hiermee is Stefan Oblonski en Dolly al jare ongelukkig getroud, maar sy vrou aanvaar die huwelik ter wille van die kinders. Die roman vorm 'n gebalanseerde en afgeronde geheel. Alles bly tot op die laaste bladsye boeiend en geloofwaardig. ### Ander werk Benewens Oorlog en Vrede en Anna Karenina skryf Tolstoi nog 'n groot epiese roman, Opstanding (1899). Opstanding handel oor die gevalle waar die mens homself moreel kan verhef en verbeter. Die werk het 'n sterk moralistiese aanslag, en deels daardeur nie dieselfde grootsheid as sy vorige twee romans nie. Buiten sy groot epiese werke het Tolstoi ook 'n aantal korter verhale geskryf, waaronder Luzern (1857), Die Kosakke (1863), Die dood van Iwan Iljitsj (1886), Die Kreutzersonate (1889) en Hadji Moerad (1904). Van hierdie werke word bekou as uitstekende voorbeelde van die novelle. Tolstoi se toneelstukke was minder geslaag, maar Die mag van die duisternis (1886) word soms nog in Rusland sowel as internasionaal opgevoer. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 136	{ "title": "Leo Tolstoi", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1106, 10324, 0.10712901975978303 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Persoon\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon"},"params":{"naam":{"wt":"Leo Tolstoi"},"bynaam":{"wt":""},"beeld":{"wt":"L.N.Tolstoy Prokudin-Gorsky.jpg"},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"onderskrif":{"wt":"Leo Tolstoi in 1908. Portret deur Prokoedin-Gorski"},"geboortenaam":{"wt":"Ljef Nikolajewitsj Tolstoi"},"geboortedatum":{"wt":"[[9 September]] [[1828]]"},"geboorteplek":{"wt":"landgoed Jasnaja Poljana, [[Russiese Ryk]]"},"dood_datum":{"wt":"{{SDEO\|1828\|9\|9\|1910\|11\|20}}"},"sterfteplek":{"wt":"Astapowo, Russiese Ryk"},"ouers":{"wt":""},"titel":{"wt":""},"nasionaliteit":{"wt":"{{vlagland\|Rusland\|1858}}"},"beroep":{"wt":"Romanskrywer, kortverhaalskrywer, dramaturg, essayis"},"bekend":{"wt":"''Oorlog en Vrede'', 1865–1869; ''Anna Karenina'', 1877; ''Die Koninkryk van God is in jou'', 1894; ''Opstanding'', 1899"},"salaris":{"wt":""},"termyn":{"wt":""},"voorganger":{"wt":""},"opvolger":{"wt":""},"eerbewyse":{"wt":""},"party":{"wt":""},"godsdiens":{"wt":""},"huweliksmaat":{"wt":"Sofia Andrejewna Behrs"},"kinders":{"wt":"14"},"webblad":{"wt":""},"handtekening":{"wt":"Leo Tolstoy signature.svg"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Leo Tolstoi</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\"><img data-file-height=\"3000\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2167\" decoding=\"async\" height=\"305\" resource=\"./Lêer:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/220px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/330px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/440px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Leo Tolstoi in 1908. Portret deur Prokoedin-Gorski</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Ljef Nikolajewitsj Tolstoi</div><br/><a href=\"./9_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"9 September\">9 September</a> <a href=\"./1828\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1828\">1828</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\">landgoed Jasnaja Poljana, <a href=\"./Russiese_Ryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Russiese Ryk\">Russiese Ryk</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td>20 November 1910 (op 82)<br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\">Astapowo, Russiese Ryk</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Rusland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_Russian_Empire_(black-yellow-white).svg\" title=\"Vlag van Rusland\"><img alt=\"Vlag van Rusland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_Russian_Empire_(black-yellow-white).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/22px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/33px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/44px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Rusland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rusland\">Rusland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Romanskrywer, kortverhaalskrywer, dramaturg, essayis</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td><i>Oorlog en Vrede</i>, 1865–1869; <i>Anna Karenina</i>, 1877; <i>Die Koninkryk van God is in jou</i>, 1894; <i>Opstanding</i>, 1899</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Sofia Andrejewna Behrs</td></tr><tr><th scope=\"row\">Kinders</th><td>14</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Handtekening</th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Leo_Tolstoy_signature.svg\"><img data-file-height=\"119\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"585\" decoding=\"async\" height=\"31\" resource=\"./Lêer:Leo_Tolstoy_signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/150px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/225px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/300px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png 2x\" width=\"150\"/></a></span></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 11215 }
Ds. Abraham Hercules (Braam) le Roux (Kimberley, 10 Julie 1951 – Botswana, 18 November 2009) was ’n predikant en sendeling in die Gereformeerde Kerk en die Reformed Churches in Botswana, 'n kampvegter vir menseregte, veral dié van die San, en ontwikkelingswerker. Bydrae ------ Ds. Le Roux het sy lewe gewy aan die stryd om menseregte vir die inheemse volkere van Suider-Afrika, veral die San, onder wie hy 27 jaar lank in Botswana geleef en gewerk het. Ten tyde van sy dood weens ’n hartaanval in die ouderdom van 58 jaar, was hy hoof van die Kuru Family of Organisations, ’n groep nieregeringsorganisasies wat toe met die ongeveer 27 000 San in Botswana en Suid-Afrika gewerk het. Die Le Roux-egpaar was betrokke by ’n groot verskeidenheid ontwikkelingsprojekte wat daarop gemik was om lewensmiddele, waardigheid en inspraak in hul eie sake aan die Sanmense te bied. Van dié projekte was bevordering van Santale, kultuur en kuns, waaronder die geletterdheidsprogram vir die Naro-taal, waaruit die Bybelvertaling in Naro voortgespruit het, onder beskerming van die Christelik Gereformeerde Kerke in Nederland (CGKN), en by name drr. Hessel en Coby Visser. Die Le Rouxs het hulle veral toegespits op die reg op moedertaalonderrig vir die talle minderheidsgroepe in Botswana, sowel as die beskerming van grondregte vir die Naro-mense, maar ook die San as geheel. Inkomste vir die verarmde volk is aangemoedig deur bestaansboerdery en toeristeprojekte te bevorder, waaronder opleiding om hul tradisionele kennis bekend te stel deur middel van begeleide toere in die Kalahari sowel as die Okavangodelta. Verskeie erfenis- en kunsvlytsentrums is deur hulle begin en die Naro-kunsprojek op D'Kar het aan ’n aantal San wêreldroem besorg. So het British Airways byvoorbeeld in 1998 die kopiereg op ’n skildery deur die Kuru-kunstenaar C’goise gekoop om op die stertvin van ’n Boeing 747 te gebruik en is meer as 20 uitstallings wêreldwyd al deur die Kuru-kunsprojek gehou. Herkoms en gemeentebediening ---------------------------- Ds. Braam le Roux en twee kerkraadslede van D'Kar. Ds. Le Roux en lidmate met die eerste suksesvolle oes aan die Okavangorivier, 2008. Le Roux is in die Diamantstad gebore as die tweede van ’n konvensionele Afrikaanssprekende gesin se vier kinders. Sy vader was ’n lewendehaweagent en sy moeder ’n sekretaresse by die Reddingsdaadbond. Hy het skoolgegaan in Bloemfontein en daarna aan die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk in Potchefstroom sy teologiese studie in 1979 voltooi. Aan die Potchefstroomse Universiteit het die werklikheid van apartheid hom in die gesig gestaar toe hy verbied is om geletterdheidsklasse op die kampus aan te bied vir swart werkers van die plaaslike township. Die organisasie wat hy begin het om ander studente daarby te betrek, PROMPU, is deur die universiteit verbied, ’n keerpunt in sy lewe wat daartoe gelei het dat hy as predikant van die Gereformeerde kerk Vanderbijlpark van 1981 tot 1982 betrokke geraak het by die stryd om ’n regverdiger politieke bedeling. In dié tyd het hy ook 'n gemeente in Sebokeng ('n township by Vanderbijlpark) bedien en lidmate van sy gemeente aangespoor om gesprek te voer met lidmate van die township en ook Bybelstudie gelei oor die onskriftuurlikheid van apartheid as beleid. In 1982 het hy sendeling geword van die Gereformeerde kerk Aranos in Namibië en met behulp van die Dekar Sendingkommissie (wat 'n aantal Gereformeerde gemeentes betrek het by die sending in Botswana) en ook die Dekar-stigting in Potchefstroom. Hy het dié pos beklee tot die Gereformeerde kerk Aranos die sendingwerk in Botswana in 1990 gestaak het. Le Roux het hierna bande met die CGKN versoek, en is gedurende die oorgangstyd ondersteun deur die Gereformeerde kerk Potchefstroom-Noord, wat ook betrokke was by die samesmelting van die vyf klein San-gemeentes wat ontstaan het uit die sendingwerk van die Gereformeerde sowel as die Nederduits Gereformeerde Kerke in Afrika. Met behulp van 'n kommissie gelei deur dr. Koos Vorster en dr. Ben de Klerk asook ds. Jan Wessels van die CGKN, is al die plaaslike sendelinge en kerkrade betrek by die stigting van die Reformed Churches in Botswana in 1994, 'n historiese kerklike deurbraak – en die begin van 'n eie, selfstandige Gereformeerde struktuur in Botswana, met kerkorde, plaaslike registrasie en eie sinode. Kennismaking met die San ------------------------ Ds. Le Roux, Hans-Petter Hergum van Norwegian Churchaid, ’n verteenwoordiger van die inheems Saami in Noorweë (naam onbekend) en ds. Mario Mahongo, NG predikant van die Khwe en !Xun San-nedersetting Platfontein naby Kimberley. Willemien le Roux en kleuterskoolonderwyseresse op D'Kar. In Potchefstroom het Le Roux kennis gemaak – en is later getroud – met ’n medestudent, Willemien Jerling (geb. 23 Augustus 1952), wie se pa, Dirk, die boerdery op die sendingplaas D'Kar vir die Aranosgemeente bestuur het. Dirk Jerling, wat in 1967 uit die RSA na Botswana verhuis het, het ook as lekeprediker die sendingaksie vir die Aranosgemeente aan die gang gehou nadat die eerste sendeling, ds. Andries Rampa, in 1969 teruggekeer het na Suid-Afrika. Tydens sy besoeke aan Willemien se familie het Braam die San bevriend en ook as teologiese student drie periodes van praktiese werk onder toesig van die Dekargemeente gedoen. Hy was aangegryp deur die mense wie se nomadiese jagtersbestaan algaande uitgewis is deur nedersetting van die Kalahari deur verskeie groepe veeboere wat oor 'n tydperk van 100 jaar die San tot 'n byna feodale arbeidersklas op die beesplase gereduseer het. Die Gereformeerde kerk Aranos, wat die plaas besit het wat deur Dirk Jerling bestuur is, het in 1978 die klein Gereformeerde gemeente Dekar onafhanklik verklaar, met 'n splinternuwe kerkgebou en die grond as bruidskat. Die Gereformeerde kerk Ghanzi, vir wit lidmate het reeds in 1973 ontbind en as verspreidwonende lidmate van Gobabis gefungeer. Dirk Jerling, met tydelike hulp van prof. Demps van der Merwe en Prof.Sarel van der Merwe wat die Dekar Sendingkommissie bestuur het, het die gemeente geassisteer en onderneem om 'n sendeling vanuit die Gereformeerde Kerke in RSA na die gemeente te stuur om veral te help met sendingwerk en kerkraadsopleiding. Na ongeveer 6 mislukte beroepe het die plaaslike gemeentelede spesifiek gevra dat Le Roux beroep moes word en het die egpaar in 1982 na D’Kar verhuis, met spesiale vergunning van die Gereformeerde kerk Vanderbijlpark, waar hulle maar pas 18 maande werksaam was. Dit het gou vir die Le Rouxs duidelik geword dat gewone herderlike werk nie genoeg sou wees om die mense se armoede te verlig en die vooroordeel en diskriminasie te beëindig waaraan hulle onderwerp is nie. Hulle het toe voortgebou op die eerste inkomsteskeppende projekte reeds begin deur Dirk en Pollie Jerling, en dit in samewerking met van die plaaslike San-kerkraad groepeer onder die naam Kuru Projects, die eerste ondersteuningsorganisasie vir dié mense in Botswana. Hierdie projekte is later ondersteun deur die D'kar-stigting onder beskerming van verskeie Potchefstroomse gemeentes, maar toe die werk en administrasie daarvan te veel word vir die plaaslike kerkraad om te beheer, is 'n nieregeringsorganisasie, Kuru Development Trust, in 1986 onafhanklik van die kerk geregistreer. Werk onder die San ------------------ 'n Leerlooiery op D'Kar. Pres. Ian Khama, Selina Magu, voorsitter van die Kuru-ontwikkelingstrust se raad, en ds. Le Roux in Shakawe, Ds. Le Roux (agter naasregs) by San-kunstenaars en -woordvoerders in Londen in 2004 op die Great Wheel, vergesel van Hugh Brody (links) en Sally (regs) van Open Channels, 'n donateur en grondregtevennoot. Dit was uitdagend vir die Le Roux-egpaar om met dié mense te werk wie se selfbeeld verpletter is deur eeue lange onderdrukking. Toe dit duidelik word dat gewone inkomste en ekonomiese opheffing nie die nodige selfstandigheid teweeg bring nie, het hulle besef dat 'n kommunale wanhoop onder die mense bestaan, en begin werk daaraan om trots in hul herkoms en hul uniekheid voor God te herstel. Hierdie werk aan taalerkenning (byvoorbeeld die stigting van 'n Naro-koor om inheemse kerkmusiek te ontwikkel en bevorder), tradisionele handwerk en dans, opteken van tradisionele verhale en speletjies, het gelei tot die oprigting van ’n kultuursentrum waar die jonger geslag, wat op plase grootgeword het of weggestuur is na kosskole ver verwyderd van hul eie mense, hul tradisies en oorlewingsvaardighede kon leer waardeer. Om die mense beter te verstaan, het die egpaar en hulle twee kleuters ’n paar maande lank in een van die San-nedersettings, Hanahai, gaan woon in 'n grashut en hul daaglikse roetine en selfs jag- en versameltogte meegemaak. Die negentigerjare was die aanvang van die Verenigde Nasies se Dekade van Inheemse Volke, wat baie aandag (en ook heelwat finansiering) na die San gebring het. 'n Opleidingsentrum, museum, opleidingsprojek vir kleuterskoolonderwysers, leerwerkswinkel, kunsprojek en ook 'n toerismeprojek (die Dqae Qare San-plaas) het uit hierdie tydperk gevloei. Kuru het teen 'n onvoorsiene tempo gegroei tot daar meer as 100 werknemers in die organisasie was. Om die politieke druk op Kuru te verlig, het Le Roux gehelp om 'n San-regtegroep, First People of the Kalahari, en 'n streekswye Working Group of Indigenous Minorities (Wimsa) tot stand te bring. Hoewel hy uit beginsel nooit self by die politieke proses betrokke geraak het nie, en probeer het om Kuru by sy ontwikkelingsvisie te hou, was die skielike emansipasie van die San-mense vir die regering van Botswana te suspisieus en te sensitief. So het Botswana se owerheid, wat oorheers word deur Batswana, sy verblyfpermit summier in 1993 teruggetrek. Sy uitsetting uit die land het ’n wêreldwye oproer veroorsaak wat onverwagte aandag op die San se lot gevestig en in plaas van die beweging te stuit, aanleiding gegee het tot selfs groter steun vir hulle. In die plaaslike pers is destyds bespiegel Le Roux se groot "sonde" was om ’n afvaardiging van die Kuru-trust na ’n konferensie oor die regte van inheemse mense in Kopenhagen te vergesel. Die destydse president, sir Ketumile Masire, het twee maande later egter toegelaat dat die Le Rouxs met hul werk kon aangaan en eindelik het hy in 2002 burgerskap van Botswana gekry. Le Roux was bekend daarvoor dat hy die San se lot ter harte geneem het, en het hom dikwels gekwel dat die pyn van ’n volk in oorgang vererger is deur sy betrokkenheid omdat hy hulle sou aanspoor om te vinnig te beweeg of dalk in die verkeerde rigting. Terselfdertyd het hy in 'n tentmakerrol as predikant van die D'Kar gemeente bly werk, omdat hy bly glo het dat die gelowiges onder die San die ware en beginselvaste leiding sou kon gee wat hulle volk nodig het. Ten spyte van die groot erns wat hy in hom saamgedra het oor die invloed van hom en sy gesin op hierdie proses, was hy tog bekend vir sy sin vir pret en drama en besoekers aan die Le Roux-egpaar se onkonvensionele woonplek kon altyd avontuur te wagte wees. Laaste jare ----------- Ds. Braam en Willemien le Roux en Pieter Brown, 'n Gereformeerde lidmaat uit Suid-Afrika wat die kunsprojek reeds langer as 20 jaar saam met sy vrou, Maude, bestuur, by lede van die Kuru Development Trust se raad en kerkraadslede van die Gereformeerde kerk D'Kar, Botswana. Ds. Le Roux as permakultuurboer, 2008. Ds. Le Roux in sy laaste jare. Om plaaslike leierskap op D'Kar te bevorder, en omdat die administrasie van die Kuru Development Trust meer geword het as waarvoor die Le Rouxs hulleself aanvanklik ingelaat het, het Le Roux en sy vrou besluit om terug te keer na hulle pioniersrol en onbereikte San in ander dele van Botswana te gaan dien. In 1998 het hulle hul aan die rand van die Okavango-delta gevestig en ook daar drie nieregeringsorganisasies begin om die nood van die Khwe en \|\|Anikhwe mense in die gebied aan te spreek. Terselfdertyd het hulle die nuwe ervaringe geniet, bv. om die waterweë in hul motorbootjie te verken. In hierdie tyd het hy 'n Afrikaanssprekende huisgemeente bedien, maar ook betrokke gebly by die werk op D'Kar deur te help om die Kuru Development Trust te omvorm tot die Kuru Family of Organisations, wat regionaal gewerk het en tema-gebaseerde ontwikkelingshulp gebied het tussen hul eie mense en areas. Ter wille van oudag-inkomste het hy vanaf 2005 ook betrokke geraak by ’n krokodilboerdery. In 2008 het die egpaar besluit om die leierskap van die Kuru-organisasies prys te gee ter wille van 'n lokale opleidingsprogram vir 'n groep San jeug wat geoormerk was om sekere sleutelposisies in die verskillende organisasies oor te neem. Hy het hierna begin om 'n opleidingsprogram vir ontwikkelingswerkers en sendelinge te ontwikkel, in samewerking met die D'Kar kerkraadslede en ander verteenwoordigers van Sangroepe wat insette gelewer het in die San se lewensperspektief en waardes, en hoe dit geïntegreer kon word in moderne organisasie strukture. Terseldertyd het hy hom ingegrawe in hoe om groente organies te kweek, maar die lappie grond van sy skoonmoeder, Pollie Jerling, waarop hulle saamgewoon het, is so geteister deur ape, olifante, seekoeie, ystervarke en bosbokke, dat daar maar min van enige oeste gekom het. Voordat sy beplande kursusse en die boek waaraan hy gewerk het, egter afgehandel kon word, is Braam le Roux oorlede. Tydens ’n welkome eerste reënbui van die seisoen in die Kalahari, het 'n hartstilstand hom oorval terwyl hy sy boot probeer vasmaak het. Hy is oorleef deur sy vrou, hul kinders Laurika, Eben en Hettie, en (ten tyde van sy dood) twee van sy latere tien kleinkinders. Bronne ------ * (en) Sy doodsberig in The Guardian, 11 Januarie 2010. URL besoek op 19 Julie 2016. * (af) Vogel, ds. Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.	{ "title": "Braam le Roux", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 714, 12079, 0.059110853547479095 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Ds. Braam le Roux</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ds. Braam le Roux\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Ds_Braam_le_Roux,_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\"><img data-file-height=\"551\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"574\" height=\"240\" resource=\"./Lêer:Ds_Braam_le_Roux,_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/250px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/375px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/500px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Ds. A.H. le Roux</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Naam</th>\n<td>Abraham Hercules le Roux</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Geboorte</th>\n<td><a href=\"./10_Julie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"10 Julie\">10 Julie</a> <a href=\"./1951\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1951\">1951</a><br/><a href=\"./Kimberley\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kimberley\">Kimberley</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Sterfte</th>\n<td>18 November 2009 (op 58)<br/><a href=\"./Botswana\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Botswana\">Botswana</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Kerkverband</th>\n<td><a href=\"./Gereformeerde_Kerke_in_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika\">Gereformeerd</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gemeente(s)</th>\n<td><a href=\"./Gereformeerde_kerk_Vanderbijlpark\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk Vanderbijlpark\">Vanderbijlpark</a> 1981–1982<br/>sendeling <a href=\"./Gereformeerde_kerk_Aranos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk Aranos\">Aranos</a> 1982–1991<br/> <a href=\"./Gereformeerde_kerk_D'Kar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk D'Kar\">D'Kar</a> 1992–1994<br/> Gereformeerde Kerk Botswana 1994–2009</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Jare aktief</th>\n<td>1981–2009</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Kweekskool</th>\n<td><a href=\"./Teologiese_Skool_Potchefstroom\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Teologiese Skool Potchefstroom\">Potchefstroom</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 13872 }
"O, Boereplaas" is ’n Afrikaanse, verwerkte weergawe van die Duitse Kersliedjie "O Tannenbaum". Die Duitse woorde is geskoei op ’n lied uit die 16de eeu wat in die 19de eeu tot ’n Silesiese volksliedjie uitgebrei is. Die melodie was reeds in die 16de eeu ’n bekende volkswysie wat onder meer as "Es lebe hoch der Zimmermannsgeselle" en die studentelied "Lauriger Horatius" gewild was. Vanweë die bekendheid van die lied en die eenvoudige wysie is baie ander, soms humoristiese woorde al daarop gesing. Ook die lied van die Internasionale Arbeidersbeweging, "The Red Flag", en die amptelike lied van die Amerikaanse deelstaat Maryland, "Maryland, My Maryland", gebruik dié wysie. ’n Tweede melodie vir O, Boereplaas is deur Johannes Joubert geskryf en deur Arthur Ellis verwerk. Die Afrikaanse woorde is deur C.F. Visser geskryf. Afrikaanse woorde ----------------- > > O boereplaas, geboortegrond! > > Jou het ek lief bo alles. > > Al dwaal ek heel die wêreld rond, > > waar so gelukkig, so gesond? > > O boereplaas, geboortegrond! > > Jou het ek lief bo alles. > > > > O moederhuis, waar ooit so tuis? > > Jou het ek lief bo alles. > > Die wêreld, rykdom, prag en praal > > kan jou verlies my nooit betaal. > > O moederhuis, waar ooit so tuis? > > Jou het ek lief bo alles. > > > > O moedertaal, o soetste taal! > > Jou het ek lief bo alles. > > Van al die tale wat ek hoor, > > niks wat my siel ooit so bekoor. > > O moedertaal, o soetste taal! > > Jou het ek lief bo alles. > > > Melodie ------- Die eerste strofe, soos gesing deur die koor van die VSA-weermagorkes (Duits/Engels) << \new Voice \relative c' { \autoBeamOff \language "deutsch" \tempo 4 = 120 \set Score.tempoHideNote = ##t \key f \major \time 3/4 \partial 8 c8 f8. f16 f4. g8 a8. a16 a4. a8 g a b4 e, g f r8 c'8 c a d4. c8 c8. b16 b4. b8 b g c4. b8 b8. a16 a4 r8 c,8 f8. f16 f4. g8 a8. a16 a4. a8 g a b4 e, g f r8 \bar "\|." } \addlyrics { O Tan -- nen -- baum, o Tan -- nen -- baum, wie treu sind dei -- ne Blät -- ter. Du grünst nicht nur zur Som -- mer -- zeit, nein, auch im Win -- ter, wenn es schneit: O Tan -- nen -- baum, o Tan -- nen -- baum, wie treu sind dei -- ne Blät -- ter! } >> Audio playback is not supported in your browser. You can download the audio file. ### Duitse woorde > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > wie treu sind deine Blätter. > > Du grünst nicht nur zur Sommerzeit, > > nein auch im Winter, wenn es schneit: > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > wie treu sind deine Blätter! > > > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > du kannst mir sehr gefallen! > > Wie oft hat nicht zur Weihnachtszeit > > ein Baum von dir mich hoch erfreut! > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > du kannst mir sehr gefallen! > > > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > dein Kleid will mich was lehren! > > Die Hoffnung und Beständigkeit > > gibt Trost und Kraft zu jeder Zeit! > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > dein Kleid will mich was lehren! > > >	{ "title": "O, boereplaas", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 834, 2643, 0.3155505107832009 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas lied\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_lied\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"\\\"O, Boereplaas\\\"\"},\"titel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbreedte\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"album\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"Afrikaanse volksmusiek\"},\"woorde\":{\"wt\":\"C.F. Visser<ref name=\\\"fak\\\"/>\"},\"melodie\":{\"wt\":\"1. Volkswysie <br />2. Johannes Joubert\"},\"verwerking\":{\"wt\":\"1. Dirkie de Villiers <br />2. Arthur Ellis<ref name=\\\"fak\\\"/>\"},\"uitgereik\":{\"wt\":\"\"},\"duur\":{\"wt\":\"\"},\"vervaardiger\":{\"wt\":\"\"},\"status\":{\"wt\":\"\"},\"taal-land\":{\"wt\":\"[[Duits]]\"},\"titel2\":{\"wt\":\"\\\"O Tannenbaum\\\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwBA\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">\"O, Boereplaas\"</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Genre<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Afrikaanse volksmusiek</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Woorde<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">C.F. Visser</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Melodie<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">1. Volkswysie <br/>2. Johannes Joubert</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Verwerking<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">1. Dirkie de Villiers <br/>2. Arthur Ellis</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b>Oorsprong<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Taal/land<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Duits\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duits\">Duits</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Titel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">\"O Tannenbaum\"</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Musiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Musiek\">Musiek</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3145 }
Die standbeeld Makiʻi Taua Pepe op die Marquesaseilande, Frans-Polinesië. Die Polinesiese mitologie is die tradisionele oorlewering van die mense van Polinesië, ’n groep eilande in die sentrale en suidelike Stille Oseaan. Polinesiërs praat tale van die taalgroep Maleis-Polinesiese tale, die belangrikste groep van die Austronesiese tale. Proto-Polinesies is vermoedelik omstreeks 1000 v.C. in die Tonga-Samoa-gebied gepraat. Beskrywing ---------- ’n Heilige omhulsel van gevlegde droë blare vir die oorlogsgod, 'Oro. Voor die 15de eeu het Polinesiese volke na die ooste versprei: na die Cookeilande en van daar na ander eilande soos Tahiti en die Marquesaseilande. Hul afstammelinge het later eilande soos Paaseiland, Hawaii en Nieu-Seeland ontdek. Die woordeskat van dié tale is naby genoeg dat die verskillende volke mekaar kan verstaan. Veral hul mitologieë toon ’n gemeenskaplike oorsprong. Volgens verskeie oorlewerings het die Polinesiërs van die mitiese Hawaiki na die eilande van die Stille Oseaan migreer in oop kano's, soortgelyk aan die tradisionele vlerkproue wat steeds in Polinesië aangetref word. Die Maori van Nieu-Seeland spoor hul voorouers terug na groepe mense wat na berig word in 40 kano's (waka) van Hawaiki af getrek het. Volgens tradisie keer die siele van afgestorwenes terug na Hawaiki. In Nieu-Seeland vind sulke terugreise plaas vanaf die verre noorde van Noordeiland — wat miskien ’n aanduiding is van die rigting waarin Hawaiki lê. In sommige eilandgroepe is Tangaroa een van die belangrike gode – van die see en van visvangs. ’n Gewilde mite is van ’n huwelik tussen Lug en Aarde; die Nieu-Seelandse weergawe, Rangi en Papa, is ’n verbintenis wat die geboorte van die wêreld en alles daarin tot gevolg gehad het. Daar is stories oor eilande wat met ’n magiese vishoek uit die see getrek of van die hemel af gegooi word. Daar is verhale van reise, migrasies, verleidings en gevegte. Stories oor ’n bedrieër, Maui, is algemeen bekend asook dié oor die beeldskone godin/voorouer Hina of Sina. Benewens hierdie gedeelde temas het elke eiland sy eie verhale van halfgode en helde. Dit word dikwels verbind met geografiese of ekologiese voorwerpe, wat beskryf word as die versteende oorblyfsels van die bonatuurlike wesens.	{ "title": "Polinesiese mitologie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 666, 2600, 0.2561538461538462 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2276 }
"O, die Liewe Martatjie" is die Afrikaanse weergawe van die Oostenrykse volksliedjie "O du lieber Augustin". Die Afrikaanse woorde is deur B.A. de Wet geskryf. Afrikaanse woorde ----------------- ’n Weergawe vir koperblaasinstrumente. > > O, die liewe Martatjie, Martatjie, Martatjie! > > O, die kleine vabondjie het my laat staan. > > Geld is weg, nooi is weg, als is weg, alles weg! > > O, die kleine vabondjie, wat nou gedaan? > > > > O, die liewe meisietjies, meisietjies, meisietjies! > > O, die kleine skelempies, skaam tog vir jul! > > Gooi ons weg, maak ons sleg, breek ons hart, maak ons kwaad. > > Kan die liewe engeltjies tog nie laat staan. > > > > O, my liewe Kareltjie, Kareltjie, Kareltjie! > > Waarom kleine papbroekie, moet jy so kla? > > Net 'n grap, jy's te pap, jy's te sleg, als is reg. > > Kom nou, liewe Kareltjie, vra Pa en Ma. > > > Augustin -------- "Der liebe Augustin", oor wie die Duitse liedjie gaan, was die bynaam van Marx of Markus Augustin, ’n digter, sanger en doedelsakspeler. Die woorde word aan hom toegeskryf. Hy was blykbaar gewild, want veral in 1679 tydens die pes in Wene het hy die stadsbewoners opgevrolik met sy liedjies. Hy het met sy doedelsak van een kuierplek na ’n ander getrek om musiek te maak en maar min verdien – hy het blykbaar ook lekker diep in die bottel gekyk. Volgens oorlewering was die 36-jarige Augustin een aand weer dronk en het hy in die straat geslaap. Opruimers wat mense wat in die pes dood is se lyke bymekaargemaak het, het gedink hy is dood en hom saam met lyke in ’n massagraf gegooi. Die graf is nie dadelik toegegooi nie, maar net tydelik bedek sodat nog lyke later bygevoeg kon word. Die volgende dag het Augustin tussen die lyke op sy doedelsak gespeel tot hy uit die graf gered is. Daarna het Augustin blykbaar beter verdien. Die legende is dalk deur homself begin. Destydse bronne het al berig oor hoe hy tussen die lyke uitgekom het. Die volksliedjie "O du lieber Augustin" het omstreeks 1800 in Wene ontstaan. Augustin self word as die skrywer genoem, maar die oorsprong is onseker. ### Duitse woorde ’n Gedenkplaat vir "Der liebe Augustin" teen die muur van die gastehuis Griechenbeisl in Wene. > > O du lieber Augustin, Augustin, Augustin, > > O du lieber Augustin, alles ist hin. > > > > Geld ist weg, Mensch (Mäd´l) ist weg, > > Alles hin, Augustin. > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin. > > > > Rock ist weg, Stock ist weg, > > Augustin liegt im Dreck, > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin. > > > > Und selbst das reiche Wien, > > Hin ist's wie Augustin; > > Weint mit mir im gleichen Sinn, > > Alles ist hin! > > > > Jeder Tag war ein Fest, > > Und was jetzt? Pest, die Pest! > > Nur ein groß' Leichenfest, > > Das ist der Rest. > > > > Augustin, Augustin, > > Leg' nur ins Grab dich hin! > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin! > > >	{ "title": "O, die liewe Martatjie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 825, 3036, 0.2717391304347826 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas lied\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_lied"},"params":{"naam":{"wt":"\\"O, die Liewe Martatjie\\""},"titel":{"wt":""},"beeld":{"wt":"Liederbuch fuer die Deutschen in Oesterreich - O du lieber Augustin.jpg"},"beeldbreedte":{"wt":"220px"},"onderskrif":{"wt":"\\"O du lieber Augustin\\" in Josef Pommer se ''Liederbuch für die Deutschen in Österreich''."},"album":{"wt":""},"genre":{"wt":"Afrikaanse volksmusiek"},"woorde":{"wt":"B.A. de Wet<ref name=\\"fak\\"/>"},"melodie":{"wt":"Volkswysie"},"verwerking":{"wt":"Dirkie de Villiers<ref name=\\"fak\\"/>"},"uitgereik":{"wt":"c. [[1800]]"},"duur":{"wt":""},"vervaardiger":{"wt":""},"status":{"wt":""},"taal-land":{"wt":"[[Oostenryk]]"},"titel2":{"wt":"\\"O du lieber Augustin\\""}},"i":0}}]}\" id=\"mwBA\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">\"O, die Liewe Martatjie\"</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"\\\"O du lieber Augustin\\\" in Josef Pommer se <i data-parsoid=\\\"{}\\\">Liederbuch für die Deutschen in Österreich</i>.\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" title='\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se Liederbuch für die Deutschen in Österreich.'><img alt='\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se Liederbuch für die Deutschen in Österreich.' data-file-height=\"2539\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2172\" decoding=\"async\" height=\"257\" resource=\"./Lêer:Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/220px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/330px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/440px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se </i>Liederbuch für die Deutschen in Österreich<i>.</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Genre<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Afrikaanse volksmusiek</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Woorde<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">B.A. de Wet</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Melodie<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Volkswysie</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Verwerking<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Dirkie de Villiers</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Uitgereik<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">c. <a href=\"./1800\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1800\">1800</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b>Oorsprong<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Taal/land<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Oostenryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oostenryk\">Oostenryk</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Titel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">\"O du lieber Augustin\"</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Musiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Musiek\">Musiek</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3002 }
Die Polinesiese rot, Pasifiese rot of klein rot (Rattus exulans), wat die Maori's as *kiore* ken, is die algemeenste rot in die wêreld naas die bruin- en swartrot. Die rot het in Suidoos-Asië ontstaan en nes sy verwante wydversprei geraak. Dit het na feitlik die hele Polinesië versprei, insluitende Nieu-Seeland, Paaseiland en Hawaii. Nes ander rotte is dit hoogs aanpasbaar en kom dit voor in van graslande tot woude. Dit word nou met die mens verbind, wat maklike toegang tot kos verleen. Die rot het in die meeste gebiede waar dit voorkom tot 'n groot plaag ontwikkel. Beskrywing ---------- Die Polinesiese rot lyk nes ander rotte, soos die bruin- en swartrot. Dit het groot, ronde ore, 'n gepunte snoet, swart/bruin hare met 'n ligter pens en relatief klein pote. Dit het 'n lang, maer lyf en kan tot 15 cm lank word van die snoet tot die punt van die stert. Dit is dus effens kleiner as ander rotte wat met die mens verbind word. Op kleiner eilande is dit geneig om nog kleiner te wees: sowat 11 cm lank. Die Polinesiese rot word gewoonlik gekenmerk deur 'n donker bokant van die agterpoot naby die enkel; die res van die poot is lig. Ander bron ---------- * "ISSG entry: Rattus exulans". Besoek op 2006-12-05. Skakels ------- * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Taksondatabasisse \| * Wd: Q339418 * EoL: 328449 * EPPO: RATTEX * GBIF: 2439244 * iNaturalist: 44574 * ITIS: 180364 * IUCN: 19330 * MSW: 13001742 * NCBI: 34854 \|	{ "title": "Polinesiese rot", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 583, 1538, 0.3790637191157347 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Polinesiese rot</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_(25129932392).jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"3456\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"4608\" decoding=\"async\" height=\"165\" resource=\"./Lêer:Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_(25129932392).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/220px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/330px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/440px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_LC_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/220px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/330px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/440px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Veilige_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Veilige spesie\">Veilig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_veilige_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a> <span class=\"plainlinks\" style=\"font-size:smaller; float:right; padding-right:0.4em; margin-left:-3em;\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\" edit \"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Sjabloon:Taksonomie/Rattus\" title=\"edit\"><img alt=\"edit\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"16\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"16\" decoding=\"async\" height=\"16\" resource=\"./Lêer:Red_Pencil_Icon.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Red_Pencil_Icon.png\" width=\"16\"/></a></span></span></th></tr>\n<tr>\n<td>Domein:</td>\n<td><a href=\"./Eukarioot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eukarioot\">Eukaryota</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><a href=\"./Dier\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dier\">Animalia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Chordata\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chordata\">Chordata</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Klas:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Mammalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mammalia\">Mammalia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><a href=\"./Knaagdier\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Knaagdier\">Rodentia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><a href=\"./Muridae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Muridae\">Muridae</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Rattus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rattus\"><i>Rattus</i></a></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>R.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>exulans</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><span style=\"font-weight:normal;\"></span><i>Rattus exulans</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(<a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Titian Peale\"]}}' href=\"./Titian_Peale?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Titian Peale\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Peale</a>, 1848)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Rattus_exulans_distribution.png\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"760\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1216\" decoding=\"async\" height=\"138\" resource=\"./Lêer:Rattus_exulans_distribution.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/220px-Rattus_exulans_distribution.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/330px-Rattus_exulans_distribution.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/440px-Rattus_exulans_distribution.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1535 }
'n Waterketel, Peter Behrens, 1909 'n Braun-stereo Nywerheidsontwerp is 'n toegepaste kunsvorm waar estetika, ergonomie en bruikbaarheid van produkte verbeter word vir bemarkings- en vervaardigingsdoeleindes. Hierdie besondere ontwerpproses word toegepas op produkte wat vir industriële massavervaardiging gestandardiseer kan word. Sodoende is die ontwerp van 'n produk losgemaak van sy vervaardiging en word sy vorm en kenmerke vasgelê voor die fisiese produksie daarvan. In hierdie opsig verskil nywerheidsontwerp merkbaar van die tradisionele ambagtelike ontwerpproses waar die vorm van 'n produk op die tydstip van sy vervaardiging bepaal word. Die rol van die nywerheidsontwerper is om oplossings te vind en uit te voer vir ontwerpprobleme wat verband hou met teenlopende dissiplines soos ingenieurswese, bemarking, handelsmerkontwikkeling en verkope. Definisie van nywerheidsontwerp ------------------------------- In die algemeen kan gesê word dat nywerheidsontwerp 'n samesmelting van meganiese ingenieurswese en kuns is. Hulle bestudeer die verband tussen die produk en die gebruiker daarvan. Hulle ontwerp nie die ratte of motors wat masjiene laat draai nie of die stroombane wat hulle beheer nie. Hulle werk gewoonlik saam met ingenieurs en bemarkers om die gebruiker se behoeftes en begeertes te identifiseer en te vervul. Alvorens die Nywerheidsontwerpsvereniging van Amerika is nywerheidsontwerp die professionele dienste waar konsepte en spesifikasies geskep en ontwikkel word wat die funksie, waarde en voorkoms van produkte en stelsels tot voordeel van beide die gebruiker en vervaardiger optimeer. Ontwerpsproses -------------- Alhoewel die ontwerpsproses as 'n kreatiewe proses beskou word, verg dit ook vele analitiese vermoëns. Baie ontwerpsmetodologieë is ontwikkel om die kreatiewe proses te ondersteun. Sommige prosesse wat dikwels gebruik word is gebruikersnavorsing, sketse, vergelykende produknavorsing, maak van modelle, prototipering en toetsing. Nywerheidsontwerpers maak ook dikwels gebruik van rekenaargesteunde ontwerp en veral 3D-programmatuur soos 3D CAiD, Alias Studio Tools, Solid Edge, 3D Studio Max, Pro/Engineer, SensAble Freeform(R) Modeling Plus(tm) System, Rhinoceros, solidThinking en SolidWorks om konsepte te ontwikkel tot en met die vervaardigingsfase. Produkeienskappe wat deur die nywerheidsontwerper gespesifiseer word mag die vorm van die voorwerp, die plasing van besonderhede ten opsigte van mekaar, kleure, teksture, klanke en oorwegings wat verband hou met die gebruik van die produk (ergonomika) insluit. Verder kan die nywerheidsontwerper ook ander aspekte rakende die produksieproses spesifiseer soos materiaalkeuse en die manier waarop die produk aan die verbruiker by die verkoopspunt aangebied word. Die gebruik van nywerheidsontwerpers in 'n produkontwikkelingsproses kan lei tot verhoogde waarde deur die beter bruikbaarheid, laer produksiekoste en aantrekliker produkte. Baie klassieke nywerheidsontwerpe word as kunswerke in eie reg beskou net dieselfde mate as wat hulle as ingenieursprestasies beskou word: die iPod, Coke bottels en die Volkswagen Beetle is voorbeelde van sodanige produkte wat dikwels in die opsig aangehaal word. Nywerheidsontwerp fokus grootliks op tegniese konsepte, produkte en prosesse. Buiten die oorweging van estetika, bruikbaarheid en ergonomika behels dit ook die ingenieursontwerp van voorwerpe, nutswaarde asook gebruiksgemak, markplasing en ander oorwegings soos verleiding, sielkunde, begeerte en die gebruiker se gehegtheid aan die voorwerp. Hierdie waardes en verwante oorwegings waarop nywerheidsontwerp gegrond is kan wissel tussen verskillende leerskole en tussen praktisyns onderling. Produkontwerp en nywerheidsontwerp oorvleuel in die velde van gebruikerskoppelvlakontwerp, inligtingsontwerp en interaksie-ontwerp. Verskeie skole van nywerheidsontwerp en/of produkontwerp spesialiseer in een van hierdie aspekte en wissel van suiwer kunskolleges (produkstilering) tot gemengde programme met ingenieurswese en ontwerp en sluit soms verwante dissiplines in soos uitstallingsontwerp en binnenshuise versiering. 'n Begrip wat ook soms gebruik word om 'n produkontwerper/nywerheidsontwerper met tegniese vaardighede te beskryf is dié van nywerheidsontwerpsingenieur. Die ontwerper van die Cyclone-stofsuier, James Dyson kan byvoorbeeld as iemand beskryf wat in hierdie kategorie val. Regte op Nywerheidsontwerpe --------------------------- Die regte op nywerheidsontwerpe is intellektuele eiendomsregte wat die visuele ontwerp van voorwerpe wat nie suiwer nutswaarde het nie, beskerm. Nywerheidsontwerp bestaan uit die skep van 'n vorm, konfigurasie of samestelling van patroon of kleur of 'n kombinasie daarvan in driedimensionele vorm met 'n estetiese waarde. 'n Nywerheidsontwerp kan 'n twee- of driedimensionele patroon wees wat gebruik word om 'n produk, gebruiksware vir nywerhede of handwerk wees. Daar bestaan 'n prosedure waarop sodanige ontwerpe geregistreer kan word onder die voorwaardes van die Den Haag Ooreenkoms met betrekking tot Internasionale Databank van Nywerheidsontwerpe en word deur WIPO geadministreer. 'n Aansoeker kan 'n enkele internasionale aansoek by WIPO indien of by die nasionale kantoor in die land wat die verdrag onderteken het. Bronnelys --------- * Definisie van ontwerp Geargiveer 17 Maart 2007 op Wayback Machine – by die Internasionale Raad van Nywerheidsontwerpsverenigings se webwerf. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb11961425s (data) * GND: 4072788-9 * LCCN: sh85037199 * NDL: 00566177 \|	{ "title": "Nywerheidsontwerp", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 192, 4698, 0.04086845466155811 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 5611 }
Die blare van die Négrette-druif Négrette is 'n donker, rooiwyn druifsoort wat hoofsaaklik in suidwes-Frankryk in die streek tussen Albi en Toulouse verbou word. Die druifsoort word onder andere gebruik in die Côtes de Gascogne-streek. Dit kan ook gevind word in Haute-Garonne, Tarn-et-Garonne, Tarn, Vendée, Île de Ré, Gascogne en Kalifornië. Kenmerke -------- Die druif spruit vroeg in die jaar, en is geneig tot 'n effens te hoë suurinhoud. Die tipiese geure wat geassosieer word met die wyn is frambose en rooibessies. Afhangende van die streek en die verbouingsmetode lewer dit gladde, vrugtige wyne, soms eenvoudig en soms intens, donkerkleurig, ryk en pittig. Die wyn het 'n hoë tannieninhoud, wat beteken dat dit nie gewoonlik in eikehoutvate verouder word nie. Die druif is veral geskik vir die warm, droë klimaat van die Côtes de Gascogne-streek. In vogtiger klimate is dit veral sensitief vir botritis (Botryotinia fuckeliana, sinoniem: Botrytis cinerea). Wyn --- Die wyn wat van hierdie druifsoort gemaak word is veelsydig, aangesien dit goed verouder, maar ook as jong wyn gedrink kan word. In Kalifornië het die druifsoort tot 1997 bekend gestaan as Pinot St-George, toe die BATF ("Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives") bevind het dat dié naam nie meer gebruik mag word nie. In die Fiefs Vendeens van die Loire-vallei staan Négrette ook bekend as Ragoûtant. Die verbouing van die druif het afgeneem vanweë sy vatbaarheid vir die Uncinula necator (sinoniem, Erysiphe necator) swam en botritis. Sinonieme --------- Négrette staan ook bekend as: Bourgogne, Cahors, Cap de More, Chalosse noire, Couporel, Dégoûtant, Folle noire, Morelet, Morillon, Mourelet, Mourrelet, Négralet, Negraou, Négret, Négret de Gaillac, Négret du Tarn, Négrette de Fronton, Négrette de Longages, Négrette de Nice, Négrette de Rabastens, Négrette de Villaudric, Négrette de Villemur, Négrette Entière, Négrette Poujut, Negretto, Noirien, Petit Négret, Petite Négrette, Petit noir, Petit Noir de Charentes, Petit Noir de Fronton, Pinot Saint Georges, Pinot St. George, Ragoûtant, Saintongeais, Vesparo noir en Villemur.	{ "title": "Négrette", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 993, 2823, 0.3517534537725824 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2154 }
\| \| \| \| --- \| --- \| \| \| Hierdie artikel bevat nie ’n bronnelys nie, wat beteken dat die inhoud nie geverifieer kan word nie. Enige bevraagtekende inligting mag dus ook mettertyd verwyder word. Help Wikipedia deur betroubare bronne tot die artikel by te voeg. \| In hierdie polifiletiese stamboom is die blou en die rooi groep monofiletiese groepe, terwyl die groen groep parafileties is. ’n Takson word polifileties genoem as die laaste gemeenskaplike voorsaat van alle organismes in die takson nie self tot die takson behoort nie. ’n Hipotetiese takson, "gevleueldes" – wat sou kon bestaan uit voëls, vlermuise en insekte – sou polifileties gewees het as die gemeenskaplike voorsaat nie ook ’n "gevleuelde" was nie. Polifiletiese taksons verskil van monofiletiese taksons, waar die groep die gemeenskaplike voorsaat en al die afstammelinge daarvan insluit, en van parafiletiese taksons, waar die voorsaat wel tot die groep behoort, maar nie al die afstammelinge nie. Taksonomie en kladistiek ------------------------ In moderne taksonomie word daarna gestreef om waar moontlik slegs met monofiletiese taksons te werk. Die moontlikheid om die DNA van organismes te vergelyk, het die ontwikkeling van ’n nuwe klassifikasiestelsel versnel.	{ "title": "Polifileties", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 199, 1014, 0.19625246548323472 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1259 }
Die Polinesiese Driehoek is 'n geografiese streek van die Stille Oseaan met Hawaii (1), Nieu-Seeland (Aotearoa, 2) en Paaseiland (Rapa Nui, 3) by sy hoeke. In die middel is Tahiti (5), met Samoa (4) in die weste. Die Polinesiese Driehoek is 'n gebied in die Stille Oseaan met drie eilandgroepe as sy hoekpunte: Hawaii, Rapa Nui (Paaseiland) en Nieu-Seeland. Die gebied sluit die meeste Polinesiese eilande in behalwe Paaseiland, terwyl Nieu-Seeland net vanweë sy inheemse Polinesiese bevolking, die Maori's, by die driehoek ingereken word. In politieke opsig bestaan die eilande naas Nieu-Seeland uit drie onafhanklike state (Tonga, Samoa en Tuvalu) en nege oorsese gebiede wat oor verskillende grade van selfregering beskik. Die talle eilandbeskawings in die uitgestrekte driehoek maak almal deel uit van die Polinesiese taalgroep, wat volgens taalwetenskaplikes as deel van die Maleis-Polinesiese taalfamilie geklassifiseer word en sy oorsprong in die Proto-Austronesiese tale van Suidoos-Asië het wat 5 000 jaar gelede gepraat is. Naas hul tale deel die Polinesiërs ook 'n kulturele erfenis wat ou tradisies, kuns, godsdiens, sosiale strukture en wetenskappe insluit. Antropoloë neem aan dat alle moderne Polinesiese beskawings na 'n enkele proto-beskawing herlei kan word wat sowat 35 000 tot 40 000 jaar gelede deur Maleis-Polinesiese immigrante uit die huidige Indonesië in die Suidelike Stille Oseaan gevestig is. Die huidige beskawings het hul oorsprong in die Groot Polinesiese Volksverhuising in die eerste eeue na Christus, en die kolonisasie van die eilandgroepe van die Polinesiese Driehoek – 'n gebied wat volgens sy oppervlakte groter is as die vastelande van Noord- en Suid-Amerika – met kano's word as 'n buitengewone seevaartprestasie beskou. Die sewe Polinesiese hoofbeskawings is gevestig op: * Nieu-Seeland (Aotearoa in die moderne Māori-taal) * Hawaii * Paaseiland (Rapa Nui) * Marquesas (Te Fenua ‘Enata / Te Henua Kenana) * Samoa * Tahiti * Tonga Fidji het 'n Melanesiese beskawing wat nogtans beduidende Polinesiese invloede toon.	{ "title": "Polinesiese Driehoek", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 174, 1810, 0.09613259668508287 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2073 }
Boy George (1961-) is ’n Britse popsanger en liedjieskrywer wat in die vroeë 1980’s saam met die groep Culture Club sukses behaal het. Hy was bekend vir sy androgene voorkoms met 'n groot hoed, los klere en baie grimering wat hy gedra het. Onder sy treffers tel Do You Really Want to Hurt Me? en Karma Chameleon. Sy dwelmverslawing was byna noodlottig in 1986, waarna hy dit afgesweer het. Lewensloop ---------- George Alan O'Dowd is op 14 Junie 1961 in Eltham, Londen gebore. Hy het in 'n groot Ierse werkersklas-familie grootgeword. In die 1980's verwerf hy bekendheid as die hoofsanger van die musiekgroep Culture Club. Hy lewer sy grootste treffers saam met die groep, waaronder Do You Really Want to Hurt Me?, Time en Church Of The Poison Mind. Sy enkelspeler van 1983, Karma Chameleon, het die bes verkoopte snit in lande soos Engeland geword. Ná die aanvang van sy solo-loopbaan was hy vir 'n tyd die leier van die Jesus Loves You-groep, waarna hy sy sololoopbaan voortgesit het. Hy bring die meeste van sy album as solo-kunstenaar uit, met verskeie treffers, waarvan Everything I own uit 1987 die grootste was. Hy was ook 'n professionele platejoggie (DJ) en het 'n reeks gemengde musiek-albums uitgebring. Hy het ook saam met verskeie kunstenaars gewerk, insluitende Antony and the Johnsons, Faithless, Sash! en Erick Morillo. In 2009 het hy vier maande van 'n vyftien-maande vonnis vir die aanranding en gevangehouding van 'n manlike metgesel uitgedien. Sy eerste biografie, Take It Like a Man is deur Spencer Bright geskryf en in 1995 deur Harper Collins gepubliseer. Dit was 'n topverkoper in die Verenigde Koninkryk gewees. Sy tweede biografie, Straight is deur Paul Gorman geskryf en in 2005 deur Century gepubliseer. Diskografie ----------- Boy George in 2013 ### Albums Geen kompilasie-albums is in die lys ingesluit nie. * Sold (1987) * Tense Nervous Headache (1988, nie in die VSA.) * Boyfriend (1989, nie in die VSA) * The Martyr Mantras (as Jesus Loves You) (1990) * Cheapness and Beauty (1995) * The Unrecoupable One Man Bandit (1998) * U Can Never B2 Straight (2002) * Yum Yum (as The Twin) (2004) * Ordinary Alien (2010) * This Is What I Do (2013) ### Enkelspelers Slegs enkelspelers wat onder die naam Boy George uitgebring is en relatief gemaklik verkrygbaar is word hier gelys. * Everything I Own (1987) * Keep Me in Mind (1987) * Sold (1987) * To Be Reborn (1987) * Live My Life (1987) * No Clause 28 (1988) * Don't Cry (1988) * Don't Take My Mind on a Trip (1989) * You Found Another Guy (1989) * The Crying Game (1992) * Sweet Toxic Love (1992) * Funtime (1995) * Il Adore (1995) * Same Thing in Reverse (1995) * Yes We Can (2008) * Somebody to Love Me (2011) * King Of Everything (2013)	{ "title": "Boy George", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1481, 3130, 0.4731629392971246 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar"},"params":{"naam":{"wt":"Boy George"},"beeld":{"wt":"Boygeorge pacha brasil ariadne.JPG"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"dwarsformaat":{"wt":""},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"beeldonderskrif":{"wt":"Boy George"},"agtergrondkleur":{"wt":"Solo"},"geboortenaam":{"wt":"George Alan O'Dowd"},"alias":{"wt":""},"geboortedatum":{"wt":"{{GDEO\|1961\|6\|14}}"},"geboorteplek":{"wt":"Eltham, [[Londen]]"},"oorsprong":{"wt":""},"sterfdatum":{"wt":""},"sterfplek":{"wt":""},"genre":{"wt":"Popmusiek"},"beroep":{"wt":"Sanger"},"instrument":{"wt":"Stem"},"jare_aktief":{"wt":"1978-hede"},"etiket":{"wt":""},"assosiasies":{"wt":""},"webwerf":{"wt":"[http://www.boygeorgeuk.com/ boygeorgeuk.com]"},"huidige_lede":{"wt":""},"gewese_lede":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwBA\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Solo\" style=\"display:inline;\">Boy George</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\"><img data-file-height=\"962\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"724\" decoding=\"async\" height=\"332\" resource=\"./Lêer:Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/250px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/375px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/500px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG 2x\" width=\"250\"/></a></span><div>Boy George</div></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #b0c4de\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">George Alan O'Dowd</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td>14 Junie 1961<span style=\"display:none\"> (<span class=\"bday\">1961-06-14</span>)</span><span class=\"noprint\"> (61<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>jaar<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>oud) </span><br/>Eltham, <a href=\"./Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Londen\">Londen</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Popmusiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Sanger</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Stem</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Jare aktief</span></th><td>1978-hede</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.boygeorgeuk.com/\" rel=\"mw:ExtLink\">boygeorgeuk.com</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2829 }
Matthys Michael Louw (1906 - 1988) was 'n Springbokrugbyspeler. Rugbyfamilie ------------ Boy is gebore in die Wellington distrik, een van veertien kinders waarvan tien seuns was. Hy was in 'n rugbyfamilie gebore: hy en sy broer Fanie en sy oom Japie het vir Suid-Afrika gespeel. Sy neef Cyril en broers Elinor en Japie speel vir Transvaal terwyl sy ander broers, Jan, en P.K. vir die Westelike provinsie gespeel het. Rugbyloopbaan ------------- Toe hy agtien was speel hy vir Paarl Boys High se eerste span en ook vir die Westelike Provinsie. Hy was 22 jaar oud toe hy Suid-Afrika vir die eerste keer verteenwoordig het in 1928 - teen die All Blacks. Op die 1931/32 toer na die Britse Eilande speel hy in negentien van die ses-en-twintig wedstryde. In 1933 speel hy teen die Wallabies in Suid-Afrika en in 1937 weer teen hulle en die All-Blacks in Australasië. Tragies is sy broer, Fanie, dood na 'n wedstryd vir Westelike Provinsie teen Transvaal in 1940 weens hartprobleme. Nadat hy uitgetree het as rugbyspeler word hy 'n skeidsregter maar weens 'n kniebesering moet hy ook daarmee ophou. Hy word betrokke by afrigting en was afrigter van die Springbokke in 1960 en 1965. Daarna was hy betrokke by Westelike Provinsie as keurder en bestuurder. Boy was 'n bestuurder vir Standard Bank. Hy sterf op 3 Mei 1988 in Belville. Bron ---- * 30 Super Springboks. Paul Dobson. 1995. ISBN 0-7981-3411-9	{ "title": "Boy Louw", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 580, 1674, 0.34647550776583036 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" style=\"width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em\">\n<tbody><tr><td colspan=\"4\">\n<table cellpadding=\"1\" cellspacing=\"0\" style=\"text-align: center;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr style=\"background-color:#336699;\">\n<td style=\"vertical-align:middle;text-align:center; font-size: 150%; padding-left:45px; width:80%; color:#FFFFFF;\" width=\"90%\">Boy Louw</td>\n<td width=\"10%\"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Portaal:Sport\" title=\"Portaal:Sport\"><img alt=\"Sportportaal\" data-file-height=\"300\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"300\" decoding=\"async\" height=\"45\" resource=\"./Lêer:Rugby_union_pictogram_white.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/45px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/68px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/90px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png 2x\" width=\"45\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Volle naam</span></th>\n<td colspan=\"3\">Matthys Michael Louw</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Bynaam</span></th>\n<td colspan=\"3\">Die Meester</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortedatum</span></th>\n<td colspan=\"3\">21 Februarie 1906</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Geboorteplek</span></th>\n<td colspan=\"3\"><a href=\"./Wellington,_Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wellington, Wes-Kaap\">Wellington</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Sterftedatum</span></th>\n<td colspan=\"3\">3 Mei 1988 (op 82)</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Sterfteplek</span></th>\n<td colspan=\"3\"><a href=\"./Bellville\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bellville\">Bellville</a>, Suid-Afrika</td></tr>\n<tr>\n<th>Lengte</th>\n<td colspan=\"3\">1.85 m</td></tr>\n<tr>\n<th>Massa</th>\n<td colspan=\"3\">97.6 kg</td></tr>\n<tr>\n<th>Skool</th>\n<td colspan=\"3\">Wellington Boys High, Paarl Boys High.</td></tr>\n<tr>\n<th>Beroep</th>\n<td colspan=\"3\">Bestuurder, Standard Bank</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #b0c4de; text-align: center\">Rugbyloopbaan</th></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #D3D3D3; text-align: center\">Loopbaan as speler</th></tr>\n<tr>\n<th>Posisie(s)</th>\n<td colspan=\"3\">Stut, haker, flank, agsteman</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Amateurspanne</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Klub / span</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td></td>\n<td><a href=\"./Caledon\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Caledon\">Caledon</a>, <a href=\"./Paarl\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Paarl\">Paarl</a>, Gardens</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Provinsiale- / Staatspanne</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Klub / span</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td></td>\n<td>Westelike Provinsie</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Nasionale span(ne)</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Land</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td>1928-1937</td>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa_(1928-1994).svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa_(1928-1994).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/22px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/33px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/44px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrika_nasionale_rugbyspan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika nasionale rugbyspan\">Suid-Afrika</a></td>\n<td style=\"text-align: right\">18</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1411 }
'n Polisieklaringsertifikaat of gedragsertifikaat is 'n amptelike dokument wat uitgereik word as 'n resultaat van 'n agtergrondondersoek deur die polisie of 'n ander staatsorgaan van 'n staat ten einde enige kriminele rekords wat die aansoeker mag hê na te gaan. Kriminele rekords mag inhegtenisnames, skuldigbevindings, en moontlik kriminele verrigtinge insluit. 'n Polisie klaringsertifikaat staan ook as 'n goeie burger sertifikaat (Hongkong), nasionale polisiegeskiedenisondersoek/navraag (in Australië) of as 'n judisiële rekorduittreksel bekend. Omrede die proses dikwels omslagtig is het die SAPD in Suid-Afrika 'n nuwe proses bekend gestel om die dokument te verkry. Aansoekers moet vingerafdrukke en sekere persoonlike inligting voorsien ten einde 'n kriminele rekordnavraag te kan doen, en die polisie of ander staatsorgaan kan 'n fooi daarvoor vra. Doel van die dokument --------------------- 'n Polisiesertifikaat mag aangevra word indien die aansoeker: * aansoek doen om 'n pos wat klaring vereis; * van voorneme is om te immigreer of 'n visum te verkry; en * moet voldoen aan 'n betrokke werkgewer se versoek. Omvang ------ Afhangende van die reg van 'n betrokke land, mag aansoekers versoek word om polisiesertifikate te voorsien van lande waar hulle langer gewoon het as wat regtens toegelaat word. * Australië: Vir burgerskapaansoeke: lande waar aansoekers vir drie maande of meer woonagtig was indien die aansoeker vir meer as 12 (twaalf) maande buite Australië se grense was sedert verkryging van permanente woonregte; vir visumaansoeke: lande waar aansoekers vir 12 (twaalf) maande of meer gewoon het. * Kanada: Lande waar aansoekers vir 6 (ses) maande of meer gewoon het. * Ecuador: Lande waar aansoekers hoofsaaklik gewoon het gedurende die afgelope 5 jaar. * Nieu-Seeland: Lande waar aansoekers vir 12 (twaalf) maande of meer gewoon het. * Verenigde State: Lande waar aansoekers vir 6 (ses) maande of meer gewoon het. Geldigheidsduur --------------- 'n Polisiesertifikaat mag of mag nie 'n tydperk van geldigheid op die sertifikaat aangebring hê nie, en kriteria vir die erkenning van die geldigheid daarvan verskil wyd. In Suid-Afrika byvoorbeeld word daar vir aansoeke om nasionale registrasiesertifikate vir die distribusie van drank vereis dat die sertifikaat nie ouer as drie maande vanaf uitreiking daarvan moet wees nie.Die kriteria wat verskillende lande gebruik ten einde die geldigheid van die sertifikate vas te stel is egter dikwels onafhanklik van enige datums of tydperke van geldigheid wat op die sertifikate self aangebring is. Australië erken byvoorbeeld die geldigheid van polisiesertifikate vir 'n tydperk van 12 maande vanaf uitreiking daarvan, wat betref beide visum- en burgerskapaansoeke, onafhanklik van enige datum van geldigheid wat op die sertifikate aangebring is. Ecuador, in teenstelling hiermee, erken slegs polisiesertifikate (vanaf 2 Maart 2012) wat uitgereik is in die voorafgaande 3 maande voor die datum wat die sertifikate voortgebring of aangebied word (bv. vir 'n visum aansoek), weereens onafhanklik van enige datums of geldigheidstydperke wat eksplisiet vervat is of aangebring is op die sertifikate. Soos in baie lande, word die kriteria vir die geldigheids-periodes van polisiesertifikate nie voorgeskryf of vooropgestel in wetgewing nie, soos byvoorbeeld Suid-Afrika. In Australië, byvoorbeeld, is die benadering eenvoudig aangeneem deur Australie se Departement van Immigrasie en Burgerskap ten einde konsekwentheid oor verskeie jurisdiksies te verseker. In Ecuador, in teenstelling, is die benadering aangeneem deur die Departement van Binnelandse Sake. Notas ----- \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| Klik vir info oor hierdie sjabloon. \|	{ "title": "Polisieklarings", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1615, 4045, 0.3992583436341162 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3833 }
André Groenewald (\13 September 1922, Morreesburg - ) is ’n Afrikaanse skrywer van hoofsaaklik ontspanningslektuur. Sy boeke word hoofsaaklik onder die naam André Groenewald gepubliseer, hoewel sommige ook gepubliseer word as J.A. Groenewald.* Lewe en werk. ------------- Johan Andries (André) Groenewald is op 13 September 1922 op Moorreesburg in die Swartland gebore. Hy matrikuleer in 1940 aan die Hoërskool Dirkie Uys op Moorreesburg waar hy die Dux-leerling is en studeer daarna verder aan die Universiteit van Stellenbosch. Hierna volg hy ’n loopbaan in die joernalistiek en is lid van die redaksie van Die Burger, subredakteur van Die Natalse Afrikaner in Pietermaritzburg en redakteur van Kern. Dan is hy betrokke by die reklamewese en is onder andere verantwoordelik vir die bekende slagspreuk vir Lexington sigarette, "after action, satisfaction". In die jare voor sy aftrede in 1984 is hy lid van Sanlam se skakelspan in Bellville. Hy is eers getroud met die kinderboekskryfster Dorothea Rossouw en daarna met Valerie Cowley en hy het vyf kinders, waarvan vier by sy tweede vrou. Sy seun Johan is op 25-jarige ouderdom in ’n ongeluk oorlede. Ná sy aftrede vestig hy hom op Langebaan en hier word hy in 1987 en weer in 1991 verkies as burgemeester. Wanneer sy vrou ’n beroerte-aanval kry, word sy in Huis Aristea in Durbanville opgeneem, waar sy in 1997 oorlede is. Skryfwerk --------- Ten spyte van die feit dat hy hoofsaaklik skrywer is van populêre romans, bring hy tog in baie opsigte vernuwing in die letterkunde. Die streng klassifikasie en onderskeid wat in hierdie jare en vir baie lank daarna steeds tussen "letterkunde" en ontspanningslektuur gemaak word (asof laasgenoemde noodwendig minderwaardig moet wees) veroorsaak dat sy werk grotendeels onopgemerk bly. Dit is slegs na die verskyning in die negentigerjare van sy Insident van stilte, wat oorwegend positief ontvang word, wat daar ’n mate van amptelike erkenning kom vir sy vroeëre werk en kort besprekings van Die blond god en Mens dan as ’n laat regstelling deur Kannemeyer in sy omvattende literatuurgeskiedenis ingesluit word. Oor die algemeen is hy egter ’n slagoffer van die kanoniseringsmetode van die Afrikaanse letterkunde van sy tyd, wat ’n kunsmatige lyn tussen letterkunde en ontspanningsleesstof getrek het wat boeke wat as laasgenoemde gekarakteriseer is, toegang tot die eksklusiewe letterkunde-klub geweier is. In Die blond god (1945), wat hy self uitgee, bundel hy gedigte, sketse en essays. Die gedigte is nie noemenswaardig nie en hy spits hom hierna uitsluitlik op die prosa toe. Die essays gee blyke van iemand wat die vreemde en die moderne ondersoek en sluit byvoorbeeld in vertalings uit die Duits van Theodore Dreiser, ’n beoordeling van die Chinese skrywer Lin Yutang, ’n oorsig oor neigings in die Duitse Ekspressionisme, ’n refleksie oor tradisie en vernuwing en waardering vir die sensuele en instinktiewe in die letterkunde. Die aard van hierdie essays beweeg telkens buite die konserwatiewe maar algemeen aanvaarde oortuigings van sy tyd, al is die formulering en deurdink van konsepte nie altyd op peil nie. Daar is ook ’n Weskus-storie oor ’n verleidelike vrou wat met haar kurwes in die baai rondgedwaal het en die skippers en vissermanne só uitgelok het. Mens (1945) verwek met die verskyning daarvan groot opspraak vir die gewaagde (vir die tyd) beskrywings van ’n naakte vrou en suggestie van seks. Dit word selfs beskryf as die eerste pornografiese roman in Afrikaans, terwyl daar opgemerk word dat die seksuele handeling hierin met ’n vrymoedigheid en realisme beskryf word wat in Suid-Afrika toentertyd ’n opspraakwekkende nuwigheid was. Van eksplisiete seks is daar egter geen sprake nie. In ’n artikel in Vandag in 1945 deur Castor en Pollux word die roman selfs ontleed vanuit ’n Freudiaanse invalshoek, wat volgens die letterkundige Philip John dit waarskynlik die eerste Afrikaanse boek maak wat ’n psigoanalitiese lesing ontlok het. In die betrokke artikel word die roman afgemaak as die produk van ’n onvolwasse psige, terwyl dit waarskynlik eerder ’n vroeë rebellie is teen die heersende morele gesag, wat eers in die werk van die Sestigers algemene erkenning ontvang. Weskus-episode (1953) kry ’n gemengde ontvangs by verskyning, maar gaan eintlik grotendeels onopgemerk verby. In 1992 verskyn Insident van stilte, ’n verhaal met die Weskus as agtergrond en gebaseer op ’n ware verhaal Die hoofkarakter (James Farantino) knoop man-alleen ’n onmoontlik gewaande geveg teen die see aan, want as hy suksesvol is sal hy met die meisie van sy drome (Mollie Theart) kan trou. Die boek vang die gees en atmosfeer van die Weskus en sy mense in die laat dertigerjare uitstekend vas. Die krag van die boek lê in die skrywer se intieme kennis van dié kontrei en sy mense, hul vaartuie en verlede, maar veral hul ideale en beginsels. Insident van stilte word positief ontvang deur die hoofstroomkritiek, ook deur Kannemeyer, wat meen dat dié roman wys hoeveel Groenewald as skrywer oor die jare gegroei het. Hierdie positiewe waardering neem egter nie kennis daarvan dat Insident van stilte in wese ’n herskrywing is van Weskus-episode nie. Die intrige is dieselfde, maar die karakters se name is verander en meer streek spesifieke dialoog is bygevoeg. Groenewald skryf verskeie boekklubromans in die vyftiger- en sestigerjare, waarin hy veral fokus op speurverhale en spanning. Die duiwel kies kortpad (1948) is een van die eerste Afrikaanse romans waarin dagga as probleem onder wit mense aandag kry, met die karakter Pieter Robinson wat ernstig daaraan verslaaf is. Groenewald maak hier gebruik van ’n vroulike verteller, Trudie Retsler, wat ongewoon is in die tekste van ander manlike skrywers van sy tyd. Ek haal die voorblad (1951) is ’n redelik konvensionele speurroman, wat egter van hierdie genre onderskei word deurdat die ek-verteller, André Groenewald, dieselfde naam as die skrywer van die roman het. So word die werklikheidsillusie van die verhaal aanmerklik verhoog en verdien hierdie stylgreep eers meer as tien jaar later algemene ondersoek en erkenning, veral na aanleiding van die verskyning daarvan in ernstige letterkunde met Breyten Breytenbach se digbundel Die ysterkoei moet sweet. Die hoofkarakter is ’n hardgebakte en siniese joernalis, wat werklikheidsgetrou na die wêreld rondom hom kyk en dit as sodanig weergee, ook in sy dialoog en taalgebruik – ’n verdere onderskeiding van soortgelyke romans van sy tyd. Die digter en die swart sirkel (1951) behandel ’n liefdesdriehoek wat tragies eindig, waarin die grafiese beskrywing van die hoofkarakter se lyk na sy selfmoord nuut was in die Afrikaanse letterkunde. Hierdie graad van werklikheidsbeskrywing het in Afrikaans eers baie later algemeen geword en in die tyd was dit die algemene gebruik om enigiets skokkend bloot te suggereer. Ons die onvolmaaktes (1952) het ’n verhouding oor kultuurgrense as onderwerp. Moira Kaplan is ’n Afrikaanse Jodin wat ervaar hoeveel vooroordeel daar in die Afrikaner-gemeenskap jeens die Joodse kultuur is. Sy trou met die Afrikaner, Nico van der Merwe, maar die huwelik misluk weens hierdie vooroordeel. Die beskrywing van die vooroordeel is openlik en direk, ongewoon in populêre letterkunde van sy tyd, wat in die algemeen gerig is op ontvlugting van die werklikheid, eerder as konfrontasie daarmee. Sy hantering en beskrywing van seks is weereens baie meer eksplisiet as wat gangbaar was vir sy tyd. In Deurmekaar met ’n rooikop (1953) raak die verteller van die verhaal, ’n koerantman, verlief op ’n rooikopvrou wat van moord verdink word. Uit die nag (1960) is ’n sielkundige spanningsriller. Op die verlowingspartytjie van Willem Lingeman met Alta het Ben Delport vir die eerste keer uit die bloute sy verskyning gemaak. Ben rokkel vir Alta af en Willem se geestelike ewewig word verstoor. In sy onderbewussyn voel hy net dat Ben Delport gedood moet word en dit word ’n obsessie by hom. Die skrywer neem die leser op ’n spannende reis deur Lingeman se psige en sy gewaande ervarings. Terwyl hy vlug vir die gereg ervaar hy in Woodstock en die Bo-Kaap eerstehands die donkerder sosiale dimensies van die Kaapse Skiereiland en word gekonfronteer met eendsterte, dronkaards, prostitute en ander verlooptes. Die atmosfeer in hierdie gedeelte van die roman is deurdrenk met angs, wat die roman een van die eerstes in Afrikaans is wat gebruikmaak van ’n eksistensialistiese wêreldbeeld. Drie van sy romans Die vrou in Seepunt (1961), Die nadraai (1962) en Maniak in my lewe (1964), put inspirasie uit Hollywood se film noir met ’n siniese privaatspeurder as hoofkarakter, ’n femme fatale en uiters bose booswigte, geskets teen ’n nagtelike stadsagtergrond, naamlik Kaapstad. In Maniak in my lewe stel die skatryk mev. Madeleine Wilton-Olivier die skrywer-speurder Nico Dawidz aan om haar kleindogter Lynette Hanneman te soek. Wanneer haar neef met ’n mes vermoor word, staak sy die soektog, selfs al het Nico reeds iemand gekry wat sê dat sy Lynette is. Verskeie moorde word gepleeg en baie mense is verdagtes, soos prokureur Mentor en die tuinier, Adam Johansen. Die grootste vraag is egter wat die motief vir hierdie moorde kan wees. Die skat van die Oenahabs (1966) het die speurverhaalskrywer Hannes Hamman as held. Hierdie skrywer weet ook hoe om sy hande te gebruik, selfs wanneer daar nie ’n rewolwer in is nie. Die taak van Anna Munnik (1968) se hoofkarakter is Alma Kroonman. Sy word daarvan verdink dat sy uiters wrede misdade gepleeg het en dat sy in kranksinnigheid van tyd tot tyd toeslaan op diegene wat sy die liefste het. Anna Munnik kan dit nie glo nie en poog om die teendeel te bewys, wat haar taak van die titel is. Die man wat aan migraine gely het (1987) word uitgegee in die spanningsreeks van Klub707. Die Langebaan-moorde (1988) is ook ’n spanningsverhaal wat in die Klub 707-reeks uitgegee word. Amos Valotti is die aartsvader van die Weskus se Afrikaanssprekende "Klein Italië". Met net standerd ses agter sy naam bou hy sy visbedryfmaatskappye uit tot ’n groot sakeryk. Hy nader die skakelkonsultante Landman en Kotze om hul dienste, maar Salomina Landman is nie voorbereid op die wreedheid waarmee sy nou te doene kry nie. Haar eerste besoek aan die Valotti-landgoed val saam met die moord op die Valotti-patriarg en bring haar midde-in ’n familie-intrige waarin slinkse toespelings, outosuggestie en waarskynlike kranksinnigheid hoogty vier.Hy lewer ook werk van feitelike aard. Rand, sent, vrou behandel die reklamewese en die aard daarvan. Die agtergrond en geskiedenis van die dorp Langebaan is ’n eie publikasie gefinansier deur die sakekamer van Langebaan en verskyn onder die titel Blomme en bloed. As vertaler is hy verantwoordelik vir die omsit van Benjamin Elkin se jeugverhaal Wouter en die wagte, geïllustreer deur James Daugherty. Publikasies ----------- Werke uit sy pen suit in: \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1945 \| Die blond god \| \| \| Mens \| \| 1948 \| Die duiwel kies kortpad \| \| 1951 \| Die digter en die swart sirkel \| \| \| Ek haal die voorblad \| \| 1952 \| Ons, die onvolmaaktes \| \| 1953 \| Deurmekaar met ’n rooikop \| \| \| Weskus-episode \| \| 1954 \| Man met ’n wrok \| \| 1955 \| Moord in Jantzenburg \| \| 1960 \| Uit die nag \| \| 1961 \| Die vrou in Seepunt \| \| 1962 \| Die nadraai \| \| 1964 \| Maniak in my lewe \| \| \| Moord is in die mode \| \| 1965 \| Rand, sent, vrou \| \| 1966 \| Die skat van die Oenahabs \| \| 1968 \| Die taak van Anna Munnik \| \| 1985 \| Nectarinia \| \| 1986 \| Erfgeld is sterfgeld \| \| \| Moord woord vir woord \| \| \| Scenario vir waansin \| \| 1987 \| Die man wat aan migraine gely het \| \| 1988 \| Die Langebaan-moorde \| \| 1989 \| Operasie Oenahab \| \| 1992 \| Insident van stilte \| \| 1997 \| Blomme en bloed: die verhaal van Langebaan \| \| \| Vertaling \| \| 1972 \| Wouter en die wagte – Benjamin Elkin \| Bronnelys --------- ### Boeke * Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. Ontsyferde stene. Inset-Uitgewers Stellenbosch Eerste uitgawe Eerste druk 1996 * Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 ### Tydskrifte en koerante * Anoniem. Burgemeester skryf ná jare weer boek. Die Burger, 18 Junie 1992 * Kannemeyer, J.C. Groenewald van toe en nou is selfde mens. Beeld, 19 Julie 1995 ### Ongepubliseerde dokumente * Groenewald, André. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein	{ "title": "André Groenewald", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1617, 10839, 0.14918350401328537 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 12745 }
André Fourie (gebore op 15 Maart 1944 in Pretoria) is 'n afgetrede Suid-Afrikaanse politikus, agtereenvolgens lid van die Verenigde Party, Nasionale Party, Nuwe Nasionale Party en die Vryheidsfront Plus. Fourie was 'n lid van die Volksraad vir Turffontein (van 1971 tot 1974, en weer van 1981 tot 1994), daarna van die Nasionale Vergadering van die Parlement (1994-1999), en was minister van streke en grondsake in die Kabinet van F.W. de Klerk. Laastens was hy 'n munisipale raadslid (VF+) van die stad Kaapstad van Maart 2009 tot Augustus 2016. Biografie --------- André Fourie begin sy nasionale politieke loopbaan in 1971 as LP vir Turffontein (distrik Johannesburg) onder die vlag van die Verenigde Party voordat hy in die Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1974 deur Marais Steyn verslaan is. Nadat hy tydelik uit die politiek getree het, is hy in 1981 herkies, hierdie keer onder die kleure van die Nasionale Party. André Fourie word later die leier van die Nasionale Party en daarna van die Nuwe Nasionale Party (NNP) van Noord-Transvaal. In 1999 was hy die topkandidaat van die NNP in sy provinsie, maar hy is nie verkies nie, en onttrek uit die politieke lewe. Hy het lojaal gebly aan die NNP totdat die ontbinding daarvan in 2004 deur Marthinus van Schalkwyk aangekondig is, wat hy teëgestaan het. Fourie weier toe om by die African National Congress aan te sluit en nadat hy dit selfs oorweeg het om 'n nuwe hersaamgestelde Nasionale Party te lei, het hy hom by die Vryheidsfront Plus aangesluit. In Maart 2009 volg André Fourie Dirk Smit op as die enigste verkose lid van die Vryheidsfront Plus in die Kaapstadse stadsraad waar hy 'n lid was van die munisipale meerderheidsregering onder leiding van Helen Zille.	{ "title": "André Fourie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 53, 1503, 0.03526280771789754 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1742 }
"Plaaslike Superswerm" stuur jou aan na dié artikel. Vir die superswerm wat in 2014 ontdek is en waarvolgens Virgo net deel van ’n groter superswerm is, sien Laniakea-superswerm. In die Plaaslike Superswerm: Die afstand van ’n paar groepe en swerms van die Plaaslike Groep af. Die Virgo-superswerm of Plaaslike Superswerm (afgekort as PS) is die onreëlmatige superswerm wat die Virgo-sterrestelselswerm en die Plaaslike Groep bevat. Laasgenoemde bevat weer die Melkweg, waarin die Aarde lê, asook die Andromeda-sterrestelsel. Minstens 100 sterrestelselswerms lê in die Virgo-superswerm se gebied met ’n deursnee van 33 miljoen parsek (110 miljoen ligjare). Dit is een van die miljoene superswerms in die waarneembare heelal. Volgens ’n studie in September 2014 is die Virgo-superswerm net deel van ’n groter swerm, die Laniakea-superswerm, wat die Groot Aantrekker in sy middel huisves. Agtergrond ---------- Reeds met die eerste groep newels wat in 1863 deur William en John Herschel gepubliseer is, was dit duidelik dat daar ’n merkbare oorvloed van newelvelde in die sterrebeeld Maagd is. In die 1950's het die Frans-Amerikaanse sterrekundige Gérard Henri de Vaucouleurs voorgestel dat hierdie oorvloed ’n grootskaalse sterrestelselagtige struktuur verteenwoordig; hy het dit in 1953 die "Plaaslike Supergalaktika" genoem en dié term in 1958 verander na "Plaaslike Superswerm" (PS). Die debat oor of die PS wel ’n struktuur is en of dit ’n toevallige oplyning van sterrestelsels is, het in die 1960's en '70's voortgeduur. Die kwessie is opgelos met die rooiverskuiwing-opmetings van die laat 1970's en vroeë 1980's, wat ’n plat konsentrasie van sterrestelsels getoon het. Struktuur --------- In ’n omvattende dokument het R. Brent Tully in 1982 die resultate van sy navorsing oor die basiese struktuur van die PS gepubliseer. Die superswerm bestaan uit twee dele: ’n plat skyf wat twee derdes van die superswerm se liggewende sterrestelsels bevat, en ’n rofweg bolvormige halo of ring wat die oorblywende derde bevat. Die skyf self het ’n dun (~1 miljoen parsek) ellipsvorm met ’n verhouding tussen die lang en die kort as van minstens 6:1, en moontlik tot 9:1. Danksy data wat in Junie 2003 bekendgemaak is ná ’n vyfjaarstudie was sterrekundiges in staat om die PS met ander superswerms te vergelyk. Die PS is ’n redelike klein en arm (m.a.w. sonder ’n hoëdigtheidskern) superswerm. Dit het een ryk sterrestelselswerm in die middel wat omring is deur filamente van sterrestelsels en arm groepe. Die Plaaslike Groep is aan die buitewyke van die PS geleë in ’n klein filament wat van die Fornax-swerm tot die Virgo-swerm strek. Die Virgo-superswerm se volume is min of meer 7 000 keer dié van die Plaaslike Groep en 100 miljard keer dié van die Melkweg. Dinamika -------- Sedert die laat 1980's is dit duidelik dat nie net die Plaaslike Groep nie, maar alle materie tot op ’n afstand van 50 miljoen parsek, teen 600 km/s beweeg in die rigting van die Norma-sterrestelselswerm (Abell 3627) – ook bekend as die Groot Aantrekker as gevolg van dié tot dusver onverklaarbare verskynsel. Diagram ------- ’n Diagram van die Aarde se ligging in die waarneembare heelal. (Klik hier vir ’n kleiner weergawe.) Sien ook -------- * Plaaslike Groep * Melkweg	{ "title": "Virgo-superswerm", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2005, 4729, 0.42397969972510047 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3306 }
André-Marie Ampère (20 Januarie 1775 - 10 Junie 1836) was 'n Franse fisikus en word algemeen beskou as een van die hoofontdekkers van elektromagnetisme. Die eenheid van elektriese stroomsterkte, die ampère, en die wet van Ampère is na hom vernoem. Vroeë dae --------- Ampère is gebore in Lyon (Frankryk), naby sy vader se landhuis in Poleymieux-au-Mont-d'Or. As 'n jong kind het hy reeds 'n liefde ontwikkel vir kennis, en dit word gesê dat hy groot wiskundige bewerkings gemaak het met klein spoelklippe voor hy nog enige syfers geken het. Sy vader het hom Latyn begin leer, maar daarmee gestaak nadat hy Ampère se groter talente vir wiskundige studies ontdek het. Die jong Ampère het tog gou weer begin Latyn leer wat hom in staat gestel het om die werk van Euler en Bernoulli te bemeester. In 1796 het hy Julie Carron ontmoet en 'n verbintenis het tussen hulle ontstaan. Hulle is in 1799 getroud. Vanaf om en by 1796 het Ampère privaatlesse by Lyon in wiskunde, chemie en tale aangebied; en in 1801 het hy verhuis na Bourg-en-Bresse, as professor van fisika en chemie en los sy vrou en seun (Jean Jacques Ampère) agter in Lyon. Sy is oorlede in 1804 en hy het nooit herstel van haar dood nie. Hy is in dieselfde jaar aangewys as professor van wiskunde by 'n hoërskool in Lyon. Bydrae tot fisika en ander studies ---------------------------------- Ampère se roem lê hoofsaaklik in sy bydrae tot die wetenskap met die verhoudings tussen wetenskap en elektromagnetisme, of, soos hy dit genoem het, elektrodinamika. Op 11 September 1820 hoor hy van H. C. Ørsted se ontdekking dat 'n voltaïse 'n reaksie op 'n magnetiese naald veroorsaak. Slegs 'n week later op 18 September lê hy 'n voorstel voor wat 'n veel meer volledige verklaring gee aan hierdie buitengewone gebeurtenis. Sien ook -------- * SI-eenhede vernoem na mense \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BIBSYS: 90600955 * BNC: 000163554 * BNE: XX1193285 * BNF: cb12050947m (data) * CANTIC: a10040055 * CiNii: DA01728062 * GND: 118645048 * ISNI: 0000 0001 1058 9312 * LCCN: n85803043 * LNB: 000204613 * The Léonore id LH//32/1 is not valid. * NKC: ola2002113871 * NLG: 156467 * NLI: 000009945 * NLP: A18022236 * NTA: 069843074 * RERO: 02-A006036166 * RKD: 110491 * SELIBR: 300446 * SNAC: w62n53gd * SUDOC: 028694171 * VIAF: 41858701 * WorldCat Identities: lccn-n85803043 \|	{ "title": "André-Marie Ampère", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 638, 2090, 0.30526315789473685 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Ampere Andre 1825.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"<!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère in 1825\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[20 Januarie]] [[1775]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Lyon]], [[Frankryk]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1775\|1\|20\|1836\|6\|10}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Marseille]], [[Frankryk]]\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Frankryk}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"[[Fisika]]\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"[[École polytechnique]]\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"Wet van Ampère, Ampère se kragwet\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère signature.svg\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>André-Marie Ampère</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Ampere_Andre_1825.jpg\"><img data-file-height=\"666\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"493\" decoding=\"async\" height=\"357\" resource=\"./Lêer:Ampere_Andre_1825.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg/264px-Ampere_Andre_1825.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg/396px-Ampere_Andre_1825.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">André-Marie Ampère in 1825</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><a href=\"./20_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"20 Januarie\">20 Januarie</a> <a href=\"./1775\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1775\">1775</a><br/><a href=\"./Lyon\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lyon\">Lyon</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>10 Junie 1836 (op 61)<br/><a href=\"./Marseille\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Marseille\">Marseille</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Frankryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" title=\"Vlag van Frankryk\"><img alt=\"Vlag van Frankryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td><a href=\"./Fisika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fisika\">Fisika</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Instelling(s)</th>\n<td><a href=\"./École_polytechnique\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"École polytechnique\">École polytechnique</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Wet van Ampère, Ampère se kragwet</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Handtekening</th>\n<td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:André-Marie_Ampère_signature.svg\"><img data-file-height=\"81\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"585\" decoding=\"async\" height=\"19\" resource=\"./Lêer:André-Marie_Ampère_signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/140px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/210px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/280px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png 2x\" width=\"140\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2382 }
André Cluytens, 1965 André Cluytens (Franse uitspraak: ɑ̃ːdʁe klɥitɑ̃s, Nederlandse uitspraak: ɑn'dreː 'klœ.ytəns; gebore Augustin Zulma Alphonse Cluytens; 26 Maart 1905 – 3 Junie 1967) was 'n Belgies-gebore Franse dirigent wat aktief was in konsertsale, operahuise en opname-ateljees. Sy repertorium het uit die Weense klassieke werke, die werk van Franse komponiste, en werke uit die 20ste eeu bestaan. Alhoewel hy 'n groot deel van sy loopbaan in Frankryk spandeer het, het hy in 1955 die eerste Franse dirigent geword om in Bayreuth te dirigeer. Hy het ook die Ring-siklus en Parsifal by La Scala, Milaan gedirigeer. Lewe en loopbaan ---------------- ### België Cluytens was in Antwerpen in 'n musikale gesin gebore: sy oupa aan vaderskant, vader en ooms was almal professionele musici. Sy moeder was 'n sopraan by die opera, en nadat sy in 1906 oorlede is het sy vader weereens met 'n sanger getrou. Hy het op 9-jarige leeftyd by die Koninklike Konservatorium van Antwerpen ingeskryf, en op 16 jaar gegradueer met eerste pryse in harmonie, kontrapunt en klavier. Sy vader Alphonse, te wete die dirigent van die Bourlaschouwburg, het sy seun by sy aktiwiteite betrek as koormeester en afrigter. Hy het by sy vader aangesluit en produksies aldaar gedirigeer, en sy buiging op 14 Desember 1926 gemaak met Les pêcheurs de perles. In Januarie 1927 het hy met Germaine Gilson, 'n sopraansolis in die geselskap van die Théâtre Royal Français, in die huwelik getree. Hulle het 'n seun genaamd Michel (1943–69) gehad. Hy is tot huisdirigent bevorder vir die 1927–28 seisoen, en oor die volgende vyf jaar het Cluytens 'n breë en formidabele opera (en ballet) repertorium in Antwerpen opgebou: Mireille, Madama Butterfly, La traviata, La fille du régiment, La Basoche, Ma mère l'oye, Manon, La poupée de Nuremberg, Resurrection, Lucia di Lammermoor, Werther, Jeux, Le domino noir, Le voyage en Chine, Les Huguenots, Schwanda the Bagpiper, Salome en Angélique. ### Frankryk In 1932 het hy die hoofdirigent by die Théâtre du Capitole van Toulouse geword, en daar verdere uitbreidings tot sy repertorium bygevoeg, met die dirigeer van operas soos Boris Godoenof (opera), Lohengrin, Ernani, Tannhäuser, Otello, Die Walküre en Die huwelik van Figaro sowel as verskeie operettas. In 1935 het hy aanbeweeg na die Opéra National de Lyon waar hy as hoofdirigent aangestel is, en meer Wagner werke tot sy repertorium bygevoeg het. (Das Rheingold en Siegfried). In 1942 het hy die musiekdirekteur van laasgenoemde operahuis geword. Cluytens het in September 1939 ingewillig om in die Franse Leër te dien, en na 'n mediese ondersoek was hy ontplooi as 'n Franse vegter, alhoewel hy nooit by enige konfrontasies betrokke was nie. Hy het op 14 Mei 1940 'n Franse burger geword. Na die bevryding van Frankryk het bewerings vanuit Bordeaux dat hy saam met die Nazi owerhede gewerk het daartoe gelei dat hy gevonnis is as deel van die épuration; na 'n appèl was sy vonnis egter op 24 Mei 1946 ter syde gestel. In 1947 was hy aangestel as musiekdirekteur by die Opéra-Comique waar hy sou voortgaan om tussen 1947 en 1953 veertig werke te dirigeer, insluitende eerste uitvoerings van La carosse du Saint Sacrement, Marion en Le Oui des jeunes filles. Sy hoogaangeskrewe werk by die Opéra-Comique het 'n suksesvolle hernuwing van Die Verhale van Hoffmann ingesluit in 'n vars produksie in April 1948; Francis Poulenc was verheug met sy bydrae aan die hoof van die Opéra-Comique in verband met die opname van Poulenc se Les mamelles de Tirésias. Ook van noemenswaardige belang was die hernuwing na 180 jaar se verwaarlosing van Blaise le savetier (as 'n inleidende vertoning vir La boheme, Werther en La traviata), en die Franse buiging van The Rake's Progress in Junie 1953. Sy hernuwing van Manon was hoog aangeprys – en ook tekenend van wat Paryse kritici beskou het as 'n uiters suksesvolle tyd by die Opéra-Comique; hy het ook aan die hoof gestaan van verskeie vertonings wat slegs uit die werke van Ravel bestaan het. Cluytens het in Desember 1953 uit die Opéra-Comique bedank en sy laaste uitvoering (Manon) daar gedirigeer op 30 September 1954. In 1953 is hy vereer (Chevalier gemaak) met Franse Légion d'honneur. Nadat hy op 20 Desember 1942 sy buiging met die Paryse Konservatoria-orkes gemaak het, het hy in 1949 vir Charles Munch as hoofdirigent opgevolg, welke pos hy tot 1960 sou hou. Sy kontrak het van hom vereis om die helfte van die orkes se konserte te dirigeer, en hy het ook die orkes op buitelandse toere gelei. Cluytens was, na die skande van sy Vichy aktiwiteite, van voorneme om die eerste konsert deur Alfred Cortot in 1947 in Parys te dirigeer; in die omstandighede was die konsert egter gekanselleer; en Cluytens het geweier om Cortot erkenning te gee terwyl hy en die orkes die verhoog verlaat het sodat Cortot 'n solo-optrede kon gee. Cluytens het die Paryse Konservatoria-orkes gedirigeer tydens 'n Beethoven-simfoniesiklus en ook tydens die orkes se toer van Japan in 1964. Hy het op sy eie voortgegaan om die Sydney Simfonieorkes, Suid-Australiese Simfonieorkes, Wes-Australiese Simfonieorkes, Melbourne Simfonieorkes en Queensland Simfonieorkes te dirigeer tot en met Julie van daardie jaar. ### Internasionale loopbaan Cluytens het 'n bekroonde uitvoering van Wagner se opera Tannhäuser by die Bayreuth-fees op 23 Julie 1955 gelewer, synde die eerste dirigent van Franse nasionaliteit (en slegs die derde nie-Duitser om daar te dirigeer, na Toscanini en de Sabata) wat daar opgetree het. Sy ander werk by Bayreuth tot en met 1965 het bestaan uit Die Meistersinger von Nürnberg (1956, 1957, 1958), Parsifal (1957, 1965) en Lohengrin (1958), met 'n terugkeer na die fees vir 'n opvoering van Tannhäuser in 1965. Volgens Wolfgang Wagner was Cluytens "onthou vir sy vriendelikheid en oop gemoed"; Hans Knappertsbusch was verheug gewees toe Cluytens versoek het dat die ouer dirigent hom bekendstel aan Parsifal. Hy het Régine Crespin aan Wieland Wagner bekendgestel, wat daarna talle betrekkings by Bayreuth vanaf 1958 gehad het. Nadat Cluytens 'n ringsiklus in Lyon in 1959 gedirigeer het, het hy voortgegaan om drie siklusse by La Scala, Milaan in 1963 te dirigeer. (met Birgit Nilsson en Hans Hotter). Cluytens het in 1948 sy buiging met die Weense Filharmoniese Orkes gemaak, en later in 1956 saam met die orkes deur die Verenigde Koninkryk, VSA en Kanada getoer. Hy het ook saam met die Berlynse Filharmoniese Orkes as gasdirigent gewerk. Cluytens was behendig en bedrewe in die Duitse repertorium, en was veral bekend om sy gesaghebbende interpretasies van Ravel en ander moderne Franse komponiste. Hy het vanaf 1964 'n naby verhouding met Anja Silja gehad wat hy in Bayreuth ontmoet het, en vir die eerste keer gelei het in die opera Salome by die Paryse Opera. Sy afsterwe op die ouderdom van twee-en-sestig jaar het saamgeval met sy groeiende reputasie nie slegs as dirigent van die Franse klassieke werke nie, maar as 'n interpreteerder van die standaard Duitse/Oostenrykse repertorium. Cluytens het in 1967 by Neuilly-sur-Seine, Frankryk beswyk. Anja Silja het sy voormalige tuiste gekoop en woon sedertdien daar. Opnames ------- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: André Cluytens diskografie. Cluytens was 'n bedrywige opnamekunstenaar en het 'n kontrak met die Franse tak van EMI, Pathé-Marconi, in 1946 geteken. Hy het 'n uitgebreide reeks volledige Franse operas saam met die Opéra-Comique en die Opéra National de Paris opgeneem. Hy het ook 'n wye reeks orkeswerke deur die Franse meesters, twee deurkruisings van die orkeswerke van Ravel, en 'n volledige siklus van Beethoven se nege simfonieë met die Berlynse Filharmoniese Orkes vanaf 1957 tot 1960 opgeneem. Baie van sy plate, en sommige lewendige uitvoerings, is sedertdien op CD heruitgereik, terwyl 'n rolprent van hom waar hy besig is om Ravel en Tsjaikofski te dirigeer (met Emil Gilels) ook sedertdien op DVD beskikbaar gemaak is. Hy kan ook gesien word tydens die ouverture van die rolprent Le Barbier de Séville. Bronne ------ * Holomon, D. Kern. The Société des Concerts Du Conservatoire, 1828–1967. bladsy 476-7.	{ "title": "André Cluytens", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1830, 8573, 0.2134608655079902 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 8291 }
Leo III (Grieks: Λέων Γ΄, Leōn III; 685 – 18 Junie 741), ook bekend as Leo die Isauriër, was die Bisantynse keiser van 717 tot met sy dood in 741. Hy het ’n einde gebring aan die 20 jaar van anargie, die ryk suksesvol teen die invallende Omajjadiese Kalifaat verdedig en eerbetoon aan ikone verbied. Vroeë lewe ---------- Leo, wie se naam oorspronklik Konon was, is in die Siriese provinsie Commagene gebore. Sommige historici meen Konon het in Thracië by die leër van keiser Justinianus II aangesluit toe hy in 705 na Konstantinopel op pad was met 100 000 perderuiters wat deur Tervel van Bulgarye verskaf is. Ná Justinianus se oowinning is Leo op ’n diplomatieke sending na Alanië en Lazica gestuur om ’n verbond te sluit met die Omajjadiese Kalifaat onder Al-Walid I. Hy is aangestel as bevelvoerder van een van die afdelings. Hier het hy en ’n kollega, Artabasdus, saamgesweer om die nuwe keiser, Theodosius III, se bewind omver te werp. Bewind ------ Voorbeelde van die silwermunte wat Leo laat munt het om die aanstelling van sy seun, Konstanyn V, in 720 as medekeiser te vier. Leo het op 25 Maart 717 in Konstantinopel aangekom en Theodosius III gedwing om te abdikeer. Hy moes dadelik aandag gee aan die beleg van die stad deur die Omajjadiese Kalifaat in Augustus dié jaar. Hulle het die onrus in die Bisantynse Ryk uitgebuit en met ’n mag van 80 000 tot 150 000 man en ’n enorme vloot na die Bosporus opgeruk. Danksy sorgvuldige beplanning wat drie jaar tevore onder Anastasius II begin is en die weerstand deur Leo III kon die invallers niks uitrig nie. ’n Belangrike faktor in die Bisantyne se oorwinning was die gebruik van vuur in gevegte en die ondeurdringbaarheid van die mure van Konstantinopel. Verder het Bulgaarse versterkings ook die Arabiere aangeval omdat Leo met die Bulgare saamgewerk het. Eindelik het die Arabiere in Augustus 718 die aftog geblaas ná ’n beleg van twaalf maande. Hierna het Leo die administrasie, wat ná 20 jaar van anargie in ’n chaos was, reggeruk. In 718 het hy ’n rebellie in Sisilië onderdruk. Hy het ook die ryk se grense versterk deur Slawiërs te nooi om in die verlate gebiede te gaan woon en die leër herstel. Toe die Omajjadiese Kalifaat Konstantinopel weer in 726 en 739 aanval, het die Bisantyne hulle verslaan. Leo het ook die belastingstelsel verbeter, die lyfeienes se status verhoog en van die wette verander. Laasgenoemde is saamgevat in die wetboek die Ecloga en in 726 gepubliseer. ### Edikte teen ikone Een van Leo se wethervormings het gegaan oor die verering van ikone. Hy het ’n reeks edikte uitgeroep teen die aanbidding van beelde (726–729). Dié verbod op ’n gebruik wat al eeue lank bestaan het, spruit waarskynlik uit ’n werklike behoefte om die volk se moraliteit te verhoog. Dit is deur die aristokrasie en ’n deel van die kerklikes gesteun, maar die meeste teoloë en monnike het dit verwerp, en in die westelike dele van die ryk het die mense geweier om die edikte te gehoorsaam. ’n Opstand het in Griekeland uitgebreek en is in 727 onderdruk. Met die aanstelling van ’n nuwe patriarg van Konstantinopel in 730, wat Leo ondersteun het, is die teenstand in die hoofstad uitgewis. Weerstand in Italië is ook onderdruk, maar Leo was minder suksesvol in die eksargaat van Ravenna en dit het van die ryk weggeskeur. Die keiser is in Junie 741 aan watersug dood. Gesin ----- Leo en sy vrou, Maria, het sover bekend vier kinders gehad: * Anna * Konstantyn V, wat hom opgevolg het * Irene * Kosmo	{ "title": "Leo III die Isauriër", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2177, 5021, 0.4335789683330014 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas2\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas2"},"params":{"naam":{"wt":"Leo III"},"kleur":{"wt":"#FFCC33"},"titel":{"wt":"''Keiser van die Bisantynse Ryk''"},"beeld":{"wt":"Solidus-Leo III and Constantine V-sb1504.jpg"},"beeld_wydte":{"wt":"180px"},"beeld_onderskrif":{"wt":"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, [[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]], uitbeeld."},"beeld2":{"wt":""},"beeld2_wydte":{"wt":""},"beeld2_onderskrif":{"wt":""},"opskrif1":{"wt":"Bewind"},"1":{"wt":"[[25 Maart]] [[717]] – [[18 Junie]] [[741]]"},"opskrif2":{"wt":"Ander name"},"2":{"wt":"Konon <br />Leo die Isauriër"},"opskrif3":{"wt":"Dinastie"},"3":{"wt":"[[Siriese Dinastie\|Siriese]]"},"opskrif4":{"wt":"Gebore"},"4":{"wt":"[[685]]"},"opskrif5":{"wt":"Oorlede"},"5":{"wt":"[[18 Junie]] [[741]]"},"opskrif6":{"wt":"Voorganger"},"6":{"wt":"[[Theodosius III van Bisantium\|Theodosius III]]"},"opskrif7":{"wt":"Opvolger"},"7":{"wt":"[[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]]"},"opskrif8":{"wt":""},"8":{"wt":""},"opskrif9":{"wt":"Eggenote"},"9":{"wt":"Maria"},"opskrif10":{"wt":"Kinders"},"10":{"wt":"[[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]] <br />Anna <br />Irene <br />Kosmo"},"opskrif11":{"wt":""},"11":{"wt":""},"opskrif12":{"wt":""},"12":{"wt":""},"opskrif13":{"wt":""},"13":{"wt":""},"opskrif14":{"wt":""},"14":{"wt":""},"opskrif15":{"wt":""},"15":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC33; font-size:120%; text-align:center;\">Leo III</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Keiser van die Bisantynse Ryk</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\\" title=\\"Konstantyn V van Bisantium\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"piped\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Konstantyn V van Bisantium\\"}}'>Konstantyn V</a>, uitbeeld."}\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" title=\"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, Konstantyn V, uitbeeld.\"><img alt=\"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, Konstantyn V, uitbeeld.\" data-file-height=\"300\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"600\" decoding=\"async\" height=\"90\" resource=\"./Lêer:Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/180px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/270px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/360px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, <a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a>, uitbeeld.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Bewind</th>\n<td><a href=\"./25_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"25 Maart\">25 Maart</a> <a href=\"./717\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"717\">717</a> – <a href=\"./18_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"18 Junie\">18 Junie</a> <a href=\"./741\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"741\">741</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Ander name</th>\n<td>Konon <br/>Leo die Isauriër</td></tr>\n<tr>\n<th>Dinastie</th>\n<td><a href=\"./Siriese_Dinastie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Siriese Dinastie\">Siriese</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./685\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"685\">685</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Oorlede</th>\n<td><a href=\"./18_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"18 Junie\">18 Junie</a> <a href=\"./741\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"741\">741</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorganger</th>\n<td><a href=\"./Theodosius_III_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Theodosius III van Bisantium\">Theodosius III</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opvolger</th>\n<td><a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenote</th>\n<td>Maria</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td><a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a> <br/>Anna <br/>Irene <br/>Kosmo</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3521 }
Cecil Aronowitz (1916–1978) was 'n Suid-Afrikaansgebore altviolis van Russies-Litause afkoms. In 1950 vorm hy die Melos Ensemble, wat tydens die première van Benjamin Britten se War Requiem debuteer. Britten het Curlew River (1964) en Lachrymae (1976) spesifiek vir hom gekomponeer. In 1976 lewer hy en sy vrou, die pianis Nicola Grunberg, die eerste openbare uitvoering van Dmitri Sjostakowitsj se "Sonate vir altviool en klavier" buite Rusland. Aronowitz is op 4 Maart 1916 in King William’s Town gebore. In 1933 begin hy viool by Stirling Robbins in Durban studeer. Twee jaar later vertrek hy op 'n oorsese studiebeurs na Engeland om sy studies aan die Royal College of Music in Londen voort te sit. In 1939 is sy studies deur die Tweede Wêreldoorlog onderbreek en dien hy die volgende ses jaar in die weermag. Toe hy na Engeland teruggekeer, het hy na die altviool oorgeskakel. Hy sterf op 7 September 1978 in Ipswich, Engeland nadat hy die vorige dag 'n beroerte tydens 'n opvoering gehad het.	{ "title": "Cecil Aronowitz", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 645, 1508, 0.4277188328912467 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Cecil Aronowitz\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"Instrumenteel\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[4 Maart]] [[1916]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[King William’s Town]], [[Suid-Afrika]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[7 September]] [[1978]]\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"[[Ipswich]], [[Engeland]]\"},\"genre\":{\"wt\":\"Klassiek\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Altviolis\"},\"instrument\":{\"wt\":\"Viool\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"Amadeus-kwartet\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Instrumenteel\" style=\"display:inline;\">Cecil Aronowitz</div></th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><a href=\"./4_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"4 Maart\">4 Maart</a> <a href=\"./1916\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1916\">1916</a><br/><a href=\"./King_William’s_Town\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"King William’s Town\">King William’s Town</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./7_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"7 September\">7 September</a> <a href=\"./1978\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1978\">1978</a><br/><a href=\"./Ipswich\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ipswich\">Ipswich</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Klassiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Altviolis</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Viool</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Assosiasies</span></th><td>Amadeus-kwartet</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1017 }
Soho is 'n stadsdeel van die City of Westminster wat deel uitmaak van Londen se West End. Dit is een van die Britse hoofstad se tradisionele vermaakdistrikte wat vir die grootste deel van die 20ste eeu met nagtelike aktiwiteite, sekswinkels en die rolprentbedryf verbind is. Vanaf die vroeë 1980's het die distrik 'n merkwaardige transformasie tot 'n gesogte buurt ondergaan waar topgehalte-restaurante en mediakantore gevestig is, terwyl die aantal seksplekke aansienlik gekrimp het. Vandag word Soho as 'n klein multikulturele kwartier in Sentraal-Londen waargeneem waar sowel welgesteldes asook armer dele van die bevolking gehuisves word. Chinatown, Gerrard Street The Glassblower, 'n kroeg in Glasshouse Street, Piccadilly Die plaaslike ekonomie steun op nywerhede, handelsondernemings en die kultuur- en vermaaklikheidsbedryf. Soho se klubs en kroeë lok Londenaars en besoekers, terwyl koffiewinkels, wat op naweke tot laat snags oop is, aan die buurt 'n besondere atmosfeer gee. Die kwartier rondom Berwick Street is 'n mekka vir plateversamelaars, met bekende winkels soos Blackmarket Records en Vinyl Junkies. Londen se Chinatown is in die suide van Soho rondom Gerrard Street geleë, terwyl vermaakplekke vir gays en lesbiërs in dele van die distrik, veral rondom Compton Street, saamgetrek is. Aangesien die buurt op naweke wemel van besoekers, het Westminster se stadsraad 'n aantal strate teen die middel van die 1990's in voetgangerlane omgeskep - 'n besluit wat later herroep is nadat winkels besware oor dalende omsetsyfers aangeteken het.	{ "title": "Soho", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 293, 1616, 0.1813118811881188 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Nedersetting\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting"},"params":{"amptelike_naam":{"wt":"Soho"},"ander_naam":{"wt":""},"inheemse_naam":{"wt":""},"nedersetting_tipe":{"wt":"Stadsdeel"},"bynaam":{"wt":""},"slagspreuk":{"wt":""},"translit_taal1":{"wt":""},"translit_taal1_tipe":{"wt":""},"translit_taal1_inligting":{"wt":""},"translit_taal2":{"wt":""},"translit_taal2_tipe":{"wt":""},"translit_taal2_inligting":{"wt":""},"beeld_stadsilhoeët":{"wt":"Soho_palace_theatre_1.jpg"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"beeldbyskrif":{"wt":"''Palace Theatre'', een van Soho se bekende vermaakplekke"},"beeld_vlag":{"wt":""},"vlaggrootte":{"wt":""},"vlagskakel":{"wt":""},"beeld_seël":{"wt":""},"seëlskakel":{"wt":""},"seëlgrootte":{"wt":""},"beeld_skild":{"wt":""},"skildskakel":{"wt":""},"skildgrootte":{"wt":""},"beeld_leë_embleem":{"wt":""},"leë_embleemtipe":{"wt":""},"leë_embleemgrootte":{"wt":""},"leë_embleemskakel":{"wt":""},"beeld_kaart":{"wt":""},"kaartgrootte":{"wt":"250px"},"kaartbyskrif":{"wt":""},"beeld_kaart1":{"wt":""},"kaartgrootte1":{"wt":""},"kaartbyskrif1":{"wt":""},"beeld_punt_kaart":{"wt":""},"puntkaartgrootte":{"wt":""},"puntkaartbyskrif":{"wt":""},"punt-x":{"wt":""},"punt-y":{"wt":""},"duimdrukkerkaart":{"wt":"Groter Londen"},"duimdrukkeretiketposisie":{"wt":"bokant"},"duimdrukkerkaartgrootte":{"wt":""},"duimdrukkerkaartbyskrif":{"wt":""},"onderafdelingtipe":{"wt":"[[Land]]"},"onderafdelingnaam":{"wt":"{{vlag\|Verenigde Koninkryk}}"},"onderafdelingtipe1":{"wt":"[[Lande van die Verenigde Koninkryk\|Land]]"},"onderafdelingtipe2":{"wt":"Graafskap"},"onderafdelingtipe3":{"wt":"[[Boroughs in Londen\|Borough]]"},"onderafdelingtipe4":{"wt":""},"onderafdelingnaam1":{"wt":"[[Lêer:Flag of England.svg\|22px\|border]] [[Engeland]]"},"onderafdelingnaam2":{"wt":"[[Groter Londen]]"},"onderafdelingnaam3":{"wt":"[[City of Westminster]]"},"onderafdelingnaam4":{"wt":""},"regeringvoetnotas":{"wt":""},"regeringstipe":{"wt":""},"leiertitel":{"wt":""},"leiernaam":{"wt":""},"leiertitel1":{"wt":""},"leiertitel2":{"wt":""},"leiertitel3":{"wt":""},"leiertitel4":{"wt":""},"leiernaam1":{"wt":""},"leiernaam2":{"wt":""},"leiernaam3":{"wt":""},"leiernaam4":{"wt":""},"stigtingstitel":{"wt":""},"stigtingsdatum":{"wt":""},"stigtingstitel2":{"wt":""},"stigtingsdatum2":{"wt":""},"stigtingstitel3":{"wt":""},"stigtingsdatum3":{"wt":""},"eenheidvoorkeur":{"wt":""},"oppervlakvoetnotas":{"wt":""},"oppervlakgroottes":{"wt":""},"oppervlak_totaal_km2":{"wt":""},"oppervlak_land_km2":{"wt":""},"oppervlak_water_km2":{"wt":""},"oppervlak_totaal_myl2":{"wt":""},"oppervlak_land_myl2":{"wt":""},"oppervlak_water_myl2":{"wt":""},"oppervlak_water_persent":{"wt":""},"oppervlak_stedelik_km2":{"wt":""},"oppervlak_stedelik_myl2":{"wt":""},"oppervlak_metro_km2":{"wt":""},"oppervlak_metro_myl2":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_titel":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_km2l":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_myl2":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_titel":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_km2l":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_myl2":{"wt":""},"hoogtevoetnotas":{"wt":""},"hoogte_m":{"wt":""},"hoogte_voet":{"wt":""},"koördinaattipes":{"wt":""},"koördinate":{"wt":"{{Koördinate\|51\|30\|47\|N\|0\|08\|06\|W\|display=}}"},"bevolking_soos_op":{"wt":""},"bevolkingnotas":{"wt":""},"bevolking_totaal":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_myl2":{"wt":""},"bevolking_metro":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_metro_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_metro_myl2":{"wt":""},"bevolking_stedelik":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2":{"wt":""},"bevolking_leeg1_titel":{"wt":""},"bevolking_leeg1":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2":{"wt":""},"bevolking_leeg2_titel":{"wt":""},"bevolking_leeg2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2":{"wt":""},"bevolkingnota":{"wt":""},"tydsone":{"wt":"MGT"},"utcafset":{"wt":"±00:00"},"tydsone_DST":{"wt":"BST"},"uctafset_DST":{"wt":"+01:00"},"poskodetipe":{"wt":"Poskode"},"poskode":{"wt":"W1"},"skakelkode":{"wt":"020"},"leë_naam":{"wt":""},"leë_inligting":{"wt":""},"leë1_naam":{"wt":""},"leë1_inligting":{"wt":""},"leë2_naam":{"wt":""},"leë2_inligting":{"wt":""},"leë3_naam":{"wt":""},"leë3_inligting":{"wt":""},"voetnotas":{"wt":""},"webwerf":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Soho</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Stadsdeel</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"<i data-parsoid=\\\"{}\\\">Palace Theatre</i>, een van Soho se bekende vermaakplekke\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Soho_palace_theatre_1.jpg\" title=\"Palace Theatre, een van Soho se bekende vermaakplekke\"><img alt=\"Palace Theatre, een van Soho se bekende vermaakplekke\" data-file-height=\"800\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"654\" decoding=\"async\" height=\"306\" resource=\"./Lêer:Soho_palace_theatre_1.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/250px-Soho_palace_theatre_1.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/375px-Soho_palace_theatre_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/500px-Soho_palace_theatre_1.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\"><i>Palace Theatre</i>, een van Soho se bekende vermaakplekke</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Soho is in Groter Londen\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Greater_London_UK_location_map_2.svg\" title=\"Soho is in Groter Londen\"><img alt=\"Soho is in Groter Londen\" data-file-height=\"1140\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1425\" decoding=\"async\" height=\"200\" resource=\"./Lêer:Greater_London_UK_location_map_2.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/250px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/375px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/500px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:44.03%;left:46.277%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Soho\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Soho\"><img alt=\"Soho\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Soho</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Soho&params=51_30_47_N_0_08_06_W_type:city\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">51°30′47″N</span> <span class=\"longitude\">0°08′06″W</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">51.51306°N 0.13500°W</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">51.51306; -0.13500</span></span></span></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" title=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"><img alt=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde Koninkryk\">Verenigde Koninkryk</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Lande_van_die_Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lande van die Verenigde Koninkryk\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_England.svg\"><img data-file-height=\"480\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"800\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_England.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/22px-Flag_of_England.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/33px-Flag_of_England.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/44px-Flag_of_England.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Graafskap</th><td><a href=\"./Groter_Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Groter Londen\">Groter Londen</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Boroughs_in_Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Boroughs in Londen\">Borough</a></th><td><a href=\"./City_of_Westminster\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"City of Westminster\">City of Westminster</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a href=\"./UTC±00:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC±00:00\">UTC±00:00</a> (MGT)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a> (BST)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Poskode</th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">W1</div></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Skakelkodes</th><td>020</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1570 }
Adventskrans met 'n pienk kers vir die Gaudete-Sondag Die aartsengel Gabriël kondig vir die Maagd Maria die naderende koms van die Here aan. Olieverf deur Robert Campin, 1420–1440, Brussel Kerkdiens tydens Advent in die Sint-Vituskatedraal, Praag, Tsjeggië Wierook tydens die Adventvesper Advent (Latyn: adventus, letterlik: "naderende koms"), afgelei van adventus Domini (Latyn vir: "naderende koms van die Here"), is die tydperk, waarin Christene hulself vir Kersfees, die geboortefees van Jesus voorberei. Daarbenewens herinner dié tydperk Christene aan die verwagte wederkoms van Jesus. Die Advent begin volgens Rooms-Katolieke en Protestantse tradisies met die Vesper op die vooraand van die eerste Adventsondag en vervolgens ook die nuwe liturgiese jaar. Tussen die konfessie van die Adventiste en die Adventtydperk bestaan 'n indirekte verband, omdat albei benamings na die verwagte (weder)koms van Jesus verwys. Geskiedenis ----------- Die benaming "Advent" kan as 'n vertaling na die Griekse term ἐπιφάνεια epipháneia ("Verskyning", sien Epifanie) teruggevoer word en het in die Romeinse Ryk na die naderende koms, teenwoordigheid of besoek van 'n ampsdraer, veral dié van 'n koning of keiser (adventus Divi, "naderende koms van die goddelike heerser") verwys. Dié term kon egter ook na die naderende koms van 'n God in sy tempel verwys. Die eerste Christene het hierdie betekenis oorgeneem om hul betrekking met Jesus te beklemtoon; die Vulgaat gebruik adventus om na sy inkarnasie (menswording) asook sy eindelike wederkoms te verwys. Dit is as 'n leenwoord in die meeste moderne Europese tale oorgeneem. Nes die Vastyd voor Paasfees was die Adventstyd oorspronklik 40 dae lank en het rondom die Sint-Maartenfees op 11 November begin. Elkeen van die vier Adventsondae het sy eie betekenis: * Die 1ste Sondag dien as voorbereiding vir die naderende koms van die Here, veral in die Protestantse kerke is dié Sondag aan Jesus se intog in Jerusalem gewy. * Die 2de Sondag dien as voorbereiding vir die koms van die Verlosser. * Die 3de Sondag is aan Johannes die Doper gewy. * Die 4de Sondag is in die Rooms-Katolieke Kerk aan die Maagd Maria gewy, terwyl in die Protestantse kerke dié Sondag aan die naderende geboorte van Jesus gewy is. Datums ------ Die Adventstyd se verskillende lengtes het sy oorsprong in die bepaling van die begin op 'n weeksdag, Sondag, terwyl die einde aan 'n maanddag, 24 of 25 Desember, geheg is. Die vierde en laaste Sondag kan net voor 25 Desember wees, vervolgens is die vroegste moontlike termyn vir die laaste Sondag volgens die Gregoriaanse kalender 18 Desember en die laaste moontlike 24 Desember. Dus kan die Adventstyd net tussen 27 November en 3 Desember begin. \| Adventsondag \| Vroegste datum \| Laatste datum \| Kerklied \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| 1ste Sondag 🕯 \| 27 November \| 3 Desember \| Levavi \| \| 2de Sondag 🕯🕯 \| 4 Desember \| 10 Desember \| Populus Sion \| \| 3de Sondag 🕯🕯🕯 \| 11 Desember \| 17 Desember \| Gaudete \| \| 4de Sondag 🕯🕯🕯🕯 \| 18 Desember \| 24 Desember \| Rorate \|	{ "title": "Advent", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1749, 3686, 0.4744981009224091 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3069 }
Leo Strauss (Kirchhain (Hesse), 20 September 1899 – Annapolis (Maryland), 18 Oktober 1973) was 'n politieke filosoof wat in Duitsland gebore is en na die Verenigde State emigreer. Hy word gereeld gesien as één van die individue wat die neokonserwatiewe beweging in die VSA geïnspireer het. Van hom kom die gereeld aangehaalde uitspraak: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs 'n kwessie van smaak". Hy hou homself egter nie besig met praktiese politiek nie en fokus op die skryf van 'n groot aantal besonderse grondige teksstudies van die filosowe uit die tradisie van die politieke filosofie van Plato tot Heidegger. Lewe ---- Strauss is in 1899 gebore in 'n ortodokse Joodse gesin in Kirchhain (naby Marburg), Hesse, as seun van Hugo Strauss en Jennie David. Hy studeer aan die Gymnasium Philippinum (waar ook Johannes Althusius en Carl J. Friedrich op skool was) en gedurende sy studentenjare was hy ‘n politieke Sionis. Strauss begin studeer aan die universiteit van Hamburg, waar hy sy doktoraat in 1921 behaal met sy tesis, Die problem van kennis in die filosofiese doktriene van F. H. Jacobi (Das Erkenntnisproblem in der philosophischen Lehre Fr. H. Jacobis). Hy woon daarna universiteitkursusse by aan die universiteite van Freiburg en Marburg, insluitende sommige wat aangebied word deur Edmund Husserl en Martin Heidegger. In 1932 trou Strauss met Marie (Miriam) Bernsohn in Parys. In 1934 emigreer hy na Engeland, waar hy in 1935 'n posisie aan die Universiteit van Cambridge kry. In 1937 emigreer hy na die Verenigde State waar hy vir 'n kort tyd 'n Research Fellow in die vak geskiedenis aan die Columbia-universiteit in New York was. Van 1938 tot 1948 was hy hoogleraar politieke filosofie aan die New School for Social Research in New York. In 1944 word hy 'n Amerikaanse staatsburger en van 1949 tot 1968 werk Strauss as lid van die fakulteit van die Universiteit van Chicago as hoogleraar in die politieke filosofie. Die werk van Leo Strauss het 'n kern rol gespeeld in die herevaluering van die politieke filosofie, veral binne die analitiese tradisie. Enkele bekende werke is Persecution and the Art of Writing (1952), Natural Right and History (1953), Thoughts on Machiavelli (1958) en What Is Political Philosophy? (1959). Hy bly publiseer tot aan die einde van sy lewe, met 'n boek oor Plato se Wette, The Argument and the Action of Plato's "Laws", as laaste gepubliseerde werk. Hy sterf op 18 Oktober 1973. Filosofie --------- Die filosofie van Leo Strauss het met die loop van die tyd ook kritiek ontlok, en so ook wanneer Strauss sy mening uitgespreek het oor die taak of die doel van die filosofie self. 'n Filosoof is vir Strauss enersyds nie 'n analitiese filosoof nie, as sy taak aleenlik daaruit sou bestaan om gewone taalgebruik te analiseer soos John Austin of Ludwig Wittgenstein dit gedoen het nie. Ook volgens hom moet 'n filosoof homself/haarself nie noodsaaklik uitsit oor diep morele en politieke kwessies nie en hierop diep en uitgebreide antwoorde vind nie, soos gedoen deur John Rawls of Jürgen Habermas. Strauss verstaan daarenteenoor filosofie in sy oudste betekenis, as philo-sophia of die liefde vir wysheid (wysbegeerte). Filosofie gaan vir Strauss nie om die formulering van bepaalde oplossings of die verdediging van 'n reeks doktrienes nie, maar gaan om die praktiese soektog na die optimale manier van lewe soos dit deur die Ou Grieke bedink is. Hy assosieer dit veral met die stelling soos ook in Sokrates se denke gevind word, naamlik dat filosofie is om te weet dat jy niks weet nie of selfs nie die grense van die kennis ken nie. Hy skryf: "Filosofie as sulks is niks meer as die bewustheid van 'n probleem nie, bv. van die fundamentele en omvattende probleem. Dit is onmoontlik om oor die probleem te dink sonder om ingestel te word ten opsigte van mootlike oplossings, veral ten opsigte van een of ander tipiese oplossing. Maar solank as wat daar geen wysheid is nie, maar slegs 'n soeke na wysheid, is die bewyse vir alle oplossings noodgedwonge kleiner as die bewyse van die problem. Dus hou die filosoof op om 'n filosoof te wees die oomblik wanneer die ‘subjektiewe sekerheid’ van die oplossing sterker word as sy bewustheid van die problematiese karakter van daardie oplossing." Die debat tussen Strauss en Alexandre Kojève oor die aard van tirannie is ook bekend. In On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero neem Strauss 'n posisie in wat lynreg teenoor Kojève en ander hedendaagse politieke denkers staan; naamlik dat tirannie nie 'n tipiese moderne en hedendaagse verskynsel nie, maar daar is 'n kontinuïteit tussen die ou Griekse begrip, soos wat by Xenophon voorkom, en die moderne vorme van totalitarisme. Gou word die debat ook verruim na dieselfde gesprek oor die doel van die filosofie self. Terwyl Kojève die taak eerder formuleer in terme van die verlange om hierdie idees in praktyk te bring, het Strauss sterk kritiek daarop: "Ons hoef nie in die diepste wese van enigiemand te delf nie, om te weet dat insoverre die filosoof, weens sy swakheid van vlees, besorg word om herken te word deur ander, hou hy op om 'n filosoof te wees. Volgens 'n streng siening van die klassieke verander hy dan in 'n sofis." ### Politieke filosofie Strauss het nie in die aktiewe politiek deelgeneem nie, het geen politieke beweging gestig nie, maar gefokus op sy rol as 'n politieke filosoof en akademikus. Hy merk op dat die politieke filosofie, wat hy in 'n sekere sin as die eerste filosofie beskou het, deur die tyd besoedel geraak het deur 'n reeks van "pseudofilosofiese" denke. Hy noem veral denkrigtings soos historisisme, sciëntisme en dialektiese materialisme. Die "suiwerste" vorm van politieke filosofie vind mens volgens hom nog binne die antieke Griekse filosofie. So heg hy waarde aan die diepgang, subtiliteit en die dialektiese karakter van Plato, Aristoteles en Xenophon se denke. Hierdie klassieke politieke filosofie was volgens Strauss direk met die politieke lewe self verbind en alle latere politieke studies slegs indireke en as modifikasie van hierdie "oorspronklike posisie" van die Grieke opgevat moet word. Die taak wat Strauss daarby dan ook op homself neem is, via historiese studies, terug na hierdie oorspronklike posisie te gaan. Strauss was sowel 'n ondersteuner as 'n kritikus van die liberalisme. Hy kritiseer die moderne liberalisme wat voorrang gee aan individuele vryheid ten koste van historiese waardes soos uitmuntendheid en deug. Strauss argumenteer dat die hedendaagse, relativistiese liberalisme die logiese gevolg was van die filosofiese beginsels van die modernisme soos dit in die Westerse wêreld in die 20ste eeu ontwikkel het. Hy was van mening dat die hedendaagse liberalisme 'n intrinsieke tendens aantoon na relativisme, wat op sy beurt lei tot nihilisme wat hy as gevaar vir die gemeenskap beskou. Tegelykertyd het hy gewaarsku oor moontlikheid van die egalitarisme en die mediokrasie. Sy skeptisisme te opsigte van die kulturele relativisme verwoord hy dikwels tydens sy aanbiedings aan die Universiteit van Chicago teen die einde van die 1950s met die ironiese, gereelde aangehaalde sêding: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs ‘n kwessie van smaak". Terwyl die moderne liberalisme gerig is op die nastreef van individuele vryheid as hoogste doel, sê Strauss dat meer heil in 'n owerheid gevind kan word wat gefokus is op menslike uitmuntendheid en politieke deug. Hy merk op dat denkers van die eerste orde, beginnende by Plato, al besig was met die vraag of goeie en effektiewe politici totaal eerlik kon wees en tegelykertyd tog die beste uitkomste vir die samelewing kon bereik. Strauss vra homself voortdurend af in welke mate vryheid en uitmuntendheid saam kan bestaan. Met dit in die agterkop vra Strauss van sy lesers om hulself af te vra of leuns om die beswil (Plato) geoorloof is om die samelewing byeen te hou en te lei. Is sommige nie ten volle bewysbare mites verkondig deur wyse leiers, noodsaaklik om die meeste mense doel en rigting te gee en so 'n stabiele gemeenskap te verseker? Of kan 'n gemeenskap sonder meer floreer op die basis van die ‘dodelike waarheid’ (Nietzsche) beperk tot wat ons met sekerheid kan weet? Hoewel Strauss geen definitiewe antwoord op hierdie vrae gegee het nie, neig hy na die eerste. Hy sien die liberale idee van individuele vryheid as die oorsaak dat mense alles uiteindelik in twyfel gaan trek insluitende waardes en morele norme. In plaas daarvan laat mense hulself lei deur die egoïstiese wense met as gevolg dat die waardes wat die gemeenskap bymekaarhou verval. Politici het inderdaad 'n taak om sterk en inspirerende mites te skep wat nie noodsaakliker wyse waarheidsgetrou is nie, maar wel die noodsaaklike illusies skep om die gemeenskap byeen te hou. Werke van Strauss ----------------- * The Political Philosophy of Hobbes: Its Basis and Genesis * On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero * Persecution and the Art of Writing * Natural Right and History * Thoughts on Machiavelli * What is Political Philosophy? * History of Political Philosophy, mede-redakteur * The City and Man * Socrates and Aristophanes * Liberalism Ancient and Modern * Xenophon's Socratic Discourse: An Interpretation of the "Oeconomicus" * Xenophon's Socrates * The Argument and the Action of Plato's Laws * Studies in Platonic Political Philosophy * Philosophy and Law * Spinoza's Critique of Religion * The Rebirth of Classical Political Rationalism	{ "title": "Leo Strauss", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3893, 11260, 0.3457371225577265 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Leo Strauss\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Leo Strauss USA 1939.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"<!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Leo Strauss in 1939\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{Geboortedatum\|1899\|9\|20}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"Kirchhain, Hesse-Nassau, [[Pruise]], [[Duitse Keiserryk]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{Sterfdatum en ouderdom\|1899\|9\|20\|1973\|10\|18}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Annapolis]], [[Maryland]]\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Duitsland}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"Metafisika, Epistemologie, Filosofiegeskiedenis (veral Grieks, Islamitiese, Joodse, Kontinentale), Godsdiensfilosofie, Politieke Filosofie, [[Nihilisme]]\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"Universiteit van Marburg<br />Universiteit van Hamburg<br />Universiteit van Freiburg<br />Columbia-universiteit\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"Die eindes van politiek en filosofie as onredigbaar vir mekaar, die onoplosbare spanning tussen Rede en Openbaring, kritiek op morele relativisme, die onderskeid tussen \\\"esoteriese\\\" en \\\"eksoteriese skryf\\\", die onderskeid tussen \\\"geleerdes\\\" en \\\"groot denkers\\\".\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"[[Sokrates]], [[Plato]], [[Aristoteles]], [[Cicero]], [[Al Farabi]], [[Maimonides]], [[Niccolò Machiavelli]], [[Thomas Hobbes]], [[Baruch Spinoza]], [[Moses Mendelssohn]], [[Gotthold Ephraim Lessing]], [[Jean-Jacques Rousseau]], [[Immanuel Kant]], [[Franz Rosenzweig]], [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Martin Heidegger]], [[Ernst Cassirer]], [[Carl Schmitt]], [[Eric Voegelin]], [[Alexandre Kojève]]\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"[[Peter Berkowitz]], [[Walter Berns]], [[Seth Benardete]], [[Allan Bloom]], [[Joseph Cropsey]], [[William Galston]], [[Pierre Manent]], [[Harry V. Jaffa]], [[Alexandre Kojève]], [[Mark Lilla]], [[Harvey C. Mansfield]], [[Ernest Fortin]], [[Remi Brague]], [[Thomas Pangle]], [[Robert Pippin]], [[Richard Rorty]], [[Stanley Rosen]], [[Carl Schmitt]], [[Abram Shulsky]], [[Muhsin Mahdi]], [[Steven B. Smith]], [[Eric Voegelin]]\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Leo Strauss</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Leo_Strauss_USA_1939.jpg\"><img data-file-height=\"1024\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"817\" decoding=\"async\" height=\"331\" resource=\"./Lêer:Leo_Strauss_USA_1939.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/264px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/396px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/528px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Leo Strauss in 1939</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1899-09-20</span>)</span>20 September 1899<br/>Kirchhain, Hesse-Nassau, <a href=\"./Pruise\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pruise\">Pruise</a>, <a href=\"./Duitse_Keiserryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Keiserryk\">Duitse Keiserryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>18 Oktober 1973 (op 74)<br/><a href=\"./Annapolis\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Annapolis\">Annapolis</a>, <a href=\"./Maryland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maryland\">Maryland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" title=\"Vlag van Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitsland\">Duitsland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td>Metafisika, Epistemologie, Filosofiegeskiedenis (veral Grieks, Islamitiese, Joodse, Kontinentale), Godsdiensfilosofie, Politieke Filosofie, <a href=\"./Nihilisme\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nihilisme\">Nihilisme</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Alma mater</th>\n<td>Universiteit van Marburg<br/>Universiteit van Hamburg<br/>Universiteit van Freiburg<br/>Columbia-universiteit</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Die eindes van politiek en filosofie as onredigbaar vir mekaar, die onoplosbare spanning tussen Rede en Openbaring, kritiek op morele relativisme, die onderskeid tussen \"esoteriese\" en \"eksoteriese skryf\", die onderskeid tussen \"geleerdes\" en \"groot denkers\".</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td><a href=\"./Sokrates\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sokrates\">Sokrates</a>, <a href=\"./Plato\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plato\">Plato</a>, <a href=\"./Aristoteles\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aristoteles\">Aristoteles</a>, <a href=\"./Cicero\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cicero\">Cicero</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Al Farabi\"]}}' href=\"./Al_Farabi?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Al Farabi\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Al Farabi</a>, <a href=\"./Maimonides\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maimonides\">Maimonides</a>, <a href=\"./Niccolò_Machiavelli\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Niccolò Machiavelli\">Niccolò Machiavelli</a>, <a href=\"./Thomas_Hobbes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Thomas Hobbes\">Thomas Hobbes</a>, <a href=\"./Baruch_Spinoza\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Baruch Spinoza\">Baruch Spinoza</a>, <a href=\"./Moses_Mendelssohn\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Moses Mendelssohn\">Moses Mendelssohn</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Gotthold Ephraim Lessing\"]}}' href=\"./Gotthold_Ephraim_Lessing?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gotthold Ephraim Lessing\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Gotthold Ephraim Lessing</a>, <a href=\"./Jean-Jacques_Rousseau\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jean-Jacques Rousseau\">Jean-Jacques Rousseau</a>, <a href=\"./Immanuel_Kant\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Immanuel Kant\">Immanuel Kant</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Franz Rosenzweig\"]}}' href=\"./Franz_Rosenzweig?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Franz Rosenzweig\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Franz Rosenzweig</a>, <a href=\"./Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Georg Wilhelm Friedrich Hegel\">Georg Wilhelm Friedrich Hegel</a>, <a href=\"./Friedrich_Nietzsche\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Friedrich Nietzsche\">Friedrich Nietzsche</a>, <a href=\"./Martin_Heidegger\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Martin Heidegger\">Martin Heidegger</a>, <a href=\"./Ernst_Cassirer\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ernst Cassirer\">Ernst Cassirer</a>, <a href=\"./Carl_Schmitt\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carl Schmitt\">Carl Schmitt</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Eric Voegelin\"]}}' href=\"./Eric_Voegelin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eric Voegelin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Eric Voegelin</a>, <a href=\"./Alexandre_Kojève\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexandre Kojève\">Alexandre Kojève</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Peter Berkowitz\"]}}' href=\"./Peter_Berkowitz?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Peter Berkowitz\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Peter Berkowitz</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Walter Berns\"]}}' href=\"./Walter_Berns?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Walter Berns\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Walter Berns</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Seth Benardete\"]}}' href=\"./Seth_Benardete?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Seth Benardete\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Seth Benardete</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Allan Bloom\"]}}' href=\"./Allan_Bloom?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Allan Bloom\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Allan Bloom</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Joseph Cropsey\"]}}' href=\"./Joseph_Cropsey?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Joseph Cropsey\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Joseph Cropsey</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"William Galston\"]}}' href=\"./William_Galston?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"William Galston\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">William Galston</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Pierre Manent\"]}}' href=\"./Pierre_Manent?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pierre Manent\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Pierre Manent</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Harry V. Jaffa\"]}}' href=\"./Harry_V._Jaffa?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Harry V. Jaffa\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Harry V. Jaffa</a>, <a href=\"./Alexandre_Kojève\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexandre Kojève\">Alexandre Kojève</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mark Lilla\"]}}' href=\"./Mark_Lilla?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mark Lilla\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Mark Lilla</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Harvey C. Mansfield\"]}}' href=\"./Harvey_C._Mansfield?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Harvey C. Mansfield\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Harvey C. Mansfield</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Ernest Fortin\"]}}' href=\"./Ernest_Fortin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ernest Fortin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Ernest Fortin</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Remi Brague\"]}}' href=\"./Remi_Brague?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Remi Brague\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Remi Brague</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Thomas Pangle\"]}}' href=\"./Thomas_Pangle?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Thomas Pangle\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Thomas Pangle</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Robert Pippin\"]}}' href=\"./Robert_Pippin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Robert Pippin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Robert Pippin</a>, <a href=\"./Richard_Rorty\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Richard Rorty\">Richard Rorty</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Stanley Rosen\"]}}' href=\"./Stanley_Rosen?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stanley Rosen\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Stanley Rosen</a>, <a href=\"./Carl_Schmitt\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carl Schmitt\">Carl Schmitt</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Abram Shulsky\"]}}' href=\"./Abram_Shulsky?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abram Shulsky\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Abram Shulsky</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Muhsin Mahdi\"]}}' href=\"./Muhsin_Mahdi?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Muhsin Mahdi\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Muhsin Mahdi</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Steven B. Smith\"]}}' href=\"./Steven_B._Smith?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Steven B. Smith\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Steven B. Smith</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Eric Voegelin\"]}}' href=\"./Eric_Voegelin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eric Voegelin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Eric Voegelin</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 9559 }
Die Sogdiese alfabet is oorspronklik gebruik vir Sogdies, ’n taal in die Irannese taalfamilie wat deur die mense van Sogdiana gebruik is. Die alfabet is afgelei van die Siriese alfabet, op sy beurt ’n uitvloeisel van die Aramese alfabet. Die Sogdiese alfabet is een van drie skrifte waarin Sogdies geskryf is – die ander is die Manichese en die Siriese alfabet. Dit is van omstreeks 100–1200 n.C. deur die hele Sentraal-Asië gebruik, van Iran in die weste tot China in die ooste. Struktuur --------- Nes die skryfstelsels waarvan Sogdies afgelei is, kan dit as ’n abjad beskryf word, hoewel dit ook alfabetiese eienskappe het. Dit bestaan uit 17 konsonante, waarvan baie alternatiewe vorms het vir begin-, middel- en eindklanke. Soos in Aramees is klinkers gewoonlik geskryf met die konsonante ’Ālap̄, Yōḏ en Waw. Om lang klinkers van kortes te onderskei, is ’n bykomende ’Ālap̄ voor die letter gebruik. Die alfabet het ook verskeie diakritiese tekens, wat onkonsekwent gebruik is. Dit is van regs na links geskryf. Aramese logogramme kom ook in die alfabet voor – ’n oorblyfsel van die Aramese alfabet. Dié logogramme is meestal gebruik vir woorde soos voornaamwoorde, voorsetsels en samestellings. Bronne ------ Die Sogdiese alfabet is gevind in godsdienstige tekste van Boeddhisme, Manicheïsme en die Christendom, asook uit ander bronne soos briewe, muntstukke en regsdokumente. Die Antieke Briewe wat deur sir Aurel Stein naby Dunhuang in China gevind is, is lank as die oudste bekende Sogdiese dokumente beskou. Dit dateer uit omstreeks 312–313 n.C. 'n Ouer voorbeeld van Sogdiese alfabet is nogtans tussen 1996 en 2006 in Kultobe naby Chimkent aan die Arisrivier in Suid-Kasakstan gevind op stukke baksteen. Hulle is egter moeilik om te lees. Die aft briewe wat uit 313 of 314 stam en wat in 1907 deur Aurel Stein 90 km noordwes van Dunhuang gevind is, in 'n verlore possak is goed leesbaar, hoewel daar ook woorde ontbreek en daar min geleerdes is wat Sogdies kan lees. Een van die briewe is geadresseer aan 'n inwoner van Samarkand. Die pos was dalk op pad na dié stad toe iemand dit verloor het. In die briewe word 'n Chinese keiser genoem wat onlangs uit Luoyang gevlug het vanweë honger en brande. Dit kan in drie jare plaasgevind het: 190, 311 en 535. Die datum 311 is die mees waarskynlikste. Die brief praat ook oor 'n leër van die "Hunne" en hulle leier Shi Le wat 'n inval uitgevoer het. Dit is bekend dat Shi Le (274–333) tot die Xiongnu-konfederasie behoort het. Dit is een van die belangrikste gegewens wat 'n verband tussen die Hunne van die Romeinse geskiedenis en die Xiongnu van die Chinese geskiedenis lê. Die Boeddhistiese geskrifte is jonger en dateer uit omstreeks die 6de tot 8ste eeu. Hulle is tydens die eerste twee dekades van die 20ste eeu in een van die grotte van die Duisend Boeddhas in die Chinese provinsie Gansu gevind. Ander belangrike dokumente is in 1933 deur Sowjet-geleerdes in ’n fort in Noord-Tadjikistan gevind. Die meer as 70 dokumente is op baie verskillende soorte materiaal geskryf soos papier, sy, hout en leer. Volgens die datums daarop dateer hulle uit die 8ste eeu. Uitvloeisels ------------ Die kursiewe variasie van die skrif het eindelik ontwikkel in die Oud-Oeigoerse alfabet, wat vir die skryf van Oeigoers gebruik is. Dit is egter 90 grade gedraai en is vertikaal geskryf, van links na regs. Die Mongoolse skrif, ’n uitvloeisel van die Oud-Oeigoerse alfabet, en die Mantsjoe-alfabet, ’n verder verwante skrif, gebruik steeds dié manier van skryf. Sien ook -------- * Geskiedenis van die alfabet	{ "title": "Sogdiese alfabet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1257, 4255, 0.2954171562867215 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas skryfstelsel\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_skryfstelsel\"},\"params\":{\"kleur\":{\"wt\":\"palegreen\"},\"kop\":{\"wt\":\"Sogdiese alfabet\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Sogdian text Manichaean letter.jpg\"},\"breedte\":{\"wt\":\"260\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"soort\":{\"wt\":\"[[Abjad]]\"},\"tyd\":{\"wt\":\"Laat Antieke tydperk\"},\"rigting\":{\"wt\":\"Links na regs, regs na links, bo na onder\"},\"streek\":{\"wt\":\"\"},\"tale\":{\"wt\":\"[[Sogdies]]\"},\"fam1\":{\"wt\":\"[[Egiptiese hiërogliewe]]\"},\"fam2\":{\"wt\":\"[[Proto-Sinaïtiese skrif\|Proto-Sinaïties]]<sup>[a]</sup>\"},\"fam3\":{\"wt\":\"[[Fenisiese alfabet\|Fenisies]]\"},\"fam4\":{\"wt\":\"[[Aramese alfabet\|Aramees]]\"},\"fam5\":{\"wt\":\"[[Siriese alfabet\|Siries]]\"},\"suster\":{\"wt\":\"\"},\"dogter\":{\"wt\":\"\"},\"iso15924\":{\"wt\":\"Sogd, 141 (Sogdies) <br>Sogo, 142 (Oud-Sogdies)\"},\"unicode\":{\"wt\":\"[https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F00.pdf U+10F00–U+10F2F] [https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F30.pdf U+10F30–U+10F6F]\"},\"otherkop\":{\"wt\":\"Nota\"},\"other1\":{\"wt\":\"<small>Hierdie bladsy kan fonetiese [[IFA]]-simbole of letters uit ander alfabette bevat</small>\"},\"portaal\":{\"wt\":\"Skryfstelsels\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"float:right; clear:right; width:260px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Sogdiese alfabet</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\"><img data-file-height=\"326\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"450\" decoding=\"async\" height=\"184\" resource=\"./Lêer:Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg/254px-Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg/381px-Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg 2x\" width=\"254\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Soort<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>skryfstelsel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Abjad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abjad\">Abjad</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tyd gebruik</td><td colspan=\"2\">Laat Antieke tydperk</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Rigting</td><td colspan=\"2\">Links na regs, regs na links, bo na onder</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tale</td><td colspan=\"2\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Sogdies\"]}}' href=\"./Sogdies?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sogdies\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Sogdies</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b>Stelsels</b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Moederstelsels</td><td colspan=\"2\"><div style=\"padding-top:0.15em;\"><a href=\"./Egiptiese_hiërogliewe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Egiptiese hiërogliewe\">Egiptiese hiërogliewe</a><ul><li><a href=\"./Proto-Sinaïtiese_skrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proto-Sinaïtiese skrif\">Proto-Sinaïties</a><sup>[a]</sup><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Fenisiese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fenisiese alfabet\">Fenisies</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Aramese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aramese alfabet\">Aramees</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Siriese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Siriese alfabet\">Siries</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li>Sogdiese alfabet</li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></div></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">ISO<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>15924</td><td colspan=\"2\">Sogd, 141 (Sogdies) <br/>Sogo, 142 (Oud-Sogdies)</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Unicode</td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F00.pdf\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">U+10F00–U+10F2F</a> <a class=\"external text\" href=\"https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F30.pdf\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">U+10F30–U+10F6F</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b>Nota</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><small>Hierdie bladsy kan fonetiese <a class=\"mw-redirect\" href=\"./IFA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IFA\">IFA</a>-simbole of letters uit ander alfabette bevat</small></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Skryfstelsels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Skryfstelsels\">Skryfstelsels</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>", "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox noprint\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"skrifte\",\"href\":\"./Sjabloon:Skrifte\"},\"params\":{},\"i\":0}}]}' id=\"mwAw\" style=\"text-align:center; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"background:#C3B091;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Skryfstelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Skryfstelsel\">Skryfstelsels</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></th></tr>\n<tr><td align=\"left\" style=\"background:#FEFEFA;\">\n<p><span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:palegreen;; color:palegreen;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Abjad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abjad\">Abjad</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:navajowhite;; color:navajowhite;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Abugida\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abugida\">Abugida</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:lightblue;; color:lightblue;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfabet\">Alfabet</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:pink;; color:pink;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Lettergreepskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lettergreepskrif\">Lettergreepskrif</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:mistyrose;; color:mistyrose;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Logogram\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Logogram\">Logografies</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:gainsboro;; color:gainsboro;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Kenmerk-alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kenmerk-alfabet\">Kenmerk-alfabet</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:turquoise;; color:turquoise;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Snelskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Snelskrif\">Snelskrif</a></span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:khaki;; color:khaki;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> Alternatief</span></p></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3600 }
Sol Invictus en Mithras Deus Sol Invictus (die onoorwonne songod) was 'n belangrike songod wat in die tydperk van die Romeinse Keiserryk die grootste mededinger van die Christendom was, toe die Mithras-kultus reeds in betekenis verminder het. Die verering van die songod in Rome was baie oud. Marcus Terentius Varro (116 - ong. 26 v.C.) het reeds geskryf dat die boere naas Jupiter en Tellus veral Sol en Luna (die son en die maan) vereer het. Maar hierdie verering was deel van die politeïsme van die Romeinse religie. Die later kultus van Sol Invictus was egter essensieel monoteïsties en talle ouer gode soos Jupiter, Mithras en Serapis is gesien as sinonieme vir die een god Sol. Sy groot bekendheid het begin in die tyd van die keiser Elagabalus wat priester van die Siriese songod Elagab was en sy kultus in Rome ingevoer het, maar die groot bloeityd het later gekom onder die bewind van Aurelianus wat dit in die tradisionele kultuur van die stad ingepas het. Aurelianus het in 274 die verering van Sol Invictus tot staatsgodsdiens verhef. In sy tyd het dit 'n uitdrukking van Romanitas, die Romeinse nasionale konserwatisme geword. Die belangrikste feesdag vir Sol Invictus was 25 Desember: Dies Natalis Solis Invicti. Hierdie feesdag is deur Aurelianus ingestel en is nog tot 390 gevier tot Theodosius die Christendom die enigste godsdiens gemaak het. Die naam Sondag vir die eerste dag van die week kom dalk ook hiervan. Die christendom van die tyd voor Konstantyn die Grote probeer soms om die ikonografie van Sol Invictus te assimileer deur Jesus nes Sol voor te stel met strale wat van sy kop skyn in 'n biga ('n strydwa met twee perde) wat hoog in 'n geel hemel voortbeweeg. Galery ------ * Skyf met Sol InvictusSkyf met Sol Invictus * Beeldjie van Sol InvictusBeeldjie van Sol Invictus * Sol Invictus met sy stralende kroonSol Invictus met sy stralende kroon * Munt van Trajanus met Sol InvictusMunt van Trajanus met Sol Invictus	{ "title": "Sol Invictus", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1371, 2788, 0.4917503586800574 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1962 }
Die South African Native National Congress se delegasie in Londen, Junie 1914. Van links tot regs: Thomas Mapike, eerw. Walter Rubusana, eerw. John Dube, Saul Msane, Sol Plaatje. Solomon Tshekisho (Sol) Plaatje (9 Oktober 1876 – 19 Junie 1932) staan internasionaal bekend as 'n veeltalige Suid-Afrikaanse joernalis, skrywer en politikus wat 'n stigtingslid van die SANNC (South-African Native National Congress) is, nou bekend as die ANC. Die boorling van Boshof, Oranje-Vrystaat, is 'n eersterangse taalkenner, wat naas sy moedertaal Tswana, die hooftaal van Botswana, ook Engels, Afrikaans, Nederlands, Frans, Duits, Sotho, Zoeloe en Xhosa kon praat. Hy vertaal 'n aantal werke van Swart skrywers in Europese tale, en Engelse werke, met name dié van William Shakespeare, in Tswana. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog (Anglo-Boereoorlog) van 1899 tot 1902 werk hy as 'n oorlogsjoernalis, later as uitgewer van die koerante Koranta ea Becoana (1901–1908) en Tsala ea Batho ("Volksvriend", sedert 1912). Hy dien as sekretaris-generaal van die African National Congress (ANC) en reis as aktivis van die Swart burgerregte-beweging verskeie keer na Kanada (1920), die Verenigde State (1921) en Europa. Hy is op 19 Junie 1932 in Johannesburg oorlede. In 2007 stel die Engelse Akadamie van Suid-Afrika die Sol Plaatje Prys vir Vertaling tot sy nagedagtenis in. ### Vroeë lewe Solomon Tshekisho Plaaitjie, is gebore in Doornfontein, naby Boshof, Oranje-Vrystaat, (nou bekend as die Vrystaatprovinsie) sesde kind van agt vir Johannes en Martha, van die Tswanastam. Sy oupa se naam was Selogilwe Mogodi (1836-1881), maar sy werksverskaffer, 'n boer met die van Groenewald het hom die bynaam van Plaaitjie gegee. Sy familie het dit toe later gebruik as 'n van. Toe Solomon vier was, het sy familie na Pniel toe getrek, in die Kaapkolonie, om vir 'n Duitse sendeling, Ernst Westphal en sy vrou, Wilhelmine, te werk. Daar het hy 'n sendelingonderwys ondergaan. Toe hy sy mede-studente verbygesteek het, het Wilhelmine hom persoonlik onderrig, en hom viool en klavier leer speel, asook sang. Toe hy 15 was het hy as 'n skolier-onderwyser begin werk, en het die pos vir twee jaar gehou. Nadat hy skool verlaat het, het hy na Kimberley verhuis, en begin werk as 'n telegrafie-boodskapper vir die poskantoor. Daarna het hy die klerkeksamen geskryf en deurgekom, (die hoogste in die kolonie) met hoër punte as enige ander kandidaat in tik asook in Nederlands. As 'n persoon wat ouer as 21 was en in Nederlands en Engels kon lees en skryf, het hy stemreg ontvang soos dit in die Kaapkolonie gegeld het, 'n reg wat hy verloor het toe Britse beheer beëindig is. Hy het op 19 Junie 1932 aan longontsteking gesterf en is in Kimberley begrawe. Werke ----- * Mhudi, 'n historiese roman (1913) * Native Life in South Africa (1914) * Sechuana Proverbs and Their European Equivalents (1916) * Sechuana Phonetic Reader (1916) * Bantu Folk-Tales and Poems	{ "title": "Sol Plaatje", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 746, 3048, 0.244750656167979 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Sol Plaatje\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Sol Plaatje 002.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Solomon Tshekisho Plaatje\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[9 Oktober]] [[1876]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Boshof]], [[Oranje-Vrystaat]]\"},\"dood_datum\":{\"wt\":\"[[19 Junie]] [[1932]]\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Johannesburg]]\"},\"ouers\":{\"wt\":\"\"},\"titel\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Suid-Afrika\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Joernalis, skrywer en politikus\"},\"bekend\":{\"wt\":\"Stigterslid van die ANC\"},\"salaris\":{\"wt\":\"\"},\"termyn\":{\"wt\":\"\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"\"},\"eerbewyse\":{\"wt\":\"\"},\"party\":{\"wt\":\"[[African National Congress]]\"},\"godsdiens\":{\"wt\":\"\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"\"},\"kinders\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Sol Plaatje</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"}' typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Sol_Plaatje_002.jpg\" title=\"Sol Plaatje ca. 1900\"><img alt=\"Sol Plaatje ca. 1900\" data-file-height=\"2346\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2000\" decoding=\"async\" height=\"258\" resource=\"./Lêer:Sol_Plaatje_002.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/220px-Sol_Plaatje_002.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/330px-Sol_Plaatje_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/440px-Sol_Plaatje_002.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Sol Plaatje ca. 1900</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Solomon Tshekisho Plaatje</div><br/><a href=\"./9_Oktober\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"9 Oktober\">9 Oktober</a> <a href=\"./1876\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1876\">1876</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Boshof\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Boshof\">Boshof</a>, <a href=\"./Oranje-Vrystaat\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oranje-Vrystaat\">Oranje-Vrystaat</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./19_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"19 Junie\">19 Junie</a> <a href=\"./1932\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1932\">1932</a><br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Johannesburg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Johannesburg\">Johannesburg</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\">Suid-Afrika</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Joernalis, skrywer en politikus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Stigterslid van die ANC</td></tr><tr><th scope=\"row\">Politieke party</th><td class=\"org\"><a href=\"./African_National_Congress\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"African National Congress\">African National Congress</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2957 }
Sokrates (Grieks: Σωκράτης [sɔːkrátɛːs], Sōkrátēs), gebore om en by 470 v.C. en gesterf in 399 v.C. was 'n Griekse filosoof gebore in Athene. Hy het geleef tydens die goue era van die stad, soos dit vandag bekend staan. Hy het een vrou en drie kinders gehad. ### Vroeë lewe Die jaar van Sokrates se geboorte is 'n veronderstelde datum, of skatting, gegewe die feit dat datering van enigiets in die antieke geskiedenis gedeeltelik berus op 'n argument met 'n onakkurate tydperk van individue. As 'n jong man het hy die toe gewilde filosofieë van wat vandag bekend staan as die "pre-Sokratiese filosowe" bestudeer. Hierdie sogenaamde pre-Sokratiese filosowe het elk in hul eie manier die natuurlike wêreld rondom hulle probeer verstaan. Veral twee dinge omtrent hierdie filosowe het Sokrates geïnteresseer — en Sokrates het gedink altwee hierdie dinge was problematies. Die eerste probleem was dat al hierdie filosowe teenstrydige filosofieë gehad het. Dit was 'n magdom van teorieë in konflik met mekaar. En bowenal het daar geen bevredigende manier bestaan om tussen die verskillende teorieë te kies nie. Die teorieë het fassinerende idees oor die wêreld uitgestippel, maar sonder om van enige kritiese metodes gebruik te maak. Dit was dus gevolglik onmoontlik om te bepaal watter van hulle, indien enige, die waarheid gespreek het. Sokrates se tweede probleem met hierdie filosowe was dat dit weinig praktiese verskil sou maak indien mens uiteindelik kon uitvind watter van die teorieë waar was. Hy het homself afgevra watse effek dit op ons lewens sou hê indien ons geweet het hoe ver die son van die aarde is, en of die son so groot soos die Peloponnesos of selfs groter as die hele wêreld is. Die mens se optrede kan tot geen mate deur hierdie kennis beïnvloed word nie. Wat die mens wél moet weet, het Sokrates geredeneer, is hoe ons ons lewens en onsself moet uitleef. Vir die mens is die belangrike vrae eerder iets soos: "Wat is goed? Wat is reg? Wat is regverdig?" Indien ons die antwoorde tot hierdie vraagstukke sou kon weet, sou dit 'n merkwaardige invloed op ons lewenswyses kon hê. Sokrates het egter nie gedink dat hy oor die antwoorde tot hierdie vraagstukke beskik nie. Maar hy het wel gesien dat ook niemand anders dit geweet het nie. Filosofie --------- 'n Groot probleem in die bestudering van Sokrates se filosofie is die feit dat hy self geen geskrifte nagelaat het nie en mens geheel en al op die geskrifte van ander aangewese is. Die werk van Plato (Apologia, Symposium en talle ander dialoë), Aristoteles en Xenophon en spottende opmerkings in komedies van Aristofanes is in die verband belangrik. Deur die gegewens uit dié bronne saam te voeg, kan mens egter 'n taamlik volledige beeld van Sokrates se filosofie kry. Sokrates het geen wysgerige stelsel ontwikkel nie, maar ŉ metode om kennis wat op die waarheid berus en vir almal aanvaarbaar is, te verkry. Sy uitgangspunt was die selfstandigheid van menslike denke, wat sonder medewerking van buite kennis kan verwerf. Hy het van die dialektiek, of die wysgerige gesprek, gebruik gemaak en in samewerking met ander die waarheid probeer vind. Sokrates se uitgangspunt was: "Ek weet dat ek niks weet nie." Daarmee het hy die Sofiste, wat in die destydse Athene voorgegee het dat hulle alles weet en almal kon onderrig, gekritiseer. Sokrates het egter nie aan die bestaande norme wat algemeen gegeld het en die moontlikheid om dit te ken, getwyfel nie. Hy het nie aan 'n oortuiging waartoe hy gekom het bly vas klou nie, maar steeds aanhou soek ten einde sy kennis te vervolmaak. In sy gesprekke het hy hom as onkundig voorgedoen, ŉ aantal uitsprake by sy gespreksgenote uitgelok en dan onweerlegbaar aangetoon dat dit onjuis is. Met dié werkwyse het hy baie mense in die verleentheid gestel en talle mense het hom dit ernstig kwalik geneem. Sokrates se "geestelike verloskunde" -volgens hom het hy dit van sy moeder geërf- het van die veronderstelling uitgegaan dat die ware wysheid of kennis in elke mens verborge is en deur besinning ontdek kan word. Deur sy indringende vraag-en-antwoord-metode het Sokrates sy toehoorders gedwing om die kennis waaroor hulle beskik het, mee te deel. Daarna het hy die kennis getoets en, indien nodig, verwerp. Die kennis waarna hy gestreef het was die kennis van algemene begrippe, kennis wat reeds deur die verstand as algemeen geldig erken word. Hy het dit deur middel van die induktiewe metode ontdek. Hiermee het hy 'n groot aantal dinge van dieselfde soort (byvoorbeeld regverdige mense, optredes, en so meer) deeglik oordink en kon hy 'n definisie van ŉ algemene begrip soos byvoorbeeld regverdigheid formuleer. Hierin is die gemeenskaplike eienskappe van die soort saamgevat en die individuele verskille buite rekening gelaat. Om die definisie te toets, het hy elke individuele geval daaraan onderwerp om seker te maak dat dit wel geldig is (deduktiewe metode). Hy het hierdie werkwyse ook toegepas op die etiek, die leer van die mens se sedelike gedrag, norme en waardes. Skynkennis het in hierdie gebied na sy mening die duidelikste geblyk. Hy het tot die gevolgtrekking gekom dat diegene wat oor voldoende kennis beskik ten opsigte van die doel van die menslike optrede (die geluk) en alle deugde wat daartoe lei, vanself goed en deugsaam sal optree. Onjuiste handelinge het volgens Sokrates dus voortgespruit uit onvoldoende kennis van deug en geluk. "Niemand tree vrywillig sleg op nie," het hy gesê. Hierdie opvatting dat deug uit insig en kennis bestaan, staan bekend as etiese intellektualisme. Deug was vir Sokrates dus iets wat aangeleer kon word. ### Verhoor en dood #### Oorsake van die verhoor Sokrates het geleef gedurende die oorgang van die Atheense hegemonie se hoogtepunt tot die afname daarvan in die nederlaag deur Sparta en hul bondgenote in die Peloponnesiese Oorlog. In 'n tyd toe Athene probeer het om te stabiliseer en herstel na die nederlaag het die Atheense publiek dalk getwyfel oor demokrasie as 'n doeltreffende regeringsvorm. Sokrates blyk 'n kritikus van demokrasie te wees. Sommige geleerdes interpreteer sy verhoor as 'n uitdrukking van politieke inmenging. Getrou aan sy stad, het Sokrates gebots met die koers van Atheense politiek en samelewing. Hy het Sparta direk en indirek in verskeie dialoë geprys. Een van Sokrates se beweerde oortredings aan die stad was sy posisie as 'n sosiale en morele kritikus. In plaas van die handhawing van 'n status quo en die aanvaarding van die ontwikkeling van wat hy as onregverdigheid in sy streek beskou het, het Sokrates die kollektiewe idee van "gesag is mag" bevraagteken wat hy in hierdie tydperk algemeen in Griekeland ervaar het. Sy pogings om die Atheense regverdigheid te verbeter kon die oorsaak van sy dood wees. Volgens Plato se Apology, het Sokrates se vriend Chaerephon vir die Orakel by Delphi gevra of enigiemand meer wys is as Sokrates; die Orakel het gesê niemand was meer wys nie. Sokrates het nie die Orakel geglo nie, want hy het gedink hy besit geen wysheid nie. Hy het 'n klomp mense gevra en toe besluit: terwyl elkeen dink hy weet baie, het hulle eintlik baie min geweet en was glad nie wys nie. Sokrates het besef dat die Orakel reg was; terwyl sogenaamde wyse manne self verstandig was, het hy self nie geweet dat hulle nie wys was nie, wat paradoksaal Sokrates wyser gemaak het, aangesien hy die enigste persoon bewus was van sy eie onkunde. Robin Waterfield stel voor dat Sokrates 'n vrywillige sondebok was; sy dood was die suiwerende middel vir Athene se ongeluk. In hierdie siening sou die teken van waardering vir Asclepius (die Griekse god vir die genesing van siekte) 'n geneesmiddel vir Athene se kwale wees. #### Sokrates se dood Sokrates se dood word beskryf aan die einde van Plato se Phaedo, alhoewel Plato nie self teenwoordig was nie. Phaedo skryf nadat Sokrates die gif gedrink het, hy opdrag gegee is om rond te loop totdat sy bene verdoof het. Nadat hy gaan lê het, het die man wat die gif toegedien het, sy voet geknip; Sokrates kon nie meer sy bene voel nie. Die gevoelloosheid het stadig by sy lyf opgekruip totdat dit sy hart bereik het. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 20, 21 * The Story of Philosophy, Bryan Magee, 2001, Dorling Kindersley Limited, ISBN 978-0-7513-3332-9	{ "title": "Sokrates", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1831, 8597, 0.2129812725369315 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Sokrates</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Socrates_Louvre.jpg\"><img data-file-height=\"2592\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1944\" decoding=\"async\" height=\"352\" resource=\"./Lêer:Socrates_Louvre.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/264px-Socrates_Louvre.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/396px-Socrates_Louvre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/528px-Socrates_Louvre.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Borsbeeld van Sokrates in die <a href=\"./Parys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Parys\">Paryse</a> <a href=\"./Louvre\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Louvre\">Louvre</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td>ca. 470/469 v.C.<br/>Deme Alopece, <a href=\"./Athene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Athene\">Athene</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>399 v.C. (op ca. 71)<br/><a href=\"./Athene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Athene\">Athene</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><a href=\"./Antieke_Griekeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Antieke Griekeland\">Antieke Griekeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Epistemologie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Epistemologie\">Epistemologie</a>, <a href=\"./Etiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Etiek\">etiek</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Sokratiese metode, Sokratiese ironie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td>Die meeste daaropvolgende Westerse filosofie; meer spesifiek, <a href=\"./Plato\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plato\">Plato</a>, <a href=\"./Aristoteles\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aristoteles\">Aristoteles</a>, Aristippus, Antisthenes</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 8337 }
Sogdië Sogdië of Sogdiana was 'n land in Sentraal-Asië tussen die riviere Amoedarja (Oxus) en Sirdarja (Jaxartes). Sy hartland was die 740 km lang dal van die Zarafsjanrivier wat 'n groot oase in die woestyngebied vorm. Hierdie rivier ontstaan in die huidige Tadjikistan en stroom na die weste langs Rarz, Dardar en Panjikent in die provinsie Sughd van Tadjikistan, na Samarkand in die huidige Oesbekistan en langs Navoi na Bukhara. Ewewydig aan hierdie rivier is die Kashka Darya suidelik van Samarkand, waar twee belangrike nedersettings was Kisj aan die ooskant en Nasaf in die weste. Die taal was hier gepraat is, heet Sogdies, 'n oos-Iraanse taal waarvan vandag nog 'n klein gemeenskap 'n verwante dialek praat, die Yaghnobi. Dit is geskrewe in sy eie Sogdiese skrif. Geskiedenis ----------- Die eerste keer dat Sogdië genoem word is as 'n satrapie van die Achaimeense Ryk in die vyfde eeu v.C. Die gebied lê oostelik van die landbougebied van Khwarizm en is minder blootgestel aan invalle. In die Seleukiediese tyd word dit as die oostelikste satrapie beskryf. In die tyd van Alexander is die belangrikste stad die oostelikste stad wat deur die Grieke gestig is die stad Alexandria Eschate, wat vandag Khojand heet en in die noorde van Tadjikistan lê. In die middel van die 3de eeu v.C. is dit saam met Baktrië een koninkryk onder Diodotus I. Sogdië het dalk omstreeks 200 v.C. onder Euthydemus I onafhanklik van Baktrië geword. Later is dit nie heeltemal in die Kushan-ryk opgeneem nie, maar die Heftalitiese Hunne het dit beset. Ná hierdie tyd het dit belangrike skakel van die syroete geword en het die Sogdiërs ook kolonies gestig in ander streke soos in Dunhuang. 'n Belangrike sentrum was Afrasiab, die huidige Samarkand, Panjikent en Varaksja. Die einde van die Sogdiërs kom deur die Arabiese inval van 705 – 715 wat die hele gebied aan die Islam onderwerp het.	{ "title": "Sogdië", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 267, 1833, 0.14566284779050737 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1891 }
Ligblou: Gletsers; swart kruise: Staafkerke 'n Sytak van die Sognefjord Die Sognefjord in die Sogn-distrik van die Noorse provinsie (fylke) Sogn og Fjordane is met 204 kilometer die langste fjord in Europa en met 1 308 meter ook die diepste ter wêreld. Die fjord vertak in talle kleiner sytakke soos byvoorbeeld die Aurlandsfjord, die Lustrafjord en die Nærøyfjord, die nouste fjord in Europa. Sy westelike eindpunt lê naby Sygnefest, terwyl Årdalstangen aan die Årdalsfjord sy oostelike eindpunt vorm. Skjolden aan die noordelike eindpunt van die Lustrafjord is die punt wat die verste van die oop see afgeleë is. Klimaat ------- Die binneste gedeelte van die fjord is aan die lykant van hoë bergreekse soos Breheimen (met die hoogste gletser in Europa, die Jostedalsbreen) geleë. Terwyl die monding van die Sognefjord in die oop see deur 'n tipiese seeklimaat gekenmerk word, het sy binnelandse eindpunt en die sytakke 'n kontinentale klimaat. Net voor die monding van die fjord lê 'n rotsskuinste sodat net warm water van die Noordsee se oppervlakte die fjord kan binnestroom. Die fjord het dus 'n relatief milde klimaat sodat veral die noordoewer die ideale omgewing bied om grootskaals vrugte te verbou. Kultuur en nedersettings ------------------------ In twee nedersettings langs die oewer van die Sognefjord, Urnes en Kaupanger, het historiese staafkerke bewaar gebly. Die staafkerk van Urnes is die oudste staafkerk in Noorweë, terwyl dié in Borgund, sowat 30 kilometer stroomop van die fjordhawe Lærdalsøyri, as die belangrikste in die land beskou word. Ander belangrike nedersettings langs die fjord met argitektoniese en ander besienswaardighede sluit onder meer Balestrand, Vadheim, Høyanger, Vik, Leikanger, Gudvangen, Aurland, Flåm, Sogndal, Kaupanger, Lærdal, Hafslo, Marifjøra en Skjolden in. Infrastruktuur -------------- Langs die grootste deel van die noordoewer loop 'n motorpad (alhoewel daar tussen Høyanger en Låne 'n tonnel gebou moes word en die pad tussen Sogndal en Graupe 'n draai in die binneland maak). Valleie soos Lærdal, Aurland, Flåm en Gudvanfen, wat in die suidooste by die fjord se eindpunte aansluit, word deur padtonnels met lengtes van meer as 20 kilometer met mekaar verbind. Op verskillende plekke verbind veerbote die Sognefjord se twee oewers met mekaar, soos byvoorbeeld tussen Rutledal en Rysjedalsvika, Brekke en Lavik, Balestrand en Helle, Hella en Dragsvik, Dragsvik en Vangsnes, Kaupanger en Revsnes, Kaupanger en Årdalsvangen en Solvorn en Urnes. Flåm aan die Aurlandsfjord word deur die steil Flåmsbanen-spoorlyn met 'n lengte van 20 kilometer met die Bergensbanen-spoorlyn en sodoende ook internasionale spoorlyne verbind. Die bogrondse kragleiding oor die Sognefjord naby die dorp Leikanger pronk met die tweede grootste spanwydte ter wêreld (4 597 meter) en vervoer elektrisiteit uit die Hermansverk-kragsentrale na die nasionale kragnetwerk. Toerisme -------- Kviknes-hotel in Balestrand Die Sognefjord-gebied was reeds in die vroeë 20ste eeu - naas Italië en die stranddorpe langs die Noord- en Oossee - 'n gewilde vakansiebestemming vir welgestelde toeriste, veral Europese adellikes. Die bekendste gereelde besoeker was die Duitse keiser Wilhelm II wat hier 'n kwarteeu lank vakansie na vakansie deurgebring het. Wanneer die keiserlike jag Hohenzollern die Sognefjord ingevaar het, het gewoonlik talle boere, handelaars en hoteleienaars op sy oewer versamel - die beroemde gas was met sy reisgeselskap van tot by 2 000 mense, waaronder 'n orkes, 'n belangrike bron van inkomste. Die keiserlike jag het steeds die dorpie Balestrand aangedoen wat in die laat 19de eeu danksy Duitse en Britse toeriste bekendheid verwerf het. Houtchalets in die kenmerkende Belle Époque-boustyl met torinkies, lang stoepe en filigrane houtsnywerk oorheers nog steeds hierdie dorp met 800 inwoners. Keiser Wilhelm II het 'n aantal spore agtergelaat - waaronder verskeie monumente en skulpture soos die Fritjov-monument in Vangsnes, waarvan die bronsfiguur, wat hierdie legendariese Wiking uitbeeld, deur die keiser geborg en volgens sy persoonlike smaak as monumentale standbeeld uitgevoer is. * Die SognefjordDie Sognefjord * Uitsig vanaf Storehaugen oor die SognefjordUitsig vanaf Storehaugen oor die Sognefjord * Urnes aan die SognefjordUrnes aan die Sognefjord	{ "title": "Sognefjord", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 313, 3817, 0.08200157191511659 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4345 }
Die sokkeroorlog (Spaans: La guerra del fútbol, ook bekend as die 100 uur oorlog) was 'n kort oorlog van vier dae tussen El Salvador en Honduras in 1969. Geskiedenis ----------- Hondurase lugmag se Vought F4U Corsair nr. FAH-609 gevlieg deur kaptein Fernando Soto toe hy drie El-Salvador vliegtuie afgeskiet het. Nou te sien in die Museo del Aire in Tegucigalpa Salvadoraansee Lugmag se Mustang 9281 wat tydens die Sokkeroorlog gevlieg is In die vroeë 1960's het die Hondurese leër die regering van Ramón Villeda Morales beëindig uit vrees vir 'n oordrewe invloed van Kuba op die regime. Oswaldo López Arellano het die nuwe president geword. Hy stig 'n nuwe diktatorskap waarin boere (wat die reg tot vakbondvorming onder die regerings gekry het) onderdruk word ten gunste van die groot grondeienaars. Besettings van grond het plaasgevind in protes daarteen. Baie Salvadorane was gedurende daardie tydperk ook in Honduras. Hulle het voor die regime in El Salvador gevlug en in 1969 200 000 hektaar grond in Honduras besit. Die Hondurese regering het die Salvadorane gesien as die aanhitsers van die landbesetting, en op 30 April 1969 is aan die Salvadorane 'n ultimatum gestel om die land binne 30 dae te verlaat. Intussen was die sokkerwêreldkampioenskap van 1970 voor die hand. Daarvoor is in Junie 1969 uitklopkompetisies tussen Honduras en El Salvador gehou. Die eerste wedstryd (op 8 Junie) is deur Honduras gewen. Maar 'n tweede wedstryd (op 15 Junie) is sleg deur Honduras verloor. Winkels en besighede van Salvadoranse inwoners in Honduras is geplunder waarop een sterfte en verskeie beseerdes voorgekom het. Op 26 of 27 Junie (die bronne weerspreek mekaar) is 'n beslissingspel in Mexiko gespeel, wat na ekstra tyd deur Honduras verloor is. As gevolg hiervan het die spanning oor die Salvadorane in Honduras nog verder toegeneem. Die lande het op 27 Junie diplomatieke betrekkinge verbreek. Uiteindelik, in die laatmiddag van 14 Julie 1969, het Salvadoranse troepe Honduras binnegekom om hul landgenote te beskerm (wat soos vroeër genoem van El Salvador gevlug het). Daar word bomaanvalle vanuit die lug gedoen en verskeie vliegtuie van beide kante word afgeskiet. Onderhandelinge het op 15 Julie gevolg ná bemiddeling deur die Organisasie van Amerikaanse State (OAS). El Salvador wou egter sy sterker militêre posisie benut. Die sokkeroorlog is na meer as vier dae gestaak, na internasionale bemiddeling deur die OAS. Minstens 2 000 mense is dood. Die Salvadoranse troepe het effektief in Augustus daardie jaar onttrek. Die verhouding met El Salvador is eers in 1980 herstel. Die sokkeroorlog was die laaste oorlog waarin skroef aangedrewe vegvliegtuie 'n dominante rol gespeel het. Uitslae van die sokkerwedstryde ------------------------------- 8 Junie 1969: Honduras – El Salvador 1-0 (Tegucigalpa) 15 Junie 1969: El Salvador-Honduras 3-0 (San Salvador) 26 van 27 Junie 1969 : El Salvador-Honduras 2-2 na 90 minute, 3-2 na verlenging (Meksikostad , Mexiko) Dit het tot 23 November 1980 geduur voordat die spanne weer mekaar in 'n sokkerwedstryd te staan kom. El Salvador het hierdie tuiswedstryd – 'n kwalifiseringswedstryd vir die wêreldkampioenskap in sokker in 1982 – met 2-1 gewen. Bronne ------ * De voetbaloorlog – Ryszard Kapuściński, De Arbeiderspers, ISBN 9789029525411 * Burenruzies. Voetbalinterlands vol strijd en rivaliteit – Frank Grootemaat, Uitgewery Fagus, ISBN 9789078202646 * Sportgeschiedenis, De voetbaloorlog tussen El Salvador en Honduras, deur Frank Grootemaat	{ "title": "Sokkeroorlog", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1008, 3702, 0.27228525121555913 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Militêre konflik\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Militêre_konflik\"},\"params\":{\"konflik\":{\"wt\":\"Sokkeroorlog\"},\"deelvan\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"byskrif\":{\"wt\":\"\"},\"datum\":{\"wt\":\"14–18 Julie 1969\"},\"plek\":{\"wt\":\"[[El Salvador]] en [[Honduras]]\"},\"resultaat\":{\"wt\":\"Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel\"},\"party1\":{\"wt\":\"{{vlagland\|El Salvador}}\"},\"party2\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Honduras}}\"},\"aanvoerder1\":{\"wt\":\"{{vlagikoon\|El Salvador}}&nbsp;Fidel Sánchez Hernández\"},\"aanvoerder2\":{\"wt\":\"{{vlagikoon\|Honduras}}&nbsp;Oswaldo López Arellano\"},\"ongevalle1\":{\"wt\":\"900, insluitende siviele ongevalle, drie vliegtuie vernietig\"},\"ongevalle2\":{\"wt\":\"2&nbsp;100, insluitende siviele ongevalle.\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width: 315px; border-spacing: 2px; text-align: left; font-size: 90%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Sokkeroorlog</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\">\n<table class=\"infobox\" style=\"margin: 0; cellpadding: 0; padding: 0; border: 0;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Datum</th>\n<td>14–18 Julie 1969</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Ligging</th>\n<td><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a> en <a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Resultaat</th>\n<td>Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel</td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Strydende partye</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van El Salvador\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" title=\"Vlag van El Salvador\"><img alt=\"Vlag van El Salvador\" data-file-height=\"567\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1005\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/22px-Flag_of_El_Salvador.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/33px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/44px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a></td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Honduras\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" title=\"Vlag van Honduras\"><img alt=\"Vlag van Honduras\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/22px-Flag_of_Honduras.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/33px-Flag_of_Honduras.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/44px-Flag_of_Honduras.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Aanvoerders</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van El Salvador\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./El_Salvador\" title=\"Vlag van El Salvador\"><img alt=\"Vlag van El Salvador\" data-file-height=\"567\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1005\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/22px-Flag_of_El_Salvador.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/33px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/44px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Fidel Sánchez Hernández</td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Honduras\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Honduras\" title=\"Vlag van Honduras\"><img alt=\"Vlag van Honduras\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/22px-Flag_of_Honduras.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/33px-Flag_of_Honduras.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/44px-Flag_of_Honduras.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Oswaldo López Arellano</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Ongevalle en verliese</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\">900, insluitende siviele ongevalle, drie vliegtuie vernietig</td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\">2<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>100, insluitende siviele ongevalle.</td></tr>\n</tbody></table>", "<table class=\"infobox\" style=\"margin: 0; cellpadding: 0; padding: 0; border: 0;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Datum</th>\n<td>14–18 Julie 1969</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Ligging</th>\n<td><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a> en <a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Resultaat</th>\n<td>Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3540 }
Cecil Edwin Frans Skotnes (1 Junie 1926 in Oos-Londen – 4 April 2009 in Kaapstad) was 'n Suid-Afrikaanse kunstenaar. Skotnes is op 1 Junie 1926 in Oos-Londen gebore en het sy skoolopleiding in Johannesburg ontvang. Terwyl hy gedurende die Tweede Wêreldoorlog in Italië militêre diens gedoen het, het hy in 1945 vir ses maande tekenonderrig in Florence ontvang. Na sy terugkeer het hy vir 'n jaar aan die kunsskool van die Witwatersrandse Tegniese Kollege en daarna (1947) aan die Universiteit van die Witwatersrand gestudeer. Hy het die BA-graad in die skone kunste in 1950 behaal. In 1951 het hy op 'n studiereis na Europa vertrek, waar die werk van veral Pablo Picasso en Henry Moore hom beïnvloed het. In 1952 het hy direkteur van die Polly Street Kunssentrum in Johannesburg geword, ’n pos wat hy tot in 1966 beklee het. Skotnes se deeglike kennis van die Westerse kuns en sy sterk aanvoeling vir die Afrika-tradisie en die sogenaamde Afrika-idioom het hom in staat gestel om die twee kulture in sy kuns te verenig. Skotnes se grootste bydrae tot en grootste invloed op die Suid-Afrikaanse kuns was dan ook die opleiding wat hy aan Swart kunstenaars tydens sy verbintenis met die Polly Street Kunssentrum verskaf het (onder andere aan Louis Maqhubela, Ephraim Ngatane, Leonard Matsoso, Sydney Kumalo, Dumile Feni en Ezrom Legae). Hoewel Skotnes ook die landskap as onderwerp gebruik, spits hy hom hoofsaaklik toe op die menslike figuur, wat as bron van inspirasie dien vir die half-abstrakte, verwronge en later ook kubistiese vorme wat hy met 'n besliste Afrika-element weergee. Na 1966 het Skotnes sterker kleure gebruik en hom, benewens die houtsnykuns, ook op ander media toegelê (olieverf en houtskool). Hy stel besonder belang in die legendes en geskiedenis van die Swart stamme van Afrika en een van die temas wat hy intensief behandel het, was die van die Zoeloekoning Shaka. In 1973 het hy 'n hele verhalende reeks van die historiese figuur in hout gemaak. Skotnes het al talle openbare opdragte uitgevoer, waaronder ’n fries en gravering vir die African Life-sentrum in Kaapstad, 'n muurpaneel vir 'n gebou in Mafikeng en versierings vir die altaarmuur in ’n Rooms-Katolieke kerk in Welkom. In 1979 het Skotnes na Kaapstad verhuis, waar hy tot sy dood gewoon het. Hy is op 4 April 2009 oorlede op die ouderdom van 82. Toekennings ----------- Hy is in 2003 die Orde van Ikhamanga (Goud) toegeken deur die Suid-Afrikaanse regering vir sy bydrae tot die Suid-Afrikaanse kuns. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-66-4, volume 25, bl. 191 \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb13592105s (data) * GND: 128686677 * ISNI: 0000 0001 1437 1572 * LCCN: n88655179 * NTA: 071288554 * RKD: 330188 * SNAC: w6gr4pcg * SUDOC: 050508369 * ULAN: 500123984 * VIAF: 144149294106380520872 * WorldCat Identities: lccn-n88655179 \|	{ "title": "Cecil Skotnes", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1037, 3128, 0.33152173913043476 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Cecil Skotnes\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"alt\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Cecil Edwin Frans Skotnes\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{Geboortedatum\|1926\|6\|1}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Oos-Londen]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"{{Sterfdatum en ouderdom\|1926\|6\|1\|2009\|4\|4}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Kaapstad]], [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]]\"},\"laaste rusplek\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Suid-Afrika}}\"},\"gade\":{\"wt\":\"\"},\"veld\":{\"wt\":\"Skildery\"},\"opleiding\":{\"wt\":\"Witwatersrandse Tegniese Kollege, [[Universiteit van die Witwatersrand]]\"},\"beweging\":{\"wt\":\"\"},\"werke\":{\"wt\":\"\"},\"beskermhere\":{\"wt\":\"\"},\"beïnvloed_deur\":{\"wt\":\"[[Pablo Picasso]], [[Henry Moore]]\"},\"beïnvloed\":{\"wt\":\"[[Louis Maqhubela]], [[Ephraim Ngatane]], [[Leonard Matsoso]], [[Sydney Kumalo]], [[Dumile Feni]], [[Ezrom Legae]]\"},\"toekenings\":{\"wt\":\"[[Orde van Ikhamanga]] (Goud)\"},\"verkies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"atergrondkleur\":{\"wt\":\"#BCD4E6\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th class=\"fn\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background-color:#BCD4E6;\">Cecil Skotnes</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Geboortenaam</th>\n<td class=\"nickname\" style=\"line-height: 1.3em\">Cecil Edwin Frans Skotnes</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Gebore</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1926-06-01</span>)</span>1 Junie 1926<br/><a href=\"./Oos-Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oos-Londen\">Oos-Londen</a>, <a href=\"./Kaapprovinsie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapprovinsie\">Kaapprovinsie</a>, <a href=\"./Unie_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Unie van Suid-Afrika\">Unie van Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Sterf</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">4 April 2009 (op 82)<br/><a href=\"./Kaapstad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapstad\">Kaapstad</a>, <a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Nasionaliteit</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Veld</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\">Skildery</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Opleiding</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">Witwatersrandse Tegniese Kollege, <a href=\"./Universiteit_van_die_Witwatersrand\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Witwatersrand\">Universiteit van die Witwatersrand</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Beïnvloed deur</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><a href=\"./Pablo_Picasso\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pablo Picasso\">Pablo Picasso</a>, <a href=\"./Henry_Moore\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Henry Moore\">Henry Moore</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Beïnvloed</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><a href=\"./Louis_Maqhubela\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Louis Maqhubela\">Louis Maqhubela</a>, <a href=\"./Ephraim_Ngatane\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ephraim Ngatane\">Ephraim Ngatane</a>, <a href=\"./Leonard_Matsoso\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Leonard Matsoso\">Leonard Matsoso</a>, <a href=\"./Sydney_Kumalo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sydney Kumalo\">Sydney Kumalo</a>, <a href=\"./Dumile_Feni\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dumile Feni\">Dumile Feni</a>, <a href=\"./Ezrom_Legae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ezrom Legae\">Ezrom Legae</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2899 }
In die selle van die meeste hoër organismes kom die chromosome in pare voor en word daar van ŉ diploïede toestande gepraat. By sommige organismes kom die chromosome egter in groepe van 4, 6 of 8 voor en daardie toestand word poliploïdie genoem. Die verskynsel is algemener onder plante as onder diere. Poliploïdie kom spontaan in die natuur voor, maar kan ook kunsmatig geïnduseer word. Die tegniek word dikwels in plantveredeling gebruik om die opbrengs van gewasse te verhoog, aangesien poliploïede organismes deurgaans groter as die normale diploïede is. Die eenvoudigste en algemeenste vorm van poliploïdie in die natuur is die waar sekere plantspesies naas die normale diploïede vorme ook deur tetraploïede vorms (waar die chromosome in groepe van 4 voorkom) verteenwoordig word. Oor die algemeen is die tetraploïede plante groter en sterker as die diploïede, maar verder is daar geen verskil tussen die twee nie. Poliploïdie kan spontaan ontstaan wanneer die chromosoomgetal nie soos normaalweg gehalveer word by die vorming van geslagselle nie. Die versmelting van 2 sulke geslagselle, elk met die normale aantal chromosome, lewer 'n bevrugte eiersel waarin die chromosome in groepe van 4 voorkom en alle selle wat verder daaruit ontstaan, is dan tetraploïed. Hierdie verskynsel staan bekend as outopoliploïdie. Dit het reeds deur navorsing aan die lig gekom dat heel party plantspesies in die natuur, benewens deur diploïede vorme, ook deur tetraploïede, heksaploïede (heksa = 6) en selfs oktoploïede (okta = 8) vorme verteenwoordig word. By angeliere (genus Dianthus) is die normale chromosoomgetal byvoorbeeld 30, maar sommige individue het 60 of selfs 90 chromosome in hul selle. Alloploïdie ----------- Alloploïdie is 'n vorm van poliploïdie waarin ongelyksoortige chromosome betrokke is. Die verskynsel kom voor wanneer twee spesies met min verwantskap tot mekaar paar en die nakomelinge dan die som van die chromosome van hul ouers in hut selle het. Omdat die chromosome nie verwant is nie, kan hulle nie tydens die vorming van geslagselle pare vorm nie en kan geen vrugbare geslagselle gevorm word nie. Die kruisings is daarom meestal steriel. Soms kan daar egter wel 'n geslagsel met al die chromosome ontstaan, wat dan aan poliploïede nakomelinge oorsprong kan gee. 'n Voorbeeld hiervan is die kruising tussen die radys (Raphanus sativa) en die kool (Brassica oleracea). Altwee hierdie plantspesies is normaalweg diploïed en het 18 chromosome. Kruisings tussen hulle lewer normaalweg of geen, of 'n steriele nageslag. Soms ontstaan daar egter wel kiemkragtige sade, maar hierdie sade het dan 36 chromosome in plaas van 18. Daar is reeds daarin geslaag om hierdie kruising te teel, maar in plaas van die beoogde plant met radysagtige wortels en koolagtige blare, was die blare van Raphanobrassica radysagtig en die wortels koolagtig. Vanweë heelwat navorsing wat reeds op die verskynsel van poliploïdie gedoen is, word daar vermoed dat die proses 'n belangrike rol by die vorming van natuurlike spesies speel. Voordele van poliploïdie ------------------------ By verskeie plantspesies waar daar sowel diploïede as poliploïede vorme voorkom, lyk dit asof die poliploïede vorme beter by sekere omstandighede aangepas is as die diploïede vorme. Die Europese spesie Parnassia palustris se diploïede vorm groei byvoorbeeld slegs in duine, terwyl daar in die binneland slegs tetraploïede vorme van hierdie spesie groei. Uiterlik lyk die twee vorme dieselfde. Soortgelyke bevindings het aanleiding gegee tot die teorie dat tetraploïede vorme moontlik beter by ongunstige omstandighede aangepas is. Dit het naamlik geblyk dat daar onder ongunstige omstandighede altyd meer tetraploïede as diploïede plante gevind is. Die spesie Empetrum nigrum is byvoorbeeld diploïed in Europa, maar in Groenland, waar die omstandighede baie ongunstiger is, word slegs 'n tetraploïede vorm van Empetrum hermaphroditicum aangetref. In omstreeks 1937 is daar ontdek dat poliploïdie met behulp van sekere chemiese stowwe kunsmatig geïnduseer kan word. Kolchisien is een van die stowwe wat seldeling inhibeer, waardeur alle chromosome in 1 sel bymekaar bly in plaas daarvan om oor 2 selle verdeel te word. Op hierdie manier kan tetraploïede gewasse geteel word. Aangesien hierdie gewasse dikwels groter blare, vrugte en sade het, word daar veral in die landbou dikwels van hierdie tegniek gebruik gemaak om produktiewer gewasse te teel. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23, bl. 37 \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb12252776g (data) * GND: 4224353-1 * LCCN: sh85104712 \|	{ "title": "Poliploïdie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 107, 3831, 0.027930044374836857 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4670 }

text stringlengths 571 541k	meta dict
Die Beit Trust se doel is die ondersteuning van die ontwikkeling van Zambië, Zimbabwe en Malawi op ‘n wye verskeidenheid van terreine. Trust ----- Alfred Beit het met sy afsterwe in 1906 £1 200 000 in ‘n fonds bekend as die Beit Trust nagelaat vir die ontwikkeling van die spoorweë en ander vervoerinfrastruktuur in Noord-Rhodesië, Suid-Rhodesië en Njassaland. Danksy goeie beleggingsbesluite het die nagelate bate aan die Trust in waarde toegeneem ten spyte van groot uitgawes. Aanvanklik is die fonds beheer deur Otto Beit, maar later deur bekende en bekwame mense soos Henry Birchenough en Hew Butler. Rivieroorgange -------------- Vyf groot brûe is deur die Trust gefinansier, naamlik die * Beitbrug oor die Limpoporivier * Otto Beit-brug oor die Zambezirivier * Birchenoughbrug oor die Saverivier * Kafuebrug oor die Kafuerivier en die * Luangwabrug Ook die aanlê ‘n honderdtal laagwaterbrûe is deur die Trust betaal. Ander projekte -------------- Later het die Trustees besluit om die terrein van hul welwillendheidswerk te verrruim. Geld is beskikbaar gestel vir die onderwys, gesondheid, omgewingsbewaring, welsynswerk, studiebeurse vir universiteitsopleiding, museums, dorpsaanleg, wetenskapllike navorsing en noodlenigingswerk na natuurrampe. Na die sikloon Idai in Maart 2019 is die Umvumvubrug op koste van die fonds herstel. In 2020 tydens die Corona-pandemie is beskermende klere aan gesondheidswerkers voorsien. Swembaddens is in arm en afgeleë gebiede gebou. Bronne ------ * Green, Lawrence G.: Full many a glorious morning. A recent journey by rail and road to four countries of Southern Africa with the traveller going back on old tracks, striking out in new directions and moving along the highways and byways of memory. Kaapstad: Howard Timmins, 1968.	{ "title": "Beit Trust", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 472, 1585, 0.29779179810725553 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1789 }
Die spoorwegnetwerk van die Zuid-Afrikaansche Republiek in 1899 (aan die begin van die Tweede Vryheidsoorlog) met die Pretoria-Pietersburg spoorlyn in rooi. Die Pretoria-Pietersburgspoorlyn is tussen in 1897 en 1899 van Pretoria na Pietersburg (deesdae Polokwane) deur die Pretoria Pietersburg Spoorweg Maatschappij met Britse kapitaal gebou. Vyf maande nadat die spoorweg voltooi is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit en die ZAR-regering lê beslag op die spoorweg. Na die oorlog kom dit onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë. Lynbou ------ Kaart van die spoorlyn Bouwerk begin in 1897 en op 1 Julie 1898 is die eerste 132 km tussen Pretoria en Nylstroom geopen. Drie maande later is die volgende 90 km tussen Nylstroom en Potgietersrus geopen en op 31 Mei 1899 is die laaste 63 km tussen Potgietersrus en Pietersburg geopen. Die spoorlyn begin by die Pretoriastasie waar dit met NZASM se spoornet verbind is. Dit loop verby die die stad aan die wes en volg die Apiesrivier tot by Hammanskraal. Terwyl die Apiesrivier en Pienaarsrivier na die weste draai, loop die spoorlyn na die noorde tot Warmbad waar dit na Nylstroom klim. Toe draai dit aan die noordooste en volg die Nylrivier tot by Potgietersrus. Daar gaan dit oor die Waterberg en dal af tot Pietersburg. Op 31 Mei 1902, toe die spoorlyn onder Britse beheer gekom het, was sy amptelike lengte 176 myl en 58 kettings (284,4 km) Tweede Vryheidsoorlog --------------------- Op 12 Oktober 1899, 'n paar maande nadat die spoorlyn geopen is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit. Die ZAR-regering lê beslag op die spoorlyn en plaas dit onder beheer van die NZASM met Mauritz de Wildt as bestuurder. De Wildt was destyds ook hoofingenieur met NZASM.. Nadat die Britse magte onder die bevel van Lord Roberts Pretoria op 31 Mei 1900 beset het, het die ZAR-regering hul na Machadodorp gevestig en spoorwegkoetse is vir regeringskantore gebruik en ook om die staatsargiewe te stoor. Nadat President Kruger na Europa vertrek het, het die ZAR regering na Pietersburg verhuis. Koetse op die Warmbad-Pietersburggedeelte van die spoorlyn is tot 30 Maart 1901 deur die ZAR regering gebruik. terselfdertyd is skade aan die Pretoria Warmbad-gedeelte van die lyn herstel. Op 1 April is Nylstroom deur die Australiese magte beset, Potgietersrus is op 5 April beset en Pietersburg is op 8 April beset. Toe kom die spoorlyn onder die beheer van die Imperial Military Railways (IMR). Afgesien van normale spoorwegdienste, het die treine ook 'n mobiele poskantoordiens gelewer. Hierna is die IMR se treine ten minste twee keer deur Boerkommando's aangeval. Op 4 Julie 1901 het 'n Boerekommando onder die bevel van Generaal CF Beyers 'n trein by Tobiasspruit, 8 km noord van Naboomspruit aangeval. Op 10 Augustus 1901 het nog 'n Boerekommando, dié keer onder die bevel van Kaptein Jack Hindon en Kaptein Henri Slegtkamp by Haartebeeslaagte, 11 km suid van Naboomspruit 'n gepantserde trein aangeval. Na die Vrede van Vereeniging (31 Mei 1902) word die spoorlyn onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë geplaas. Finansieël ---------- In 1895 is 'n konsessie aan Hendrik Jacobus Schoeman toegestaan om die spoorlyn te bou en te bedryf. In 1896 is die Pretoria-Pietersburg Railway Company Limited met 'n kapitaal van £500 000 in die Verenigde Koninkryk gestig en op die Londense beurs gelys om die konsessie te bedryf. Verdere finansiering is verkry deur die uitreiking van skuldbriewe ter waarde van £1 005 400. Tussen 31 Mei 1899 en 13 Oktober 1899 is 45 611 passassiers en 7402 ton vrag deur die spoorweg vervoer. Die inkomste oor hierdie periode was £25 858 en uitgawe (uitsluitende rente op sy skuldbrieve) was £22,227. Op 14 November 1903 is die maatskapy deur die Britse Regering ontein. Die Britse regering het die aandeelhouers hul oorspronklikke kapitaal terugbetaal en ook die maatskapy se bate betaal. In opdrag van die Konvensie van Den Haag (1898) is vergoeding aan hulle betaal vir inkomste wat deur die ZAR-regering gewaarborg is. Die bedrag verskuldig aan belasting is uiteindelik in 1908 in die Engelse Hooggeregshof vereffen. Lokomotiewe ----------- Die PPS het 'n totaal van 15 lokomotiewe bestel maar voordat die laaste vier afgelewer is, het die Tweede Vryheidsoorlog uitgebreek en die PPS het met die NZASM saamgesmelt. Terwyl die spoorweg in aanbou was, is vier saaltenklokomotiewe gekoop vir bouwerk en rangeringswerk. Drie 26 tonner 0-6-0ST lokomotiewe is direk van die vervaardiger en een lokomotief, 'n 0-4-0ST is tweedehands van die NGR gekoop. Die PPS het aflewering van ses hooflynlokomotiewe geneem - vyf 2-6-4T tenklokomotiewe wat nuut gekoop is en 'n tweedehandse 4-6-0T tenklokomotief wat van die Delagoabaai Spoorweg gekoop is. 'n Sesde 2-6-4T tenklokomotief het op die seereis tussen die Verenigde Koninkryk en Suidelike Afrika verlore geraak. Die vervangingslokomotief is in 1900 te Lourenco Marques afgelewer. In 1898 is drie 4-8-0 tenderlokomotiewe bestel. Hierdie lokomotiewe, wat op die 7de Klas van die Kaapse Regeringspoorweë gebaseer is, is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë gelewer. In 1898 is 'n 46 tonner lokomotief ook van NZASM verkry. Hy het die naam "Prinsloo" gedra. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Jaar \| Aantal \| PPS Nommer \| Konfigurasie \| PPS Tipe/Naam \| SAS Tipe \| Trekkrag \| Vervaardiger \| \| kN \| lbf \| \| 1896 \| 3 \| - \| 0-6-0ST \| 26 Tonner("Pretoria", "Pietersburg" & "Nylstroom") \| - \| 44 \| 9 800 \| Hawthorn-Leslie & Co \| \| 1897 \| 1 \| - \| 4-6-0T \| 35 tonner "Die Portugese tenk" \| - \| 42 \| 9 354 \| Nasmyth, Wilson & Co \| \| 1898 \| 1 \| - \| 0-6-4T \| 46 Tonner ("Prinsloo") \| Klas B \| 73,8 \| 16 580 \| Maschinenfabrik Esslingen \| \| 1898 \| 1 \| - \| 0-4-0ST \| "Natal" \| - \| 25 \| 5 526 \| Neilson, Reid & Co \| \| 1897 \| 6 \| 1-6 \| 2-6-4T \| 55 Tonner (Nr 1: "President Kruger") \| Klas D \| 69,4 \| 15 610 \| Beyer, Peacock & Co \| \| 1898 \| 3 \| 7-9 \| 4-8-0 \| \| Klas 7B \| 83 \| 18 660 \| Neilson, Reid & Co. \| \| Notas 1. ↑ Hierdie lokomotiewe is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë afgelewer \| \| \| --- \| \| Beelde van die Pretoria-Pietersburg Spoorweg \| \| \| \| \| --- \| \| Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899 \| \| Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899 \| \| \| \| --- \| \| PPS Lokomotief "President Kruger"PPS Lokomotief "President Kruger" \| \| PPS Lokomotief "President Kruger" \| \| \| \| --- \| \| Privaatpassasierswa van die PPS.Privaatpassasierswa van die PPS. \| \| Privaatpassasierswa van die PPS. \| \| \| \| --- \| \| PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk"PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk" \| \| PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk" \| \|	{ "title": "Pretoria-Pietersburgspoorlyn", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3709, 8060, 0.46017369727047147 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6818 }
Behati Prinsloo Behati Prinsloo (gebore 16 Mei 1989 in Grootfontein, Namibië) is 'n Namibiese foto- en loopplankmodel. Sy is veral bekend vir haar werk as model vir Victoria's Secret se subhandelsmerk Pink. Sy is getroud met die Amerikaanse musikant en akteur Adam Levine. Biografie --------- Sy is op die ouderdom 16 deur 'n fotograaf in 'n supermark in Kaapstad ontdek. Die fotograaf stel aan haar voor om die Storm-modelbestuuragentskap te besoek. 'n Week later het sy die agentskap besoek en foto's is van haar geneem. Sarah Doukas het haar later na Londen geneem vir modelwerk. Haar foto's word op die voorblad van Italië se Muse tydskrif en die Britse Telegraph Magazine gepubliseer. Sy was meer onlangs op die voorblad van die Russiese Vogue in Februarie 2007, en die American Velvet tydskrif in Junie 2007. Sy word as fotomodel gebruik in advertensieveldtogte deur Adore, Aquascutum, Chanel, H&M, Hugo Boss, Kurt Geiger, Marc by Marc Jacobs, Max Studio, en Nina Ricci. Sy het aan modevertonings vir Prada, Paul Smith, Vera Wang, Marc Jacobs, Proenza Schouler, Versace, Chanel, Missoni en DKNY deelgeneem. Behati Prinsloo is aangewys as 31ste op die Top 50 Models Women-ranglys en 14de op The Top Sexiest Models-ranglys deur models.com. Filmografie ----------- * 2012: Hawaii Five-0 * 2015: Taylor Swift: The 1989 World Tour Live	{ "title": "Behati Prinsloo", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 322, 1393, 0.23115577889447236 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1362 }
Priapisme is ’n toestand waar ’n penis ure lank hard bly sonder dat daar stimulasie is of nadat stimulasie geëindig het. Daar is drie soorte: iskemies, (laevloei), nie-iskemies (hoëvloei) en terugkerend iskemies (onderbroke). Die meeste gevalle is iskemies; dit is gewoonlik pynlik terwyl nie-iskemiese priapisme nie is nie. By iskemiese priapisme is die grootste deel van die penis hard, maar nie die eikel nie; by nie-iskemiese priapisme is die hele penis halfstyf. Oorsake en behandeling ---------------------- Sekelselsiekte is die grootste oorsaak van iskemiese priapisme. Ander oorsake sluit in medisyne en dwelmmiddels soos kokaïen en dagga. Nie-iskemiese priapisme kan voorkom ná trauma aan die penis of ’n rugmurgbesering. Eersgenoemde kom voor wanneer nie genoeg bloed uit die penis vloei nie, terwyl laasgenoemde gewoonlik voorkom weens toenemende bloedvloei. Behandeling hang af van die soort priapisme. As dit nie binne die eerste 48 uur behandel word nie, kan voltydse littekens aan die penis vorm. Die siekte kom by sowat 1 uit 20 000 tot 1 uit 100 000 mans per jaar voor. Terminologie ------------ Die term is afgelei van die naam van die Griekse god Priapos (Grieks: Πρίαπος), ’n god van vrugbaarheid. Hy word dikwels uitgebeeld met ’n besonder groot ereksie.	{ "title": "Priapisme", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 277, 1345, 0.20594795539033459 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Priapisme</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\">Klassifikasie en eksterne bronne</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Fresko van <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Priapos\\" title=\\"Priapos\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Priapos\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Priapos\\"}}'>Priapos</a> in <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Pompeji\\" title=\\"Pompeji\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Pompeji\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Pompeji\\"}}'>Pompeji</a>."}\" typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Priapus_Fresco.jpg\"><img data-file-height=\"1152\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"864\" decoding=\"async\" height=\"267\" resource=\"./Lêer:Priapus_Fresco.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/200px-Priapus_Fresco.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/300px-Priapus_Fresco.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Priapus_Fresco.jpg/400px-Priapus_Fresco.jpg 2x\" width=\"200\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>Fresko van <a href=\"./Priapos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Priapos\">Priapos</a> in <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Pompeji\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pompeji\">Pompeji</a>.</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./ICD-10\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10\">ICD-10</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-10_Hoofstuk_N\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10 Hoofstuk N\">N</a><a class=\"external text\" href=\"http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/N48.3\" rel=\"mw:ExtLink\">48.3</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-9\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-9\">ICD-9</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=607.3\" rel=\"mw:ExtLink\">607.3</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Diseases_Database\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Diseases Database\">DiseasesDB</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.diseasesdatabase.com/ddb25148.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">25148</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./EMedicine\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"EMedicine\">eMedicine</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.emedicine.com/med/topic1908.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">med/1908</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./Medical_Subject_Headings\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Medical Subject Headings\">MeSH</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2006/MB_cgi?field=uid&term=D011317\" rel=\"mw:ExtLink\">D011317</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\"><img data-file-height=\"190\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"210\" decoding=\"async\" height=\"22\" resource=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/24px-Star_of_life_caution.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/36px-Star_of_life_caution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/48px-Star_of_life_caution.svg.png 2x\" width=\"24\"/></a></span> <a href=\"./Wikipedia:Mediese_vrywaringsnota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wikipedia:Mediese vrywaringsnota\">Mediese waarskuwing</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1298 }
Pretoria FM, die voormalige Radio Pretoria, is 'n gemeenskap-gebaseerde radiostasie in Pretoria. Hulle saai 24 uur per dag op 104.2 FM uit. Pretoria FM is beskikbaar oor die hele wêreld deur middel van internet-uitsendings wat op hul webwerf beskikbaar is. In Suid-Afrika beskik die Radio oor ’n aantal FM uitsaai-torings wat die grootste deel van Gauteng, Limpopo, Noordwes, Mpumalanga en die noorde van KwaZulu-Natal dek en bereik nagenoeg 2 miljoen Afrikaanssprekendes; verder word duisende luisteraars bereik deur middel van satellietskottel ontvangs. Die Radio gebruik Afrikaans as voertaal maar speel gereeld ligte Engelse musiek en bied ’n groot verskeidenheid programme aan. Geskiedenis ----------- ### Ontstaan Gedurende September 1993 is die radiostasie as Radio Pretoria gestig en ontvang sy uitsaailisensie wat slegs vir drie dae geldig sou wees. Die radio is deur die hoofstroommedia beskryf as ’n "regse" radiostasie. Sommige oud-omroepers van die SAUK het hulle gewig ingegooi en het die radio se stryd om voortbestaan begin. In 1995 ontvang die Radio sy eerste eenjaarlisensie, wat die daaropvolgende twee jaar hernu is. In 1999 word Radio Pretoria se eerste aansoek om ’n vierjaarlisensie afgekeur en moes die stasie talle hofsake begin om sy uitsaairegte te beskerm. Meer as agt jaar lank sou hierdie stryd duur om uiteindelik in 2007 gewen te word in die Bloemfonteinse Appèlhof waar vyf regters eenparig beslis het dat die redes vir afkeuring, verwerp word. Die hof beslis dat die aansoek hersien word, dat die Uitsaaiowerheid die hofkoste moes betaal en dat al die redes vir die afkeuring van die aansoek ongegrond is. Radio Pretoria het, te midde van hierdie lang uitgerekte stryd in die howe wat etlike miljoene rand beloop het, tog daarin geslaag om intussen te groei en die standaard van sy uitsendings en programme te verhoog. Sommige van die bekendste omroepers het hulle dienste gratis aangebied in daardie eerste jare van sy bestaan. Aan die einde van 2008 het die Radio reeds meer as veertig permanente personeel in diens gehad, terwyl sowat vyftig medewerkers hul dienste gratis aanbied. Op 16 Desember 2008 het meer as 82 000 mense in die buiteland ingeskakel op die Geloftedag-uitsendings van Radio Pretoria. ### Samesmelting en naamsverandering Radio Pretoria het op 20 Julie 2015 saam met ander radiostasies: Radio Drakensberg, Radio Dagbreek, Radio Magaliesberg, Radio Tafelkop, Radio Naboom, Radio Kransberg, Radio Ysterberg, Radio Wolkberg saamgesmelt en het onder een, nuwe handelsnaam, Pretoria FM begin uitsaai en vorm sodoende die grootste Afrikaanse gemeenskapsradiodiens in Suid-Afrika. Die bekendstelling het by die Atterburyteater in Pretoria plaasgevind. Bronne ------ * "Pretoria FM is 25 jaar jonk". Maroela Media. 17 September 2018. Besoek op 17 September 2018.	{ "title": "Pretoria FM", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 549, 2844, 0.1930379746835443 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:{{{kleur}}}; font-size:120%; text-align:center;\">Pretoria FM</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\"Die kenteken van <b data-parsoid=\\\"{}\\\">Pretoria FM</b>\"}' typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a href=\"./Lêer:Pretoria-fm-logo.png\"><img data-file-height=\"196\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"194\" decoding=\"async\" height=\"196\" resource=\"./Lêer:Pretoria-fm-logo.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Pretoria-fm-logo.png\" width=\"194\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Die kenteken van <b>Pretoria FM</b></div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Gestig</th>\n<td>September <a href=\"./1993\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1993\">1993</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Formaat</th>\n<td>Internet, <a href=\"./Radio#AM_en_FM\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Radio\">FM</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Slagspreuk</th>\n<td><i>Hoop, glo, lééf in Afrikaans</i></td></tr>\n<tr>\n<th>Taal</th>\n<td><a href=\"./Afrikaans\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afrikaans\">Afrikaans</a> en <a href=\"./Engels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engels\">Engels</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Uitsaaiarea</th>\n<td><a href=\"./Gauteng\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gauteng\">Gauteng</a>,<br/><a href=\"./Limpopo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Limpopo\">Limpopo</a>,<br/><a href=\"./Noordwes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Noordwes\">Noordwes</a>,<br/><a href=\"./Mpumalanga\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mpumalanga\">Mpumalanga</a>,<br/><a href=\"./KwaZulu-Natal\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"KwaZulu-Natal\">KwaZulu-Natal</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Webtuiste</th>\n<td><a class=\"external text\" href=\"http://www.pretoriafm.co.za/\" rel=\"mw:ExtLink\">pretoriafm.co.za</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Aanlyn Uitsending</th>\n<td><a class=\"external text\" href=\"http://www.pretoriafm.co.za/PtaFM-pop-streamer2.html\" rel=\"mw:ExtLink\">Pretoria FM: Luister Aanlyn</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2862 }
\| \| \| --- \| \| #F5F5DC \| Die benaming Beige kom van die Franse woord vir die kleur van natuurlike wol. Hierdie is vars-geskeerde wol van die "Royal Winter Fair". Beige is 'n baie ligte bruin kleur, onder andere beskryf as 'n vaal sand ligbruin kleur, 'n grys-bruin, 'n ligte grys-geelbruin, of 'n ligte tot grys geel. Dit word deesdae gebruik vir 'n verskeidenheid van ligte skakerings wat gekies word vir hul neutrale of bleekwit voorkoms. Beige word as 'n kleurterm gebruik in die moderne sin in Frankryk sedert 1855–1860 en die skrywer Edmond de Goncourt gebruik dit in sy roman La Fille Elisa in 1877. Die eerste opgetekende gebruik van beige as 'n kleurnaam in Engels is in 1887. Sedert die 1920's het die betekenis van die term beige uitgebrei tot 'n punt waar dit nie net gebruik word vir 'n ligte geelbruin kleur nie, maar ook vir 'n wye verskeidenheid van ligte bruin- en ligbruinskakerings. Beige is uiters moeilik om te produseer in tradisionele geneutraliseerde CMYK-drukwerk as gevolg van die lae vlakke van ink op elke plaat; dikwels sal dit in pers of groen druk en die resultate sal waarskynlik wissel in 'n enkele oplaag. Kleurkoördinate --------------- Volgens verskeie kleurskemas word beige as volg voorgestel: \| Model \| Koördinate \| \| --- \| --- \| \| Hex triplet \| #F5F5DC \| \| RGB-kleurmodel \| (245, 245, 220) \| \| CMYK \| (0, 0, 10, 4) \| \| HSV \| (60°, 10%, 96%) \| Sien ook -------- * Lys van kleure	{ "title": "Beige", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1003, 2012, 0.4985089463220676 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1453 }
\| Periode/sisteem \| Epog/serie \| Tydsnede/etage \| M. jaar gelede \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Neogeen \| Mioseen \| Aquitanium \| jonger \| \| Paleogeen \| Oligoseen \| Chattium \| 23,03–28,1 \| \| Rupelium \| 28,1–33,9 \| \| Eoseen \| Priabonium \| 33,9–38,0 \| \| Bartonium \| 38,0–41,3 \| \| Lutetium \| 41,3–47,8 \| \| Ipresium \| 47,8–56,0 \| \| Paleoseen \| Tanetium \| 56,0–59,2 \| \| Selandium \| 59,2–61,6 \| \| Danium \| 61,6–66,0 \| \| Kryt \| Laat \| Maastricht \| ouer \| \| Die verdeling van die Paleogeen (IKS). \| Die Priabonium is ’n chronostratigrafiese etage sowel as geologiese tydsnede van onderskeidelik die sisteem en periode Paleogeen (serie/epog Eoseen). Dit verwys dus na ’n tydperk sowel as die gesteentes wat in dié tydperk gevorm het. Die tydperk was van sowat 38 tot 33,9 miljoen jaar gelede. Dit is voorafgegaan deur die Bartonium en gevolg deur die Rupelium. Naam en definisie ----------------- Die Priabonium is in 1893 deur die Franse geoloë Ernest Munier-Chalmas en Albert de Lapparent genoem na Priabona in die Italiaanse gemeente Monte di Malo naby Vicenza. Die basis van die etage word gedefinieer deur die eerste voorkoms van die nannoplankton Chiasmolithus oamaruensis en die bokant deur die uitsterwing van die Foraminifera Hantkenina. Dié gebeurtenis het plaasgevind kort voor ’n groot verandering in die soogdier-fauna van Europa en Asië, wat gepaard gegaan het met ’n massauitwissing. Bronne ------ * (en) Gradstein, F.M.; Ogg, J.G.; Schmitz, M.D. & Ogg, G.M.; 2012: A Geologic Time Scale 2012, Elsevier, ISBN 0444594256.	{ "title": "Priabonium", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 458, 1226, 0.3735725938009788 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1573 }
Een van die mees fundamentele eienskappe van materie is die behoud van 'n sekere aantal eienskappe. Aan die einde van die 18e eeu het die skeikundige Antoine Lavoisier ontdek dat massa nie vernietig of geskep kan word nie. In die 19e eeu is die eerste wet van die termodinamika oor die behoud van energie geformuleer. Analoog hieraan is die wet van die behoud van meganiese energie in die meganika. Die behoudswette van die klassieke meganika kan met sekere korreksies ook toegepas word in vertakkinge van die moderne fisika, byvoorbeeld die relatiwiteitsteorie, die kwantummeganika en die elementêre deeltjieteorie. Namate die wetenskap gevorder het, het wetenskaplikes beset dat sekere fisiese groothede nie net kan verdwyn nie. Intuïtief voel 'n mens dat dit baie logies klink, maar die wetenskap moes ver vorder om dit te kon bewys. In die 18e eeu het Lavoisier die stowwe wat aan chemiese reaksies deelneem, voor en na die reaksie noukeurig geweeg en tot die gevolgtrekking gekom dat die materie nie verlore gaan nie. Dit het aanleiding gegee tot die wet van behoud van materie. Hierdie wette het nie tot materie beperk gebly nie. Later is die wet van behoud van momentum geformuleer. Die momentum van 'n bewegende liggaam word gedefinieer as die massa vermenigvuldig met die snelheid waarteen dit beweeg. Hieruit volg dat as 'n volmaak elastiese bal teen 'n harde muur gegooi word, dit teen dieselfde snelheid van die muur sal wegspring as die snelheid waarteen dit die muur getref het. Iemand sal dadelik die opmerking maak dat daar nie so iets soos "'n volmaak elastiese bal" bestaan nie. Tog is daar deeltjies wat as "volmaak elasties" beskou kan word - atome en molekules van gasse, byvoorbeeld. Die wet van behoud van momentum geld net as daar geen eksterne krag op die bewegende massa inwerk nie. ŉ Tipiese voorbeeld van so 'n eksterne krag is wrywingskrag. Saam met hierdie wet kry ons die wet van behoud van hoekmomentum. As 'n liggaam in 'n sirkel beweeg, is die hoekmomentum gelyk aan die momentum vermenigvuldig met die straal van die sirkel. Die volgende vraag wat ontstaan, is: waar sien ŉ mens dit in die natuur? Die sonnestelsel kan beskou word as 'n stelsel waarop geen eksterne kragte inwerk nie. Die aarde beweeg al baie miljoene jare om die son en behou sy momentum en hoekmomentum. Die behoudswette wat tot dusver bespreek is, is van toepassing op deeltjies of materie. Daar is egter in die termodinamika ook behoudswette wat intuïtief nie so duidelik is nie. Daar is byvoorbeeld vasgestel dat warmte iets is wat nie 'n behoudswet gehoorsaam nie. Tydens 'n termodinamiese proses kan warmte verdwyn sander dat dit weggelei word. Die behoudswet wat hier van toepassing is, lui dat warmte plus arbeid behoue bly. Behoud van meganiese energie ---------------------------- Hierdie wet dui aan dat die meganiese energie in 'n stelsel nie tot niet sal gaan as geen eksterne kragte daarop inwerk nie. Die meganiese energie is die som van die bewegingsenergie en die potensiële energie. Die bewegingsenergie is presies wat die naam se dit is. Dit kos 'n sekere hoeveelheid energie om 'n voorwerp aan die beweeg te kry. Die energie wat bygevoeg word, word nou in bewegingsenergie omgesit. Daar bestaan dus ŉ verband tussen bewegingsenergie en momentum. Bewegingsenergie, wat ook kinetiese energie genoem word, word gedefinieer as die helfte van die massa vermenigvuldig met die kwadraat van die snelheid. Die potensiële energie van 'n liggaam in joule word gedefinieer as die gewig van die liggaam in newton vermenigvuldig met die hoogte daarvan bokant die grond in meter. Meganiese energie is potensiële energie + kinetiese energie, en volgens die wet van behoud van meganiese energie sal hierdie twee saam altyd 'n konstante wees (as die een verminder, sal die ander een meer word), soos wanneer 'n bal vertikaal die lug ingegooi word. Namate dit styg, neem die potensiële energie toe, maar terselfdertyd trek die bal stadiger en die kinetiese energie neem af. Wanneer dit die hoogste punt bereik het, gaan staan dit vir ŉ oomblik stil in die lug. Dan besit dit slegs potensiële energie. As dit nou begin terugval, verminder die potensiële energie, terwyl die kinetiese energie toeneem. Energie is die vermoë om arbeid te verrig. Byvoorbeeld, 'n groot rots wat op die rand van 'n krans lê, kan verwoesting saai as dit daar sou afrol. Bo-op die krans het dit baie potensiële energie wat baie destruktiewe "arbeid" kan verrig as die rots momentum begin kry. Daar is dus 'n wisselwerking tussen verskillende vorme van energie. Baie vorme van energie kan ook in warmte omgesit word. 'n Koeël wat 'n harde oppervlak tref, kom in ŉ baie kort tydjie tot stilstand. Wat het dan van die energie daarvan geword? 'n Deel van die energie is gebruik om 'n gat in die muur te ruk, ŉ deel is in warmte omgesit en nog ŉ deel is gebruik om die stukkie lood plat te slaan. In 'n stoomenjin word die potensiële energie in die hout of steenkool in warmte omgesit, wat weer kinetiese energie tot gevolg kan hê. Die water in 'n kraan het potensiële energie in die vorm van druk; as die kraan oopgedraai word, verminder die druk en gevolglik ook die potensiële energie. Die potensiële energie word dan in kinetiese energie omgesit en die water begin loop. Deur arbeid te verrig, kan ŉ veer uitgetrek en potensiële energie sodoende in die styfgespanne veer bygevoeg word. So 'n veer kan ook gebruik word om 'n horlosie aan te dryf, en dan word die potensiële energie in kinetiese energie omgesit. Die verband tussen energie, arbeid en momentum behoort nou duidelik te wees en 'n paar praktiese gevolge daarvan kan nou bespreek word. Deur 'n biljartbal met die stok te stamp, word kinetiese energie aan die bal oorgedra. As dit nou ŉ ander bal suiwer tref, sal die bewegende bal tot stilstand kom en sal die ander bal teen dieselfde snelheid in dieselfde rigting begin beweeg, mits die energieverlies nul is. Energieverliese kan ontstaan as gevolg van die wrywing op die tafel en by die klapgeluid wanneer die balle bots (klank is ook 'n vorm van energie). Hierdie effekte is egter minimaal en vir berekeningdoeleindes kan hulle weggelaat word sonder om veel afbreuk te doen aan die akkuraatheid van die antwoord. Wanneer die balle mekaar met ŉ hoek tref, geld dieselfde wette nog, maar die bewegings raak effens meer kompleks. Dit blyk dus dat die term "behoud van iets" slegs beteken dat daardie "iets" altyd konstant bly, en as daar - die "iets" uit verskillende dinge saamgestel is, sal die totale som daarvan nog konstant bly, ten spyte daarvan dat die komponente waaruit dit bestaan, verander. In die moderne fisika kan hierdie wette nog steeds toegepas word met sekere "verfynings". Byvoorbeeld, in die klassieke meganika (en in die alledaagse lewe) word die massa van 'n voorwerp beskou as die sogenaamde rusmassa. Dit is die massa wat dit sal hê wanneer dit stilstaande is. Die teorie van spesiale relatiwiteit lei egter dat die massa van 'n voorwerp nie altyd dieselfde is nie, maar dat dit met snelheid toeneem. Vir die meeste praktiese doeleindes is die toename in massa weglaatbaar klein, maar wanneer die snelheid van 'n deeltjie naby ligsnelheid kom, raak dit ŉ ernstige saak en moet dit in berekening gebring word. Voorbeelde hiervan is wanneer kerndeeltjies soos elektrone en protone tot baie hoë snelhede in 'n versneller of siklotron versnel word. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409435, volume 2, bl. 222 - 224. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 4131214-4 * LCCN: sh85031254 \|	{ "title": "Behoudswet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 91, 6217, 0.014637284864082355 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 7591 }
Die Bekoorlike spinnekopbos (Serruria pinnata) is 'n blomdraende struik wat tot die genus Serruria behoort en deel van die fynbos vorm. Die plant is endemies aan die Wes-Kaap en kom vanaf die Kaapse Vlakte by Durbanville tot die Hottentots-Hollandberge voor. Die struik is platterig en word 1.0 m hoog en blom van Julie tot Oktober Die plant oorleef 'n brand en spruit weer uit. Twee maande nadat dit geblom het, val die vrugte af en miere versprei die sade. Hulle stoor die sade in hul neste. Die plant is eenslagtig. Bestuiwing vind plaas deur die werking van insekte. Die plant groei in sand en graniet hellings op hoogtes van 80 - 100 m. In 2001 het daar slegs een populasie van 20 plante nog bestaan. In Engels staan dit as die Graceful Spiderhead bekend. Bronne ------ * REDLIST Sanbi * Biodiversityexplorer * Protea Atlas * Plants of the World Online \| \| \| \| --- \| --- \| \| Taksondatabasisse \| * Wd: Q18083315 * GBIF: 3997339 * iNaturalist: 594476 * IPNI: 706576-1 * IUCN: 113238699 * Plant List: tro-26500297 * Tropicos: 26500297 \|	{ "title": "Bekoorlike spinnekopbos", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 508, 1143, 0.4444444444444444 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">Bekoorlike spinnekopbos</th></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_CR_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/220px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/330px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Status_iucn3.1_CR_af.svg/440px-Status_iucn3.1_CR_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Kritiek_bedreigde_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kritiek bedreigde spesie\">Kritiek bedreig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_krities_bedreigde_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plantae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plantae\">Plantae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Angiosperms\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Angiosperms\">Angiosperms</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Eudicots\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eudicots\">Eudicots</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteales\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteales\">Proteales</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteaceae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteaceae\">Proteaceae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a href=\"./Serruria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Serruria\">Serruria</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>S.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>pinnata</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Serruria pinnata</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(Andr.) <a href=\"./Robert_Brown_(botanis)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Robert Brown (botanis)\">R.Br.</a>, (1810)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Sinoniem_(taksonomie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sinoniem (taksonomie)\">Sinonieme</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><i>Protea pinnata</i> <small>Andrews</small></li>\n<li><i>Serruria pinnata var. longifolia</i> <small>Meisn.</small></li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1060 }
Lloyd Loom-weefstof Die Lloyd Loom-weeftegniek is in 1917 deur die Amerikaner Marshall B. Lloyd gepatenteer. Hy het kraftpapier om 'n metaaldraad gedraai, die papierdrade op 'n weefgetou opgestel, en 'n aaneenlopende stuk materiaal, wat as die tradisionele Lloyd Loom-stof bekend geword het, geweef. Die stewige, dog buigsame Lloyd Loom-stof word geknip en oor buighoutraamwerke getrek en vasgekram, om 'n verskeidenheid meubels en huishoudelike voorwerpe te maak. Lloyd Loom-stoele het vinnig baie gewild in die Verenigde State geraak. Lusty Lloyd Loom ---------------- In 1921 het Marshall B. Lloyd die Britse regte aan W (William) Lusty & Seuns verkoop, wat die Lloyd Loom-stof gebruik het om 'n reeks meubels met eenvoudiger ontwerpe, as die oorspronklike Amerikaanse meubelstukke, te skep. Tydens die 1930s het Lloyd Loom-meubels 'n hoogtepunt van gewildheid bereik, en is dit in hotelle, restaurante en teekamers, sowel as aan boord van 'n Zeppelin en passasierskepe gebruik, sodat dit 'n huishoudelike naam geword het. Die Lusty-familie het meer as 'n duisend ontwerpe ontwikkel, en meer as tien miljoen Lusty Lloyd Loom-meubelstukke is voor 1940 in Amerika en Groot-Brittanje gemaak. Teen 1933 was daar meer as 400 ontwerpe in die Lusty Lloyd Loom-katalogus. 'n Bomaanval in 1940, tydens die Tweede Wêreldoorlog, het die fabriek in Oos-Londen, waar die goedere vervaardig is, verwoes. Die besigheid is weer in 1951 op die been gebring, maar die na-oorlogse toestande het verkope nadelig beïnvloed. Geoffrey Lusty, 'n kleinseun van William Lusty, wat die onderneming begin het, het die produksie in die laaste dekade van die twintigste eeu laat herleef deur produksie na die Verre Ooste te verskuif. Alhoewel die produksiestandaarde so goed soos die oorspronklike was, en al die artikels volgens die oorspronklike W Lusty & Sons-ontwerpe gemaak is, het die verkope nie in die Verenigde Koninkryk gevorder nie, en in 2008 het die onderneming adviseurs versoek om 'n nuwe eienaar te kry. In Julie 2008 het W Lusty & Sons die Lusty Furniture Company geword, gerugsteun deur private beleggers wat graag die nalatenskap van Marshall B Lloyd, die uitvinder van Lloyd Loom, wou bewaar. Die nuwe eienaars het die katalogus met die oorspronklike ontwerpe weer uitgegee, en die produksie van die meubels in Indonesië voortgesit. Hulle het dit ook moontlik gemaak om die oorspronklike ontwerpe in enige kleur te bestel, soos wat W Lusty & Seuns dit in 1922 aangebied het. 'n Stel St. Tropez-stoele van Lloyd Loom-stof Sommige vervaardigers en kleinhandelaars het sedertdien sintetiese vesels, wat op die oorspronklike Lloyd Loom-stof gebaseer was, ontwikkel. Die sintetiese weergawes word veral vir buitelewe-meubels gebruik. Die grootste gedeelte van die huidige wêreldwye Lloyd Loom-produksie vind in Indonesië, China en Vietnam plaas. Alhoewel Lloyd Loom op 'n klein skaal in die Verenigde Koninkryk vervaardig word, word die meeste Lloyd Loom-ondernemings en kleinhandelaars as invoerondernemings bedryf, met die oorgrote hoeveelheid Lloyd Loom-meubels wat in die Verre Ooste vervaardig word.	{ "title": "Lloyd Loom", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 285, 2919, 0.09763617677286741 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3116 }
Die Pretoria Kunsvereniging is 'n organisasie vir die vir die bevordering en ondersteuning van die visuele kunste, en in geleë in Nieuw Muckleneuk in Pretoria. Geskiedenis ----------- Die Suid-Afrikaanse Beeldende Kunste Vereniging is in 1871 in Kaapstad gestig, en in 1945 hernoem na die Suid-Afrikaanse Kunsvereniging. Die Noord-Transvaalse tak van die vereniging is op 27 September 1947 gestig in Pretoria. Hoë Kommissaris Charles te Water was die dryfkrag vir die vorming van die vereniging, en ook sy eerste president. Die eerste voorsitter was die kunstenaar Walter Battiss. In 1959 bekom die vereniging 'n perseel in die Polley's Arkade, en open hul eerste galery. In 1963 word die galery na die Ou Nederlandse Bank-gebou verskuif en in 1978 na die 36ste vloer van die Vokskasgebou. In 1991 verhuis hulle na die huidige perseel by Mackiestraat 173 in Nieuw Muckleneuk. In 1998 word die naam van die vereniging verander na die Suid-Afrikaanse Nasionale Vereniging vir Visuele Kuns (SANAVA), waarvan die Pretoria Kunsvereniging 'n affiliaat is.	{ "title": "Pretoria Kunsvereniging", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 487, 1463, 0.33287764866712233 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\"><center>Pretoria Kunsvereniging</center></span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Vorige naam</td><td colspan=\"2\">Suid-Afrikaanse Kunsvereniging</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Stad of dorp</td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Pretoria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pretoria\">Pretoria</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Land</td><td colspan=\"2\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\"><img data-file-height=\"267\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"400\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Openingsjaar</td><td colspan=\"2\">1947</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Geopen deur</td><td colspan=\"2\">Hoë Kommissaris Charles te Water</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tipe kunsgalery</td><td colspan=\"2\">Kunsvereniging</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Webtuiste</td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.artsassociationpta.co.za/home.html\" rel=\"mw:ExtLink\"><i>Pretoria Kunsvereniging</i></a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1057 }
Die Hemichordata is 'n klein dierefilum binne die Deuterostomia. Hulle is verwantes van die Chordata. DNS-navorsing wys nogtans uit dat hulle dalk nouer aan die Echinodermata verwant is. \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| Deuterostomia \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| \| Echinodermata \| \| \| \| \| Hemichordata \| \| \| \| \| \| \| \| Chordata \| \| \| \| \| \| Die Hemichordata het 'n kermerkende liggaamsindeling in drie dele: 'n voorste lob, 'n kraag en 'n romp. Van hierdie spesies het kenmerke wat ook by rugstringdiere aangetref word soos kieusplete en 'n stomochord in die kraag wat soos die notochord (rugstring) lyk. Nie alle spesies het nogtans hierdie kenmerke nie. Vandag is daar net 'n paar honderd spesies, wat in see voorkom. Die Hemichordata kan in drie klasse verdeel word: 1. Die Enteropneusta of eikelwurms 2. Die Pterobranchia 3. Die Graptolithina † of graptoliete Die eikelwurms het talle kieu-openings. Hulle graaf hulle in in die sediment met hul voorste lob, wat soos 'n slurp lyk. Die meeste is klein, maar van hulle kan 2,5 m lank word. Daar is net ongeveer 20 lewende Pterobranchia, wat baie van die eikelwurms verskil. Hulle vorm kolonies van indiwiduele soöiede wat dikwels net 1 mm lank word en in netwerk van buise woon, die coenecium. Die voorste lob is nie 'n verlengde slurp nie, maar is skildvormig. Daar word gedink dat hulle die naaste verwante van die graptoliete is, wat ook kolonies gevorm het, maar vry in of op die water gedryf het.	{ "title": "Hemichordata", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 522, 1535, 0.3400651465798046 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Hemichordata<br/><div style=\"font-size: 85%;\">Tydperk: <a href=\"./Kambrium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kambrium\">Kambrium</a> – <a href=\"./Holoseen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Holoseen\">tans</a>, <span style=\"display:inline-block;\"></span><span style=\"display:inline-block;\">510–0<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m. jaar gelede</span> <span style=\"display:inline-block;\"></span><div id=\"Timeline-row\" style=\"margin: 4px auto 0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:18px; overflow:visible; border:1px #666; border-style:solid none; position:relative; z-index:0; font-size:13px;\">\n<div style=\"position:absolute; height:100%; left:0px; width:208.46153846154px; padding-left:5px; text-align:left; background-color:rgb(254,214,123); background-image: -moz-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -o-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -webkit-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: linear-gradient(to right, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1));\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Precambrian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Precambrian\">PreЄ</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(129,170,114); left:36.553846153846px; width:18.175384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Cambrian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cambrian\">Є</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,169,138); left:54.729230769231px; width:15.095384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Ordovician\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ordovician\">O</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(166,223,197); left:69.824615384615px; width:9.3753846153846px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Silurian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Silurian\">S</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(221,150,81); left:79.2px; width:19.224615384615px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Devonian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Devonian\">D</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(63,174,173); left:98.424615384615px; width:20.375384615385px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Carboniferous\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carboniferous\">C</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(247,88,60); left:118.8px; width:16.246153846154px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Permian\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Permian\">P</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(153,78,150); left:135.04615384615px; width:17.396923076923px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Triassic\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Triassic\">T</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,187,231); left:152.44307692308px; width:18.310769230769px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Jurassic\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jurassic\">J</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(111,200,107); left:170.75384615385px; width:27.076923076923px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Cretaceous\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cretaceous\">K</a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,161,99); left:197.83076923077px; width:14.374461538462px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Paleogene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Paleogene\"><small>Pg</small></a></div>\n<div style=\"position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,221,45); left:212.20523076923px; width:7.7947692307692px;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Neogene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Neogene\"><small>N</small></a></div>\n<div id=\"end-border\" style=\"position:absolute; height:100%; background-color:#666; width:1px; left:219px\"></div><div style=\"margin:0 auto; line-height:0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:8px; overflow:visible; background-color:transparent; position:relative; top:-4px; z-index:100;\"><div style=\"position:absolute; height:8px; left:47.384615384615px; width:172.61538461538px; background-color:#360; opacity:0.42; \"></div>\n<div style=\"position:absolute; height:8px; left:47.384615384615px; width:172.61538461538px; background-color:#360; opacity:1; \"></div>\n<div style=\"position:absolute; height:6px; top:1px; left:48.384615384615px; width:170.61538461538px; background-color:#6c3;\"></div>\n</div>\n</div></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Enteropneusta.png\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"893\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"714\" decoding=\"async\" height=\"275\" resource=\"./Lêer:Enteropneusta.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/220px-Enteropneusta.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/330px-Enteropneusta.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Enteropneusta.png/440px-Enteropneusta.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Eikelwurms</td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Domein:</td>\n<td><div class=\"domein\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Eukaryota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eukaryota\">Eukaryota</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Animalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Animalia\">Animalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><div class=\"filum\" style=\"display:inline\"><b>Hemichordata</b></div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Klas_(biologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Klas (biologie)\">Klasse</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><a href=\"./Graptolithina\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Graptolithina\">Graptolithina</a> †</li>\n<li>Enteropneusta</li>\n<li>Pterobranchia</li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1661 }
Twee Rooms-Katolieke Priesters in Rome, Italië,, April 2005 'n Priester of 'n Priesteres is in die meeste religies 'n persoon bo die algemene mense met 'n amptelike funksie, wat tydens kultiese handelinge as bemiddelaar tussen God(e) en die mense optree. Die woord Priester is van die antieke Grieks πρεσβύτερος, presbyteros , "ouderling", afgelei, sowel as die ooreenstemmende terme in ander Europese tale. Van die godsdienste wat oor priesters beskik, sluit in Boeddhisme, Christendom, Druïdisme, Hindoeïsme, Islam, Judaïsme, Paganisme, Sjamanisme, Taoïsme, Wicca en Zoroastrisme, asook antieke godsdienste soos Asteekse mitologie, Egiptiese mitologie, Germaanse mitologie, Griekse mitologie, Keltiese mitologie, Masai-mitologie, Mesopotamiese mitologie, Polinesiese mitologie, Rapa Nui-mitologie, Romeinse mitologie en Slawiese mitologie. Daar is eintlik min godsdienste wat nie oor 'n Priester beskik nie. Sien ook -------- * Imam, Islamitiese eweknie * Pastoor, Christelike eweknie * Rabbyn, Joodse eweknie	{ "title": "Priester", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 293, 1113, 0.2632524707996406 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1034 }
Jonathan Jansen is die voormalige rektor van die Universiteit van die Vrystaat. Hy is vroeg in 2009 as die eerste gekleurde rektor en visekanselier van die universiteit aangestel. Jonathan David Jansen is op 29 September 1956 in Montagu in die Boland gebore, maar het op die Kaapse Vlakte grootgeword. Hy was op laerskool by Sullivan Primary School, en gaan daarna na Steenberg Hoërskool. Hy beskryf homself as 'n gemiddelde leerling op hoërskool – meer geïnteresseerd in sokker, swem by Muizenberg en fietsry met sy maats. Sy Latynonderwyser, Paul Gallant, het hom egter gemotiveer om in sy studies uit te blink, en ook om verder te gaan studeer. Jansen voltooi sy B.Sc. (Plantkunde en Dierkunde) in 1979 aan die Universiteit van die Wes-Kaap. In 1982 ontvang hy 'n onderwysdiploma en in 1984 'n B.Ed. (Vergelykende Opvoedkunde) van die Universiteit van Suid-Afrika. Hy verwerf in 1987 'n M.Sc. aan die Cornell-universiteit en in 1991 'n Ph.D. (Politieke wetenskap) aan die Stanford-universiteit. Jonathan Jansen is Buitengewone Professor van Opvoedkunde aan die Universiteit Stellenbosch. Hy is tans die President van die Akademie vir Wetenskap van Suid-Afrika en die Knight-Hennessey-genoot by die Stanford-universiteit.	{ "title": "Jonathan Jansen", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 284, 1331, 0.21337340345604808 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Persoon\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon"},"params":{"naam":{"wt":"Jonathan Jansen"},"bynaam":{"wt":""},"beeld":{"wt":"Jonathan Jansen at Cornerstone 2017.png"},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"onderskrif":{"wt":"Prof Jansen bespreek 'n Hoër Onderwysgeldeverslag by Cornerstone Instituut, 2017"},"geboortenaam":{"wt":"Jonathan David Jansen"},"geboortedatum":{"wt":"[[29 September]] [[1956]]"},"geboorteplek":{"wt":"[[Montagu]], [[Wes-Kaap]]"},"sterfdatum":{"wt":""},"sterfteplek":{"wt":""},"ouers":{"wt":""},"titel":{"wt":"Professor"},"nasionaliteit":{"wt":"[[Suid-Afrika]]"},"beroep":{"wt":"Akademikus"},"ander":{"wt":""},"bekend":{"wt":"Oudrektor van [[Universiteit van die Vrystaat\|UV]]"},"salaris":{"wt":""},"termyn":{"wt":""},"voorganger":{"wt":""},"opvolger":{"wt":""},"eerbewyse":{"wt":""},"alma_mater":{"wt":"[[Universiteit van die Wes-Kaap\|UWK]], Unisa, Stanford"},"religie":{"wt":""},"huweliksmaat":{"wt":""},"kinders":{"wt":""},"webblad":{"wt":""},"handtekening":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Jonathan Jansen</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\"><img data-file-height=\"349\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"489\" decoding=\"async\" height=\"157\" resource=\"./Lêer:Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/220px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/330px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png/440px-Jonathan_Jansen_at_Cornerstone_2017.png 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Prof Jansen bespreek 'n Hoër Onderwysgeldeverslag by Cornerstone Instituut, 2017</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Jonathan David Jansen</div><br/><a href=\"./29_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"29 September\">29 September</a> <a href=\"./1956\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1956\">1956</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Montagu\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Montagu\">Montagu</a>, <a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Alma<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>mater</th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Universiteit_van_die_Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Wes-Kaap\">UWK</a>, Unisa, Stanford</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Akademikus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Oudrektor van <a href=\"./Universiteit_van_die_Vrystaat\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Vrystaat\">UV</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Titel</th><td class=\"title\">Professor</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1234 }
Erina Bezuidenhout raak veral bekend vir haar talle huishoudkundeboeke oor die kookkuns, naaldwerk en hekel en sy skryf ook ’n jeugverhaal. Lewe en werk ------------ Erina Bezuidenhout (néé Huisamen) is in 1929 gebore. Haar vader is Danie Huisamen, wat die eerste skoolhoof op Grootderm was. Sy het ’n broer, Jan (skrywer van "Katryn: Vrou van die Richtersveld") en ’n suster, Nancy (Kitshoff, skryfster van verskeie hekelboeke). Skryfwerk --------- Sy skryf die jeugverhaal "Avontuur langs die Oranje", wat afspeel langs die Oranjerivier in Namakwaland, naby Alexanderbaai se diamantdelwery. Die drie seuns Heelal, Sokkie en Tarzan besluit om ondersoek in te stel na ’n geheimsinnige lig wat van tyd tot tyd by ’n verlate Duitse fort oorkant die rivier opgemerk word. Omdat die fort in geproklameerde diamantgebied geleë is, mag niemand daar kom nie en om hul nuuskierigheid te bevredig, moet die seuns baie waag. Hulle kry hul eerste skok toe hulle hoor hoe ’n vrou by die fort ’n liedjie sing. Gou ontdek hulle dat daar ook ’n man in die fort woon. Hul besef gou dat hy met iets onwettigs besig is maar presies wat dit is weet hulle nie. Dit neem nie lank voordat hulle dit vasstel nie en dan begin hul onvergeetlike avontuur langs die Oranje. Erina is egter veral bekend as skryfster van huishoudkundeboeke, insluitende boeke met resepte en oor die kookkuns, naaldwerk en hekel. Titels sluit in "My beste nagereg", "Beproefde kitsgeregte", "Terte vir alle smake", "Slaai- en groenteresepte", "Ligte aandetes", "Beproefde koekresepte", "Resepte vir die vrieskas", "Kos vir die kampeerder", "Ontbytresepte", "Wenresepte", "Bottel en bêre", "Vleisresepte", "Maklike maalvleisgeregte" "Vinnige visresepte", "Southappie-resepte", "Beproefde Fondueresepte", "Heerlike hoendergeregte", "Resepte vir koeldrank en roomys", "200 Pragtige planne met pannekoek", "Geregte van blikkiesvleis en oorskietvleis", "Keurige kos","300 Kitsgereggies", "Bak ’n broodjie", "Resepte vir hamburgers en frikkadelle", "Braaikos en buitekos", "101 Planne met omelette", "Hoofgeregte sonder vleis of vis", "Etes vir 2", "Kospakkies", "Maklike spyskaarte vir die huisgesin", "1 000 wenke vir elke vrou", "Tuisverdienstes vir die vrou Deel I-V", en "Maak u eie seep tuis". Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1974 \| Avontuur langs die Oranje \| Bronnelys --------- ### Internet * Esaach: * Springbokboeke:	{ "title": "Erina Bezuidenhout", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 201, 2204, 0.0911978221415608 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2503 }
Ermengarde van Italië (\* waarskynlik 852/855; † 22 Junie 896), was die jongste dogter van Lodewyk II van Italië. Hy was koning van Italië en Romeinse Keiser en is in Augustus 875 oorlede. Haar lewe --------- In groen: die graafskap Vienne in die 9de eeu. Lodewyk II het in 869 met die Bisantynse Keiser Basilius I oor 'n alliansie teen die Sarasene onderhandel, wat dele van Italië beset het. Hulle het oorweeg om Ermengarde met Konstantyn, die erfgenaam tot die Bisantynse troon, te laat trou, maar dit het nie sover gekom nie. Sy trou uiteindelik tussen Maart en Junie 876 met Boso van Vienne, wat uit die familie van die Buviniede stam en vanaf 870 graaf van Vienne was. Haar pa het hom tot hertog in Italië en sy verteenwoordiger gemaak. In Mei 878 vlug Pous Johannes VIII voor die Sarasene en hulle Italiaanse bondgenote en vind by haar en Boso in Arles skuiling. Boso probeer om die Koninkryk van Boergondië te herstel met Vienne -effens suid van Lyon- as hoofstad, maar die troepe van die Frankiese koninge Karel die Dikke, Lodewyk III en Karloman beleër onder leiding van Boso se broer Richard die stad. Ermengarde verdedig in 880 die stad suksesvol. Die troepe van Karel die Dikke neem egter in Februarie 881 die stad ná 'n tweede beleg in en Vienne word geplunder en tot op die grond afgebrand. Richard het egter sy skoonsuster en haar kinders onder sy beskerming geneem en hulle na Autun gebring, terwyl Boso na Provence gevlug het. Na Boso se dood op 11 Januarie 887 is Ermengarde met Richard se hulp as die Regent van die Provence aangestel; in Mei van dieselfde jaar het sy haar seun Ludwig vir keiser Karel die Dikke gebring, sodat hy vir hom kon aanneem, wat ook gebeur het. In Mei 889 onderwerp sy haar aan die Oos-Frankiese koning Arnolf van Karintië. Ermengarde was Abdis van San Salvatore te Brescia. Huwelik en nageslag ------------------- Ermengarde trou tussen Maart en Junie 876 Boso van Vienne; met hom het sy waarskynlik drie kinders: * Engelberga (\* om 877, † ná Januarie 917) ∞ voor 910 Wilhelm I († 6. Julie 918), Hertog van Akwitanië * Irmengard (Ermengard) (\* 880/885) ∞ Manasses I (d. 918), graaf van Chalon, hulle seun was Giselbert, 952-956 Hertog van Boergondië. * Lodewyk III Bosonides, die Blinde (881/882; † 5. Junie 928), 887-928 koning van Nederboergondië ∞ tot 900 Anna van Bisantium (\* 886, † voor 914) was die dogter van die Bisantynse Keiser Leo VI. ∞ 914 Adelheid van Boergondië, dogter van koning Rudolf I van die familie van die Welfen Literatuur ---------- * François Bougard: Ermengarda. In: Fiorella Bartoccini (Hrsg.): Dizionario Biografico degli Italiani (DBI). Band 43 (Enzo–Fabrizi), Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 1993, S. 214–218..	{ "title": "Ermengarde van Italië", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 321, 2227, 0.14414009878760664 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2738 }
Max Ernst (\* 2 April 1891, Brühl, Duitse Keiserryk; † 1 April 1976, Parys, Frankryk) was ‘n Duitse skilder, beeldhouer en 'n voorspraak vir irrasionaliteit in kuns, na wie die oorsprong van die outomatistiese beweging van surrealisme herlei kan word. Sy jeugbelangstellings was sielkunde en filosofie, maar hy het egter sy studies by die Universiteit van Bonn vir die skilderkuns verruil. Nadat Ernst in die Duitse Weermag gedurende die Eerste Wêreldoorlog gedien het, het hy hom na Dada, 'n nihilistiese kunsbeweging gewend, en ‘n groep Dadaïstiese kunstenaars in Keulen gevorm saam met die kunstenaar-digter Jean Arp. Hy het joernale geredigeer en ‘n skandaal veroorsaak deur ‘n Dadaïstiese-uitstalling in ‘n openbare badkamer te hou. Van meer belang was egter sy Dadaïstiese collages en foto-montages soos "Here Everything Is Still Floating" (1920), welke ‘n opspraakwekkende illogiese komposisie is wat van uitknipsels van fotos van insekte en visse gemaak is, asook anatomiese tekeninge wat op geniale wyse rangskik is om die veelvuldige identiteit van die dinge wat tentoongestel word te suggereer. In 1922 het Ernst na Parys getrek waar hy twee jaar later ‘n stigterslid van die Surrealiste, ‘n groep kunstenaars en skrywers wie se werk van fantasieë wat uit die onbewustheid opgediep word, afkomstig is. Ten einde die vloei van beelde vanuit sy onbewustheid te stimuleer het Ernst in 1925 begin om die tegnieke van frottage (die aanbring van potloodmerke teen voorwerpe soos houtgrein, bekleedsel of blare) en dekalomanie (die tegniek om verf van een oppervlak na ‘n volgende te verplaas deur die twee oppervlaktes saam te druk) te beoefen. Ernst het deur die toevallige en insidentele teksture wat van hierdie tegnieke verkry is sy vrye assosiasie toegelaat om beelde te suggereer wat hy gevolglik in ‘n reeks tekeninge gebruik het ("Histoire naturelle", 1926) en in baie skilderye soos "Die Groot Woud" (1927) en "Die Temptasie van Sint Antonie" (1945). Hierdie omvangryke en uitgestrekte, moerasagtige landskappe kan uiteindelik teruggevoer word na die tradisie van die natuurmistisisme van die Duitse Romantiek. Na 1934 het Ernst se aktiwiteite in toenemende mate op beeldhouwerk gefokus, met gebruikmaking van geïmproviseerde tegnieke. Sy "Oedipus II" (1934) is ‘n goeie voorbeeld van die tegniek. Ernst het met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog na die VSA getrek waar hy by sy derde vrou aangesluit het - die versamelaar en galery-eienares Peggy Guggenheim, en sy seun, die Amerikaanse skilder Jimmy Ernst. Hy het terwyl hy op Long Island, New York staat gewoon het, en daarna in 1946 in Sedona, Arizona (saam met sy vierde vrou, die Amerikaanse skilderes Dorothea Tanning) gekonsentreer op beeldhouwerke soos "The King Playing with the Queen" (1944), welke Afrika-invloede toon. Na sy terugkeer in 1949 na Frankryk het sy werk minder eksperimenteel begin word: hy het baie tyd daaraan spandeer om sy modeleringstegniek wat betref tradisionele beeldhoumateriale te vervolmaak.	{ "title": "Max Ernst", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 892, 3463, 0.25758013283280395 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Max Ernst\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Max Ernst 1968.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"Max Ernst in 1968\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{geboortedatum\|df=y\|1891\|4\|2}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Brühl]], [[Noordryn-Wesfale]], [[Duitse Keiserryk]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1976\|4\|1\|1891\|4\|2}}\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"Parys, Frankryk\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Duits-Amerikaans-Frans\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"{{plainlist\|\\nLuise Straus, 1918-1927\\nMarie-Berthe Aurenche, 1927-1942\\nPeggy Guggenheim, 1942-1946\\nDorothea Tanning, 1946-1976}}\"},\"veld\":{\"wt\":\"skilder, beeldhou, digkuns\"},\"beweging\":{\"wt\":\"[[Dada]], [[Surrealisme]]\"},\"werke\":{\"wt\":\"\"},\"toekenning\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Max Ernst</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Max_Ernst_1968.jpg\"><img data-file-height=\"2004\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1506\" decoding=\"async\" height=\"293\" resource=\"./Lêer:Max_Ernst_1968.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/220px-Max_Ernst_1968.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/330px-Max_Ernst_1968.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Max_Ernst_1968.jpg/440px-Max_Ernst_1968.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Max Ernst in 1968</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1891-04-02</span>)</span>2 April 1891<br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a class=\"new\" href=\"./Brühl\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Brühl\">Brühl</a>, <a href=\"./Noordryn-Wesfale\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Noordryn-Wesfale\">Noordryn-Wesfale</a>, <a href=\"./Duitse_Keiserryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Keiserryk\">Duitse Keiserryk</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td>1 April 1976 (op 84)<br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\">Parys, Frankryk</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\">Duits-Amerikaans-Frans</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beweging</th><td class=\"category\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Dada\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dada\">Dada</a>, <a href=\"./Surrealisme\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Surrealisme\">Surrealisme</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td><div class=\"plainlist\">\n<ul><li>Luise Straus, 1918-1927</li>\n<li>Marie-Berthe Aurenche, 1927-1942</li>\n<li>Peggy Guggenheim, 1942-1946</li>\n<li>Dorothea Tanning, 1946-1976</li></ul>\n</div></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3029 }
Mausolus (Grieks: [𐊪𐊠] 𐊲𐊸𐊫𐊦; Karies: Mauśoλ 'veel geseënd') was 'n heerser van Karië (regerend 377–353 v.C.), naamlik 'n satraap van die Achaemenidiese Ryk. Hy het die status van koning of dinastie geniet op grond van die magtige posisie wat sy vader Hecatomnus (Grieks: 𐊴𐊭𐊪𐊳𐊫; Karies: K̂tmño) geskep het, wat die vermoorde Persiese Satraap Tissaphernes in die Kariaanse satrapie opgevolg het en die erflike dinastie van die Hecatomnids gestig het. Hy is veral bekend vir die monumentale heiligdom, die Mausoleum van Halikarnassos, opgerig en na hom vernoem in opdrag van sy weduwee (wat ook sy suster was) Artemisia. Mausolus was die oudste seun van Hecatomnus, 'n inheemse Kariaan wat die satraap van Karië geword het toe Tissaphernes dood is, omstreeks 395 v.C. Mausolus het aan die Opstand van die Satraps deelgeneem, beide aan sy nominale soewereine Artaxerxes Mnemon se kant en (kortstondig) teen hom. In 366 v.C. het Mausolus saam met Autophradates of Lidië op versoek van Artaxerxes die beleg van Adramyttium teen Ariobarzanes, een van die lede van die Groot Satraps-opstand, gelei totdat Agesilaus, die koning van Sparta, die terugtog van die beleggers onderhandel het.	{ "title": "Mausolus", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 439, 1446, 0.3035961272475795 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Infobox persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Infobox_persoon\"},\"params\":{\"type\":{\"wt\":\"monarch\"},\"name\":{\"wt\":\"Mausolus\"},\"image\":{\"wt\":\"Mausolus portrait.jpg\"},\"caption\":{\"wt\":\"Mausolus, 377–353 v.C.<br/>(Gietstuk in die Pushkin-museum.)\"},\"reign\":{\"wt\":\"377–353 BC\"},\"coronation\":{\"wt\":\"\"},\"succession\":{\"wt\":\"[[Satraap]] van [[Karië]]\"},\"predecessor\":{\"wt\":\"Hecatomnus\"},\"successor\":{\"wt\":\"Artemisia II\"},\"suc-type\":{\"wt\":\"Opvolger\"},\"reg-type\":{\"wt\":\"\"},\"regent\":{\"wt\":\"\"},\"spouse\":{\"wt\":\"Artemisia II\"},\"issue\":{\"wt\":\"\"},\"full name\":{\"wt\":\"\"},\"house\":{\"wt\":\"Hecatomnids\"},\"father\":{\"wt\":\"Hecatomnus\"},\"mother\":{\"wt\":\"\"},\"birth_date\":{\"wt\":\"\"},\"birth_place\":{\"wt\":\"\"},\"religion\":{\"wt\":\"\"},\"signature\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Mausolus</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:Image/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Mausolus_portrait.jpg\"><img data-file-height=\"3200\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2884\" decoding=\"async\" height=\"244\" resource=\"./Lêer:Mausolus_portrait.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/220px-Mausolus_portrait.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/330px-Mausolus_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mausolus_portrait.jpg/440px-Mausolus_portrait.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Mausolus, 377–353 v.C.<br/>(Gietstuk in die Pushkin-museum.)</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Voorganger</th><td>Hecatomnus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Opvolger</th><td>Artemisia II</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Artemisia II</td></tr><tr><th scope=\"row\">Ouer(s)</th><td><div class=\"plainlist\"><ul><li>Hecatomnus (vader)</li></ul></div></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1192 }
Max Basson is 'n Suid-Afrikaanse skrywer en hy skryf verskeie romans. Lewe en skryfwerk ----------------- Die plaas "*Barnardsrus" is reeds vir baie geslagte in die besit van die Barnards, met die opdrag van die grondlegger dat dit geslag vir geslag deur die Barnards bewerk moet word en dan beter nagelaat word aan een uitgesoekte Barnard wat die beste toegerus is om die plaas te versorg. Die wewenaar Armand Barnard het vier seuns. Hulle is die ingenieur Tobie, Chris en Rudolf wat beide landbougrade het en uitgeknip is vir boer, en Stefan wat nog op skool is. Die dogters is Lize wat die huishouding behartig en getroud is met Johan Erasmus, diereversorger op die plaas, en Manda wat nog op hoërskool is. Almal is hartstogtelik lief vir die plaas en dit gaan baie wysheid kos om die plaas aan die regte Barnard te oorhandig. Die staatsamptenaar Albert du Toit arriveer egter op die dorp en gee kennis van die regering se voorneme om grond aan te koop vir konsolidasie met 'n swart tuisland ter uitvoering van die apartheidsbeleid. 'n Groot deel van Barnardsrus is vir hierdie doel geoormerk. In "Die Dapa-erflating" word Ferdi Morkel se lewe eensklaps op sy kop omgekeer. Sy oom Daniël maak aan hom die offer van die erflating van Morkelsvlei en die voortsetting van die beroemde Dapa-stoetery, wat groot rykdom sal beteken. Sy pa het egter nooit melding gemaak van sy broer Daniël nie, het Morkelsvlei meer as dertig jaar gelede verlaat en is hewig ontsteld wanneer hy van hierdie verwikkelinge hoor. Op Morkelsvlei is daar ook Donna Bonzet, wat vas oortuig was daarvan dat sy Morkelsvlei sal erf, totdat oom Daniël van Ferdi se bestaan bewus geword het. "Katrin" leef van kleinsaf in die skadu van haar ouer suster Ilse. Sy kom ook in opstand teen haar familie se standbewuste en hooghartige omgang met ander. By haar baas Ulrich leer sy lewenswaarhede aan, soos dat materiële dinge nie noodsaaklik is vir geluk nie. Wanneer haar familie dan deur oormatige uiterlike vertoon in finansiële verknorsing beland, kom Katrin tot hulle redding. Sy het egter groter uitdagings wat op haar wag. Publikasies ----------- 1976 Barnardsrus * 1978 Die Dapa-erflating * 1981 Katrin * 1987 Addie van die Terebinte	{ "title": "Max Basson", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 86, 1837, 0.046815459989112684 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2249 }
Blarney (Iers-Gaelies: An Bhlarna) is 'n klein stad in die graafskap Cork, sowat 11 kilometer noordwes van die stad Cork in Ierland. Die bekendste toeriste-aantreklikheid van Blarney is sy kasteel, waarin die legendariese "Blarney Stone" te vinde is. Kasteel van Blarney ------------------- Die Blarney-kasteel Mense kom van reg oor die wêreld om Blarney se vervalle kasteel te besigtig. Die kasteel is voor die elfde eeu gebou, maar is in 1446 verwoes. Dit is egter deur Dermot McCarthy, die koning van Munster, heropgebou. Bo in die kasteel is 'n klip in die muur gemessel wat die "Stone of Eloquence" genoem word, maar beter bekend is onder die naam "Blarney Stone". Volgens legende sal enige persoon wat die klip soen welsprekend word. Om die klip te soen moet mens plat op die rug lê en ver agteroor terughang. Met 'n bietjie hulp kan dit redelik maklik gedoen word. In vroeër tye was dit egter nie so maklik nie, en is mense aan hulle voete vasgehou om die klip te soen. Die kasteel en die tradisie om die klip te soen is veral gewild onder Amerikaners. Die Ierse bevolking trek grootliks hul neuse daarvoor op. Nie so raar as mens besef dat die Blarney Stone in werklikheid 'n toilet was nie.	{ "title": "Blarney", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 310, 1300, 0.23846153846153847 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Nedersetting\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting\"},\"params\":{\"amptelike_naam\":{\"wt\":\"Blarney\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"inheemse_naam\":{\"wt\":\"An Bhlarna\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"Dorp\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"slagspreuk\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"BlarneyCastleView1.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"Die landskap rondom Blarney\"},\"beeld_vlag\":{\"wt\":\"\"},\"vlaggrootte\":{\"wt\":\"\"},\"vlagskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_seël\":{\"wt\":\"\"},\"seëlskakel\":{\"wt\":\"\"},\"seëlgrootte\":{\"wt\":\"90px\"},\"beeld_skild\":{\"wt\":\"\"},\"skildskakel\":{\"wt\":\"\"},\"skildgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_leë_embleem\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemtipe\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"kaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartbyskrif1\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_punt_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"punt-x\":{\"wt\":\"\"},\"punt-y\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaart\":{\"wt\":\"Ierland\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"bokant\"},\"duimdrukkerkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe\":{\"wt\":\"[[Land]]\"},\"onderafdelingnaam\":{\"wt\":\"{{vlag\|Ierland}}\"},\"onderafdelingtipe1\":{\"wt\":\"Provinsie\"},\"onderafdelingtipe2\":{\"wt\":\"Graafskap\"},\"onderafdelingtipe3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe4\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam1\":{\"wt\":\"Munster\"},\"onderafdelingnaam2\":{\"wt\":\"Cork\"},\"onderafdelingnaam3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam4\":{\"wt\":\"\"},\"regeringvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"regeringstipe\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel1\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel2\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel3\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel4\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam1\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam2\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam3\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam4\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel3\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum3\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidvoorkeur\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakgroottes\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_persent\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogtevoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"55\"},\"hoogte_voet\":{\"wt\":\"180\"},\"koördinaattipes\":{\"wt\":\"\"},\"koördinate\":{\"wt\":\"{{Koördinate\|51\|55\|59\|N\|8\|34\|05\|W\|display=}}\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2011\"},\"bevolkingnotas\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"5310\"},\"bevolkingsdigtheid_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_metro\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_stedelik\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingnota\":{\"wt\":\"\"},\"tydsone\":{\"wt\":\"MGT\"},\"utcafset\":{\"wt\":\"+00:00\"},\"tydsone_DST\":{\"wt\":\"IST\"},\"uctafset_DST\":{\"wt\":\"+01:00\"},\"poskodetipe\":{\"wt\":\"Poskode\"},\"poskode\":{\"wt\":\"\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"\"},\"leë_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Blarney</div><br/><div class=\"nickname\" style=\"font-weight:normal;display:inline;\">An Bhlarna</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Dorp</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"Die landskap rondom Blarney\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:BlarneyCastleView1.jpg\" title=\"Die landskap rondom Blarney\"><img alt=\"Die landskap rondom Blarney\" data-file-height=\"1536\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2048\" decoding=\"async\" height=\"188\" resource=\"./Lêer:BlarneyCastleView1.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/250px-BlarneyCastleView1.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/375px-BlarneyCastleView1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/BlarneyCastleView1.jpg/500px-BlarneyCastleView1.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">Die landskap rondom Blarney</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blarney is in Ierland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Ireland_adm_location_map.svg\" title=\"Blarney is in Ierland\"><img alt=\"Blarney is in Ierland\" data-file-height=\"1806\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1449\" decoding=\"async\" height=\"312\" resource=\"./Lêer:Ireland_adm_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/250px-Ireland_adm_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/375px-Ireland_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ireland_adm_location_map.svg/500px-Ireland_adm_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:83.34%;left:40.532%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blarney\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Blarney\"><img alt=\"Blarney\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Blarney</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blarney&params=51_55_59_N_8_34_05_W_type:city(5310)_region:IE-M\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">51°55′59″N</span> <span class=\"longitude\">8°34′05″W</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">51.93306°N 8.56806°W</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">51.93306; -8.56806</span></span></span></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Republiek Ierland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Ireland.svg\" title=\"Vlag van Republiek Ierland\"><img alt=\"Vlag van Republiek Ierland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Ireland.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/22px-Flag_of_Ireland.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/33px-Flag_of_Ireland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Ireland.svg/44px-Flag_of_Ireland.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Republiek_Ierland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Republiek Ierland\">Ierland</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Provinsie</th><td>Munster</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Graafskap</th><td>Cork</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Hoogte<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>55<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m (180<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>ft)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>5 310</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+00:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+00:00\">UTC+00:00</a> (MGT)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a> (IST)</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1218 }
Die voormalige Groothandelsgebou op Rooiplein in Moskou met die Lobnoje Mesto op die voorgrond. Die *Lobnoje Mesto* (Russies: Лобное место) is ’n 13 meter lange podium van wit stene in die suidoostelike deel van Rooiplein voor die Sint Basilius-katedraal. Dit is een van die min konstruksies op die plein wat in sy aanvanklike kondisie behoue gebly het. Dit is in 1549 gebou toe die destyds 19-jarige tsaar Iwan die Verskriklike daar ’n toespraak gehou het. Daarna is dit gebruik om die tsaars se edikte af te kondig. Volgens oorlewering was die oorspronklike podium van hout en is dit eers in die 1590's met stene herbou. Later is dit ook tydens feeste gebruik, onder meer vir tsaars en patrirage om toesprake te hou. Teregstellings is ook langs die podium gehou – die bekendstes hiervan was dié van die rebelleleier Stenka Razin in 1671 en die massateregstelling deur Pieter die Grote van die opstandige Streltsi aan die einde van die 1690's. Nadat die hoofstad onder Pieter die Grote na Sint Petersburg geskuif is, het die podium sy destydse funksie verloor en was dit bloot ’n gedenkteken. Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia \| * l * b * w Bakens aan Rooiplein \| \| --- \| \| * Moskouse Historiese Staatsmuseum * Opstandingspoort en Iberiese Kapel * Voormalige Moskouse Provinsiale Raadsgebou * Kazan-katedraal * GUM-afdelingswinkel * Voormalige Groothandelsgebou • Lobnoje Mesto * Gedenkteken vir Minin en Pozjarski * Sint Basilius-katedraal * Oostelike Kremlinmuur * Lenin-mausoleum * Kremlinmuur-dodeakker \| Koördinate: 55°45′12″N 37°37′21″O / 55.75333°N 37.62250°O / 55.75333; 37.62250	{ "title": "Lobnoje Mesto", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 304, 1357, 0.22402358142962417 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1655 }
Prezzo ("prys" in Italiaans) is 'n Britse restaurantketting met eetplekke in die Verenigde Koninkryk en die Republiek Ierland wat in Milaans-geïnspireerde Italiaanse kookkuns spesialiseer. Die ketting se eerste restaurant is in November 2000 in Oxford Street, Londen geopen. Tans is daar meer as 180 Prezzo-restaurante dwarsoor die Verenigde Koninkryk. Prezzo is in besit van die houermaatskappy Prezzo Holdings wat op sy beurt gedeeltelik deur TPG Capital besit word - 'n onderneming wat ook restaurante onder die handelsmerke Chimichanga, Caffe Uno, MEXIco en Cleaver bedryf. In 2018 het Prezzo planne bekend gemaak om 94 niewinsgewende restaurante te sluit (waarvan sommige onder die Tex-Mex Chichimanga's-handelsmerk bedryf word) nadat die groep in finansiële moeilikhede beland het. Hieruit sal die verlies van sowat 500 werkgeleenthede volg. Prezzo is net een van 'n reeks Italiaans-geïnspireerde restaurantkettings in die Verenigde Koninkryk. Sy hoofmededingers sluit Ask, Pizza Express en Strada in.	{ "title": "Prezzo (restaurantketting)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 733, 1607, 0.4561294337274424 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Maatskappy\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Maatskappy"},"params":{"naam":{"wt":"Prezzo"},"1":{"wt":"\\n"},"kenteken":{"wt":"[[Lêer:Prezzo Logo.svg\|180px]]<br />[[Lêer:Prezzo, High Street - geograph.org.uk - 381587.jpg\|220px]]"},"tipe":{"wt":"Privaat maatskappy"},"stigting":{"wt":"2000 in [[Londen]], [[Engeland]]"},"ligging_stad":{"wt":"Woodford Green, Groter Londen"},"ligging_land":{"wt":"{{vlag\|Verenigde Koninkryk}}"},"ligging":{"wt":""},"liggings":{"wt":""},"sleutelpersone":{"wt":"Karen Jones (uitvoerende voorsitter)"},"gebied_bedien":{"wt":"Verenigde Koninkryk, Ierland"},"industrie":{"wt":"Restaurantgroep"},"produkte":{"wt":"Restaurante"},"dienste":{"wt":""},"inkomste":{"wt":"{{wins}} £59,6 miljoen (FJ 2011)"},"bedryfsinkomste":{"wt":"{{wins}} £7,3 miljoen (FJ 2011)"},"netto_inkomste":{"wt":""},"getal_werknemers":{"wt":"4&nbsp;500"},"ouer":{"wt":"Prezzo Holdings (TPG Capital)"},"afdelings":{"wt":""},"dogtermaatskappye":{"wt":""},"slagspreuk":{"wt":"''Take a fresh look...''"},"tuisblad":{"wt":"[http://www.prezzorestaurants.co.uk ''prezzorestaurants.co.uk'']"},"ontbind":{"wt":""},"voetnotas":{"wt":""},"intl":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td class=\"fn org\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:120%;\"><b>Prezzo</b></td></tr>\n<tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; padding:16px 0 16px 0;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Prezzo_Logo.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"60\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"215\" decoding=\"async\" height=\"50\" resource=\"./Lêer:Prezzo_Logo.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/180px-Prezzo_Logo.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/270px-Prezzo_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Prezzo_Logo.svg/360px-Prezzo_Logo.svg.png 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Prezzo,_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"640\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"480\" decoding=\"async\" height=\"293\" resource=\"./Lêer:Prezzo,_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/220px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/330px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg/440px-Prezzo%2C_High_Street_-_geograph.org.uk_-_381587.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Tipe</th>\n<td>Privaat maatskappy</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Gestig</th>\n<td>2000 in <a href=\"./Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Londen\">Londen</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th class=\"label\" style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Hoofkantoor</th>\n<td>Woodford Green, Groter Londen,<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" title=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"><img alt=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"106\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"177\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde Koninkryk\">Verenigde Koninkryk</a></td></tr>\n<tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Sleutelpersone</th><td>Karen Jones (uitvoerende voorsitter)</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Gebied<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>bedien</th><td>Verenigde Koninkryk, Ierland</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Industrie</th><td>Restaurantgroep</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Produkte</th><td>Restaurante</td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">\nInkomste</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> £59,6 miljoen (FJ 2011)</td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Bedryfsinkomste</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> £7,3 miljoen (FJ 2011)</td></tr>\n<tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Werknemers</th><td>4<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>500</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Moedermaatskappy</th><td>Prezzo Holdings (TPG Capital)</td></tr><tr class=\"note\"><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Slagspreuk</th><td><i>Take a fresh look...</i></td></tr><tr><th style=\"text-align:right; padding-right:0.75em;\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.prezzorestaurants.co.uk\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\"><i>prezzorestaurants.co.uk</i></a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1034 }
'n Paddastoel (of sampioen) is die vrugliggame van sekere fungi met 'n groot oppervlakte aan die binnekant waarop spore gedra word. Wanneer hierdie spore vrygestel word, ontkiem hulle en vorm 'n netwerk ondergrondse drade, die miselium. Nuwe vrugliggame ontstaan dan gewoonlik in die reënseisoen uit hierdie miselium. Die giftige Amanita Pantherina het, soos die ander Amanita-spesies, wit vratjies op die hoed en 'n beurs rondom die steel Paddastoele het, soos alle ander fungi, geen chlorofil nie en moet hulle voedingstowwe gevolglik uit dooie of lewende organiese materiaal verkry. Die wat hulle voedingstowwe so verkry, speel 'n belangrike rol in die stofkringloop, omdat die dooie plant- en dieremateriaal afgebreek en die minerale voedingstowwe daarin vrygestel word, sodat dit weer deur plante opgeneem kan word. 'n Groot aantal paddastoelspesies is reeds ontdek en nuwe spesies word steeds ontdek. Sekere spesies is eetbaar en word reeds eeue lank as 'n lekkerny beskou. Daar is egter geen vaste reël op grond waarvan eetbare spesies van nie-eetbare spesies onderskei kan word nie. In die omgangstaal word eetbare paddastoele meestal sampioene genoem, maar in werklikheid is daar geen verskil tussen paddastoele en sampioene nie. Paddastoele het reeds van ouds af die mens se belangstelling gewek en veral die skielike verskyning van dikwels groot getalle vrugliggame was vir natuurliefhebbers 'n raaisel. Vandag is dit bekend dat die lewensiklus van 'n paddastoel begin met die ontkieming van 'n spoor, waaruit 'n netwerk van swamdrade of hifes met tweekernige selle ontwikkel. Die hele netwerk staan bekend as ’n miselium, en uit die miselium ontwikkel die vrugliggame. Laasgenoemde begin as 'n onderaardse knop wat deur die opneem van water tot 10 of 20 maal sy oorspronklike grootte swel, deur die grond bars en as 'n paddastoel bo die grond verskyn. Dit is die rede waarom paddastoele so dikwels na reëns verskyn. 'n Paddastoel bestaan meestal uit 'n hoed en 'n steel, maar ander vorme is ook moontlik. Fragmente van die oorspronklike omhulsel (velum) waarbinne die paddastoel ontwikkel, is dikwels nog in die vorm van vratjies op die hoed en ’n beurs rondom die steel aanwesig. Dit is byvoorbeeld duidelik sigbaar by die vlieëswam (Amanita muscaria). Die onderkant van die hoed neem by die meeste spesies die vorm van 'n groot aantal plaatjies of lamelle aan waarop die spore gedra word en waardeur die oppervlakte geweldig vergroot word. By ander paddastoele is die onderkant van die hoed sponsagtig, ook met die doel om die oppervlakte te vergroot. Die spore is mikroskopies klein (2 tot 20 {\displaystyle \mu }) en aangesien die spoorvormende oppervlakte baie groot is, kan een paddastoel miljoene spore produseer. Die hele vrugliggaam, insluitende die lamelle of die sponsweefsel, bestaan uit 'n gemodifiseerde miselium. Lewenswyse ---------- Aangesien paddastoele geen chlorofil het nie, is hulle nie daartoe in staat om self hul organiese voedingstowwe te produseer nie. Daarom is alle paddastoele, soos alle ander fungi, parasiete of saprofiete (wat leef op dooie organiese materiaal). Sommige spesies leef in simbiose met hul gasheer, en albei organismes trek voordeel uit die assosiasie. In baie wêrelddele is paddastoele 'n belangrike bron van voedsel vir die mens. Die bekendste van hierdie paddastoele is die van die genus Agaricus, maar ook spesies van die genera Tuber en Cantharellus, en Boletus edulis is gewilde lekkernye. Paddastoele het egter nie 'n baie hoë voedingswaarde nie, aangesien hulle uit ongeveer 80 tot 90% water bestaan, ongeveer 1 tot 3% suiker en ander koolhidrate bevat, en baie arm aan stikstofhoudende verbindings is. Hulle bevat egter wel vitamien A en B. Daar is geen duidelik onderskeidende kenmerke tussen giftige en nie-giftige paddastoele nie, en 'n kennis van individuele spesies is nodig by die uitsoek van eetbare paddastoele in die veld. Die sterkte van paddastoele se gif wissel baie. Talle spesies het slegs 'n ligte ongesteldheid tot gevolg wanneer hulle geëet word, terwyl ander meer ernstige simptome het. Ander spesies, soos die duiwelsbrood (Amanita phalloides), is dodelik. Wanneer sulke dodelike spesies geëet word, is daar dikwels gedurende die eerste 6 tot 12 uur hoegenaamd geen siektesimptome nie, maar wanneer die simptome wel intree, is dit meestal te laat om doeltreffend hulp te verleen. Sommige paddastoele veroorsaak hallusinasies wanneer hulle geëet word, byvoorbeeld Amanita phalloides. Wanneer te vee I daarvan geëet word, kan dit die dood veroorsaak. Verteenwoordigers ----------------- Die meeste paddastoele behoort tot die klas Basidoimycetes, terwyl enkele tot die klas Ascomycetes behoort. Die meeste Ascomycetes of sakkieswamme het geen egte vrugliggame nie. By baie van die wat wel vrugliggame het, bestaan die vrugliggaam uit 'n plat, ronde skyfie met 'n deursnee van slegs ’n paar millimeter. By die bekerswamme (genus Peziza) is die vrugliggame groter en bekervormig. 'n Paar ander tipes vrugliggame met eienaardige vorms word ook onder die Ascomycetes aangetref. Die tipiese paddastoele met ’n hoed en 'n steel, asook die rakswamme wat dikwels aan bome in woude aangetref word, behoort tot die klas Basidiomycetes. Alle Basidiomycetes het egter nie vrugliggame nie. Van die bekendste soorte wat in Suid-Afrika aangetref word, is die volgende: Verskeie spesies van die genus Boletus is groot en vlesige paddastoele wat op die grond groei. In teenstelling met die lamelle aan die onderkant van die hoed van die meeste paddastoelspesies, is die onderkant van die hoed van hierdie spesies sponsagtig en word die spore in honderde klein gaatjies gedra. Baie van die spesies is eetbaar, en die bekendste een is Boletus edulis, wat dikwels in eike-, denne- of populierplantasies aangetref word. In Oos-Transvaal word groot getalle van hierdie paddastoele jaarliks in plantasies versamel en verkoop. Melkswamme (genus Lactarius) skei 'n melkagtige sap af wanneer hulle gekneus word. Hierdie sap het 'n kenmerkende smaak en verkleur as dit aan lig blootgestel word. Die melksampioen (Lactarius deliciosus) is 'n eetbare soort wat veral in die denneplantasies van Suidwes-Kaapland aangetref word. 'n Aantal Amanita-spesies word in die vogtiger dele van die land – eweneens veral in denneplantasies – aangetref, en almal is giftig. Van die bekendstes is die vlieëswam (Amanita muscaria), die duiwelsbrood (Amanita phalloides) en Amanita pantherina. Van die sambreelswamme (genus Lepiota) is die bekendste spesie Lepiota zeyherii, wat in Kaapland. Transvaal en Natal aangetref word. Hierdie spesie groei nooit in woude of plantasies nie. Die kopertrompetswam (Clitocybe olearia) is 'n spesie wat in Suidwes-Kaapland aan die stamme van bome of blootgestelde wortels groei en is baie giftig. Bobbejaansnuif (genus Lycoperdon) is effens afwykende paddastoele, omdat hulle nie ’n steel het nie en die spoor deur ’n klein opening aan die bokant van die paddastoel vrygestel word. Wanneer hierdie paddastoele aangeraak word, word massasspore uit die opening vrygestel. Die stinkswamme (genus Phallus) skei, soos hulle gewone naam aandui, 'n onwelriekende geur af wat vlieë aantrek. Die vlieë eet die slym waarin die spore voorkom en die spore kan slegs ontkiem wanneer hulle deur die dermkanaal van die vlieë gegaan het. 'n Groot aantal rakswamme (familie Dorticiaceae) word in Suid-Afrika en elders in woude aangetref. Die miseliums van hierdie swamme dring veral dooie hout binne en onttrek hul voedingstowwe daaruit. Die vrugliggame van hierdie swamme is rakagtige paddastoele wat aan die hout vasgegroei is. Die kweek van paddastoele. 'n Paar Agaricus-spesies, veral Agaricus bisporus, word wêreldwyd as lekkernye gekweek en staan algemeen as sampioene bekend (in werklikheid is daar geen verskil tussen sampioene en paddastoele nie). Die kweking word bewerkstellig deur kompos uit perdemis en strooi te maak, dit te steriliseer en die paddastoel of sampioenspore daarin te saai. Daarna is dit belangrik dat die temperatuur op ongeveer 23,9 ˚C en die lugvog sowat 90 % gehou word. ### Eetbare sampioene 'n Hele aantal sampioene wat wild in Suid-Afrika groei, is nie slegs eetbaar nie, maar smaak heerlik as dit reg voorberei word. Hoewel gekweekte sampioene by die winkel gekoop kan word, kan ŉ gelyksoortige sampioen, Psalliota campestris, buite in die veld gepluk word. Ander eetbare sampioene is die volgende: Die Steensman (Boletus edulis) is een van die gewildste eetbare swamme. Die onderkant van die hoed is sponsagtig met honderde klein porieë pleks van kieue. Dit word meestal in eike- of populierbosse aangetref. Daar is ook ander spesies van die Boletus in Suid-Afrika wat nie giftig is nie, maar hulle is nie so smaaklik nie. Die Melksampioen (Lactarius deliciosus) is 'n skerp gegeurde, oranjekleurige swam met kieue wat groen word wanneer 'n mens dit kneus. Hierdie sampioen groei wild in die dennebosse van die Wes-Kaap. Die Wit sambreelswam (Lepiota zeyheri), maklik herkenbaar aan sy wit, geskubde hoed en bleek kieue, kom voor in die Kaap, KwaZulu-Natal en in Gauteng. Hierdie sampioen word slegs op oop plekke aangetref, nooit in plantasies, bosse of digte kreupelhout nie. Dit is baie belangrik om te weet dat mens nooit 'n swam moet eet as jy nie honderd persent seker is dat dit eetbaar is nie. Party paddastoele is so giftig dat selfs onmiddellike mediese behandeling nie die vergiftigde persoon se lewe kan red nie. ### Giftige sampioene Die Duiwelsbrood of Doodsbekerswam (Amanita phalloides) is 'n dodelik giftige swam wat voorkom van die Wes-Kaap tot in die Oos-Vrystaat. Hierdie swam kan uitgeken word aan sy grysgroen hoed, wit kieue, die ring op die hoedsteel en die volva. Simptome van vergiftiging verskyn eers tien of meer uur nadat die swam geëet is en dan het die pasiënt geen kans meer om te herstel nie. 'n Net so gevaarlike spesie is die Kaapse Amaniet (Amanita capensis), wat in die Wes-Kaap voorkom. Hierdie swam het 'n ligter gekleurde hoed. Die Vlieëswam (Amanita muscaria) kan maklik uitgeken word aan sy rooi hoed wat bedek is met wit skubbe. Dit is nie so giftig as die duiwelsbrood nie, maar kan kwaai geestes- en ingewandsteuringe veroorsaak. 'n Soortgelyke, maar giftiger paddastoel is die Panter-amaniet (Amanita pantherina), wat verskil van die Vlieëswam in die opsig dat dit 'n wit gespikkelde bruin hoed het. Albei soorte kom voor in eike- en denneplantasies in die klammer dele van Suid-Afrika. Die Kopertrompetswam (Clitocybe otearia) is 'n giftige swam wat in die Wes-Kaap aangetref word en maklik met die melksampioen verwar kan word. Hierdie swam groei slegs aan die stamme van bome of blootgestelde boomwortels, en nooit regstreeks uit die grond nie, en kan so uitgeken word. Die Groen sambreelswam (Lepiota morganii) groei in KwaZulu-Natal en in Gauteng, waar dit verwar kan word met die eetbare wit sambreelswam. Dit kan egter maklik uitgeken word aan sy groen volwasse spore en kieue. Bronnelys --------- * KENNIS, 1980, ISBN 0798108266, volume 4, bl. 807 * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-63-X, volume 22, bl. 55	{ "title": "Paddastoel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 351, 9577, 0.03665030802965438 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\">Paddastoel</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Amanita_muscaria_(fly_agaric).JPG\"><img data-file-height=\"2569\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1745\" decoding=\"async\" height=\"324\" resource=\"./Lêer:Amanita_muscaria_(fly_agaric).JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/220px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/330px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG/440px-Amanita_muscaria_%28fly_agaric%29.JPG 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Die giftige paddastoel <i><a class=\"new\" href=\"./Amanita_muscaria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amanita muscaria\">Amanita muscaria</a></i></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Fungi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fungi\">Fungi</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Divisie:</td>\n<td><div class=\"divisie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Basidiomycota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basidiomycota\">Basidiomycota</a></div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(145,250,250)\"></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 11201 }
\| *Bekentenissen van een gemaskerde* \| \| --- \| \| Outeur \| Yukio Mishima \| \| Land \| Vlag van Japan Japan \| \| Taal \| Japannees \| \| Genre \| Roman \| \| Uitgewer \| \| \| Uitgegee \| 1949 \| \| Letterkunde-portaal \| *Bekentenissen van een gemaskerde* (仮面の告白, Kamen no Kokuhaku?) (Afrikaans: Bekentenisse van 'n gemaskerde, Engels: Confessions of a Mask) is die tweede roman van die Japannese skrywer Yukio Mishima. Dit is in 1949 gepubliseer, en het aan hom oombliklike roem besorg, alhoewel hy slegs in sy twintigerjare was. Storielyn --------- Daar word na die protagonis in die verhaal verwys as Kochan, wat die diminutiewe vorm is van die skrywer se werklike naam, Kimitake. Aangesien die karakter grootword tydens die era van regse militarisme en imperialisme, sukkel hy van 'n baie jong ouderdom af om in te pas by die samelewing. Soos Mishima, word Kochan gebore met 'n minder-as-ideale liggaam in terme van fisieke sterkte, en deur die eerste helfte van die boek (wat oor die algemeen 'n beskrywing is van Kochan se jeug) sukkel hy om in te pas by die Japannese samelewing. Kochan, wat 'n swakkeling is, en boonop ook nog homoseksueel is, word tydens sy grootword jare weggehou van seuns van sy eie ouderdom, en sodoende word hy derhalwe nie blootgestel aan wat die norm daarstel nie. Sy isolasie lei in alle waarskynlikheid tot sy toekomstige fassinasie en fantasieë van dood, geweld, en seks met dieselfde geslag. Sommige het gewys op die ooreenkomste tussen die karakter en Mishima, en gepostuleer dat Mishima soortgelyk is aan die karakter. Kochan is homoseksueel, en binne die konteks van die Japannese Keiserryk vind hy dit moeilik om stil te bly daaroor. In die vroeëre deel van die roman erken Kochan nog nie openlik dat hy aangetrokke voel tot mans nie, maar bely inderdaad dat hy die manlikheid en krag van mans bewonder terwyl hy geen behae in vroue het nie. Dit sluit 'n bewondering in vir Romaanse beeldhouwerke en standbeelde van mans in dinamiese fisiese posisies. Sommige het al geargumenteer dat die bewondering van manlikheid ten opsigte van Mishima outobiografies van aard is, aangesien hy self hard gewerk het aan sy tengerige voorkoms ten einde 'n puik liggaamsbouer en manlike model te word. In die eerste hoofstuk van die boek roep Kochan die herinnering op van 'n prenteboek toe hy vier jaar oud was. Selfs op daardie jong ouderdom is Kochan se aandag op byna pornografiese wyse gevestig op 'n enkele prent van 'n heroïese Europese ridder op sy perd. Hy kyk verlangend daarna en steek dit weg; verneder en in die verleentheid wanneer andere sien wat hy doen. Wanneer sy oppasser hom meedeel dat die ridder eintlik Joan van Arckel is word Kochan; wat begeer dat die ridder 'n toonbeeld van manlikheid moet wees, vir altyd afgesit deur die prentjie; geïrriteerd dat 'n vrou manlike klere sou aantrek. Die woord ‘masker’ is in die titel verweef as gevolg van die feit dat Kochan 'n eie valse persoonlikheid ontwikkel wat hy gebruik om homself voor te stel aan die wêreld. Hy ontwikkel van vroeg af 'n fassinasie met sy vriend Omi se liggaam tydens sy puberteit, en hy glo dat almal om hom ook hul ware gevoelens van mekaar wegsteek en dat almal deelneem aan 'n uitvoerige "teësinnige maskerade". Soos hy groot word probeer hy verlief raak op 'n meisie genaamd Sonoko. Hy word egter herhaaldelik getreiter deur sy latente homoseksuele drange, en kan haar nooit werklik liefhê nie. Notas ----- \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| Klik vir info oor hierdie sjabloon. \|	{ "title": "Bekentenissen van een gemaskerde", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 658, 3328, 0.19771634615384615 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3633 }
Nǁng of Nǁŋǃke (IFA: ᵑǁŋ), wat algemeen onder die dialeknaam Nǀuu (Nǀhuki) bekend is, is ’n sterwende taal wat eens in Suid-Afrika gepraat is. Dit word nie meer op ’n daaglike basis gepraat nie, omdat die sprekers op verskillende plekke woon. Die Suid-Afrikaanse regering gebruik die dialeknaam ǂKhomani vir die hele volk, maar die afstammelinge van die ǂKhomani-dialeksprekers praat nou Khoikhoi. Daar is nog net vier Nǀuu-sprekers oor. Klassifikasie en naam --------------------- Nǁng behoort tot die Tuu-taalfamilie (ook Taa-ǃKwi genoem), met die uitgestorwe taal ǀXam as sy naaste verwant en Taa as sy naaste verwant wat nog gepraat word. Die twee huidige dialekte is Nǀuu en ǁʼAu. Uitgestorwe dialekte sluit in ǂKhomani en Langeberg. ǂKhomani is deur Doke en deur Maingard aangeteken, Nǀhuki deur Weshphal en Langeberg deur Dorothea Bleek. Die meeste oorblywende sprekers het in 2010 Nǀuu gepraat en dié naam is vir Nǁng gebruik toe dit herontdek is. Die regop streep in Nǀuu (wat soms verkeerdelik deur ’n skuins streep vervang word) verteenwoordig ’n klik teen die tande; "Nǀuu" word uitgespreek soos noe, met ’n klik in die middel van die [n]. Die dubbele streep in "Nǁng" is ’n enkele laterale klik, wat uitgespreek word soos wanneer ’n mens ’n perd aanspoor; die naam word ng uitgespreek met dié klik daarin. Die woord nǀuu (/ᵑǀùú/) is eintlik ’n werkwoord, wat beteken "om Nǀuu te praat". Die sprekers word Nǁŋ-ǂe (/ᵑǁŋ̀ŋ̀ ǂé/, "mense") genoem, en Westphal glo dis dalk die term wat deur Bleek opgeteken is en óf ǁNg ǃʼe óf ǁn-ǃke óf ǁŋ.ǃke gespel word in geskrifte. Geskiedenis ----------- Nǁng het in die 19de eeu floreer, maar ander tale en kultuurvermenging het dit bedreig, net soos die Khoisan-tale. Die taal is veral vervang deur Afrikaans en Nama. In 1973 is Nǁng as uitgesterf verklaar. In die 1990's het linguiste die 101-jarige Elsie Vaalbooi opgespoor wat nog Nǁng kon praat. Met haar hulp is nog 25 Nǁng-sprekers gevind. Die meeste is intussen oorlede. Ouma Katrina Esau, een van die enkele mense wat nog Nǀuu praat (die ander is haar sibbes), werk saam met die Pan-Afrikaanse Taalraad (Pansat) en Briza-publikasies om ’n oudiovisuele woordeboek van die taal saam te stel. Ouma Katrina gee ook lesse aan kinders om die taal lewend te probeer hou. In 2015 het sy die Orde van die Kremetart (silwer) van president Jacob Zuma ontvang vir haar werk om die taal te bevorder. Skakels ------- * N/uu Language Documentation and Revitalisation * South African San Institute * At Forvo * Uittreksel uit dokumentêr op YouTube * Nǀǀng Valency Patterns * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.	{ "title": "Nǁng", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 713, 2721, 0.2620360161705255 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" cellpadding=\"2\" class=\"infobox\" style=\"width:22em; margin-top:0.75em; background:#f4f4f4; text-align:left; font-size:90%;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"3\" style=\"text-align: center; font-size:120%; color: black; background-color: goldenrod;\">Nǁng <br/>Nǀuu<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></th></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Uitspraak:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><span class=\"IPA\" title=\"Uitspraak volgens die IFA\"><span class=\"IPA\" style=\"white-space: nowrap; font-family:'Doulos SIL', 'Code2000', 'Chrysanthi Unicode', 'Gentium', 'GentiumAlt', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Bitstream Vera', 'Arial Unicode MS', 'Bitstream Cyberbit', 'Lucida Sans Unicode', 'Hiragino Kaku Gothic Pro'; font-family :inherit; text-decoration: none!important\" title=\"Hierdie uitspraak is in die Internasionale Fonetiese Alfabet geskryf.\"><a href=\"./Internasionale_Fonetiese_Alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Internasionale Fonetiese Alfabet\">ᵑǁŋ</a></span></span></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Gepraat<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>in:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img data-file-height=\"267\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"400\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\">Totale<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>sprekers:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\">4</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a href=\"./Taalfamilie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Taalfamilie\">Taalfamilie</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em; text-align: left;\"><a href=\"./Tuu-tale\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tuu-tale\">Tuu</a><br/><span style=\"font-size:66%;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>ǃKwi<br/><span style=\"font-size:66%;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><b>Nǁng</b></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"3\" style=\"text-align: center; color: black; background-color: goldenrod;\">Taalkodes</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-1\">ISO 639-1</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><i>geen</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-2\">ISO 639-2</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><tt></tt></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"padding-left: 0.5em;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ISO_639-3\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ISO 639-3\">ISO 639-3</a>:</td>\n<td colspan=\"2\" style=\"padding-left: 0.5em;\"><tt><a class=\"external text\" href=\"http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=ngh\" rel=\"mw:ExtLink\">ngh</a></tt></td></tr>\n<tr>\n<td class=\"boilerplate metadata\" colspan=\"3\" style=\"line-height:10pt; padding:0.5em;\"><small><b>Nota</b>: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. </small></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2714 }
Blauer Portugieser Blauer Portugieser is 'n rooi druiwesoort wat sy oorsprong in die Donaugebied het en tans veral in wynboustreke soos Rynhesse en Palts in Duitsland en in Neder-Oostenryk verbou word, maar ook in Suidoos-Europa voorkom. Dit is daarnaas ook een van die kultivars wat vir Hongaarse Egri Bikavér of "Bullebloed"-wyn gebruik mag word. Wynkelders gebruik die kultivar om ligte rooi of ligrooskleurige roséwyne (soos Portugieser Weißherbst) te kelder. Sedert 2000 word van die kultivar ook rooiwyn van hoë gehalte gekelder waarvan sommige soorte enkele maande in eikehoutvate (barriques) deurbring en op die wynmark met Franse Bordeaux-wyne meeding. Wynkelders in Rynhesse gebruik die kultivar sowel vir ligte somerwyne asook vir hul Selectionsweine (premiumwyne). Geskiedenis ----------- Volgens historiese oorlewerings het die kultivar sy oorsprong in die Portugese stad Porto (vandaar sy Duitse benaming as "Blou Portugees"). In 1772 is dit vir die eerste keer deur Johann von Fries in Bad Vöslau in Oostenryk op sy wyngoed verbou. Die kultivar is van daar na Rynhesse en Palts in Duitsland versprei. Die kultivar is in Portugal egter onbekend. Vanweë sy verspreiding oor die hele Donaugebied neem wynnavorsers aan dat dit in werklikheid sy oorsprong in dié streek het, moontlik in Oostenryk.	{ "title": "Blauer Portugieser", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 138, 1241, 0.11120064464141821 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1326 }
Sir John Georgie Fraser (17 Desember 1840 - 22 Junie 1927) was 'n Suid-Afrikaanse staatsman. Hy is op Beaufort-Wes gebore. Sy pa was ds. Colin Fraser en hy was die oom van mev. Rachel Isabella Steyn, die eggenote van president M.T. Steyn. Hy het sy opleiding ontvang in Skotland en keer in 1861 terug na die Vrystaat. Hy veg teen die Basoeto's en word aangestel as sekretaris vir president Jan Brand. Daarna word hy griffier van die Vrystaatse Hoërhof, sekretaris van die Volksraad en Meester van die Weeskamer. Hy tree in 1877 uit die diens van die Republiek en word 'n Volksraadlid vir Bloemfontein, 'n posisie wat hy vir 19 jaar lank beklee. Hy staan in 1896 vir President maar was onsuksesvol. Na die Tweede Vryheidsoorlog word hy in 1902 aangestel op die Oranjerivierkolonie se Wetgewende Raad en later op die Tussenkoloniale Raad. Hy word verkies tot parlement en word leier van die Opposisie. Met Uniewording word hy 'n Senator (1910-20) Bron ---- * Ensiklopedie van Suidelike Afrika. Eric Rosenthal, 1967 * Die Groot Afrikaanse Familienaamboek. Kaapstad, Human & Rousseau	{ "title": "John Fraser", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 319, 1107, 0.2881662149954833 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"John Fraser\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"John Georgie Fraser\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[17 Desember]] [[1840]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Beaufort-Wes]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[22 Junie]] [[1927]]\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Bloemfontein]]\"},\"ouers\":{\"wt\":\"[[Colin Fraser]]<br />Maria Elisabeth Sieberhagen\"},\"titel\":{\"wt\":\"Sir\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"[[Suid-Afrika]]\"},\"beroep\":{\"wt\":\"\"},\"ander\":{\"wt\":\"\"},\"bekend\":{\"wt\":\"Staatsman\"},\"salaris\":{\"wt\":\"\"},\"termyn\":{\"wt\":\"\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"\"},\"eerbewyse\":{\"wt\":\"\"},\"party\":{\"wt\":\"\"},\"religie\":{\"wt\":\"\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"Dorothea Ortlepp\"},\"kinders\":{\"wt\":\"11\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">John Fraser</div></th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">John Georgie Fraser</div><br/><a href=\"./17_Desember\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"17 Desember\">17 Desember</a> <a href=\"./1840\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1840\">1840</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Beaufort-Wes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Beaufort-Wes\">Beaufort-Wes</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./22_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"22 Junie\">22 Junie</a> <a href=\"./1927\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1927\">1927</a><br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Bloemfontein\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bloemfontein\">Bloemfontein</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Staatsman</td></tr><tr><th scope=\"row\">Titel</th><td class=\"title\">Sir</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Dorothea Ortlepp</td></tr><tr><th scope=\"row\">Kinders</th><td>11</td></tr><tr><th scope=\"row\">Ouer(s)</th><td><a href=\"./Colin_Fraser\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Colin Fraser\">Colin Fraser</a><br/>Maria Elisabeth Sieberhagen</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1090 }
Houers in New Jersey, VSA 'n houerskip naby Cuxhaven 'n houerskip in Kopenhagen hawe Behouering is die mees ekonomiese en doeltreffende manier om goedere te vervoer, en dit word vir in- en uitvoer sowel as vir binnelandse vervoer gebruik. Behouering beteken dat firmas nie meer talle klein pakkies per trein of skip hoef te vervoer nie. Dit word in groot houers verpak, verseël en vervoer, in Suid-Afrika deur die Suid-Afrikaanse Spoorweë en Hawens. 'n Internasionale behoueringstelsel is in Julie 1977 in Suid-Afrika ingestel, maar 'n interne behoueringsdiens bestaan al sedert 1951. Oorsese lande gebruik die internasionale behoueringsdiens reeds jare lank die eerste houer is in 1956 van New York na Porto Rieo gestuur. Algemeen -------- Die twee groot voordele van behouering is dat dit ekonomies en vinnig is. Die kans dat die goedere wat vervoer word, beskadig kan word, is gering. Die verkoper pak self die vrag in die houer. Dit word verseël en die houer kry 'n nommer wat, in Suid-Afrika, op die Spoorweë se rekenaar aangeteken word. Die seël kan nie gebreek word voordat die vrag by sy bestemming aankom nie. Omdat die houers met sterk raamgrendels vasgekoppel is aan die trok om te keer dat dit op die trein beweeg of gly, word baie minder skade gely. Die moontlikheid van diefstal word ook feitlik heeltemal uitgeskakel. Voordat behouering algemeen in gebruik gekom het, het talle sakemanne tot 20% van hul vrag afgeskryf weens diefstal of skade. Deesdae ly hulle feitlik geen skade nie en 'n houer kan nie sommer weggedra word nie. By behouering word daar op groot skaal van rekenaars gebruik gemaak, en omdat elke houer se nommer in so 'n rekenaar opgeneem word, is beter beheer moontik en is dit dus makliker om te bepaal waar 'n houer op 'n gegewe tyd is. Houers ------ Houers kan vierkantig of silindries wees. Die internasionale standaardformaat van die houers is 240cm X 240cm X 600cm. Die Suid-Afrikaanse behoueringstelsel is die enigste ter wêreld wat vier groottes kan hanteer, naamlik houers van 3m, 6m, 9m of 12m lank Dit beteken dat die uitvoerder wat op 'n klein skaal handel dryf, ook van die stelsel gebruik kan maak. Vlekvrye-staalhouers word gebruik vir produkte wat verhit of geïsoleer moet word of wat bo en onder drukuitlate vereis. Ligte vloeistowwe, soos melk, wyn, petrol en chemikalieë, kan in houers soos pad-en spoor tenkwaens vervoer word as daar nie geriewe vir die hantering van los houers is nie. Spesiale houers word gebruik vir gevaarlike sure, vloeibare chroomlooisout, bytsoda en swaeldioksied. Geïsoleerde houers vir bederfbare produkte en koelhouers word ook gebruik. Ook 'n deur-tot-deur-houerdiens, waar die houer regstreeks na die verkoper geneem word en, nadat dit gepak is, dan reguit na sy klant gebring word, is in Suid-Afrika ingestel. Die behoueringstelsel is só prakties gerig dat feitlik enigiets vervoer kan word, selfs 'n hele fabriek kan stuksgewys in houers gepak en vervoer word. Die goedere wat vervoer kan word, is 50 uiteenlopend soos motors, sonneblomsaad, waspoeier, ingemaakte vrugte en groente, tabak, papierprodukte en koeldrank. Behouering in Suid-Afrika ------------------------- Suid-Afrika se behoueringstelsel word as een van die beste ter wêreld beskou, en die R2 000 miljoen wat belê is met die oog op die oorskakeling na 'n volledige behoueringstelsel, het verseker dat Suid-Afrika tot die jaar 2000 en daarná sy posisie as Europa se vyfde grootste handelsvennoot sal behou. Sonder behouering sou Suid¬Afrika nie kon meeding nie op 'n mark waar dit al hoe moeiliker word om konvensionele skepe, wat meer arbeid verg en nie vir behouering toegerus is nie, te hanteer. Arbeidskaarste, stygende koste en die groot volume vrag wat hanteer moet word, is alles faktore wat deur die behoueringstelsel uitgeskakel word. Om die behoueringstelsel nog meer ekonomies te maak, het die Suid-Afrikaanse Spoorweë in 1970 vraggeld op goedere wat in houers verpak is, met tot 10 % verlaag om die gebruik van behouering aan te moedig. Die oorskakeling na behouering het Suid-Afrika nie soveel gekos nie. 'n Reuse deel van die kapitaal vir die oorskakeling na die behoueringstelsel in die strategiese, mineraalryke handel het van Europese kant gekom terwyl die res van die Suid-Afrikaanse nasionale handelskeepsdiens, Safmarine. en die Suid-Afrikaanse Spoorweë en Hawens gekom het. In Julie 1977 het 'n nuwe era in die vervoerwese vir Suid-Afrika aangebreek toe die eerste reuse-houerskip in Kaapstad se nuwe houerhawe vasgemeer het. Behouering in Suid-Afrika voor 1977 ----------------------------------- Die Spoorweë het reeds sedert 1951 'n interne behoueringsdiens vir die vervoer van klaar vervaardigde en ingemaakte goedere, wat onder meer ook 'n volledige deur-tot-deur-diens ingesluit het, in werking gehad. Die diens is in 1960 uitgebrei toe houers wat aan die internasionale spesifikasies voldoen het, in gebruik geneem is. Die Spoorweë se interne behoueringsdiens het so vinnig gegroei dat daar teen 1974 al 4 100 houers en houertenks in gebruik was. Teen die einde van Maart 1974 is aangekondig dat 'n volledige behoueringstelsel, wat internasionale skeepsvervoer sou insluit, teen die middel van 1977 ingestel sou word. Die aankondiging is gedoen na jare se ondersoek oor die wenslikheid en praktiese toepasbaarheid van uitgebreide behouering. Die vraagstuk van uitgebreide behouerings het in der waarheid reeds in 1968 ter sprake gekom , toe die Steenkamp-werkgroep saamgestel is om ondersoek in te stel na behouering in die Suid-Afrikaanse handel. Aan die begin van 1970 het die werkgroep Australië besoek, en teen middel van die jaar 'n verslag ingedien. Kortliks het dit daarop neergekom dat behouering so gou moontlik ingestel moes word. Die hawe-owerhede moes in kennis gestel word en hoe die hawens beplan moes word. Die Spoorweë en Hawens moes dadelik hul uitbreidingsprogram van konvensionele hanteringstoerusting in heroorweging neem omdat die toerusting nie meer nodig sou wees sodra behouering ingestel word nie. Nadat die verslag ingedien is, het 'n studiegroep in 1971 verskeie Europese behoueringspunte besoek om die fyner besonderhede van behouering te bestudeer. 'n Taakmag van ingenieurs, hawe-en administratiewe personeel, ekonome en seevaartdeskundiges het voltyds aan die projek gewerk. Behouering is amptelik op 1 Julie 1977 ingestel met die inwyding van die eerste behouering-laaiplekke in Kaapstad, Port Elizabeth en Durban en die binnelandse behouerings-hawe (só word 'n binnelandse houer eindpunt genoem) by City Deep in Johannesburg. Ontwikkeling sedert 1977 ------------------------ 'n Vervoeromwenteling is ingelui toe 'n spesiaal geboude kaaihyskraan, so hoog soos 'n 15-verdiepinggebou, altesame 1 300 houers van vragwagrootte van die eerste groot houerskip in Kaapstad begin aflaai het. Dié skip het in die nuwe houerhawe vasgemeer. Die oorskakeling na volledige behouering het R2000 miljoen, oftewel die koste van twee Oranjerivier-besproeiingsprojekte, gekos. Die hawens van Kaapstad, Port Elizabeth en Durban is ten volle in werking met diepsee-ankerplekke, kuslaaiplekke, kaaihyskrane, hys-werktuie en 'n magdom ander toerusting wat vir die hantering van houers nodig is. 'n Diepsee-ankerplek kan gebruik word wanneer die hawe te vol is en daar nie vasmeergeriewe vir die houerskepe is nie. Die houers word dan by die diepsee-ankerplek waar die skip geanker het, afgelaai en met vragskuite of klein vragbote na die kaai vervoer. 'n Kuslaaiplek is weer 'n laaiplek by 'n kaai sonder kaaihyskrane waar die houers met die skip se eie hyskrane op-of afgelaai word. Op 1 Julie 1977 is die behoueringshawens in onderskeidelik Johannesburg. Kaapstad, Port Elizabeth en Durban geopen. Dit was die eerste maal in die geskiedenis dat vier behoueringshawens gelyktydig in een land geopen is. Gedurende die eerste helfte van 1977 voordat daar volledig na behouering oorgeskakel is, is daar gemiddeld 10000 eenhede per maand ingevoer terwyl die Spoorweë tans meer as 485 000 eenhede deur die plaaslike hawens hanteer. Statistiek maak dit moontlik om te voorspel dat daar in 1985 meer as 648 000 eenhede per maand gehanteer sal word. Dit verteenwoordig 'n groeikoers van 8,66 % in 1981, 5,69 % in 1982 en 'n gemiddelde groeikoers van 5,17% per jaar vir die daaropvolgende drie jaar. Sedert internasionale behouering in Suid-Afrika ingestel is, is daar drie jaar lank baie suksesvol met veral Europa handel gedryf. Dit was vanselfsprekend dat die handelsmoontlikhede sou verbreed. Aan die begin van 1982 is 'n volledige behoueringsdiens ook na die Verre Ooste ingestel, terwyl Australië ook by die uitbreidingsprogram ingesluit word. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982 Ensiklopedie Afrikana (Edms) Bpk, ISBN 0908409419	{ "title": "Behouering", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 64, 7277, 0.00879483303559159 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 8748 }
Carina OB1, ’n groot OB-assosiasie. ’n OB-assosiasie is ’n soort sterassosiasie, wat ’n baie los sterreswerm is waarvan die sterre ’n gemene oorsprong het maar van mekaar verwyder geraak het; hulle beweeg egter steeds saam deur die ruimte. Assosiasies word gewoonlik geïdentifiseer deur hul gesamantlike beweging en chemiese samestelling. Jong sterassosiasies bevat 10 tot 100 swaar sterre van Klas O en Klas B, en is bekend as "OB-assosiasies". Sulke assosiasies bevat ook honderde of duisende sterre van gemiddelde massa. Lede van ’n sterassosiasie vorm vermoedelik in ’n klein streek van ’n reuse- molekulêre wolk. Sodra die omringende stof en gas weggeblaas is, begin die oorblywende sterre uiteendryf. Daar word vermoed die meeste sterre in die Melkweg het in OB-assosiasies gevorm. O-sterre bestaan nie lank nie en sal binne sowat ’n miljoen jaar as ’n supernova ontplof. OB-assosiasies is dus gewoonlik nie ouer as ’n paar miljoen jaar nie, in teenstelling met die Son wat al sowat 4,5 miljard jaar oud is. Die naaste OB-assosiasie aan die Aarde is die Scorpius-Centaurus-assosiasie, sowat 400 ligjare weg. OB-assosiasies is ook al ontdek in die Groot Magellaanse Wolk en die Andromeda-sterrestelsel. Hulle kan baie seldsaam wees en is gemiddeld sowat 1 500 ligjare in deursnee.	{ "title": "OB-assosiasie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 587, 1714, 0.3424737456242707 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1304 }
\| 北京市 (Běijīng Shì)Munisipaliteit Beijing \| \| --- \| \| \| \| Ligging in die Volksrepubliek China \| \| \| \| Basiese inligting \| \| Oorsprong van die naam: \| 北 běi - noordelike京 jīng - hoofstad"Noordelike Hoofstad" \| \| Afkorting: \| 京 Jīng \| \| Oppervlakte: \| 16 808 km² (29ste) \| \| Bevolking (2004): \| 14 930 000 (26ste) (munisipaliteit) \| \| \| ongeveer 7,5 miljoen (munisipaliteit) \| \| Bevolkingsdigtheid (2004): \| 888/km² (2de) (munisipaliteit) \| \| BBP (2004): - per kapita \| CNY 428,3 miljard (15de)CNY 28 700 (2de) \| \| Etniese groepe (2000): \| Han - 96%Mantsjoes - 2%Hui - 2%Mongole - 0,3% \| \| Stadsbome: \| Chinese arborvitae (Platycladus orientalis)Pagodaboom(Sophora japonica) \| \| Stadsblomme: \| Chrysanthemum(Chrysanthemum morifolium)Chinese roos(Rosa chinensis) \| \| Hoogte bo seespieël: \| 43,5 m \| \| Koördinate: \| 39°54′20″N 116°23′29″O / 39.90556°N 116.39139°O / 39.90556; 116.39139 \| \| Poskode: \| 100000 - 102600 \| \| Areakode: \| +86/10 \| \| Nommerplaat-identifikasie : \| 京A, C, E, F, H, J京B (huurmotors)京G (buite die stadsgebied)京O (polisie en amptelike voertuie)京V (militêre hoofkwartier& sentrale regering) \| \| ISO 3166-2: \| cn-11 \| \| Tydsone : \| UTC+8 \| \| Webwerf : \| (zh) www.beijing.gov.cn(en) www.ebeijing.gov.cn Geargiveer 13 Augustus 2010 op Wayback Machine \| \| Regering \| \| Administratiewe tipe: \| Munisipaliteit \| \| KPS Shanghai Komiteesekretaris: \| Liu Qi \| \| Burgemeester: \| Wang Qishan \| \| Beijing (Chinees: 北京, pinyin: Běijīng, [pèi.tɕíŋ], luister (hulp·inligting); of Peking) is 'n stad in die noorde van China en is die hoofstad van die Volksrepubliek China. Beijing word tans regstreeks deur die Chinese regering geadministreer en is sodoende gelykgestel aan provinsies, outonome gebiede en spesiale administratiewe streke. Die Verbode Stad, tuiste van die keisers van die Ming- en die Qing-dinasties Die Plein van die Hemelse Vrede Die administratiewe gebied van die Beijing-munisipaliteit strek oor 'n oppervlakte van 16 807,8 vierkante kilometer, maar behels naas Beijing merendeels landelike gebiede. Die munisipaliteit grens aan die provinsie Hebei in die noorde, weste, suide en 'n klein gedeelte in die ooste en die Munisipaliteit Tianjin in die suidooste. Beijing is een van die vier groot geskiedkundige hoofstede van China en fungeer vandag vanweë sy status as regeringsetel as die politieke sentrum van die Volksrepubliek China. Die stad pronk danksy sy lang en veelbewoë geskiedenis, wat oor meer as drieduisend jaar strek, met 'n indrukwekkende kulturele erfenis. Bekende besienswaardighede sluit die Tiananmen-plein (Chinees, "Plein van die Poort van Hemelse Vrede"), die Verbode Stad met die voormalige keiserlike paleis, wat deur die Unesco in 1987 tot wêrelderfenisgebied verklaar is, die Ou en Nuwe Somerpaleis en verskillende tempels soos die Hemelse Tempel, die Lamatempel en die Confuciustempel in. Beijing het as die gasheerstad van die Olimpiese Somerspele en die Paralimpiese Somerspele van 2008 opgetree. Die stad sal ook as die gasheerstad van die Olimpiese Winterspele en die Paralimpiese Winterspele van 2022 optree. Beijing is China se tweede grootste stad in terme van bevolking ná Sjanghai. Dit is 'n beduidende vervoersentrum, met dosyne treinspore, paaie en hoofweë in alle rigtings. Die stad huisves ook die belangrike Beijing Capital Internasionale Lughawe. Beijing vorm die politieke en kulturele sentrum van die Volksrepubliek China, terwyl stede soos Sjanghai en Hongkong die leiers is op ekonomiese gebied. Name ---- Die woord "Běijīng" in Chinese karakters Beijing (北京) beteken letterlik "Noordelike hoofstad" wat in lyn is met die Oos-Asiatiese tradisie om hoofstede te benaam. Ander stede wat ook so benoem is sluit die Chinese stad Nanjing (南京) in, wat letterlik "Suidelike hoofstad" beteken; Tokio (東京), Japan, en Tonkin (東京; nou Hanoi), Viëtnam, beide beteken "Oostelike hoofstad"; sowel as Kioto (京都), Japan, en Gyeongseong (京城; nou Seoel), Korea, beide beteken eenvoudig "hoofstad". Peking is die naam van die stad in Romaanse pinyin, en is ook die tradisionele naam van Beijing in Engels (ook behou in Nederlands). Hierdie term het ontstaan as gevolg van Franse sendelinge vierhonderd jaar gelede, en is gebaseer op 'n ouer uitspraakvorm in Mandaryn van [kʲ] na [tɕ]. ([tɕ] word in pinyin voorgestel as j, soos in Beijing.) In China het die stad verskeie name gehad. Tussen 1928 en 1949 het die stad bekend gestaan as Beiping (北平; pinyin: Beiping; Wade-Giles: Pei-p'ing), wat letterlik "Noordelike vrede" beteken. Hierdie naam is verander - met die verwydering van die element wat "hoofstad" beteken (jing of king, 京) — om aan te dui dat Peking met die vestiging van die Kuomintang-regering in Nanking (pinyin: Nanjing) nie meer die hoofstad van China was nie, en dat die "warlord"-regering, wat in Peking gesetel was, nie as wettig beskou is nie. Die Kommunistiese party van China het die naam in 1949 weer terug verander na Beijing (Peking) - onder meer om aan te dui dat Beijing weer sy funksie as administratiewe hoofstad van China sou waarneem. Die regering van die Republiek China op Taiwan het nog nooit die naamverandering formeel aanvaar nie, en gedurende die 1950's en die 1960's was dit algemeen in Taiwan dat Beijing amptelik Peiping genoem is om aan te dui dat die Volksrepubliek China onwettig sou wees. Vandag word die naam Beijing amper oral in Taiwan gebruik, insluitende die amptelike taalgebruik van die regering van die Republiek China, alhoewel sekere kaarte van China steeds die ou naam en ou politiese grense voor 1949 gebruik. Yanjing (燕京; pinyin: Yānjīng; Wade-Giles: Yen-ching) is en was 'n ander gewilde informele naam vir Beijing, wat 'n verwysing is na die ou Staat van Yan wat op hierdie plek bestaan het gedurende die Zhou-dinastie. Hierdie naam kom voor in die plaaslike Yanjing-bier asook die amptelike naam van die Yenching Universiteit. Beijing is ook die Cambuluc (Khanbaliq) soos beskryf in die verhale van die Venesiaanse ontdekkingsreisiger Marco Polo. Geografie --------- ### Geografiese ligging Nasa-Satellietbeeld van Beijing Beijing is 110 kilometer noordwes van die Golf van Bo Hai in die provinsie Hebei geleë, maar vorm in administratiewe opsig 'n enklawe wat regstreeks deur die Chinese regering geadministreer word. Die stadsgebied beslaan slegs 1 369,9 vierkante kilometer of agt persent van die Beijing-munisipaliteit se totale oppervlakte, terwyl Beijing se voorstede en plattelandse gebiede oor 15 398,4 vierkante kilometer of 92 persent van die totale oppervlakte strek. Die metropolitaanse gebied van Beijing sluit naas die stadsgebied ook die voorstadgordel in en strek oor 'n oppervlakte van 8 859,9 vierkante kilometer. Beijing is aan die noordwestelike rand van die digbevolkte Noord-Chinese Laagvlakte teen 'n gemiddelde hoogte van 63 meter bo seevlak geleë en word deur die berge van die Mongoolse Plato omring. Die gebied strek in noord-suidelike rigting oor 'n afstand van 180 kilometer en oor 170 kilometer in oos-westelike rigting. Ander beduidende stede in die Beijing-munisipaliteit sluit Mentougou met 'n bevolking van 205 574 mense soos op 1 Januarie 2007, Tongzhou (169 770), Shunyi (122 264), Huangcun (109 043) en Fangshan (100 855). ### Klimaat Klimaatdiagram van Beijing Alhoewel Beijing net sowat 150 kilometer van die kus af lê, word dit vanweë sy ligging in die weswindgordel deur 'n gematigde kontinentale klimaat met warm en vogtige somers en koue, droë winters gekenmerk. Die gemiddelde jaarlikse reënval beloop 578 millimeter, waarvan sowat 62 persent in Julie en Augustus val. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur is 11,8 °C. Julie is die warmste maand met 'n maksimale gemiddelde temperatuur van 30,8 °C en 'n gemiddelde minimum van 21,6 °C. Die koudste maand in die Beijing-gebied is Januarie met 'n maksimale gemiddelde van 1,6 °C en 'n gemiddelde minimum van -9,6 °C. Gedurende die winters daal die kwik dikwels tot by -20 °C, terwyl 'n ysige wind uit die vlaktes van Binne-Mongolië waai. Die somers (Junie tot Augustus) is bedompig en warm met temperature wat tot by 40 °C kan styg. Die kort lentetyd in April en Mei word deur droë, maar winderige weerstoestande gekenmerk. Die najaar in September en Oktober is droog met milde temperature. Wanneer die wind uit die suidelike of suidoostelike rigting waai, word die sig veral in die periode tussen Junie en Augustus belemmer. Ysige noordewinde in die winter bring bitter koue saam, terwyl sandstorms hoofsaaklik in die lente voorkom. Die hoogste temperatuur wat ooit in Beijing amptelik aangeteken is, was 42,6 °C op 15 Junie 1942, die laagste -27,4 °C op 22 Februarie 1966. Geskiedenis ----------- In die eerste millenium v.C. was daar drie stede gewees in die omgewing van Beijing, sowel as hoofstad van die Staat van Yan (燕), een van die magte van die oorlogvoerendestateperiode, was gevestig by Ji (T: 薊 / S: 蓟), naby die moderne Beijing. Gedurende die Sui- (581–618) en die Tang-dinastie (618–907), het slegs klein dorpe bestaan in hierdie omgewing. Daar word beweer dat Beijing die grootste stad was in die wêreld vanaf 1425 tot 1650 en vanaf 1710 tot 1825. Die Verbode Stad is van 1406 tot 1420 gebou, gevolg deur die Hemeltempel (1420), sowel as verskeie ander konstruksieprojekte. Tian'anmen, wat 'n staatssimbool geword het van die Volksrepubliek China, was twee keer afgebrand gedurende die Ming-dinastie en die laaste herkonstruksie was uitgevoer in 1651.	{ "title": "Beijing", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2786, 9564, 0.29130071099958177 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9616 }
John Herschel Glenn jr. (gebore op 18 Julie 1921 in Cambridge, Ohio; oorlede op 8 Desember 2016 in Columbus, Ohio) was 'n Amerikaanse ruimtevaarder, Marinierskorpsvegvlieënier, bevestigde Presbiteriaanse ouderling, senior korporatiewe bestuurder, en politikus. Hy was die derde Amerikaner wat in die ruimte gevlieg het en die eerste Amerikaner om om die Aarde te wentel aanboord Friendship 7 in 1962. Nadat hy by Nasa afgetree het, het hy as Verenigde State-senator vir die Demokratiese Party in Ohio van 1974 tot 1999 gedien. Hy het die Kongres se Ruimte-eremedalje in 1978 ontvang. Hy het die oudste persoon wat in die ruimte gevaar het, geword toe hy op die ouderdom van 77 in 1998 aanboord die ruimtependeltuig Discovery gevlieg het. Lewensgeskiedenis ----------------- John Glenn in 1962 tydens die Mercuryprogram John Glenn in 1998 ten tye van sy Pendeltuig-vlug John Herschel Glenn is op 18 Julie 1921 in Cambridge, Ohio gebore. Op skool was hy 'n uitstekende leerling en sportman. Van jongs af het hy 'n passie gehad vir vlieg en op die ouderdom van 21 het hy 'n vlootvliegkursus vir burgerlikes voltooi. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het hy vir die vloot gewerk en was hy tot die rang van kaptein bevorder. In 1946 het hy 'n permanente lid van die Marinierskorps geword. Hy was 'n oorlogvlieënier in die Korea-oorlog en het 'n vlieginstrukteur en toetsvlieënier geword met sy terugkeer. In 1957 het John Glenn die eerste ononderbroke supersoniese vlug oor Amerika uitgevoer en in 1962 is hy uit een honderd ruimtevaarderkandidate gekies om deel te vorm van 'n sewemanspan wat strawwe opleiding vir wentelvlug sou ondergaan, die sogenaamde Mercury Sewe. Die mans wat gekies is vir die Mercury-program is onderwerp aan uiterste temperature, sterk gravitasiekragte en gewigloosheid en het 'n verskeidenheid relevante vakke, waaronder astronomie, lugvaartbiologie en meteorologie, bestudeer. Gereelde fisiese en psigologiese toetse het een van Glenn se mees besondere kenmerke getoon - hy het senuwees van staal gehad en kon intense psigologiese spanning verduur sonder om te knak. Later was hierdie eienskap ongelooflik waardevol toe herhaalde pogings om Friendship 7 (die vuurpyl waarin Glenn sy onvergeetlike vlug gedoen het) te lanseer, beteken het dat Glenn vir ure aaneen in sy sitplek vasgegordel was en gewag het. Hy was veertig jaar oud toe hy uiteindelik drie sonopkomste en drie sononders in een dag gesien het. In 1964 het Glenn van die NASA Bemande Ruimtetuigsentrum bedank en in 1965 het hy afgetree uit die Marinierskorps. In 1967 het hy president van die Royal Crown International geword en in 1974 is hy as lid van die Senaat vir Ohio verkies, en ten spyte van 'n onsuksesvolle, finansieel vernietigende presidentsveldtog het hy vier ampstermyne as senator gedien. In 1998 het John Glenn op die ouderdom van 77 weer eens ruimtegeskiedenis gemaak toe hy die oudste persoon was om in die ruimte te vlieg. Hy is gekies as bemanningslid op die STS-95 ruimtetuigmissie wat op 29 Oktober 1998 opgestuur is. John Glenn is in 1943 met Anna Margaret Castor getroud. Hulle seun en dogter is in 1945 en 1947 onderskeidelik gebore. Belangrikste prestasies ----------------------- Op 20 Februarie 1962 het John Glenn die eerste Amerikaner geword om om die aarde te wentel. Die Sowjetunie het die Verenigde State tien maande vroeër gewen in die resies om 'n mens ruimte toe te stuur toe Joeri Gagarin veilig in Rusland geland het nadat hy een uur agt en veertig minute in die ruimte was. Glenn se vier uur ses en vyftig minute, waartydens hy drie keer om die aarde gegaan het, het egter vir Glenn een van die bekendste mans van die twintigste eeu gemaak. In die sestigerjare se atmosfeer van die Koue Oorlog het die Amerikaanse prestasie van wentelvlug gedien om kwynende Amerikaanse en Westerse moraal 'n hupstoot te gee en verdere besteding aan ruimtetegnologie aangehits wat gelei het tot die bekendstelling van belangrike satelliettegnologie. Glenn het 'n kitsheld geword en is op nasionale televisie verwelkom en in straatparades in Washington en New York vereer.	{ "title": "John Glenn", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1309, 4706, 0.27815554611134724 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>John Glenn</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"John Glenn\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:John_Glenn_Low_Res.jpg\" title=\"John Glenn\"><img data-file-height=\"2100\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1654\" decoding=\"async\" height=\"279\" resource=\"./Lêer:John_Glenn_Low_Res.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/220px-John_Glenn_Low_Res.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/330px-John_Glenn_Low_Res.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/John_Glenn_Low_Res.jpg/440px-John_Glenn_Low_Res.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/>John Glenn as Amerikaanse Senator</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\">Amerikaanse Senator<br/>vir <a href=\"./Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ohio\">Ohio</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./24_Desember\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"24 Desember\">24 Desember</a> <a href=\"./1974\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1974\">1974</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1999\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1999\">1999</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>Howard Metzenbaum</td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>George Voinovich</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Voorsitter van die Senaatskomitee vir Regeringsake</div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1987\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1987\">1987</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./3_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"3 Januarie\">3 Januarie</a> <a href=\"./1995\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1995\">1995</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>William V. Roth Jr.</td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>William V. Roth Jr.</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1921-07-18</span>)</span>18 Julie 1921 <br/><a class=\"new\" href=\"./Cambridge,_Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cambridge, Ohio\">Cambridge</a>, <a href=\"./Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ohio\">Ohio</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Sterf</th>\n<td>8 Desember 2016 (op 95)<br/><a href=\"./Columbus,_Ohio\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Columbus, Ohio\">Columbus</a>, Ohio</td></tr>\n<tr>\n<th>Politieke<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>party</th>\n<td><a href=\"./Demokratiese_Party_(Verenigde_State)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Demokratiese Party (Verenigde State)\">Demokratiese Party</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenoot/-note</th>\n<td>Annie Glenn (1943–2016; sy dood)</td></tr>\n<tr>\n<th>Kind(ers)</th>\n<td>2</td></tr>\n<tr>\n<th>Alma mater</th>\n<td>Muskingum Universiteit, B.S. 1962<br/>Universiteit van Maryland</td></tr>\n<tr>\n<th>Religie</th>\n<td><a href=\"./Presbiteriaanse_Kerk_(VSA)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Presbiteriaanse Kerk (VSA)\">Presbiterianisme</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Handtekening</th>\n<td><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:John_Glenn_Signature.svg\"><img data-file-height=\"76\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"211\" decoding=\"async\" height=\"46\" resource=\"./Lêer:John_Glenn_Signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/128px-John_Glenn_Signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/192px-John_Glenn_Signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/John_Glenn_Signature.svg/256px-John_Glenn_Signature.svg.png 2x\" width=\"128\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Militêre Diens</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Lojaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" title=\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"><img data-file-height=\"650\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1235\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_State_van_Amerika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde State van Amerika\">Verenigde State</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Diens/Tak</th>\n<td><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Navy_(fringe).svg\"><img data-file-height=\"570\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"685\" decoding=\"async\" height=\"19\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Navy_(fringe).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/23px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/35px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg/46px-Flag_of_the_United_States_Navy_%28fringe%29.svg.png 2x\" width=\"23\"/></a></span> <a href=\"./Amerikaanse_Vloot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amerikaanse Vloot\">Amerikaanse Vloot</a><br/><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg\"><img data-file-height=\"4680\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"5940\" decoding=\"async\" height=\"18\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/23px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/35px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg/46px-Flag_of_the_United_States_Marine_Corps.svg.png 2x\" width=\"23\"/></a></span> <a href=\"./Amerikaanse_Marinierskorps\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amerikaanse Marinierskorps\">Amerikaanse Marinierskorps</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Jare in diens</th>\n<td>1941–1965</td></tr>\n<tr>\n<th>Rang</th>\n<td>Kolonel</td></tr>\n<tr>\n<th>Eenheid</th>\n<td>VMJ-353 • VMF-155 • VMF-218 • VMA-311 • 4th Fighter Wing • 51st Fighter Wing</td></tr>\n<tr>\n<th>Oorloë/Veldslae</th>\n<td><a href=\"./Tweede_Wêreldoorlog\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tweede Wêreldoorlog\">Tweede Wêreldoorlog</a><br/><a href=\"./Korea-oorlog\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Korea-oorlog\">Korea-oorlog</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4100 }
Braamfontein is een van die Boereplase waarop die stad Johannesburg gebou is. Van die voorstede wat mettertyd daarop aangelê is, is Braamfontein self (voorheen bekend as Clifton), Auckland Park, Brixton, Cottesloe, Emmarentia, Forest Town, Greenside, Jan Hofmeyr, Melville, Newtown, Parktown, Parkview, Parkwood, Richmond, Rosebank, Rossmore, Saxonwold, Sunnyside, Vrededorp, Wanderers View, Westcliff en Westdene. Naam en ligging --------------- 'n Kaart van die plase waarop die Witwatersrand aangelê is met die dagsoom daarop aangedui. Die plaas Braamfontein het sy naam gekry het na aanleiding van ’n fontein waar een of meer brame, halfklimmende struike met doringagtige stamme en swart bessies, gegroei het, in die omgewing waar die voorstad Melville nou geleë is. Die plaas het gegrens aan Rietfontein, Driefontein en Cyferfontein in die noorde, Klipfontein in die ooste, Randjeslaagte in die suidooste, Turffontein en Middelfontein in die suide en Waterval in die weste. Die Johannesburgse middestad beslaan die gebied waar die plase Langlaagte (suid van Middelfontein), Braamfontein, Randjeslaagte en Turffontein bymekaarkom. Geskiedenis ----------- Op hierdie kaart van 1929 waarop die plaas Braamfontein ligter aangedui word, kan gesien word watter voorstede toe reeds daarop aangelê is. Die oop grond tussen Melville en Parkurst is waar Emmarentia (1937) en Greenside (1931) uitgelê sou word. Braamfontein het nie gouddraende grond bevat nie omdat dit noord van die hoofrif geleë is, maar met die ontstaan en uitbreiding van Johannesburg het dit as residensiële gebied in waarde toegeneem. Die eerste eienaar, Gert Bezuidenhout, het reeds in 1853 gevra dat sy plaas opgemeet word. Op 4 November 1858 is Braamfontein op die naam van F.J. Bezuidenhout getransporteer. In 1862 is die plaas in drie verdeel en op 4 Februarie 1862 is 'n derde deel geregistreer in die naam van Gerhardus Petrus Bezuidenhout, een derde in die naam van Cornelis Willem Bezuidenhout en die ander derde in die naam van Frans Johannes van Dijk. G.P. Bezuidenhout het op 18 Desember 1871 sy deel vir £75 aan F.J. van Dijk verkoop. Op 7 Februarie 1884 het Johannes Jacobus Lindeque die oostelike helfte van die suidelike derde deel met die geboue daarop vir £700 by F.J. van Dijk gekoop. Op 25 Oktober 1887 het J.J. Lindeque 526 morg 122 vk. roede van hierdie gedeelte van hom aan die regering van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) teen £4 000 verkoop. C.W. Bezuidenhout het sy derde deel van die plaas (1 580 morg 480 vk. roede) in Desember 1886 vir £4 500 aan die twee broers Lourens Geldenhuys en Frans Eduard Geldenhuys, verkoop. Volgens hierdie transaksies blyk dit dat grond op Braamfontein nooit werklik goedkoop was nie en dat die grondwaarde drasties toegeneem het namate 1886 – toe die hoofrif ontdek is — nader gekom het. Die eerste drie delwerskampe, Ferreiraskamp, Meyerskamp (Natalkamp) en Paarlkamp, is onderskeidelik op die plase Turffontein, Doornfontein en Langlaagte aangelê. Die sakekern van Johannesburg het om Ferreiraskamp en die gegoede buurte noord en noordoos daarvan ontwikkel en die mynwerkers- en arbeidersbuurte op Turffontein (hoofsaaklik Engelssprekendes) en Langlaagte (hoofsaaklik Afrikaanssprekendes). Doornfontein (1887) en Belgravia (1894) is beplan as Johannesburg se oorspronklike spogbuurte, maar vanaf omstreeks die Tweede Vryheidsoorlog het die mynmagnate en ander gegoede Johannesburgers hulle algaande gevestig in spogbuurte wat op die plaas Braamfontein aangelê is, waarvan die eerste Parktown in 1901 en kort daarna Houghton, albei van die Goudstad se mees voortreflike voorstede. Bronne ------ * (en) Potgieter D.J. (ed.). 1971. Standard Encyclopaedia of Southern Africa; Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Bpk. * (en) Raper, Peter Edmund. 2004. New Dictionary of South African Place Names. Johannesburg & Cape Town: Jonathan Ball Publishers. * (af) Stals, prof. dr. E.L.P (red.). 1978. Afrikaners in die Goudstad. Deel 1. 1886 - 1924. Kaapstad en Pretoria: HAUM.	{ "title": "Braamfontein (plaas)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 319, 3387, 0.09418364334219073 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4038 }
Bek-en-klouseer (Latyn: Aphtae epizooticae), is 'n hoogs aansteeklike- en soms noodlottige virussiekte wat beeste en varke opdoen. Dit kan ook wildsbokke, bokke, skape en ander gesplete hoefdiere besmet en ook olifante en rotte. Friedrich Loeffler het in 1897 vir die eerste keer uitgewys dat die siekte se oorsaak 'n virus was. Hy het die bloed van 'n besmette dier deur 'n fyn porseleinfilter gestuur en gevind dat die oorblywende vloeistof steeds die siekte in gesonde diere veroorsaak. Dit beteken dat die oorsaak van die siekte onsigbare klein patogene moet wees, omrede hulle nie deur die porseleinfilter verwyder kon word nie. Bek-en-klouseer kom regdeur die wêreld voor en terwyl sommige lande vir 'n redelike lang tyd vry was van die siekte, bly die siekte steeds 'n bron van kommer vanweë sy wye gasheerbasis en vinnige verspreiding. Na afloop van die Tweede Wêreldoorlog was die siekte wyd oor die wêreld versprei. In 1996 het endemiese gebiede Asië, Afrika en dele van Suid-Amerika ingesluit. Nieu-Seeland het nog nooit 'n uitbraak van bek-en-klouseer gehad nie. Die meeste Europese lande word as vry van die siekte beskou en die lidlande van die Europese Unie het hul inentingsprogramme gestaak. In 2001 was daar egter 'n ernstige uitbraak van bek-en-klouseer in Brittanje gewees wat daartoe gelei het dat baie diere van kant gemaak is, dat die verkiesing uitgestel is en vele sportgeleenthede is ook gekanselleer. Vanweë streng regeringsbeleid op die verkoop van lewende hawe, die ontsmetting van alle mense wat plase betree of verlaat het, is 'n potensieel rampspoedige epidemie in die Republiek van Ierland vermy. In Augustus 2007 is bek-en-klouseer gevind by twee plase in Surrey in Engeland. Alle lewende hawe is van kant gemaak en 'n kwarantyn is oor die hele gebied bekragtig. Daar is sewe verskillende soorte bek-en-klouseer serotipes: O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 en Asië-1. Hierdie serotipes toon 'n mate van streeksgebondenheid en die O serotipe is die algemeenste. Die algemene ontkiemingstyd vir die bek-en-klouseervirus wissel maar is gewoonlik tussen 3 - 8 dae. Die siekte word gekenmerk deur 'n hoë koors wat vinnig afneem na twee of drie dae; blase in die bek wat lei tot oormatige afskei van skuimagtige speeksel en 'n gekwyl en ook blase op die pote wat kan bars en lamheid tot gevolg kan hê. Volwasse diere kan gewigsverlies ondergaan waarvan hulle vir verskeie maande lank nie sal herstel nie en bulle kan geswolle testikels hê. Koeie se melkproduksie kan ook beduidend verminder. Hoewel die meeste diere uiteindelik herstel van bek-en-klouseer kan die siekte lei tot miokarditis (inflammasie van die hartspier) en die dood, veral by pasgebore diere. Sommige besmette diere bly asimptomaties -- dit wil sê hulle toon geen tekens van die siekte nie. Sulke diere kan egter die siekte oordra aan ander diere. Bek-en-klouseerbesmetting neig om plaaslik voor te kom -- dit wil sê, die virus word oorgedra aan vatbare diere deur direkte kontak met besmette diere of besmette stalle of voertuie wat vir die vervoer van lewende hawe gebruik word. Die klere en vel van mense wat diere hanteer, stilstaande water en ongekookte voedselreste en byvoedings wat besmette dierprodukte bevat kan ook die virus oordra. Beheermaatreëls sluit kwarantyn en die vernietiging van besmette lewende hawe en die verbod op uitvoere van vleis en ander produkte na lande wat nie met die siekte besmet is nie. Gebarste blase op die pote van 'n vark met bek-en-klouseer Bek-en-klouseer word veroorsaak deur 'n Aphthovirus uit die Picornaviridae virusfamilie. Die lede van die familie is klein (25-30nm), nie-omvoude ikosahedrale virusse wat 'n enkele string RNS (ribonukleoësuur, die genetiese materiaal van 'n virus) bevat. Wanneer so 'n virus in kontak kom met 'n gasheersel, bind dit aan 'n reseptorvlak en ontketen 'n invouing van die selmembraan. Wanneer die virus die gasheersel binnegedring het, los sy proteïenhulsel op. Nuwe virus-RNS en komponente van die proteïenhulsel word dan gesintetiseer in groot hoeveelhede en saamgestel om nuwe virusse te vorm. Na samestelling bars die gasheersel en stel die nuwe virusse vry. Mense kan besmet word met bek-en-klouseer deur kontak met besmette diere, maar dit gebeur bitter selde. Omdat die virus wat bek-en-klouseer veroorsaak sensitief is vir maagsuur, kan dit nie na mense versprei word deur die eet van besmette vleis nie. In die Verenigde Koninkryk het die laaste menslike geval in 1967 voorgekom en slegs 'n handjievol ander gevalle is al aangeteken in die res van Europa, Afrika en Suid-Amerika. Simptome van bek-en-klouseer in mense sluit in ongesteldheid, koors, braking, rooi sweeragtige letsels van die mondweefsel en soms klein blase op die vel. Daar bestaan 'n ander virussiekte met soortgelyke simptome, wat algemeen bekend staan as "hand-voet-en-mondsiekte", wat meer dikwels in mense voorkom, veral by jonger kinders; hierdie siekte is egter nie verwant aan bek-en-klouseer nie en word deur 'n ander virus veroorsaak (die virus behoort aan die Picornaviridae virusfamilie). Omdat bek-en-klouseer selde mense besmet, maar vinnig onder diere versprei, is dit 'n veel groter risiko vir die landboubedryf as vir menslike welsyn. Boere die wêreld oor kan groot hoeveelhede geld verloor tydens bek-en-klouseerepidemies, wanneer groot hoeveelhede diere vernietig word en die opbrengs uit melk en vleis daal. Inenting -------- Plum Island Sentrum vir Dieresiektes Daar word geglo dat daar sewe hoofsoorte bek-en-klouseervirusse bestaan. Soos ander virusse, ondergaan die bek-en-klouseervirus voortdurend 'n ewolusieproses en muteer wat dit moeilik maak om 'n entstof te ontwikkel omdat daar groot variasies tussen serotipes voorkom. Daar bestaan geen kruisbeskerming tussen serotipes nie (wat beteken dat 'n entstof vir een serotipe nie teen ander sal beskerm nie) en verder kan die variante binne 'n gegewe serotipe nukleotiedreekse hê wat met soveel as 30% verskil vir 'n gegewe geen. Dit beteken dat 'n bek-en-klouseer entstof 'n hoogs spesifieke werking ten opsigte van die variant betrokke moet hê. Inenting verskaf slegs tydelike immuniteit wat kan duur vir etlike maande tot 'n paar jaar. Tans verdeel die Wêreldorganisasie vir Dieregesondheid lande in drie kategorieë met betrekking tot bek-en-klouseer: Bek-en-klouseer teenwoordig met of sonder inenting, Bek-en-klouseervry met inenting en Bek-en-klouseervry sonder inenting. Lande wat aangewys is as bek-en-klouseervry sonder inenting het die grootste toegang tot uitvoermarkte en daarom werk ontwikkelde lande soos Kanada, die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk hard om hulle status te behou. Baie vroeë entstowwe het dooie monsters van die bek-en-klouseervirus gebruik om diere mee in te ent. Hierdie entstowwe het egter soms tot werklike uitbrake van die siektes gelei. In die 1970's het wetenskaplikes ontdek dat 'n entstof gemaak kon word deur slegs van 'n enkele sleutelproteïen gebruik te maak. Die hooftaak was om voldoende hoeveelhede van die proteïen te kon vervaardig om vir inenting te gebruik. Op 18 Junie 1981 het die regering van die V.S.A. aangekondig dat hulle 'n entstof ontwikkel het teen bek-en-klouseer; hierdie was dan ook die wêreld se eerste wat met behulp van genetiese manipulasie vervaardig is.	{ "title": "Bek-en-klouseer", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1567, 7725, 0.20284789644012946 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas siekte\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_siekte"},"params":{"naam":{"wt":"Bek-en-klouseer"},"beeld":{"wt":"Foot and mouth disease in mouth.jpg"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"onderskrif":{"wt":"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer"},"DiseasesDB":{"wt":"31707"},"ICD10":{"wt":"{{ICD10\|B\|08\|8\|b\|00}} ([[ILDS]] B08.820)"},"ICD9":{"wt":"{{ICD9\|078.4}}"},"ICDO":{"wt":""},"DSMIV":{"wt":""},"OMIM":{"wt":""},"MedlinePlus":{"wt":""},"eMedicineSubj":{"wt":""},"eMedicineTopic":{"wt":""},"MeshID":{"wt":"D005536"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Bek-en-klouseer</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\">Klassifikasie en eksterne bronne</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer"}\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" title=\"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer\"><img alt=\"Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer\" data-file-height=\"425\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"166\" resource=\"./Lêer:Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/250px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/375px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg/500px-Foot_and_mouth_disease_in_mouth.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./ICD-10\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10\">ICD-10</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-10_Hoofstuk_B\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-10 Hoofstuk B\">B</a><a class=\"external text\" href=\"http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/B08.8\" rel=\"mw:ExtLink\">08.8</a> (<a class=\"new\" href=\"./ILDS\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ILDS\">ILDS</a> B08.820)</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICD-9\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICD-9\">ICD-9</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=078.4\" rel=\"mw:ExtLink\">078.4</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Diseases_Database\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Diseases Database\">DiseasesDB</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.diseasesdatabase.com/ddb31707.htm\" rel=\"mw:ExtLink\">31707</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\"><a href=\"./Medical_Subject_Headings\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Medical Subject Headings\">MeSH</a></td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2006/MB_cgi?field=uid&term=D005536\" rel=\"mw:ExtLink\">D005536</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#d3d3d3; color:#000000; text-align: center;\"><b><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\"><img data-file-height=\"190\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"210\" decoding=\"async\" height=\"22\" resource=\"./Lêer:Star_of_life_caution.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/24px-Star_of_life_caution.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/36px-Star_of_life_caution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/48px-Star_of_life_caution.svg.png 2x\" width=\"24\"/></a></span> <a href=\"./Wikipedia:Mediese_vrywaringsnota\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wikipedia:Mediese vrywaringsnota\">Mediese waarskuwing</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 7300 }
Maurits Pasques de Chavonnes was goewerneur van die Kaap die Goeie Hoop van 1714 tot 1721. Mauritz Pasque de Chavonnes is in Den Haag gebore in 1654. Hy was die jongste seun van Jeanne de Savornin en Pierre Pasque de Chavonnes, wie se vader, Joachim Pasque, marquis de Chavonnes, uit Frankryk gevlug het na die Bartolomeusnag slagting in 1572. In 1689 trou hy met Bathazarina Kien met wie hy later twee kinders gehad het:Anna Magdalena Pasques De Chavonnes en Pieter Rochus Pasques De Chavonnes. Hy het hom as soldaat opgelei en het gevorder het tot luitenant-kolonel in die infanterie van die State-Generaal. Tydens die Spaanse Opvolgingsoorlog (1701-1713) was Mauritz de Chavonnes in bevel van 'n infanterie regiment in die leër van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande. Na die Vrede van Utrecht die oorlog tot 'n einde gebring het, het hy by die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie aangesluit, wat hom in 1714 as Kaapse goewerneur aangestel in die plek van Louis van Assenburg wat op 27 Desember 1712 te sterwe gekom het. Binne die eerste paar maande ná sy aankoms aan die Kaap het De Chavonnes die pligte van die garnisoen gereguleer en vir die eerste keer in die Kaapse geskiedenis die soldate uniforms laat dra en 'n stel instruksies uitgevaardig vir onderhoud van gewere en ammunisie. De Chavonnes het ook vir die eerste keer veeboere aan die Kaap vir weilisensies laat betaal: in Julie 1714 het hy en die Politieke Raad besluit dat "alle degeene die permissie sullen komen te versoekken om eenigh land tot weijdingh van vee in leeningh te hebben, in cassa tot een recognitie aan de E. Compe. zullen moeten betalen voor een halv jaar ses, en een heel jaar twaalv rijxdds". Verder moes boere tiendes betaal van alles wat hulle op sulke plase geoes het. Hy het baie vir die ontwikkeling van die vesting gedoen en is in 1721 bevorder tot gewone raadsheer van Indië. Van sy militêre innovasies het ingesluit die organisasie in 1722 van die sogenaamde Vry-swartes en Sjinese wat in die Tafelvallei gewoon het in 'n burgermag genaamd die Companie Vryswarten onder bevel van hulle eie offisiere. Die kompanjie het met ander burgermagte beurte geneem in die nagtelike bewaking van die barakke. Hy is in die Kaap oorlede op 8 September 1724 na een dag se siekte en is op 14 September met militêre eerbewys begrawe. Sien ook -------- * Lys van kommandeurs en goewerneurs van die Kaapkolonie Bron ---- * 500 Jaar Suid-Afrikaanse Geskiedenis, Prof. CF Muller \| \| \| \| \| Voorafgegaan deurWillem Helot \| Goewerneur van die Kaap de Goede Hoop28 Maart 1714 – 8 September 1724 \| Opgevolg deurJan de la Fontaine \| \| * l * b * w Kommandeurs en Goewerneurs van die Kaapkolonie \| \| --- \| \| \| Kommandeurs1652–1691 \| * Jan van Riebeeck * Zacharias Wagenaer * Cornelis van Quaelberg * Jacob Borghorst * Pieter Hackius * Albert van Breugel * IJsbrand Godske * Johan Bax van Herenthals * Hendrik Crudop * Simon van der Stel \| \| \| Kommandeurs1691–1795 \| * Simon van der Stel * Willem Adriaan van der Stel * Johan Cornelis d'Ableing * Louis van Assenburgh * Willem Helot * Maurits Pasques de Chavonnes * Jan de la Fontaine * Pieter Gysbert Noodt * Jan de la Fontaine * Adriaan van Kervel * Daniël van den Henghel * Hendrik Swellengrebel * Ryk Tulbagh * Joachim van Plettenberg * Pieter van Reede van Oudtshoorn * Joachim van Plettenberg * Cornelis Jacob van de Graaff * Johan Isaac Rhenius * Sebastiaan Cornelis Nederburgh & Simon Hendrik Frijkenius * Abraham Josias Sluysken Die kursiewe was waarnemende goewerneurs \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BPN: 44201633 \|	{ "title": "Maurits Pasques de Chavonnes", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1516, 3466, 0.43739180611656087 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Ampsbekleër\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Ampsbekleër\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Maurits Pasques de Chavonnes\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Maurits Pasques de Chavonnes.jpg\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"orde\":{\"wt\":\"4de Goewerneur van die [[Nederlandse Kaapkolonie]]\"},\"termynaanvang\":{\"wt\":\"[[28 Maart]] [[1714]]\"},\"termyneinde\":{\"wt\":\"[[8 September]] [[1724]]\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"[[Willem Helot]]\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"[[Jan de la Fontaine]]\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[23 Julie]] [[1654]]\"},\"geboortejaar\":{\"wt\":\"\"},\"geboortemaand\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedag\":{\"wt\":\"\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Den Haag]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1654\|7\|23\|1724\|9\|8}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Kaap die Goeie Hoop]]\"},\"party\":{\"wt\":\"\"},\"eggenoot\":{\"wt\":\"\"},\"kinders\":{\"wt\":\"\"},\"alma_mater\":{\"wt\":\"\"},\"religie\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"militer\":{\"wt\":\"\"},\"lojaliteit\":{\"wt\":\"\"},\"tak\":{\"wt\":\"\"},\"diensjare\":{\"wt\":\"\"},\"rang\":{\"wt\":\"\"},\"eenheid\":{\"wt\":\"\"},\"oorloe\":{\"wt\":\"\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>Maurits Pasques de Chavonnes</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Maurits Pasques de Chavonnes\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" title=\"Maurits Pasques de Chavonnes\"><img alt=\"Maurits Pasques de Chavonnes\" data-file-height=\"345\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"293\" decoding=\"async\" height=\"259\" resource=\"./Lêer:Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg/220px-Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Maurits_Pasques_de_Chavonnes.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\">4de Goewerneur van die <a href=\"./Nederlandse_Kaapkolonie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nederlandse Kaapkolonie\">Nederlandse Kaapkolonie</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./28_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"28 Maart\">28 Maart</a> <a href=\"./1714\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1714\">1714</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./8_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"8 September\">8 September</a> <a href=\"./1724\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1724\">1724</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a href=\"./Willem_Helot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Willem Helot\">Willem Helot</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a href=\"./Jan_de_la_Fontaine\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jan de la Fontaine\">Jan de la Fontaine</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./23_Julie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"23 Julie\">23 Julie</a> <a href=\"./1654\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1654\">1654</a> <br/><a href=\"./Den_Haag\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Den Haag\">Den Haag</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Sterf</th>\n<td>8 September 1724 (op 70)<br/><a href=\"./Kaap_die_Goeie_Hoop\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaap die Goeie Hoop\">Kaap die Goeie Hoop</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3642 }
Mauser C96-pistool Die Mauser C96 (**Konstruktion 96*) is 'n semi-outomatiese pistool wat oorspronklik deur die Duitse wapenvervaardiger Mauser van 1896 tot 1937 vervaardig is. Ongelisensieerde kopieë van die vuurwapen is ook in die eerste helfte van die 20ste eeu in Spanje en China vervaardig. Die kenmerke van die C96 is die integrale boksmagasyn voor die sneller, die lang loop, die houtskouerrus, wat dit die stabiliteit van 'n kortloopvuurwapen gee en dien as 'n houer of dratas, en 'n greep soos die handvatsel van 'n besem. Die greep het die vuurwapen die bynaam "besemsteel" in die Engelssprekende wêreld besorg, en in China is die C96 die "bokskanon" (Chinees: 盒子炮; pinyin: hézipào*) gedoop vanweë sy reghoekige interne magasyn en omdat dit gebere kan word in die houtboksagtige skouerstut. Met sy lang loop en hoë-trompsnelheid patroon, het die Mauser C96 voortreflike reikafstand en beter penetrasie as die meeste ander pistole van sy era gehad; die 7,63×25 mm Mauser-patroon was die kommersieel vervaardigde pistoolpatroon met die hoogste snelheid tot die koms van die .357 Magnum-patroon in 1935. Mauser het ongeveer een miljoen C96-pistole vervaardig, terwyl die getal wat in Spanje en China vervaardig word, omvangryk is, maar onbekend is weens swak produksierekords.	{ "title": "Mauser C96", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 453, 1552, 0.2918814432989691 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1301 }
Blastulasie: 1 - morula, 2 - blastula. Blastoseel en blastoderm. Die blastula (van die Griekse βλαστός blastos, "loot") is ’n hol sfeer van selle, wat blastomere genoem word, wat ’n binneste vloeistofgevulde holte (die blastoseel) omring wat in ’n vroeë stadium van embrio-ontwikkeling in diere ontstaan. Beskrywing ---------- Embrio-ontwikkeling begin met ’n sperm wat ’n eier bevrug om ’n sigoot te vorm wat baie kliewings ondergaan voordat dit ontwikkel in ’n bol selle bekend as die morula. Die vroeë embrio word eers ’n bastula wanneer die blastoseel gevorm het. Die volgende stadium is die vorming van die gastrula, waar die kiemlae van die embrio vorm. ’n Algemene eienskap van gewerweldes se blastula is dat dit bestaan uit ’n laag blastomere, bekend as die blastoderm, wat die blastoseel omring. In soogdiere word die blastula die blastosist genoem. Die blastosist bevat ’n embrioblas (of interne selmassa) wat eindelik sal ontwikkel in die bepalende strukture van die fetus, en die trofoblas, wat die weefsel buite die embrio vorm. Die bestudering van die blastula en van selspesifikasie het baie implikasies vir stamselnavorsing, sowel as die voortdurende verbetering van vrugbaarheidsbehandelings. Embrioniese stamselle is ’n terrein wat, hoewel dit omstrede is, geweldige potensiaal het vir die behandeling van siektes. Deur die manipulasie van selseine tydens die blastulastadium van ontwikkeling kan verskeie soorte weefsel gevorm word. Dié vermoë kan belangrik wees vir herskeppende medisyne in siekte- en beseringsgevalle. In vitro-bevrugting behels die inplanting van ’n blastula in die baarmoeder. Blastulaselinplantings kan moontlik lei tot ’n einde aan onvrugbaarheid. Bronne ------ * Forgács, G.; Newman, Stuart A. (2005). "Cleavage and blastula formation". Biological physics of the developing embryo. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78337-8. * Cullen, K.E. (2009). "embryology and early animal development". Encyclopedia of life science, Volume 2. Infobase. ISBN 978-0-8160-7008-4. * McGeady, Thomas A. red. (2006). "Gastrulation". Veterinary embryology. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-1147-8. * Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia	{ "title": "Blastula", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1102, 2567, 0.42929489676665367 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2234 }
Eris (Grieks: Ἔρις, "Twis") is die Griekse godin van twis en onenigheid. Haar Romeinse eweknie se naam is Discordia, wat dieselfde beteken. Die dwergplaneet Eris is na die godin genoem. Sy het geen tempels in Griekeland gehad nie en sy dien hoofsaaklik as ’n verpersoonliking, soos in Homeros en baie latere werke. Trojaanse Oorlog ---------------- Zeus het by óf Temis óf Prometeus gehoor dat hy, nes sy pa, Kronos, deur een van sy seuns omvergewerp sou word. Volgens nog ’n profesie sou ’n seun van die seenimf Tetis, op wie Zeus verlief geraak het nadat hy haar aan die Griekse kus gesien het, groter word as sy pa. Moontlik om dié rede het Zeus opdrag gegee dat Tetis met ’n ouerige sterflike koning, Peleus, trou. Al die gode is na Peleus en Tetis se troue genooi en hulle het baie presente gebring. Zeus het egter opdrag gegee dat Hermes vir Eris by die deur wegwys. Sy was woedend en het ’n geskenk van die deur af gegooi: ’n goue appel met die boodskap "vir die mooiste een". Die godinne Hera, Atena en Afrodite wou al drie die appel hê. ’n Rusie het ontstaan en nie een van die gode teenwoordig wou een uitsonder en die ander twee kwaad maak nie. Paris se beslissing (1904), deur Enrique Simonet. Eindelik het Zeus aan Hermes opdrag gegee om die drie godinne na Paris, ’n prins van Troje, te neem sodat hy kan besluit wie die appel moet kry. Nadat die drie godinne in die fontein van Ida gebad het, het hulle nakend voor hom verskyn – óf om sy guns te probeer wen óf op versoek van Paris. Paris kon nie besluit wie die mooiste is nie, en die godinne het hom probeer omkoop. Atena het hom wysheid en die vermoëns van die grootste vegters aangebied; Hera het hom politieke mag en beheer oor die hele Asië aangebied; en Afrodite het hom die liefde van die beeldskoonste vrou in die wêreld, Helena van Sparta, aangebied. Paris het in Afrodite se guns beslis en die appel aan haar toegeken. Wat Afrodite nie aan Paris genoem het nie, was dat Helena reeds getroud was, met koning Menelaos van Sparta. Omdat sy so beeldskoon was, het baie mans om haar hand meegeding, onder andere konings en prinse. Haar pa, Tindareos, het Menelaos gekies, maar die ander vryers ’n eed laat aflê dat hulle die huwelik sou verdedig, ongeag wie sy skoonseun word. Nadat Afrodite Helena aan Paris belowe het, het Paris na Sparta gegaan terwyl Menelaos uitstedig was en Helena na Troje weggevoer. Toe Menelaos terugkeer en uitvind Helena is weg, het hy haar voormalige vryers aan hulle eed aan Tindareos herinner, en die hele Griekeland het teen Troje opgeruk om Helena te gaan haal. Dié gebeure het gelei tot die Trojaanse Oorlog, wat alles by Eris begin het. Skakels ------- * Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eris (mitologie). * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. \| * l * b * w Gode, helde en ander wesens in die Griekse mitologie \| \| --- \| \| Oergode \| * Eter * Chaos * Chronos * Erebos * Gaia * Hemera * Nyx * Pontos * Tartaros * Uranos \| \| Titane \| * Eerste geslag: Huperion * Iapetos * Koios * Krios * Kronos * Mnemosune * Okeanos * Foibe * Rea * Tetis * Teia * Temis * Tweede geslag: Asteria * Atlas * Eos * Epimeteus * Helios * Leto * Menoitios * Prometeus * Selene \| \| Olimpiese gode \| * Afrodite * Apollo * Atena * Ares * Artemis * Demeter * Dionusos * Hefaistos * Hera * Hermes * Poseidon * Zeus • (Hestia) \| \| Ander gode \| * Adonis * Alfeus * Asklepios * Eros * Hades * Hebe * Herakles * Pan * Persefone * Plouton \| \| Halfgode \| * Achilles * Antiope * Daidalos * Ganumedes * Ikaros * Jason * Oidipus * Orion * Orfeus * Peleus * Penelope * Perseus * Sisufos * Tantalos * Teseus \| \| Ander wesens \| * Amasones * Charon * Chtoniese gode * Eriniërs * Gigante * Gorgone * Grasieë * Honderdhandiges * Hidra * Kerberos * Minotourus * Muses * Nimfe * Saters * Sentoure * Siklope * Skikgodinne * Styx \| \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 124564267 * LCCN: no2017086854 * SUDOC: 196857740 * VIAF: 20618052 * WorldCat Identities: viaf-20618052 \|	{ "title": "Eris (mitologie)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1540, 3732, 0.41264737406216506 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC99; font-size:120%; text-align:center;\">Eris</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Griekse godin</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" title=\"Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.\"><img data-file-height=\"600\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"560\" decoding=\"async\" height=\"236\" resource=\"./Lêer:Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/220px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/330px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg/440px-Eris_Antikensammlung_Berlin_F1775.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Godin van</th>\n<td>Twis en onenigheid</td></tr>\n<tr>\n<th>Simbool</th>\n<td>Goue appel van onenigheid</td></tr>\n<tr>\n<th>Ouers</th>\n<td><a href=\"./Nyx\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nyx\">Nyx</a>, alleen of by <a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a>, of <a href=\"./Zeus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Zeus\">Zeus</a> en <a href=\"./Hera\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hera\">Hera</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Broers, susters</th>\n<td>Talle</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>Disnomia, Ponos, Atë, Lethe, Limos, Algos, Husminai, Maches, Fonoi, Androktasiai, Neikea, Amfilogiai, Horkos</td></tr>\n<tr>\n<th>Romeinse eweknie</th>\n<td>Discordia</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4093 }
'n Dirigeerklas in 1947. Anton Hartman, Hannes Uys, Albert Coates, Blanche Gerstman en Ernest Fleischmann. Blanche Gerstman (2 April 1910 - 11 Augustus 1973) was een van Suid-Afrika se belangrikste komponiste, maar ook 'n veelsydige musikus wat haar brood as orkesspeler verdien het. Sy ontvang haar voorbereidende opleiding by die seun van die voormalige goewerneur van die Kaapkolonie, sir Walter Hely-Hutchinson, Victor Hely-Hutchinson (teorie) en Colin Taylor (klavier) en verwerf die graad B.Mus. onder prof. W.H. Bell aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad. In 'n vroeë komposisie, Hellas (1928), vir sopraan, vrouekoor en orkes, het sy vir die eerste keer haar aanleg getoon vir die soort musiek wat sy later met groot welslae sou komponeer. Nietemin het sy in die daaropvolgende jare haar voorliefde vir suiwer instrumentale musiek werke vir klavier en viool behou en in 1950 'n voortreflike sonate vir die twee instrumente gekomponeer. Buiten die liedere wat sy Engels, Duits en Nederlands geskryf het, het sy ook 'n aantal Afrikaanse gedigte van Jan F.E. Celliers, W.E.G. Louw, Elisabeth Eybers (die sangsiklus Die lied van die vrou; 1953) en Ch. Weich getoonset. Haar koorwerke gegrond op die gedigte van N.P. van Wyk Louw (Die Boodskap van Maria) en I.D. du Plessis (Ode to South Africa) is tussen 1946 en 1948 geskryf. Sy was van tyd tot tyd dosent in komposisie aan die Universiteit van Kaapstad se S.A. Musiekkollege en van 1961 tot 1963 aan die Universiteit van Pretoria. Hoewel sy deurentyd musiek vir viool, klavier, orrel en orkes gekomponeer het, het sy haar grootste welslae behaal met sangwerke, waarvan, buiten die voorafgenoemde twee werke, Uit die Passie ook belangrik is. Met 'n beurs wat sy in 1950 by die Performing Rights Society gewen het, kon sy in Londen verder gaan studeer. In de Kaapstadse Munisipale Orkes het sy die kontrabas gespeel van 1940 tot 1950 en weer van 1964 tot 1966. Bronne ------ * Potgieter, D.J. (ed.) 1974. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou). * Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. Afrikaanse kultuuralmanak. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.	{ "title": "Blanche Gerstman", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 452, 2083, 0.2169947191550648 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Blanche Gerstman\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Blanche Gerstman.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"230px\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"klassiek\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[2 April]] [[1910]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"<!-- Nie vir indiwidue waarvan die geboorteplek en oorsprong dieselfde is nie. -->\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[11 Augustus]] [[1973]]\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"\"},\"beroep\":{\"wt\":\"komponis, orkesspeler\"},\"instrument\":{\"wt\":\"\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"klassiek\" style=\"display:inline;\">Blanche Gerstman</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Blanche_Gerstman.jpg\"><img data-file-height=\"891\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"609\" decoding=\"async\" height=\"337\" resource=\"./Lêer:Blanche_Gerstman.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/230px-Blanche_Gerstman.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/345px-Blanche_Gerstman.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/3/38/Blanche_Gerstman.jpg/460px-Blanche_Gerstman.jpg 2x\" width=\"230\"/></a></span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #b0c4de\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><a href=\"./2_April\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2 April\">2 April</a> <a href=\"./1910\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1910\">1910</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./11_Augustus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Augustus\">11 Augustus</a> <a href=\"./1973\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1973\">1973</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">komponis, orkesspeler</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2232 }
Blanche Pienaar is die skuilnaam van die Afrikaanse skrywer S.J. Meadows-Cullum (1905–1968; neé Terblanche). Lewe en werk ------------ Die Bloemfonteinse Normaalkollege, 1907. Susanna Jacomina Terblanche is op 23 Maart 1905 op die plaas Verzamelkop in die distrik Ladybrand in die Vrystaat gebore. Sy is een van nege kinders van Johannes Gerhardus Terblanche en Maria Dorothea Pienaar Die gesin trek later na die plaas Zaaihoek in dieselfde distrik. Haar eerste onderwys ontvang sy aan die plaasskole Zaaihoek en Commissiepoort en sy gaan daarvandaan na Ladybrand se Sekondêre Skool. Weens swak gesondheid word haar onderwys etlike jare onderbreek, maar sy gaan tog later na die Normaalkollege en Politegniese Kollege in Bloemfontein. Sy is op 21 Augustus 1927 getroud met Harry Meadows-Cullum en die egpaar het twee seuns en ’n dogter. Haar man is in 1953 oorlede en sy 15 jaar later op 13 Maart 1968. Skryfwerk --------- Sy skryf onder die skuilnaam Blanche Pienaar, ’n mengsel van haar vader en moeder se vanne. Haar eerste skets skryf sy nadat sy in vervoering raak oor Jan F.E. Celliers se Die vlakte en hierdie skets verskyn in Die Landbouweekblad. Later verskyn verskeie kortverhale, artikels en sketse onder verskeie skuilname in Die Huisgenoot, Die Boerevrou, Die Brandwag, Die Huisvrou en ander Afrikaanse sowel as Engelse tydskrifte. Liefdesloutering is ’n sentimentele roman wat die tradisionele liefdesdriehoek as tema het, terwyl Skewe bome disfunksionele verhoudings in die huwelik behandel. Publikasies ----------- Werke uit haar pen sluit in: \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1942 \| Liefdesloutering \| \| 1944 \| Skewe bome \|	{ "title": "Blanche Pienaar", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 285, 1589, 0.17935808684707363 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1691 }
Nuut gevulde whiskeyvate in die Woodford Reserve-distilleerdery in Versailles, Kentucky is gereed om gestoor te word Jefferson's Kentucky Straight Bourbon Whiskey, 'n huldeblyk aan president Thomas Jefferson, is een van die suksesvolste handelsmerke Bourbon whiskey ['bɜːrbən] is 'n variant van Amerikaanse whiskey wat hoofsaaklik van mielies gedistilleer en in eikevate verouder voordat dit gebottel word. Dit verskil merkbaar van Skotse whisky en Ierse whiskey, veral omrede geen suiker vir die fermentasieproses gebruik word nie. Mielies gee 'n heuning-, vanielje- of karamelagtige sotheid aan bourbon whiskey. Die drank se naam is afgelei van die Franse Bourbon-dinastie wat die Amerikaanse strewe na onafhanklikheid gesteun het, alhoewel die onmiddellike aanleiding vir die naamkeuse onbekend is. Moontlik was die administratiewe distrik Bourbon County in Kentucky of New Orleans se Bourbon Street die naamgewers. Die distrik Bourbon County in die noordooste van Kentucky maak weens die groot aantal Skotse immigrante, wat hulle hier teen die begin van die 19de eeu gevestig het, aanspraak daarop dat dit die naamgewer was. Plaaslike Skotse setlaars het begin om whiskey volgens hul eie tradisie te stook. Met die weswaartse uitbreiding van die Verenigde State ná die Rewolusionêre Oorlog het hul produk rum en jenewer verdring om die gewildste alkoholiese drank te word nadat die vervoer van die benodigde bestanddele vir die twee ander dranke nie meer koste-effektief oor die berge vervoer kon word nie. Sy grootste voordeel was dat sy bestanddele nie ingevoer moes word nie. Bourbon is reeds in die 18de eeu deur setlaars uit Skotland en Ierland gestook en aangepas aan die nuwe omgewing - 'n proses wat variante soos Pennsilvanië se Rye whiskey (rog-whiskey) voortgebring het, terwyl die vroegste gebruik van die term bourbon van die 1820's dateer. Sedert die 1870's word na whiskey, wat in Kentucky gedistilleer is, konsekwent verwys as bourbon. Terwyl bourbon geen beskermde produk van 'n bepaalde geografiese streek binne die Verenigde State is nie, word dit nogtans sterk geassosieer met die Amerikaanse Suide in die algemeen en die deelstate Kentucky en Tennessee in die besonder. Die voorgeskrewe stook-, distillasie- en stoorproses word sedert 1964 deur die Code of Federal Regulations gereël (ouer regulasies strek terug tot 1909). Slegs whiskeys, wat in die Verenigde State gedistilleer is, mag as Bourbon whiskey verkoop word. Die minimum mielie-gehalte is 51 persent (die meeste handelsmerke bevat sowat 70 persent), vir die oorblywende 49 persent mag rog of gars gebruik word. Die alkoholgehalte is beperk tot 80 volumepersent tydens die distillasie- en 62,5 volumepersent teen die begin van die stoorproses. Die voorgeskrewe veroudering in gekoolde wit eikevate verleen 'n unieke rokerige geur aan bourbon whiskey. Variante -------- * Straight Bourbon mag, behalwe vir die voorgeskrewe graanmengsel, geen verdere bestanddele bevat nie. Vir gewone bourbon is die maksimum persentasie ander bestanddele 2,5 persent. Straight Bourbon moet vir 'n minimum van twee jaar verouder word. Die oudste Amerikaanse handelsmerk, 1776, is in die naamgewende jaar deur Elijah Pepper (1780–1838), 'n boorling van Culpeper, Virginia met die bou van 'n distilleerdery naby Lexington, Kentucky gevestig. * Bonded Bourbon moet deur een enkele distilleerdery gestook word en mag slegs een jaargang bevat. Dit word vier jaar lank in spesiale stoorhuise verouder. * Tennessee Whiskey mag slegs in die deelstaat Tennesse gestook word wat dit volgens die sogenaamde Lincoln County-metode deur 'n dik laag esdoring-houtskool gefiltreer word. Na hierdie proses word verwys as charcoal mellowing. Die handelsmerk Jack Daniel's Tennessee Whiskey is die mees verkoopte bourbon whiskey in die Verenigde State. * Kentucky Straight Bourbon mag slegs in Kentucky gedistilleer word waar dit vir 'n minimum van een jaar verouder. Jim Beam is 'n voorbeeld van 'n Kentucky Straight Bourbon.	{ "title": "Bourbon whiskey", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1098, 3527, 0.3113127303657499 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4020 }
\| Bowemeer \| \| --- \| \| Satellietbeeld van die Bowemeer \| \| Die Bowemeer en die ander Groot Mere \| \| Koördinate: \| 48°N 87°W / 48°N 87°W / 48; -87Koördinate: 48°N 87°W / 48°N 87°W / 48; -87 \| \| Ligging: \| Kanada, Verenigde State \| \| Soort: \| Binnemeer \| \| Oppervlakte: \| 82 100 km² (31 700 myl²) \| \| Gemiddelde diepte: \| 147 m (483 vt) \| \| Maksimum diepte: \| 1 333 m (406 vt) \| \| Volume: \| 12 000 km³ (2 900 myl³) \| \| Lengte: \| 560 km (350 myl) \| \| Breedte: \| 260 km (160 myl) \| \| Opvangsgebied: \| 127 700 km² (49 300 myl²) \| \| Omtrek: \| 2 783 km (1 729 myl) plus 1 605 km (997 myl) vir eilande \| \| Invloei: \| Nipigon, Sint Louis, Pigeon, Pic, White, Michipicoten, Kaministiquia \| \| Uitvloei: \| Sint Marys \| \| Eiland/e: \| Isle Royale, Apostle-eilande, Michipicoten-eiland, Slate-eilande \| \| Nedersettings: \| Duluth, MNMarquette, MISault Ste. Marie, MISault Ste. Marie, ONSuperior, WIThunder Bay, ON \| \| Gevries: \| Desember–April \| Rustige water teen sonop - die massavragskip MV American Integrity nader Duluth-hawe Kus van die Bowemeer by Neys Provincial Park, Ontario Gedurende strawwe winters is hawens langs die Bowemeer dikwels toegeys. Ysbrekers van die Amerikaanse en Kanadese kuswag breek deur die ys om toegang vir vragskepe te verseker 'n Bitterkoue winteroggend in Duluth, Minnesota. Die meerwater is warmer as die lug sodat «seerook» (sea smoke) opstyg en die vuurtorings omhul Mineraalryke sypelwater gee 'n kleurryke voorkoms aan rotswande langs die kus wat plasslik as pictured rocks bekend staan Natuurwonders in die nasionale park Apostle Islands National Lakeshore naby Bayfield, Wisconsin: Die Bowemeer se golwe erodeer sandsteenformasies oos van Meyer's Beach en skep unieke grotte. As die yslaag op die meer stabiel genoeg is, mag toeriste 'n staptoer na die grotte onderneem Aurora Borealis (ook noorder- of poollig genoem), soos gesien vanuit die suidoewer 'n Protoneboog oor die Bowemeer Bowemeer (Engels: Lake Superior, Frans: Lac Supérieur) is die grootste van die Groot Mere in Noord-Amerika op die grens tussen Kanada en die VSA. Dit is ook die grootste varswatermeer ter wêreld volgens oppervlakte en die derde grootste volgens watervolume. Die meer beslaan 'n oppervlakte van 82 100 km² met 'n volume van 12 000 km³. Dit grens in die noorde aan die Kanadese provinsie Ontario, in die weste aan die Amerikaanse deelstaat Minnesota en in die suide aan Wisconsin en die Upper Peninsula van die deelstaat Michigan. Die meer is 560 km lank en 260 km breed met 'n oppervlakte wat 183 m bo seevlak is. Die kuslyn van die meer is 2 783 km lank. Die Sint Marysrivier verbind die meer met die Huronmeer. Daar is kanale gebou by Sault Ste Marie om die natuurlike versnellings in die rivier te vermy. Die meer ys vanaf Desember tot April toe. Die Bowemeer staan bekend vir sy wisselvallige weerstoestande - met mis en newelbanke, hewige storms en golwe wat vyf meter hoog kan wees. Gedurende die meester winters is tussen 40 en 95 persent van die meer se oppervlakte toegeys. Talle skeepswrakke getuig van die gevare wat die meer vir seevervoer inhou - en ingang gevind het tot die popmusiek. Die Kanadese sanger en liedjieskrywer Gordon Lightfoot herinner met sy treffer The Wreck of the Edmund Fitzgerald aan die Amerikaanse massavragskip SS Edmund Fitzgerald wat op 10 November 1975 met 'n bemanning van 29 in die Bowemeer vergaan het. Franse ontdekkers het die meer Lac Supérieur genoem omdat dit die hoogste meer van die Grote Mere is (asook hul mees noordelike en westelike en hul diepste - met maksimaal 405 m). Kusgebiede langs die Bowemeer in Ontario, Minnesota, Wisconsin en Michigan is ryk aan delfstowwe. Koper, yster, silwer, goud en nikkel word hier ontgin. Talle van die nedersettings is (ou) myndorpe, of was by die vervoer van erts betrokke. As gevolg van die natuurskoon is toerisme die gebied se tweede grootste inkomstebron. Die meer word deur meer as 200 riviere gevoed, waarvan die grootste die Nipigon, die St. Louis, die Pigeon, die Pic River, die White, die Michipicoten en die Kaministiquia is. Bowemeer mond via die St. Marys in die Huronmeer uit. Die grootste eiland is Isle Royale. Dit is die verste punt van die Sint-Laurenswaterweg, 'n stelsel van kanale en sluise wat tot by die Atlantiese Oseaan strek en vir groot skepe geskik is. Die meer is deel van 'n belangrike vervoerroete vir ertse en ander mynbouprodukte. Nedersettings aan die oewer van die meer ---------------------------------------- * Duluth, MN * Marquette, MI * Sault Ste. Marie, MI * Sault Ste. Marie, ON * Superior, WI * Thunder Bay, ON	{ "title": "Bowemeer", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2100, 5126, 0.4096761607491221 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4632 }
Neil du Preez is in 1984 in Suid-Afrika; Rustenburg, Noordwes gebore. Hy matrikuleer aan Hoërskool Grenswag in 2003. Nëil het op 'n vroeë ouderdom begin sing en as Kleuter het hy ure lank homself, familie en vriende vermaak. Op 5 jarige ouderdom het hy sy heel eerste talent kompetisie by Loskopdam Aventura Oord gewen. Op skool het Nëil verskeie A+ Diplomas in Eisteddfods gewen en het ook aan verskeie musiekblyspele, kore en revues deelgeneem waarvan hy Solo's gesing het. Op negejarige ouderdom het Neil en sy broer Johan, tans sy bestuurder, saam opgetree en gehore vermaak. Hul het bekendheid verwerf met hul album "Ons Bring Hulde" wat einde Junie 1993 vrygestel is. Hul was ook deel van "Simeon en Tjommies" en het saam met Sonja Heroldt en Simeon Hamman getoer en opgetree. In 1997 nader die kulkunstenaar Chester hul om saam met hom vertonings te doen en staan hul bekend as "The New Generations". In die jaar 2002 slaan Neil baie mense se voete onder hulle uit toe hy Rustenburg Coca-Cola Pop Idols wen, wat deur Rikus Nel, Zak van Niekerk, Blackie Swart en ander beoordeel was, Streets of Gold Produksies het vir hom 'n Demo CD opgeneem. Nëil het sy sang talent verder ontwikkel deur aan verskeie sangkompetisie deel te neem waar hy dikwels met die louere weggestap het. In 2003 word Nëil gekies om in die Afrikaanse produksie "Gister, vandag en more" deel te neem, wat deur die uitvoerende Kunste Akademie vervaardig was, onder leiding van Toni Timms. Die regie was deur Alex Hasquar behartig en die tegniese bystand deur Studio-A. Die keurspel wat aangebied was, het vir so 'n geweldige positiewe reaksie gesorg, dat die akademie besluit het om 'n nuwe gevoel te gee en daarmee dan die geboorte van "'n Druppel Rooi" Met opleiding aan die kunstenaars deur Mauri Mostert, Jackie Sims, Gerry Jansen, Tessa Riles en Leonie Minnie. Die Druppel Rooi keurspel bestaan toe uit 13 kunstenaars wat verskeie Afrikaanse liedjies opgevoer het. "Druppel Rooi" het in 2003 in die Rustenburg Auditorium opgetree en Nëil en nog drie ander Kunstenaars van Druppel Rooi het by die Emerald Casino opgetree. Alhoewel sy droom was om te sing, het Nëil die besigheidswêreld betree. Na Matriek verhuis Nëil na Pretoria om by hul familiebesigheid te werk. In 2011 besluit Nëil om sy talent as sanger en liedjieskrywer verder te neem en maak so sy talent sy loopbaan. In Februarie 2011 betree Nëil die musiekwêreld. Hy nader sy broer Johan du Preez as bestuurder en registreer 'n besigheid "Neil Shows Music and Productions" en toer deesdae die land vol, op 'n groeiende basis. By optredes/feeste het Nëil die geleentheid gehad om die verhoog te deel met van Suid-Afrika se sangers: Lance James, Bobby Angel, Sally Vaughn, Bles Bridges, Frida Francis, Freddie Nest, Manie Jackson, Charlize Berg, Kevin Leo, Jakkie Louw, Quinton Prinsloo, Bobby van Jaarsveld, Guillaume, Richard van der Westhiuzen, Dewald Dippenaar, Albert de Wet, Karlien Husselman, Riaan Nienaber en nog vele meer. Einde Maart 2012 stel Nëil du Preez sy debuut album vry wat deur Wouter van de Venter by Lemon Jack Studios opgeneem is – Middernag Soene. Musiek Video – Middernag Soene deur Jackie Hancke geskryf en geregisseer. Met 'n vol dagboek in 2013 was Neil du Preez te sien en gehoor by verskeie kuierplekke, radiostasies, funksie, skole en feeste landswyd soos bv KKNK (Klein Karoo Nasionale Kunstefees) wat 'n hoogte punt was. Neil het 2014 afgeskop en is reeds betrokke by 'n projek "Oppi Pad Fees" waar hy en ander kunstenaars landswyd toer en by 36 feeste gaan optree.	{ "title": "Nëil du Preez", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 210, 3176, 0.06612090680100756 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Neil du Preez\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Middernag Soene\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"Blou\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"1984/12/10\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"1984\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Rustenburg]], [[Suid-Afrika]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"Ligte Afrikaanse musiek\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Musikant\"},\"instrument\":{\"wt\":\"Stem\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"Hellicat Music and Productions\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"www.neildupreez.co.za\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Blou\" style=\"display:inline;\">Neil du Preez</div></th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">1984/12/10</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td>1984<br/><a href=\"./Rustenburg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rustenburg\">Rustenburg</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Ligte Afrikaanse musiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Musikant</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Stem</td></tr><tr><th scope=\"row\">Etikette</th><td>Hellicat Music and Productions</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td>www.neildupreez.co.za</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3552 }
Die kothuis, op die plaas Stonewall, is in 1942 as historiese monument verklaar en in 1969 het dit die status van ŉ nasionale monument gekry danksy die feit dat die aanvanklike vredesonderhandelinge om die Eerste Vryheidsoorlog in 1881 te beëindig, daar plaasgevind het. Agtergrond ---------- Peter Hayward de Bary het Suid-Afrika die eerste keer besoek toe hy net 18 jaar oud was. Met sy tweede besoek het hy die Scoble-familie ontmoet en op hul dogter Bessy verlief geraak. Hy het die eiendomme Amajuba en N’Quela (Inkwelo) om en by in 1870 gekoop en ŉ huis daarop begin bou. Bessy het die kothuis se hoeksteen gelê. ŉ Bottel met die datum waarop konstruksie begin het daarin, is in die muur vasgepleister. Dit was Peter se idee om ŉ wit kruis in die voorste gewel in te bou, waar dit vandag steeds sigbaar is. Bessy was baie lief vir rose en het hul kothuis "Rosedale" genoem. Die Eerste Vryheidsoorlog, 1880-1881 In 1878 het Peter die plaas, wat toe Stonewall genoem is, aan John O’Neill verkoop, wie dit op sy beurt aan sy broer Richard Charles ("Ou Gert") O’Neill oorgedra het. In Maart 1881 het die aanvanklike vredesonderhandelinge tussen Boer en Brit wat die Eerste Vryheidsoorlog tot ŉ einde sou bring, in O’Neill se kothuis plaasgevind. ŉ Paar van die gesneuwelde Britse soldate is in ŉ klein begraafplaas voor die huis begrawe. Die O’Neills ------------ Die O’Neill-familie se wortels lê in Ierland, by die konings van Donegal (c. 360 n.C.). Gedurende die vroeë 1800s het Richard Charles O’Neill by die Britse weermag aangesluit en in Indië diens gedoen. Met die familie se terugkeer na Brittanje via Suid-Afrika, het hul jongste kind baie seesiek geword, sodat hulle by Port Elizabeth afgeklim het. Hulle het eers in die Oos-Kaap gevestig, maar later by die Groot Trek aangesluit. Die familie het aanvanklik naby Smithfield gebly, toe Winburg in die Vrystaat en eindelik in die Transvaal. Een van hul seuns, John O’Neill, het die plaas Belfast noord van die Majubaberg in 1862 gekoop en later ook die plaas Stonewall suidoos van Majuba, wat hy in 1878 aan sy broer Richard Charles oorgedra het. Richard was ook as "Ou Gert O’Neill" bekend en het daar gewoon tot en met sy dood in 1907. Hy was met Elizabeth Maria Crouse getroud, wie in 1902 gesterf het. Albei is in die familiebegraafplaas agter die huis begrawe, saam met ander familielede. Die plaas is in 1978 deur Dr Briscoe gekoop en dit behoort vandag steeds aan die Briscoe-familie. Die bewaringsbestuur van die terrein is in 2011 deur die Erfenisstigting oorgeneem en die huis en stal is in 2013 gerestoureer. Bronne ------ * V.E. D'Assonville. 1996. Majuba. Marnix: Weltevredenpark * F.A. van Jaarsveld (red.). 1980. Majuba, Die onafhanklikheidsoorlog van die Transvaalse Afrikaners (1880-1881). Human en Rousseau: Kaapstad	{ "title": "O'Neill se kothuis", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 312, 2463, 0.12667478684531058 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2826 }
Die Bekennende Kirche (BK) (Duits: "Belydende Kerk") was 'n opposisiebeweging van Lutherse Christene wat tydens die Nasionaal-Sosialistiese bewind in Duitsland (1933-1945) weerstand teen die politieke gelykskakeling van leerstellings en organisasiestrukture van die Duitse Luthers-Evangeliese Kerk (Deutsche Evangelische Kirche, DEK), soos dit onder meer deur die sogenaamde "Duitse Christene" voorgestel is, gebied het. Die NS-bewind het pogings onderneem om die Lutherse Kerk deur benoemde kerkkomitees en staatskommissarisse te beheer. Die BK het homself sedert sy stigting in 1934 as die enigste regmatige Luthers-Evangeliese Kerk beskou omdat dit die Nasionaal-Sosialisme en die leerstellings van die Duitse Christene as onchristelike dwaalleerstellings verwerp het (soos byvoorbeeld in die Barmer Erklärung van 1934) en aktiewe weerstand teen staatsinmenging in die Christelike geloofsbelydenis gebied het. Die BK het sedert Oktober 1934 met 'n kerklike "noodreg" sy eie bestuurstrukture geskep en sy organisasie en teologiese opleiding afgegrens van dié van Lutherse deelstaatkerke wat deur Nasionaal-Sosialisties gesinde Duitse Christene oorheers is. Die BK het nogtans geen uniforme politieke opposisiebeweging teen die NS-bewind gevorm nie. So het predikante in diens van die betrokke landskerke gebly (veral in deelstate soos Württemberg, Beiere en Hannover). \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * GND: 18072-5 * ISNI: 0000 0001 0725 4220 * LCCN: n81082754 * NKC: kn20050531039 * SELIBR: 140650 * VIAF: 144788412 * WorldCat Identities: lccn-n81082754 \|	{ "title": "Bekennende Kirche", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 131, 1320, 0.09924242424242424 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1601 }
Blantyre is Malawi se finansiële en kommersiële middelpunt en sy tweede grootste stad, met ’n inwonertal van 1 068 681 (in 2015). Dit word soms die land se kommersiële hoofstad genoem in teenstelling met sy politieke hoofstad, Lilongwe. Dit is die hoofstad van die land se Suidelike Streek asook van die Blantyre-distrik. Die land se staatsbeheerde uitsaaidiens en hooggeregshof is in Blantyre, asook die Universiteit van Malawi se politegniese, mediese en verpleegsterskollege. Sy taamlik ongewone ligging bring mee dat die stad omring is deur berge, onder meer Berg Soche. Sowat 25 000 oudburgers van Brittanje, die res van Europa en Suid-Afrika maak deel uit van Blantyre se bevolking. Geskiedenis ----------- Mandala-huis, Blantyre se oudste gebou. Die St Michael and All Angels Church, wat van 1888 tot 1891 gebou is. Blantyre is een van die oudste stedelike gebiede in Oos-, Sentraal- en Suider-Afrika; dit is ouer as Nairobi, Harare en Johannesburg. Dit is in 1876 deur sendelinge van die Kerk van Skotland gestig en genoem na die dorp met dieselfde naam in Skotland, waar die ontdekkingsreisiger David Livingstone gebore is. Sy historiese belangrikheid word deur geen ander Malawiese dorp oortref nie. Dit het baie historiese en kulturele erfenisbronne, wat ’n belangrike deel uitmaak van die stad se identiteit, kultuur en aanloklikheid vir besigheid en toerisme. Dit het in 1883 ’n Britse konsulêr geword en teen 1895 munisipale status gekry; dit is dus Malawi se oudste munisipaliteit. Die stad se status as Malawi se kommersiële en industriële middelpunt het begin met sy rol as ’n sentrum vir koloniale handel in ivoor. Blantyre het dus gou ’n kruispad vir handel in Suider-Afrika geword. Dit is vandag Malawi se belangrikste vervaardigingsentrum vir onder meer skoene en katoen-, metaal- en plastiekprodukte. Van 1876 tot 1905 was die stedelike ontwikkeling van Blantyre beperk tot drie spesifieke gebiede binne 2 km van mekaar: die Blantyre-sending, Mandala (die Europese handelsonderneming) en die driehoek wat deur die regeringsone en handelsentrum gevorm is tussen Haile Selassieweg, Glyn Jonesweg en Hannoverstraat. Een van die oudste geboue wat steeds staan, is die St Michael and All Angels Church wat deur die Skotse sendelinge laat bou is. Dit dateer van 1891 en is opgerig deur ’n span plaaslike werkers met geen kennis van Europese argitektuur of boutegnieke nie. Stedelike ontwikkeling is verder aangehelp deur die bou van ’n spoorlyn. Die naburige Limbe het in 1906 begin ontwikkel ná die stigting van die Shire Highlands Railways Company, waarvan die hoofkwartier daar was, en die oprig van die Imperial Tobacco Group se fabriek daarnaby. Teen 1910 was Limbe groter as Blantyre. In 1956 het die twee dorpe saamgesmelt om een stad te vorm. Blantyre het agt nasionale monumente, meestal geboue van historiese belang. Verskeie ander persele word tans ondersoek vir die status van nasionale en plaaslike monumente. Geografie --------- Blantyre, die grootste kommersiële en nywerheidsentrum in Malawi, lê op die Shirehoogland en is die geografiese middelpunt van die Suidelike Streek van die land. Dit is ook ’n belangrike vervoersentrum met paaie, spoorlyne en lugverbindings na al die dele van die land en na nabyliggende lande soos Mosambiek, Zimbabwe, Suid-Afrika, Zambië en Tanzanië. Dit beslaan ’n gebied van 228 km2. Die geologie van die stad bestaan uit twee hooftipes oergesteente uit die laat pre-Kambriese periode sowat 500 miljoen jaar gelede. Die grootste deel van die rotsformasie bestaan uit piroxeen-granuliet-gneis wat meer as 50% van die stadsgebied beslaan, van die noordweste tot die ooste, en dan verder in twee smal stroke suidwaarts loop in die westelike deel van die stad. Siënietgneis beslaan 40% van die gebied, in die suidelike, westelike en noordwestelike hoeke. Blantyre is op die oostekant van die suidelike deel van die Oos-Afrikaanse Skeur geleë, en daarom kom aardbewings soms voor. Die gebied is heuwelagtig en het wisselende topografie, met ’n hoogte van tussen 780 en 1 612 m bo die seevlak. Daar is drie hoofsoorte tipografie, wat groot implikasies vir die ontwikkeling van die stad inhou: die heuwels, plato en skeur. Die oorheersende landskap bestaan uit heuwels, wat in alle dele van die stad voorkom. Die grootste heuwels is die bronne van verskeie riviere en strome wat in die stad begin en daarvandaan uitsprei. So word ’n natuurlike dreineringstelsel gevorm met nege afsonderlike opvanggebiede: Likhubula, Lunzu, Mombezi en Khombwi, wat die noordelike deel van die stad dreineer, en Mudi, Chisombezi, Limbe, Luchenza en Mwampanzi, wat die sentrale en die suidelike deel dreineer. Vanweë die heuwels is die afloopkanale smal en het hulle steil kante en hellings. Die plato en skeur bevat al die land wat geskik is vir stedelike ontwikkeling en sluit groot dele relatief plat land in, asook die voete van die berge, vlaktes en smal stroke land tussen die riviere en strome. Klimaat ------- Die klimaat is tropies. Die reënseisoen is van November tot April, met aanhoudende ligte, koue buie wat plaaslik as "chiperoni" bekendstaan van einde Mei tot Julie. Die droë seisoen is van Mei tot Oktober. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 1 122 mm, waarvan sowat 80% in drie en ’n half maande tussen November en Maart voorkom. Die stad is gewoonlik koel met gemiddelde maandelikse temperature van 19 °C in die koel seisoen (Mei tot Julie) tot 25 °C in die warm seisoen (September tot November). \| Weergegewens vir Blantyre \| \| --- \| \| Maand \| Jan \| Feb \| Mar \| Apr \| Mei \| Jun \| Jul \| Aug \| Sep \| Okt \| Nov \| Des \| Jaar \| \| Gemiddelde maksimum (°C) \| 28 \| 28 \| 27 \| 27 \| 26 \| 24 \| 24 \| 26 \| 29 \| 31 \| 31 \| 29 \| 27 \| \| Gemiddelde temperatuur (°C) \| 23 \| 23 \| 23 \| 22 \| 20 \| 18 \| 18 \| 20 \| 23 \| 25 \| 25 \| 24 \| 22 \| \| Gemiddelde minimum (°C) \| 20 \| 20 \| 19 \| 18 \| 16 \| 14 \| 13 \| 15 \| 17 \| 19 \| 20 \| 20 \| 17 \| \| \| \| Neerslag (mm) \| 198 \| 181 \| 152 \| 45 \| 10 \| 2 \| 2 \| 1 \| 4 \| 29 \| 93 \| 178 \| 896 \| \| Bron: NOAA \| Ekonomie -------- Blantyre het ’n stewige basis vir volhoubare ekonomiese groei en ’n gediversifiseerde, moderne ekonomie met baie werkgeleenthede. Die handel- en nywerheidsektore is die sterkste naas landbou en lewer dus ’n groot bydrae tot die BBP. Dit bied verreweg die meeste werkgeleenthede in die stad. Blantyre het agt nywerheidsgebiede met baie fabrieke: Makata, Limbe, Ginnery Corner, Maselema, Chirimba, South Lunzu, Maone en Chitawira. Eersgenoemde twee is vir swaar nywerhede. Chitawira en Maselema is klassieke voorbeelde van gebiede met ligte nywerhede. Al die nywerheidsgebiede is geleë aan die oewers van die belangrikste riviere of spruite in die stad. Daar is verskeie regulasies vir die behandeling van nywerheidsafval, maar die stort van onbehandelde afvalwater in dreine, en dus die stad se belangrikste spruite, is algemeen. Dit hou ’n gesondheids- en omgewingsrisiko in vir die stad se inwoners en ander mense wat stroomaf woon. Ander bronne van waterbesoedeling is ook geïdentifiseer, soos afval van huishoudelike en landboubedrywighede, asook voertuigemissies. In vorige studies is aansienlike metaalbesoedeling in die stad se water gevind. Vervaardiging dra sowat 14% tot die BBP by. In die tydperk van 1996 tot 1999 het dié sektor ’n groei van 0% getoon, deels weens die vinnige liberalisering van markte wat Malawi se vervaardigers aan mededinging van Suid-Afrika en Zimbabwe blootgestel het. Verskeie probleme staar die sektor steeds in die gesig, soos monopolieë, handelshindernisse, ’n gebrek aan toegang tot kapitaal, onwettige invoer en die onvoorspelbare of gebrekkige implementering van bestaande bilaterale handelsooreenkomste. Werkverskaffing sluit ’n formele en informele sektor in wat werk aan tussen 50 000 en 55 000 mense verskaf en 62% van die werkmag absorbeer. Die formele sektor bestaan uit primêre, sekondêre en tersiêre subsektore, en die informele sektor is hoofsaaklik kleinsakeondernemings. Die tersiêre subsektor verskaf die meeste werk en is die belangrikste vir die stad se ekonomie; dit het 26 074 werknemers, of sowat 56,5% van die totale werkmag. Die sekondêre subsektor verskaf werk aan 18 824 mense, veral in vervaardiging, wat sowat 41% van die werkmag uitmaak. Inligting oor die bedrywighede van die informele sektor is min of onbeskikbaar. ’n Onlangse studie deur Africon en ondersoeke van die stadsbestuur toon egter ’n lewendige ekonomie wat werk aan sowat 4 500 mense verskaf wat andersins werkloos sou gewees het. Die stad is elke Mei die gasheer van ’n jaarlikse internasionale handelskou. Die beste van Malawi se handel, nywerheid, landbou en inligtingstegnologie is daar te sien. Infrastruktuur -------------- Die stad het ’n redelik goed ontwikkelde infrastruktuur wat paaie, ’n waternetwerk, elektrisiteit, sanitasie, brandbestryding, gesondheid, opvoeding en kommersiële en ontspanningsgeriewe insluit. Probleme soos swak instandhouding, ’n gebrek aan goeie bestuur en gereelde onderbrekings in dienste word egter ondervind. Malawi se grootste stadion, die Kamuzu-stadion met plek vir 60 000, is in Chichiri. Internasionale sokkerwedstryde word hier gehou, asook groot Malawiese geleenthede soos presidentsinhuldigings en onafhanklikheidsdagvierings. ### Vervoer Blantyre het ’n padnetwerk van altesaam 554 km. Hoewel stap die algemeenste vorm van reis is, het padvervoer die afgelope paar jaar baie toegeneem vanweë ekonomiese vooruitgang. Privaat motors is nou algemeen asook minitaxi's, wat busse vervang het as die algemeenste vorm van openbare vervoer. Die spoorweg dra geweldig by tot die stad se status as Malawi se belangrikste kommersiële en nywerheidsentrum. Die Central East African Railway, voorheen Malawi Railways, se hoofkantoor is in Limbe. Treine loop deur Blantyre na Nsanje, naby die suidgrens met Mosombiek, wat Malawi verbind met die Mosambiekse hawens in Beira en Nacala; Mchinji, naby die grens met Zamibië; Salima en Lilongwe; en tussen Nkaya en Nayuchi aan die oosgrens met Mosambiek. Daar is spoorlyne van altesaam 797 km. By Chipoka aan die Malawimeer is ’n spoor-meer-wisselstasie, van waar die spoorweg se bote passasiers na ander hawens aan die meer vervoer. Vlugte van Suid-Afrika en ander Afrika-lande land op die Chileka Internasionale Lughawe, ’n paar kilometer van die middestad af. Dit is die hoofbasis van die land se lugdiens, Air Malawi. Planne om die lughawe te verbeter en vergroot is al aangekondig. Die stad het ook ’n busdiens met dienste van die middestad en die Wenela-busterminaal na Lilongwe, Mzuzu en ander Afrika-stede, insluitende Johannesburg en Harare. ### Winkels Reisigers kom van oor die hele streek na Blantyre om inkopies te doen, onder meer kos, boumateriaal en elektroniese toestelle. Die stad self en Limbe het albei baie Indiër-winkels. ’n Besige mark is gewild onder plaaslike inwoners en het vrugte, groente, tweedehandse klere, boumateriaal, ensovoorts teen lae pryse. By die Chichiri-winkelsentrum is moderner winkels met ’n groot verskeidenheid goedere en dienste, onder meer bank- en OTM-dienste. Daar is restaurante, kettingwinkels, fliekteaters, apteke, bloemiste, haarkappers en veel meer. Opvoeding --------- Die Malawi Politegniese Skool. Blantyre het verskeie opvoedkundige instellings: laer- en hoërskole asook inrigtings vir voorskoolse en tersiëre opleiding. Laasgenoemde sluit in die Malawi Politegniese Skool, ’n mediese kollege, die Kamuzu-verpleegsterskollege, die Blantyre-skool vir Gesondheidswetenskappe en die Malawi-rekenmeesterskollege. Daar is ook ’n tegniese skool, polisie-opleidingskool en die Blantyre-onderwyskollege. Sommige privaat maatskappe gee opleiding aan hul eie personeel en individuele entrepreneurs bied gespesialiseerde opleiding in verskeie velde aan soos bestuur, sekretarieel, sake, boekhou en rekenaars. Die stad het 50 laerskole met altesaam 134 000 leerlinge (in 1999). Dit is minder as 40% van die skole wat nodig is en klaskamers is dus oorvol, afstande van die skool af ver en die onderwyser-leerling-verhouding buitensporig hoog. Sommige klasse word selfs buite gehou. Gesondheid ---------- Gesondheidsdienste word gebied deur ’n netwerk hospitale en klinieke. Die Queen Elizabeth Central Hospital (QECH) word deur die staat bestuur en het 1 000 beddens. Daar is ook drie privaat hospitale met altesaam 122 beddens. Die 18 staatsklinieke is in Bangwe, Chigumula, Chilomoni, Chirimba, Limbe, Ndirande, Manyowe, Masala, Mapanga, Misesa, Mzedi, Nancholi, Nkolokoti, Ntenje, Ntonda, Suid-Lunzu, Zingwangwa en die Burgersentrum. Verskeie gesondheidsinrigtings word bedryf deur godsdiensinstellings of groot maatskappye (vir hul personeel), soos die Blantyre-Adventiste- en die Mwaiwathu-hospitaal, Laasgenoemde twee is waarskynlik die land se beste mediese instellings; mense reis selfs van Lilongwe af om daar behandel te word. Die meeste van die klinieke behandel net buitepasiënte. Tradisionele genesers en vroedvroue speel ook ’n belangrike rol onder die plaaslike inwoners. Ten spyte hiervan voorsien gesondheidsorg nie in al die behoeftes nie. Die staatshospitaal is oorvol en by die klinieke se buitepasiënteafdelings is lang toue. Die gemiddelde verhouding tussen klinieke en pasiënte is 1 tot 25 000 of 28 000, en in die informele nedersettings self 1 tot 40 000 of meer.	{ "title": "Blantyre", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1646, 12450, 0.13220883534136546 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Nedersetting\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting\"},\"params\":{\"amptelike_naam\":{\"wt\":\"Blantyre\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"inheemse_naam\":{\"wt\":\"\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"slagspreuk\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_tipe\":{\"wt\":\"\"},\"translit_taal2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"Malawi Blantyre.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_vlag\":{\"wt\":\"\"},\"vlaggrootte\":{\"wt\":\"\"},\"vlagskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_seël\":{\"wt\":\"\"},\"seëlskakel\":{\"wt\":\"\"},\"seëlgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_skild\":{\"wt\":\"\"},\"skildskakel\":{\"wt\":\"\"},\"skildgrootte\":{\"wt\":\"110px\"},\"beeld_leë_embleem\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemtipe\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"leë_embleemskakel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"kaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_kaart1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartgrootte1\":{\"wt\":\"\"},\"kaartbyskrif1\":{\"wt\":\"\"},\"beeld_punt_kaart\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"puntkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"punt-x\":{\"wt\":\"\"},\"punt-y\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaart\":{\"wt\":\"Malawi\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"onderkant\"},\"duimdrukkerkaartgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"duimdrukkerkaartbyskrif\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe\":{\"wt\":\"[[Land]]\"},\"onderafdelingnaam\":{\"wt\":\"{{vlag\|Malawi}}\"},\"onderafdelingtipe1\":{\"wt\":\"Streek\"},\"onderafdelingtipe2\":{\"wt\":\"Distrik\"},\"onderafdelingtipe3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingtipe4\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam1\":{\"wt\":\"Suidelike Streek\"},\"onderafdelingnaam2\":{\"wt\":\"Blantyre\"},\"onderafdelingnaam3\":{\"wt\":\"\"},\"onderafdelingnaam4\":{\"wt\":\"\"},\"regeringvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"regeringstipe\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel1\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel2\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel3\":{\"wt\":\"\"},\"leiertitel4\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam1\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam2\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam3\":{\"wt\":\"\"},\"leiernaam4\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum2\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingstitel3\":{\"wt\":\"\"},\"stigtingsdatum3\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidvoorkeur\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakgroottes\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_land_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_water_persent\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_km2l\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogtevoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_voet\":{\"wt\":\"\"},\"koördinaattipe\":{\"wt\":\"\"},\"koördinate\":{\"wt\":\"{{Koördinate\|15\|47\|10\|S\|35\|0\|21\|O\|aansig=inlyn,titel}}\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2012\"},\"bevolkingnotas\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_metro\":{\"wt\":\"1 895 973\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_metro_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_stedelik\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg1\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2_titel\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_leeg2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2\":{\"wt\":\"\"},\"bevolkingnota\":{\"wt\":\"\"},\"tydsone\":{\"wt\":\"[[Sentraal-Afrika tyd]]\"},\"utcafset\":{\"wt\":\"+2\"},\"tydsone_DST\":{\"wt\":\"\"},\"uctafset_DST\":{\"wt\":\"+2\"},\"poskodetipe\":{\"wt\":\"\"},\"poskode\":{\"wt\":\"\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"\"},\"leë_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë1_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë2_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_naam\":{\"wt\":\"\"},\"leë3_inligting\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Blantyre</div></th></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Malawi_Blantyre.jpg\"><img data-file-height=\"227\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"459\" decoding=\"async\" height=\"124\" resource=\"./Lêer:Malawi_Blantyre.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg/250px-Malawi_Blantyre.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg/375px-Malawi_Blantyre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7f/Malawi_Blantyre.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blantyre is in Malawi\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Malawi_adm_location_map.svg\" title=\"Blantyre is in Malawi\"><img alt=\"Blantyre is in Malawi\" data-file-height=\"1937\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"945\" decoding=\"async\" height=\"512\" resource=\"./Lêer:Malawi_adm_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/250px-Malawi_adm_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/375px-Malawi_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Malawi_adm_location_map.svg/500px-Malawi_adm_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:81.538%;left:65.146%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Blantyre\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Blantyre\"><img alt=\"Blantyre\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Blantyre</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blantyre&params=15_47_10_S_35_0_21_O_type:city_region:MW-BL\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">15°47′10″S</span> <span class=\"longitude\">35°0′21″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">15.78611°S 35.00583°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-15.78611; 35.00583</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Blantyre&params=15_47_10_S_35_0_21_O_type:city_region:MW-BL\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">15°47′10″S</span> <span class=\"longitude\">35°0′21″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">15.78611°S 35.00583°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-15.78611; 35.00583</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Malawi\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Malawi.svg\" title=\"Vlag van Malawi\"><img alt=\"Vlag van Malawi\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Malawi.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/22px-Flag_of_Malawi.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/33px-Flag_of_Malawi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Malawi.svg/44px-Flag_of_Malawi.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Malawi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Malawi\">Malawi</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Streek</th><td>Suidelike Streek</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Distrik</th><td>Blantyre</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Metropool\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Metropool\">Metro</a><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>1 895 973</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+2\">UTC+2</a> (<a class=\"mw-redirect\" href=\"./Sentraal-Afrika_tyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sentraal-Afrika tyd\">Sentraal-Afrika tyd</a>)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+2\">UTC+2</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 13326 }
Die geografie van die Rigveda, met riviere en die ligging van die Swat- en die Begraafplaas H-kultuur aangedui. Die Begraafplaas H-kultuur was ’n Bronstydperk-kultuur in Pandjab, Noordwes-Indië, van omstreeks 1900 v.C. tot omstreeks 1300 v.C. Dit word verbind met beide die laat fase van die Indusvalleibeskawing en die Indo-Ariese migrasies. Oorsprong --------- Die Begraafplaas H-kultuur was in en om die Pandjab-streek in die moderne Indië en Pakistan geleë. Dit is genoem na ’n begraafplaas wat in "gebied H" by Harappa ontdek is. Oorblyfsels van die kultuur dateer van omstreeks 1900 v.C. tot omstreeks 1300 v.C. Volgens Rafique Mughal het die kultuur omstreeks 1700 v.C. uit die noordelike deel van die Indusvalleibeskawing ontstaan. Dit was deel van die Pandjab-fase, een van drie kulturele fases wat in die Lokalisasie- of Laat Harappa-tydperk van die Indusvalleitradisie ontwikkel het. Volgens Kenoyer het die Begraafplaas H-kultuur "dalk net ’n verandering in die fokus van nedersettingsorganisasie weerspieël van dit wat die patroon was tydens die vroeëre Harappafase – en nie kulturele, diskontinuïteit, stedelike agteruitgang, invallende volke of die verlating van die terrein, wat alles al in die verlede voorgestel is, nie." Volgens Kennedy en Mallory & Adams toon die kultuur ook "duidelike biologiese ooreenkomste" met die vroeëre bevolking van Harappa. Sommige eienskappe van die Begraafplaas H-kultuur is al verbind aan die Swatkultuur, wat beskou is as bewys van die Indo-Ariese beweging in die rigting van die Indiese subkontinent. Volgens Parpola verteenwoordig die Begraafplaas H-kultuur ’n eerste golf van Indo-Ariese migrasie van so vroeg as 1900 v.C. wat gevolg is deur ’n migrasie na Pandjab omstreeks 1700-1400 v.C. Kochhar meen die Swat IV het die Begraafplaas H-fase in Harappa help ontwikkel (2000-1800 v.C.), terwyl die Rigvediese Indo-Ariërs van Swat V later die Begraafplaas H-mense geabsorbeer het en aanleiding gegee het tot die Geverfdegryswarekultuur (tot 1400 v.C.). Saam met die Gandhara-grafkultuur en die Okerpotkultuur word die Begraafplaas H-kultuur deur sommige geleerdes beskou as ’n faktor in die vorming van die Vediese beskawing. Bronne ------ * Kennedy, Kenneth A.R. (2000), God-Apes and Fossil Men: Palaeoanthropology of South Asia, Ann Arbor: University of Michigan Press * Kenoyer, Jonathan Mark (1991a), "The Indus Valley tradition of Pakistan and Western India", Journal of World Prehistory 5 (4): 1–64, doi:10.1007/BF00978474 * Kenoyer, Jonathan Mark (1991b), "Urban Process in the Indus Tradition: A preliminary model from Harappa", in Meadow, R. H. Harappa Excavations 1986-1990: A multidiscipinary approach to Third Millennium urbanism, Madison, WI: Prehistory Press, pp. 29–60 * Kochhar, Rajesh (2000), The Vedic People: Their History and Geography, Sangam Books * Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (1997), Encyclopedia of Indo-European Culture, London and Chicago: Fitzroy-Dearborn, ISBN 1-884964-98-2 * Parpola, Asko (1998), "Aryan Languages, Archaeological Cultures, and Sinkiang: Where Did Proto-Iranian Come into Being and How Did It Spread?", in Mair, Victor H. The Bronze Age and Early Iron Age Peoples of Eastern and Central Asia, Washington, D.C.: Institute for the Study of Man, ISBN 0-941694-63-1 * Shaffer, Jim G. (1992), "The Indus Valley, Baluchistan and Helmand Traditions: Neolithic Through Bronze Age", in Ehrich, R. W. Chronologies in Old World Archaeology (Second ed.), Chicago: University of Chicago Press, pp. I:441–464, II:425–446	{ "title": "Begraafplaas H-kultuur", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1593, 3489, 0.45657781599312125 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3548 }
Religieuse en LaVeyaanse Satanisme Organisasies wat met Satanisme geassosieer word Kerk van Satan Eerste Sataniese Kerk Bekende figure Anton LaVey \| Blanche Barton \| Peter H. Gilmore \| Peggy Nadramia \| Karla LaVey Verwante konsepte Die Pad van die Linkerhand \| Pentagonale Revisionisme \| Suitheisme \| Oorlewing van die Sterkste \| Objektivisme \| Might Is Right Boeke en publikasies The Satanic Bible \| The Satanic Rituals \| The Satanic Witch \| The Devil's Notebook \| Satan Speaks! \| The Black Flame \| The Church of Satan \| The Secret Life of a Satanist \| The Satanic Scriptures Blanche Barton (gebore as Sharon Densley op 2 Oktober 1959) is die Magistra Templi Rex van die Kerk van Satan en word deur Sataniste as Magistra Barton aangespreek. Barton is deur haar eggenoot en kerkstigter Anton Szandor LaVey kort voor sy afsterwe op 29 Oktober 1997 as die Hoëpriesteres van die Kerk benoem en het hierdie amp tot met 30 April 2002 beklee. Sy het toe Peggy Nadramia as nuwe Hoëpriesteres benoem. In 1999 het Barton 'n leidende rol gespeel by die vergeefse poging om die Sataniese Black House in San Francisco terug te koop - 'n gebou waarin talle van die Kerk se rituele uitgevoer is. Barton se werke sluit The Church of Satan: A History of the World's Most Notorious Religion (1990) en The Secret Life of a Satanist: The Authorized Biography of Anton LaVey (1990) in. Barton is ook die moeder van LaVey se seun Satan Xerxes Carnacki LaVey (gebore op 1 November 1993).	{ "title": "Blanche Barton", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 149, 1376, 0.10828488372093023 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1555 }
Met die Beinbrechtbrug gaan die R406 vanaf Caledon oor die Riviersonderend na Genadendal en Greyton. Die brug is in 1959 tot nasionale gedenkwaardigheid verklaar. Dit het dikwels in die wintermaande gebeur dat die sendingstasie Genadendal van die buitewêreld afgesny is as die Riviersonderend in vloed was. In 1819 het eerw. J.D. Beinbrecht, wat van 1814 tot 1824 sendeling daar was, die leiding geneem met die bou van ‘n brug oor die rivier. Vyf massiewe pilare van klip, elk 3 tot 4 meter hoog en met ‘n deursnee van 3,6 m by die fondament, is op ‘n afstand van 6m van mekaar gebou. Daaroor is houtbalke gelê. Na slegs 2 jaar is die balke deur vloedwater meegesleur. Die pilare was egter ongeskonde. In 1823 is nog twee pilare gebou en al die ander pilare is ook met 2 m verhoog. Die brug het daarna ‘n lengte van 69 m gehad. Met die vloed van 1881 het die pilaar aan Genadendal se kant meegegee. Eers in 1912 moes die houtwerk vervang word. Ondersteuners van die Morawiese sendingwerk het geld vir die bou en onderhoud van die brug beskikbaar gestel. In 1906 het die Afdelingsraad van Caledon die verantwoordelikheid vir die onderhoud van die brug by die Morawiese Sendinggenootskap oorgeneem. Die houtwerk is in 1912 met staal vervang. Bronne ------ * Graham Ross, Mountain passes, roads and transportation in the Cape - a guide to research	{ "title": "Beinbrechtbrug", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 74, 1111, 0.0666066606660666 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1359 }
Braam le Roux (\* 28 Augustus 1918, Middelburg – † 31 Desember 1956, De Deur) was ’n Afrikaanse skrywer van spanningsverhale, wat veral bekendheid verwerf vir sy reekse boeke oor Die swart luiperd en Temmers van die woestyn, Die SA Polisie, Die Swerwerspeurder en Die woeste Laeveld. Laasgenoemde skryf hy saam met die skrywer, Dewald Brink. Sy reeks boeke is so gewild dat al sy reekse na sy dood voortgesit word deur ander skrywers. Die skrywer F.A. Venter (onder die skuilnaam Meiring Fouché) publiseer nog 23 titels in Die Swart Luiperd-reeks, terwyl die skrywer R. Hendriks die Temmers van die woestyn-reeks voortsit. 'Die SA Polisie' en 'Die Swerwerspeurder' reekse word Gys van Graan, Gerrie Radlof en F.A. Venter (as Meiring Fouché) voortgesit. Deur die loop van le Roux se loopbaan publiseer hy meer as 'n honderd boeke. Lewe en werk ------------ Abraham le Roux Botha is op 28 Augustus 1918 op Middelburg in die Transvaal gebore. Hy matrikuleer in Pretoria en is dan werksaam by die Spoorweë en die Staatsdiens terwyl hy deur private studie verder studeer. Daarna is hy as joernalis verbonde aan Die Transvaler en Die Ruiter, totdat hy besluit om hom voltyds aan sy skryfwerk te wy. Weens ’n ongeluk te perd is sy linkerhand slap en onbruikbaar, wat meebring dat hy al sy verhale met net een hand moet tik. Ten spyte van hierdie gebrek is hy die enigste Afrikaanse skrywer wat in die vyftigerjare uitsluitend van sy skryfwerk leef en daarmee ’n behoorlike inkomste verdien. In die laaste jare van sy lewe het hy ’n vaste kontrak gehad om twee boeke per maand te lewer! Hy was getroud. Hy is op 31 Desember 1956 oorlede, kort nadat hy van vakansie in Houtbaai in Kaapstad terug gekeer het na sy woning De Deur naby Johannesburg. Op pad terug voel hy reeds nie lekker nie en tuis ontbied sy vrou die huisdokter, maar hy is kort daarna oorlede. Skryfwerk --------- ### Spanningsverhale Sy eerste boek verskyn in 1946 en by sy sterwe het hy meer as honderd boeke geskryf, waarvan bykans ’n driekwartmiljoen eksemplare verkoop is. Aanvanklik skryf hy losstaande spanningsverhale. Fiskale van Zimbabwe vestig onmiddellik sy gewildheid en hierdie verhaal word verskeie kere herdruk. Hierdie riller speel af teen die spookagtige ruïnes van Zimbabwe, waar die bobbejaanmanne die septer swaai en nie indringing duld nie en die ek-verteller verskeie noue ontkomings beleef. Die geheim van Njabela is gebaseer op die gebied en tradisies van die Amandebele stam in Mpumalanga, maar is andersins blote fiksie. Hulle reënfeeste word nog jaarliks op die kruine van die Bothasberge gehou en gedurende die feestye waag geen vreemde stam hulle in die nabyheid nie. Die sogenaamde stat van Njabela is op ’n koppie in die voue van die Bothasberge gebou. Haat dan die mens speel af op een van die groot eilande êrens in een van die groot riviere van suidelike Afrika en is gebaseer op ’n verhaal wat die oom op die eiland aan die skrywer vertel het. ### Reeks-boeke Hy verwerf egter veral bekendheid vir die reekse wat hy vir boekklubs skryf, naamlik Die swart luiperd, Temmers van die woestyn, Die SA Polisie, Die Swerwerspeurder en Die woeste Laeveld. Hierdie reekse is vol spanning en opwinding en verskaf iets nuuts tydens die verskyning daarvan, aangesien dit eg Suid-Afrikaans is en nie op buitelandse modelle steun vir inspirasie nie. #### Die swart luiperd-reeks Die swart luiperd is Leon Fouché, ’n jong Boerseun wie se ma reeds voor die Eerste Vryheidsoorlog deur die Basotho’s vermoor is. Sy pa trek dan die wildernis in en neem sy enigste seun saam. Na sy pa se dood vertoef Leon in die wildernis en klee hom in ’n swart luiperdmondering. Saam met sy mak luiperds, Simon en Spikkels, beleef hy verskeie avonture diep in die hartland van Afrika en kom vreemde wesens, diere en beskawings teen. So gewild is Die swart luiperd dat die uitgewers hierdie reeks na sy dood met ’n ander skrywer voortsit. F.A. Venter (onder die skuilnaam Meiring Fouché) dra nog 23 titels by tot Die swart luiperd. #### Die temmers vn die woestyn-reeks Die temmers van die woestyn is ’n reeks sonder ’n deurlopende hoofkarakter en beskryf avonture in die dae toe die land nog woes en ongetem was en mense nog ver uitmekaar gebly het. R. Hendriks skryf ook na sy dood ’n groot aantal boeke in die Temmers van die woestyn-reeks. #### Die S.A. Polisie en Swerwerspeurder-reekse Die S.A. Polisie en Swerwerspeurder-reeks bestaan eintlik uit twee reekse, naamlik die S.A. Polisie-reeks (met die speurkonstabel Kobus Roode as held) en Die Swerwerspeurder-reeks (met die privaat speurder Obed de Swardt as held). Braam le Roux is oorlede voordat hy hierdie reekse kon voltooi en die uitgewer kombineer daarna die boeke in een reeks, sodat die hoofkarakters mekaar afwissel. Die gewildheid van die boeke noop hulle ook om vir Gys van Graan, Gerrie Radlof en Meiring Fouché te nader om ekstra boeke in die reeks te skryf. #### Die Woeste Laeveld-reeks Saam met Dewald Brink skryf hy ook Die Woeste Laeveld-reeks. Dit is geskoei op die voorbeeld van die Wilde Weste-verhale uit Amerika en speel af in die tydperk 1885–1887, toe die ontdekking van goud honderde mense na die gebiede om Barberton laat stroom het. ’n Kosmopolitiese bevolking is in Barberton saamgehok en wetteloosheid het onrusbarend toegeneem. Die Republikeinse Polisie is nie in staat om hierdie wetteloosheid die hoof te bied nie. Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1946 \| Fiskale van Zimbabwe \| \| 1948 \| Die geheim van Njabela \| \| 1950 \| Honger wolwe \| \| 1951 \| Haat dan die mens \| \| \| Oë in die muur \| \| \| Bloed aan jou hande \| \| 1952 \| Hoonlag van die duiwel \| \| 1957 \| Die een wat laaste lag \| \| \| Swart Luiperd-reeks: \| \| 1954 \| Rooi Maskers \| \| \| Kloue van die valk \| \| \| Skedels in die sand \| \| \| Gemaskerde moordenaars \| \| \| Die mensvreters van Tsawo \| \| \| Die bloedboodskap \| \| \| Kamerade van die draak \| \| \| Die kruipende dood \| \| \| Die galg in die oerwoud \| \| \| Die eiland van die blou duiwels \| \| \| Pyle van vuur \| \| \| Die mense van die meer \| \| \| Die dood kom stil \| \| \| Man sonder kop \| \| \| Die songod praat \| \| \| Pad van die arend \| \| \| Die duiwel is ’n vrou \| \| \| Geheim van die wit heks \| \| \| Gees uit die vuur \| \| \| Waar die dooies leef \| \| \| Dans van die dood \| \| 1955 \| Bloedfees van die ape \| \| \| Wraak van die gorillas \| \| \| Vallei van gedrogte \| \| \| Rooi is die waters \| \| \| Fees van die kopbeen \| \| \| Die watermonster brul \| \| 1956 \| Geheim van die berge \| \| \| Newels van verraad \| \| \| Bloed op die maan \| \| \| Die laaste kreet \| \| \| Die groot voël sterf \| \| \| Die geheim van die groen hel \| \| 1957 \| Spoor na die onbekende \| \| \| Manne van die maan \| \| \| Draer van die bloedstene \| \| \| Die gorillas kom! \| \| \| Tiere van die heilige woud \| \| \| Vegters van die slanggod \| \| \| Goud en assegaaie \| \| 1958 \| Die jagters van Bloedeiland \| \| \| Kettings in die oerwoud \| \| \| Oog van die Songod \| \| \| Wraak van die woud \| \| \| Bloed van die maagd \| \| \| Temmers van die woestyn-reeks: \| \| 1953 \| Die bekende vreemdeling \| \| \| Die wind beveel \| \| \| Ek kom vannag \| \| 1954 \| Wyn met bloed \| \| \| Gif vir die hart \| \| \| Vlamme teen die horison \| \| \| Moordenaar in wit \| \| \| Wind oor haar graf \| \| \| Gestaltes in die skemer \| \| \| Lantern in die nag \| \| \| Nag van wraak \| \| \| Geraamtes op die duine \| \| \| Skaduwees op die krans \| \| 1955 \| Sluipers in die nag \| \| \| Die dal van vrees \| \| \| Lied van die klowe \| \| \| Berg van verraad \| \| \| Vlam van hartstog \| \| \| Die nagwind ween \| \| 1956 \| Wees sterk my hart \| \| \| Die nag het oë \| \| \| Wolke voor die maan \| \| \| Swerwer uit die weste \| \| \| Vrees is my erfenis \| \| \| Vreemde maskers \| \| \| Ver lê die môre \| \| \| Duiwels van die duine \| \| \| Ridders uit die bose \| \| \| Kring van die aasvoël \| \| \| Swart wolk oor die Kalahari \| \| 1957 \| Wag tot dagbreek \| \| \| Wolwe van die wildernis \| \| \| Moordenaars van die Kosiesberge \| \| \| Skerpioen van die Richtersveld \| \| 1958 \| Bloedspoor oor die kranse \| \| \| Nag van verskrikking \| \| \| Die wurgbende \| \| \| Kraaie oor die wapad \| \| \| Die rooi duiwel \| \| \| S.A. Polisie-reeks \| \| 1954 \| Monster uit die mis \| \| \| My metgesel die dood \| \| 1955 \| Vallei van wit beendere \| \| \| Rivier van onheil \| \| \| Terwyl die nagwolf huil \| \| \| Vrou van skarlaken \| \| \| Een uur vir Satan \| \| \| Geen galg vir jou \| \| \| Glimmende skedels \| \| \| Vrou in die skaduwees \| \| \| Reën oor die berge \| \| \| Die band van bloed \| \| \| Swerwerspeurder-reeks \| \| 1956 \| Riete in die wind \| \| \| Wraak is myne \| \| \| Met ’n druppel wyn \| \| \| Sterf om twaalfuur \| \| 1957 \| Kettings vir die siel \| \| \| Vrees vannag \| \| \| Die Woeste Laeveld-reeks \| \| 1950 \| Vlam van die Laeveld (met Dewald Brink) \| \| \| Die poort van trane (met Dewald Brink) \| \| \| Vonnis van die berge (met Dewald Brink) \| \| \| Spore in die dou (met Dewald Brink) \| \| \| Beminde verraaier (met Dewald Brink) \| \| \| Geen vergiffenis (met Dewald Brink) \| \| 1953 \| Hoefslae teen middernag \| \| \| Ruiters van die dood \|	{ "title": "Braam le Roux (skrywer)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2475, 6941, 0.35657686212361334 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9352 }
Ermelo is 'n dorp in die provinsie Mpumalanga, Suid-Afrika. Geskiedenis ----------- In 1871 is 'n gemeente van die NG Kerk op die oostelike hoëveld gestig. Die gemeente het 3 001 morg van die plaas Nooitgedacht aangekoop en die dorp Ermelo is daarop uitgelê. Op 12 Februarie 1880 is Ermelo tot landdrosdistrik verklaar. Die dorp is deur ds. Frans Lion Cachet genoem na sy tuisdorp in Nederland. Die eerste erwe is in Augustus 1889 uitgelê en verkoop en in Januarie 1884 is die eerste handelslisensies uitgereik. Die poskantoor is in 1880 geopen en 'n jaar later is die telegraaflyn in werking gestel, wat Ermelo met die buitewêreld verbind het. Ermelo het tot in 1895 aan die gemeente behoort waarna dit deur die regering oorgeneem is. In die Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902) is die jong dorpie wat toe uit sowat honderd huisgesinne bestaan het, met die uitsondering van die kerk en een woonhuis, volkome deur 'n brand in puin gelê. Hierdie woning is geleë te De Jagerstraat 72 en 'n gedenkplaat is in die eeufeesvieringe op die huis se stoep aangebring. Ná die oorlog het Ermelo stadig weer uit die as opgestaan, vandaar die feniks op die dorpswapen. Distrik ------- Agt SAR Klas 19E-lokomotiewe wat steenkool vervoer staan by Ermelo, September 2010. Landbou is die belangrikste ekonomiese bedrywigheid in die distrik Ermelo wat tans 7 750 km² beslaan, 'n gebied wat as een van die rykste landboudistrikte in die land bekend staan. Ermelo het geleidelik tot een van Suid-Afrika se belangrikste wolproduserende distrikte gegroei. Die grasveld-merino wat goed op die hoëveld aangepas het, is in die gebied tot die bekende wolskaap ontwikkel. Vanweë sy hoë en gereelde reënval is Ermelo ook 'n bekende akkerboudistrik. Mielies is egter steeds die belangrikste gewas wat verbou word, veral omdat dit so goed inpas by die veeboerdery. Sonneblomsaad, koring en aartappels word ook op groot skaal aangeplant. Met die klem wat op landbou geplaas word, is die meeste maatskappye op die dorp regstreeks of onregstreeks verbonde aan dié sektor. Die eerste veilings van lewende hawe is aanvanklik op die dorp se kerkplein gehou, maar later het die munisipaliteit spesiale hokke en geriewe daarvoor opgerig. Infrastruktuur -------------- Ermelo is baie goed met die omgewing en res van Suid-Afrika verbind. Die N2 nasionale pad begin hier terwyl die N11 en N17 nasionale paaie die dorp kruis. Die dorp is ook bekend vir sy steenkoolmyne en Camdenkragstasie. Die Ermelo-Richardsbaai steenkooltrajek begin hier. Paul Krugerbrug --------------- Die Paul Krugerbrug is 30 km suidoos van Ermelo op die pad na Amersfoort. Sien ook -------- * Gereformeerde kerk Ermelo * Lys van dorpe in Suid-Afrika	{ "title": "Ermelo, Mpumalanga", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1549, 3718, 0.41662183969876276 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Suid-Afrikaanse_dorp\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Ermelo\"},\"ander_naam\":{\"wt\":\"\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"[[Dorp]]\"},\"beeld_stadsilhoeët\":{\"wt\":\"Station Ermelo Mpumalanga.JPG\"},\"beeldbyskrif\":{\"wt\":\"Ermelo se spoorwegstasie\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"onderkant\"},\"latd\":{\"wt\":\"26\"},\"latm\":{\"wt\":\"32\"},\"lats\":{\"wt\":\"\"},\"longd\":{\"wt\":\"29\"},\"longm\":{\"wt\":\"59\"},\"longs\":{\"wt\":\"\"},\"provinsie\":{\"wt\":\"Mpumalanga\"},\"distrik\":{\"wt\":\"Gert Sibande\"},\"munisipaliteit\":{\"wt\":\"Msukaligwa\"},\"stigtingsdatum\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlakvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"oppervlak_totaal_km2\":{\"wt\":\"\"},\"hoogte_m\":{\"wt\":\"1700\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2011\"},\"bevolkingvoetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"demografie1_voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"persent_swart\":{\"wt\":\"82.6%\"},\"persent_kleurling\":{\"wt\":\"0.7%\"},\"persent_asiër\":{\"wt\":\"1.8%\"},\"persent_wit\":{\"wt\":\"14.5%\"},\"persent_ander\":{\"wt\":\"0.4%\\n<!-- demografie (deel 2) -->\"},\"demografie2_voetnotas\":{\"wt\":\"\"},\"demographics2_title1\":{\"wt\":\"[[Zoeloe]]\"},\"demographics2_info1\":{\"wt\":\"70.8%\"},\"demographics2_title2\":{\"wt\":\"[[Afrikaans]]\"},\"demographics2_info2\":{\"wt\":\"14.3%\"},\"demographics2_title3\":{\"wt\":\"[[Engels]]\"},\"demographics2_info3\":{\"wt\":\"4.8%\"},\"demographics2_title4\":{\"wt\":\"[[Swazi]]\"},\"demographics2_info4\":{\"wt\":\"4.1%\"},\"demographics2_title5\":{\"wt\":\"Ander\"},\"demographics2_info5\":{\"wt\":\"6.0%\"},\"poskode\":{\"wt\":\"2351\"},\"poskode2\":{\"wt\":\"2350\"},\"skakelkode\":{\"wt\":\"017\"},\"sensuskode\":{\"wt\":\"861008\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Ermelo</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\"><a href=\"./Dorp\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dorp\">Dorp</a></div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo se spoorwegstasie\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" title=\"Ermelo se spoorwegstasie\"><img alt=\"Ermelo se spoorwegstasie\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"449\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"175\" resource=\"./Lêer:Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/250px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/375px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG/500px-Station_Ermelo_Mpumalanga.JPG 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">Ermelo se spoorwegstasie</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo is in Mpumalanga\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg\" title=\"Ermelo is in Mpumalanga\"><img alt=\"Ermelo is in Mpumalanga\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"1067\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1031\" decoding=\"async\" height=\"259\" resource=\"./Lêer:South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/250px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/375px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg/500px-South_Africa_Mpumalanga_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:69.575%;left:46.659%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ermelo\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Ermelo\"><img alt=\"Ermelo\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Ermelo</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"><span typeof=\"mw:File\"><span><img alt=\"\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Ermelo se ligging in Mpumalanga</div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&pagename=Ermelo,_Mpumalanga&params=26_32__S_29_59__O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">26°32′S</span> <span class=\"longitude\">29°59′O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">26.533°S 29.983°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-26.533; 29.983</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&pagename=Ermelo,_Mpumalanga&params=26_32__S_29_59__O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">26°32′S</span> <span class=\"longitude\">29°59′O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">26.533°S 29.983°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-26.533; 29.983</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Land</th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Provinsies_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Provinsies van Suid-Afrika\">Provinsie</a></th><td><a href=\"./Mpumalanga\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mpumalanga\">Mpumalanga</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Distrikte_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Distrikte van Suid-Afrika\">Distrik</a></th><td><a href=\"./Gert_Sibande-distriksmunisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gert Sibande-distriksmunisipaliteit\">Gert Sibande </a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Munisipaliteit\">Munisipaliteit</a></th><td><a href=\"./Msukaligwa_Plaaslike_Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Msukaligwa Plaaslike Munisipaliteit\">Msukaligwa</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Stigting</th><td>1880</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Oppervlak<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>47,46<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>km<sup>2</sup> (18,32<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Hoogte<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>1 700<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>m (5 600<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>ft)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"><span class=\"nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>(2011)</div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>83 865</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Digtheid</th><td>1 767/km<sup>2</sup> (4 580/vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Rasverdeling <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Wit_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wit Suid-Afrikaners\">Wit mense</a></span></th><td>14.5%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Asiatiese_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Asiatiese Suid-Afrikaners\">Indiërs/Asiërs</a></span></th><td>1.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Bruin_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bruin mense\">Bruin mense</a></span></th><td>0.7%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Swart_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Swart mense\">Swart mense</a></span></th><td>82.6%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander</span></th><td>0.4%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Taal <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Zoeloe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Zoeloe\">Zoeloe</a></span></th><td>70.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Afrikaans\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afrikaans\">Afrikaans</a></span></th><td>14.3%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Engels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engels\">Engels</a></span></th><td>4.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Swazi\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Swazi\">Swazi</a></span></th><td>4.1%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander</span></th><td>6.0%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Poskode\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Poskode\">Poskode</a> <span style=\"font-weight:normal;\">(strate)</span></th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">2351</div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Poskode\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Poskode\">Poskode</a> <span style=\"font-weight:normal;\">(posbusse)</span></th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">2350</div></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Skakelkode</th><td>017</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2704 }
’n Geel duikboot in die virtuele wêreld van Second Life. 'n Virtuele wêreld (ook 'n virtuele ruimte genoem) is 'n rekenaargesimuleerde omgewing wat bevolk word deur baie gebruikers wat 'n persoonlike avatar kan skep, en gelyktydig en onafhanklik die virtuele wêreld verken, deelneem aan sy aktiwiteite en met ander kan kommunikeer. Hierdie avatars kan tekstuele, grafiese voorstellings of lewendige video-avatars met ouditiewe en aanrakingsvermoëns wees. Die gebruiker kry toegang tot 'n rekenaargesimuleerde wêreld wat perseptuele stimuli aan die gebruiker bied, wat op sy beurt elemente van die gemodelleerde wêreld manipuleer en sodoende 'n mate van teenwoordigheid kan ervaar. Sulke gemodelleerde wêrelde en hul reëls kan uit werklike of fantasiewêrelde kom. Voorbeelde van reëls is swaartekrag, topografie, beweging, intydse aksies en kommunikasie. Kommunikasie tussen gebruikers kan wissel van teks, grafiese ikone, visuele gebare, klank en vorms met aanraking, stemopdrag en balanssinne. Massiewe multispeler-aanlynrolspeletjies (MMORPG's) stel 'n wye verskeidenheid wêrelde voor, insluitend die wat gebaseer is op wetenskapfiksie, die regte wêreld, superhelde, sport, gruwel en historiese omgewings. Die mees algemene vorm van sulke speletjies is fantasiewêrelde, terwyl die wat gebaseer is op die werklike wêreld relatief skaars is. Die meeste MMORPG's het intydse aksies en kommunikasie. Spelers skep 'n karakter wat tussen geboue, dorpe en wêrelde reis om sake- of ontspanningsaktiwiteite uit te voer. Kommunikasie is gewoonlik tekstueel, maar intydse stemkommunikasie is ook moontlik. Die vorm van kommunikasie wat gebruik word, kan die ervaring van spelers in die spel aansienlik beïnvloed. Virtuele wêrelde is nie beperk tot speletjies nie, maar kan, afhangende van die mate van onmiddellikheid, rekenaarkonferensies en teksgebaseerde kletskamers insluit. Soms is emotikons en emoji's beskikbaar om gevoel of gesigsuitdrukking te toon. Emotikons het dikwels 'n kortpad sleutel op die sleutelbord. Edward Castronova is 'n ekonoom wat aangevoer het dat sintetiese wêreld 'n beter term vir hierdie kuberruimtes is, maar hierdie term is nie algemeen aanvaar nie. Geskiedenis ----------- Die konsep van virtuele wêrelde het reeds 'n geruime tyd voor rekenaars ontstaan. Die Romeinse natuurkenner, Plinius die ouere, het 'n belangstelling in perseptuele illusie uitgespreek. In die twintigste eeu het die kinematograaf Morton Heilig die skepping van die Sensorama ondersoek, 'n teaterervaring wat ontwerp is om die sintuie van die gehoor te stimuleer—visie, klank, balans, reuk, selfs aanraking (deur wind)— en so meer effektief in te trek in die produksies. Van die vroegste virtuele wêrelde wat deur rekenaars geïmplementeer is, was virtuele werklikheidsimulators, soos die werk van Ivan Sutherland. Sulke toestelle word gekenmerk deur lywige skynwerklikheidskopstuk en ander soorte sensoriese inset simulasie. Hedendaagse virtuele wêrelde, veral die multi-gebruiker aanlyn omgewings, het meestal onafhanklik van hierdie navorsing ontstaan, eerder aangevuur deur die dobbelbedryf, maar geput op soortgelyke inspirasie. Terwyl klassieke sensories-nabootsende virtuele realiteit daarop staatmaak om die perseptuele stelsel te mislei om 'n meeslepende omgewing te ervaar, maak virtuele wêrelde tipies staat op geestelik en emosioneel innemende inhoud wat aanleiding gee tot 'n meeslepende ervaring. Maze War was die eerste genetwerkte, 3D multi-gebruiker eerste persoonskietspel. Maze het die konsep van aanlynspelers in 1973–1974 bekendgestel as 'avatars' wat mekaar in 'n doolhof rondjaag." Dit is gespeel op ARPANET, of die Advanced Research Projects Agency Network, 'n voorloper van die internet wat deur die Verenigde State se departement van verdediging vir gebruik in universiteits- en navorsingslaboratoriums. Die aanvanklike speletjie kon net op 'n Imlac gespeel word, aangesien dit spesifiek vir hierdie tipe rekenaar ontwerp is. Die eerste virtuele wêrelde wat op die internet aangebied is, was gemeenskappe en kletskamers, waarvan sommige in MUD's en MUSH'e ontwikkel het. Die eerste MUD, bekend as MUD1, is vrygestel in 1978. Die akroniem het oorspronklik vir Multi-User Dungeon gestaan, maar het later ook Multi-User Dimension en Multi-User Domain beteken. 'n MUD is 'n virtuele wêreld met baie spelers wat intyds interaksie het. Die vroeë weergawes was teksgebaseer, bied slegs beperkte grafiese voorstelling en gebruik dikwels 'n opdragreël-koppelvlak. Gebruikers het interaksie in rolspel of mededingende speletjies deur opdragte te tik en kan beskrywings van die wêreld en ander spelers lees of sien. Sulke vroeë wêrelde het die MUD-erfenis begin wat uiteindelik gelei het tot massiewe multispeler-aanlynrolspeletjies, meer algemeen bekend as MMORPG's, 'n genre van rolspeletjies waarin 'n groot aantal spelers binne 'n virtuele wêreld interaksie het. Sommige prototipe virtuele wêrelde was WorldsAway, 'n tweedimensionele klets-omgewing waar gebruikers hul eie avatars ontwerp het; Dreamscape, 'n interaktiewe gemeenskap met 'n virtuele wêreld deur CompuServe; Cityspace, 'n opvoedkundige netwerk- en 3D-rekenaargrafikaprojek vir kinders; en The Palace, 'n 2-dimensionele gemeenskapsgedrewe virtuele wêreld. Krediet vir die eerste aanlyn virtuele wêreld gaan egter gewoonlik aan Habitat, wat in 1987 deur LucasFilm Games vir die Commodore 64-rekenaar ontwikkel is en op die Quantum Link-diens (die voorloper van America Online) gebruik was. In 1996 het die stad Helsinki, Finland met Helsinki Telephone Company (sedert Elisa Group) bekend gestel wat die eerste aanlyn virtuele 3D-uitbeelding genoem is wat bedoel was om 'n hele stad te karteer. Die Virtual Helsinki-projek is uiteindelik herdoop na die Helsinki Arena 2000-projek en dele van die stad in moderne en historiese konteks is in 3D weergegee. In 1999 is Whyville.net, die eerste virtuele wêreld spesifiek vir kinders bekendgestel met 'n basis in speletjie-gebaseerde leer en een van die vroegste virtuele geldeenheid-gebaseerde ekonomieë. Kort daarna, in 2000, het Habbo van stapel gestuur en gegroei tot een van die gewildste en langslopende virtuele wêrelde met miljoene gebruikers regoor die wêreld. Sien ook -------- * Second Life * Skynwerklikheid * Metaheelal	{ "title": "Virtuele wêreld", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1678, 7032, 0.23862343572241182 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6319 }
Persoon wat die Blarney Stone soen. Die opgesoende Blarney Stone (soos van die grond af gesien) . Besoekers staan tou om die klip te soen. Die Blarney Stone (Iers: Cloch na Blarnan) is ’n klip in die muur van die Blarney-kasteel in Blarney, ongeveer 8 kilometer van Cork in Ierland. Mense glo as jy dié klip soen, dit jou geluk sal bring en die vermoë gee om mense na jou pype te laat dans. Die klip van blousteen is in 1446 in 'n toring van die kasteel aangebring. Die kasteel is 'n gewilde toeriste-aantreklikheid en besoekers kom van heinde en verre om die klip te soen en die kasteel met sy pragtige tuine te besigtig. Om die klip te soen moet mens tot die kasteel se kruin uitklim en agteroor oor die rant leun om by te kom. Dit word tradisioneel met die hulp van 'n assistent gedoen. Die klip is tans van relings met beskermende dwarslatte voorsien, hoewel dit nie altyd die geval was nie. Die ritueel kan nogtans tot ernstige hoogtevrees lei. Voordat die beskerming geïnstalleer is, was dit 'n gevaarlike onderneming. Mense is destyds aan die enkels gegryp en moes met hul lyf daar afhang om by te kom. In die Sherlock Holmes-radiodrama, "Die avontuur van die Blarney Stone" (eerste uitsending op 18 Maart 1946), het 'n man na sy dood geval toe hy die klip probeer soen. Uit Holmes se ondersoek blyk dit 'n moord te wees, die man se skoene is voor die poging met ghries gesmeer. William Henry Hurlbert skryf in 1888 dat dit lyk of die legende van die klip minder as 'n honderd jaar oud is. Dit dui daarop dat die tradisie laat in die 18de eeu begin het. Die legende is in 1785 in A classical dictionary of the vulgar tongue deur Francis Grose beskryf.	{ "title": "Blarney Stone", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 422, 1887, 0.22363540010598834 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1673 }
Die Nürburgring in 2004 Die Nürburgring is 'n beroemde renbaan in Duitsland, 70 km vanaf Keulen geleë. Die oorspronklike baan was 28,265 km lank maar is opgedeel in die sogenaamde Südschleife en Nordschleife. Die Südschleife het meestal motorfietsrenne gehou terwyl die gevaarlike Nordschleife baie motorrenne gehou het, insluitend Formule Een, Formule 2, Formule 3 en die 24-uuruithouren. Ná die Nordschleife te gevaarlik beskou is vir Formule 1 is 'n nuwe moderne baan van 4,5 km gebou in 1983 en geopen in 1984. Die ou baan is oorspronklik in 1927 gebou. Formule Een ----------- In 1951 het die baan vir die eerste keer sy verskyning op die Formule Eenkalender gemaak maar het begin onveilig raak vir Formule Een in die laat 1960's. Die ren is in 1970 by Hockenheim gehou terwyl verbeterings aan die Nürburgring aangebring is en het tot 1976 op die kalender gebly, toe Niki Lauda 'n baie ernstige ongeluk gehad het wat die Nürburgring te gevaarlik beskou het vir Formule 1. In 1984 het die nuwe moderne baan die Europese Grand Prix aangebied en het die volgende jaar Hockenheim vervang as die gasheer van die Duitse Grand Prix. Die baan het egter daarna eers weer in 1995 'n ren aangebied, naamlik die Europese Grand Prix en in 1997 en 1998 die Luxembourg Grand Prix. Sedert 1999 is die Europese Grand Prix eksklusief by die Nürburgring gehou tot 2007. Vanaf 2007 het die Nürburgring en Hockenheim beurte gemaak om slegs een Duitse wedren per jaar aan te bied. Die Nürburgring sou dus elke tweede jaar die Duitse Grand Prix aanbied omdat die Europese Grand Prix vanaf 2008 na Valencia verskuif is. Die toekoms van die renbaan vir Formule Een is in die weegskaal, nadat bankrotskap verklaar is op 17 Julie 2012. Merkwaardige Formule Eenrenne by Nürburgring -------------------------------------------- ### 1976 Die laaste ren by die Nürburgring is oorskadu deur die groot ongeluk van Niki Lauda wat hom ernstig beseer het. James Hunt het die laaste ren by die Nürburgring gewen. ### 1995 Jean Alesi het gedobbel deur droë bande te gebruik op 'n baan wat gedeeltelik nat was. Hy het kort voor lank 'n groot voorsprong opgebou totdat Michael Schumacher hom begin inhaal het. Met slegs twee rondtes oor, het Schumacher hom verbygesteek met 'n briljante verbysteektegniek. ### 1999 Ná twee reënstorms gedurende die ren het die voorlopers in die kampioenskap gesukkel en ná dramatiese gebeure het Johnny Herbert die Stewartspan se eerste en laaste oorwinning behaal asook sy laaste oorwinning. Slegs 9 jaers kon die wedren voltooi. ### 2003 Kimi Räikkönen het eerste weggespring en ná hy 'n voorsprong van 30 sekondes opgebou het, het sy enjin die gees gegee. Na 'n reeks dramatiese gebeure het Ralf Schumacher gewen terwyl Michael Schumacher met vyfde plek tevrede moes wees. ### 2005 Duitse Grand Prix Nick Heidfeld was eerste op die wegspringrooster maar word vinnig deur Räikkönen verbygesteek vir eerste plek. Räikkönen se motor het aan die einde van die ren vibrasies gekry aan sy een voorwiel maar besluit om aan te hou en te probeer wen. Met een rondte oor het sy wiel afgebreek en hy het geen punte verdien nie, dus wen Fernando Alonso met Heidfeld tweede. ### 2007 Europese Grand Prix Kimi Räikkönen begin op die voorste wegspringplek, maar het teruggeval na hy die kuipe misgery het tydens 'n reënbui in die eerste rondte. Die dobbelspel van Markus Winkelhock om op 'n droë baan met natweerbande weg te spring het hom beloon, en hy loop later met 40 sekondes voor op die renbaan in sy debuutren. Sy droom word kortgeknip toe die veiligheidsmotor uitgestuur is na 7 motors by die eerste draai teen 'n hoë spoed van die baan afgegly het in stormagtige weer. Die ren is op die vierde rondte gestaak en het weer 20 minute later begin. Felipe Massa het amper heelpad voorgeloop totdat Fernando Alonso hom op 'n gewaagde manier verbygesteek het om te wen. \| * l * b * w Formule Een-renbane \| \| --- \| \| 2023 seisoen \| Austin • Bahrein • Bakoe • Barcelona-Catalunya • Djedda • Hungaroring • Imola • Lusail • Las Vegas • Marinabaai • Melbourne • Meksikostad • Miami • Monaco • Montreal • Monza • São Paulo • Silverstone • Spa-Francorchamps • Spielberg • Suzuka • Yas Marina • Zandvoort \| \| Voormalig \| Adelaide • Aintree • Anderstorp • Brands Hatch • Bremgarten • Buddh • Buenos Aires • Caesars Palace • Clermont-Ferrand • Detroit • Dijon • Donington Park • Estoril • Fuji • Hockenheim • Indianapolis • Istanboel • Jarama • Jerez • Kyalami • Le Mans • Long Beach • Magny-Cours • Montjuïc • Mosport Park • Nelson Piquet • Nivelles-Baulers • Oos-Londen • Paul Ricard • Phoenix • Reims • Sebring • Sepang • Shanghai • Sochi • Valencia • Watkins Glen • Yeongam, Korea • Zolder \|	{ "title": "Nürburgring", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1480, 4634, 0.3193785066896849 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Motorsportplek\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Motorsportplek"},"params":{"Name":{"wt":"Nürburgring"},"Location":{"wt":"[[Nürburg]], [[Duitsland]]"},"Coordinates":{"wt":"{{Koördinate\|50\|20\|08\|N\|6\|56\|51\|O\|type:landmark\|aansig=inlyn,titel}}"},"Time":{"wt":"[[UTC+01:00]]"},"Image":{"wt":"[[Lêer:Circuit Nürburgring-2013-GP.svg\|230px]]"},"FIAGrade":{"wt":"1"},"Events":{"wt":"[[FIA]] [[Formule Een]] [[Duitse Grand Prix]]<br />Wêreldsuperfietskampioenskap<br />Duitse Toermotor Meesters<br />24-uur Nürburgring<br />1000 km Nürburgring"},"Layout1":{"wt":"GP-Strecke (2002–huidig)"},"Surface":{"wt":"Teer"},"Length_km":{"wt":"5,148"},"Length_mi":{"wt":"3,199"},"Turns":{"wt":"16"},"Record_time":{"wt":"1:29.468"},"Record_driver":{"wt":"{{vlagikoon\|GER}} [[Michael Schumacher]]"},"Record_team":{"wt":"[[Ferrari]]"},"Record_year":{"wt":"[[2004 Europese Grand Prix\|2004]]"},"Record_class":{"wt":"[[Formule Een]]"},"Layout2":{"wt":"GP-Strecke (1984–2001)"},"Surface2":{"wt":"Teer"},"Length_km2":{"wt":"4,556"},"Length_mi2":{"wt":"2,831"},"Turns2":{"wt":"12"},"Record_time2":{"wt":"1:18.354"},"Record_driver2":{"wt":"{{vlagikoon\|COL}} [[Juan Pablo Montoya]]"},"Record_team2":{"wt":"Williams"},"Record_year2":{"wt":"[[2001 Europese Grand Prix\|2001]]"},"Record_class2":{"wt":"[[Formule Een]]"},"Layout3":{"wt":"''Nordschleife'' (1983–huidig)"},"Surface3":{"wt":"Teer/beton"},"Length_km3":{"wt":"20,81"},"Length_mi3":{"wt":"12,93"},"Turns3":{"wt":"154"},"Banking3":{"wt":""},"Record_time3":{"wt":"6:25.91"},"Record_driver3":{"wt":"{{vlagikoon\|FRG}} [[Stefan Bellof]]"},"Record_team3":{"wt":"Porsche 956"},"Record_year3":{"wt":"1983"},"Record_class3":{"wt":"Wêreldsportmotorkampioenskap"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\">Nürburgring</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Circuit_Nürburgring-2013-GP.svg\"><img data-file-height=\"473\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"512\" decoding=\"async\" height=\"212\" resource=\"./Lêer:Circuit_Nürburgring-2013-GP.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/230px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/345px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg/460px-Circuit_N%C3%BCrburgring-2013-GP.svg.png 2x\" width=\"230\"/></a></span></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ligging</th>\n<td class=\"label\" style=\"\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Nürburg\"]}}' href=\"./Nürburg?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nürburg\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Nürburg</a>, <a href=\"./Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitsland\">Duitsland</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tydsone</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./GPS\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"GPS\">Koördinate</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=N%C3%BCrburgring&params=50_20_08_N_6_56_51_O_type:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">50°20′08″N</span> <span class=\"longitude\">6°56′51″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">50.33556°N 6.94750°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">50.33556; 6.94750</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=N%C3%BCrburgring&params=50_20_08_N_6_56_51_O_type:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">50°20′08″N</span> <span class=\"longitude\">6°56′51″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">50.33556°N 6.94750°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">50.33556; 6.94750</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">FIA Gradering</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Groot byeenkomste</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./FIA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"FIA\">FIA</a> <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a> <a href=\"./Duitse_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Grand Prix\">Duitse Grand Prix</a><br/>Wêreldsuperfietskampioenskap<br/>Duitse Toermotor Meesters<br/>24-uur Nürburgring<br/>1000 km Nürburgring</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">GP-Strecke (2002–huidig)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">5,148 km (3,199 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">16</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1:29.468 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Duitsland\" title=\"Vlag van Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Michael_Schumacher\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Michael Schumacher\">Michael Schumacher</a>, <a href=\"./Ferrari\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ferrari\">Ferrari</a>, <a href=\"./2004_Europese_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2004 Europese Grand Prix\">2004</a>, <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a>)</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">GP-Strecke (1984–2001)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4,556 km (2,831 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">12</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1:18.354 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Colombia\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Colombia\" title=\"Vlag van Colombia\"><img alt=\"Vlag van Colombia\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Colombia.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/22px-Flag_of_Colombia.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/33px-Flag_of_Colombia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Colombia.svg/44px-Flag_of_Colombia.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Juan_Pablo_Montoya\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Juan Pablo Montoya\">Juan Pablo Montoya</a>, Williams, <a href=\"./2001_Europese_Grand_Prix\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2001 Europese Grand Prix\">2001</a>, <a href=\"./Formule_Een\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Formule Een\">Formule Een</a>)</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\"><i>Nordschleife</i> (1983–huidig)</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Baanoppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Teer/beton</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lengte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">20,81 km (12,93 mi)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Draaie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">154</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Rondterekord</th>\n<td class=\"\" style=\"\">6:25.91 (<span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Wes-Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Wes-Duitsland\" title=\"Vlag van Wes-Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Wes-Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Stefan Bellof\"]}}' href=\"./Stefan_Bellof?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stefan Bellof\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Stefan Bellof</a>, Porsche 956, 1983, Wêreldsportmotorkampioenskap)</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4782 }
Vis-en-tjips met koolslaai op 'n bord bedien. Vis op ys gepak Geroosterde vis Vis word as voedsel verbruik deur verskeie spesies, insluitend die mens. Vis is 'n belangrike bron van proteïen vir mense dwarsdeur die geskiedenis. In kulinêre en visserykonteks, sluit die term vis ook skulpvis, soos weekdiere, skaaldiere en stekelhuidiges in. Vars vis bied 'n goeie bron van hoë gehalte proteïen en bevat baie vitamiene en minerale. Dit kan beskou word as óf witvis, olierige of skulpvis. Witvis, soos skelvis en stokvis, bevat baie min vet (gewoonlik minder as 1%), terwyl olierige vis soos sardientjies, tussen 10-25% vet bevat. As gevolg van die hoë vetinhoud, bevat laasgenoemde 'n verskeidenheid van vetoplosbare vitamiene (A, D, E en K) en noodsaaklike vetsure, wat almal noodsaaklik is vir die gesonde funksionering van die liggaam. Gesondheidsvoordele van die eet van vis --------------------------------------- Navorsing oor die afgelope paar dekades het getoon dat die voedingstowwe en minerale in vis, en veral die omega 3-vetsure gevind in pelagiese visse, hart-vriendelik is en verbetering in breinontwikkeling en voortplanting kan veroorsaak. Dit het weereens die rol van visvoedsel in die menslike liggaam se funksies beklemtoon. Graatjies --------- Die skelet van 'n vis word grate genoem, en die graatjies (die ribbes van die skelet) word as 'n groot ergernis gesien omdat hulle uit die mond verwyder moet word. As 'n graat in die keel bly vassteek, is dit 'n baie onaangename ervaring of prikkel. Deur te hoes of die welwillendheid deur iemand op sy rug te klop is 'n moontlike oplossing hiervoor. Galery ------ * Geroosterde harders * Gerookte makriel * sardiens in 'n blikkie * Rye gevriesde tuna op die Tsukiji vismark in Tokio * Gedroogde vis, Japan * 'n Volledige soesji-maaltyd \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| \|	{ "title": "Vis (voedsel)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 212, 1532, 0.13838120104438642 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1930 }
Mavis de Villiers (1919–2015) was 'n Afrikaanse skrywer van kinder- en jeugverhale, wat as vertaler die Akademieprys vir Vertaalde Werk ontvang. Sy is getroud met D.P. De Villiers, hoofbestuurder van Sasol en voorsitter van die Stellenbosch Universiteitsraad. Lewe en werk ------------ Mavis de Villiers is op 2 November 1919 in Kaapstad gebore as die tweede oudste van vier dogters van mnr. Gerhardus Francois Solms de Villiers, wat hoofbestuurder van Santam was, en Martha Jacoba Reeler. Haar susters was Reinette Marie, Ursula en Geraldine. Sy word in Kaapstad groot en matrikuleer in 1936 aan die Hoërskool Jan van Riebeeck, waar sy ook die hoofmeisie is. Hierna studeer sy vanaf 1937 verder aan die Universiteit van Stellenbosch en gaan in die Harmonie koshuis tuis. Sy verwerf in 1939 die B.A.-graad en in 1940 die Senior Onderwysdiploma met lof. Sy verower ook die LTCL in die voordragkuns. Gedurende 1941 en 1942 is sy onderwyseres aan die Hoërskool Jan van Riebeeck, waar sy veral aktief is in toneelkringe. Sy tree op as regisseuse vir die Kaapstadse Afrikaanse Toneelvereniging en is beoordelaar by die streekfeeste van FATSA en die Afrikaanse Eisteddfod. In 1943 aanvaar sy ’n pos as dosent aan die Grahamstad Opleidingskollege, wat sy tot aan die einde van 1944 beklee. In 1945 trou sy met David Pieter de Villiers, wat later hoofbestuurder van Sasol op Secunda en voorsitter van die Stellenbosch Universiteitsraad word. Hulle het vyf kinders. Ten spyte van haar veelvuldige huishoudelike pligte vind sy steeds tyd om verder te studeer en behaal in 1959 die B.A. Honneurs-graad in Afrikaans-Nederlands met lof aan die Universiteit van Suid-Afrika. Hierdie puik resultate is die oorsaak dat twee beurse aan haar toegeken is. In 1961 behaal sy die M.A.-graad, ook met lof, aan Unisa met ’n verhandeling oor "’n Ondersoek van struktuurprobleme in die roman Bart Nel van J. van Melle" en volg dit op met doktorale studies. Na aftrede bly sy en haar man op Stellenbosch. Sy is op 18 Februarie 2015 op Stellenbosch oorlede. Skryfwerk --------- As skrywer spits sy haar toe op kinder- en jeuglektuur. Sy publiseer twee versebundels vir kinders ("Poekie se boekie" en "Tuisbly se karretjie") en haar gedig "Martie word ook visterman" word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing "Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte". Van haar kinderverse word opgeneem in "Nuwe Kleinverseboek" en in "Nuwe Kleuterverseboek" en van haar kinderstories word ook opgeneem in die versamelbundels "Stories suid van die son" en "Goue fluit my storie is uit". In 1996 verower sy die Akademieprys vir Vertaalde Werk vir haar vertaling van Roald Dahl se "Die groot sagmoedige reus", die klassieke kinderverhaal oor die outsider-figure, die agtjarige bysiende Sophie en die reus, wat nie soos ander reuse ’n mensvreter is nie. Sy vertaal ook "Die toorvingertjie", "Slimjan die jakkalsman" en "Hendrik en die reuse perske" van Roald Dahl, "Marie, skipper om Kaap Hoorn" van Leigh Merrell, "As muise kon vlieg" van John Cameron en "Professor Piet ontmoet die diere" van Kit Wright in Afrikaans. Biebie de Villiers se "Frikkie veldmuis" vertaal sy in Engels as "Where is Snifty Fieldmouse?" Publikasies ----------- \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1950 \| Poekie se boekie \| \| 1960 \| Tuisbly se karretjie \| \| \| Vertalings \| \| 1963 \| Marie, skipper om Kaap Hoorn – Leigh Merrell \| \| 1980 \| As muise kon vlieg – John Cameron \| \| \| Professor Piet ontmoet die diere – Kit Wright \| \| 1983 \| Kalie Emmer en die groot glashyser – Roald Dah \| \| 1984 \| Hendrik en die reuse perske – Roald Dahl \| \| \| Slimjan die jakkalsman – Roald Dahl \| \| \| Die toorvingertjie – Roald Dah \| \| 1990 \| Where is Snifty Fieldmouse? – Biebie de Villiers \| \| 1993 \| Die groot sagmoedige reus – Roald Dahl \| Bronnelys --------- ### Internet * Stellenbosch Writers: * Worldcat: ### Ongepubliseerde dokumente * De Villiers, Mavis "Lewenskets" Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein ### Resensies 1. ↑ Steenberg, Elsabe "Tydskrif vir Letterkunde" Jaargang 31 no. 4, November 1993	{ "title": "Mavis de Villiers", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 604, 3358, 0.17986896962477666 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4161 }
Die Klas 19 is 'n tipe stoomlokomotief wat deur die Suid-Afrikaanse Spoorweë gebruik is. Hierdie lokomotief is ontwerp deur Kol. F.R. Colins, die Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H. Daar is sewe subklasse in die klas. Daar is vier lokomotiewe gebou deur Berliner Maschinenbau AG (BMAG) en afgelewer in 1928. Die lokomotiewe was toegerus met Walschaerts-klepratwerk en superverhitters. Die lomotiewe het eers diens gedoen op die Kimberley - Vryburgtrajek en daarna by Empangeni en was baie suksesvol. Een lokomotief se stoomketel is vervang en hy is hergeklassifiseer as Klas 19R. Klas 19A en Klas 19AR --------------------- Klas 19A is ontwerp om op ligter sylyne diens te doen. Om gewig te verminder is die silinders en die dryfwiele se omtrek verklein en 'n ietwat kleiner stoomketel is ingebou. Ses-en-dertig van die lokomotiewe is in 1929 deur die Schweizerische Lokomotivfabrik Winterthur (SLM) in Switserland gebou. Vyf van die lokomotiewe se stoomketels is later vervang met Nr. 1A stoomketels en hulle is hergeklassifiseer as Klas 19AR. Die lokomotiewe het eers regdeur die land diens gedoen maar is later net in KwaZulu-Natal, die Oos-Kaap en die Wes-Kaap gebruik. Hulle is almal in 1977 onttrek. Klas 19B en Klas 19BR --------------------- In 1930 is nog 'n verdere veertien Klas 19A-lokomotiewe bestel. Daar was meer spasie tussen die wiele van die voorste draaistel en ook die silinders en derhalwe is die lokomotiewe as Klas 19B geklassifiseer. Een van die lokomotiewe is toegerus met Caprotti-klepratwerk as 'n eksperiment maar dit is vervang in 1943. 'n Ander lokomotief se stoomketel is vervang met 'n Nr. 1A stoomketel en hy is geherklassifiserer as Klas 19BR. Die lokomotiewe het diens gedoen in die omgewing van Kaapstad, tussen Kimberley en Vryburg en ook tussen Graaff-Reinet en Rosmead. Hulle is onttrek in 1977. Klas 19C -------- Nadat A.G. Watson as Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H aangestel is in 1929, is daar besluit om nog 50 Klas 19B lokomotiewe te bestel. Gedurende die tenderfase het die North British Locomotive Company die gebruik van die R.C. klepratwerk voorgestel. Alhoewel dit duurder was, is die voorstel aanvaar en die lokomotiewe is afgelewer in 1935, toegerus met Nr. 1A stoomketels en geklassifiseer as Klas 19C. Die lokomotiewe het diens gedoen op die Witwatersrand, die Oos-Kaap en die Wes-Kaap. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het al die lokomotiewe in Kaapstad diens gedoen. Gedurende 1970 het 'n paar in Bloemfontein diens gedoen vanwaar hulle gewerk het tot in Aliwal-Noord. Hulle is almal uit diens onttrek in 1978. Klas 19D -------- Gedurende die tydperk wat W.A.J. Day as Hoofmeganiese Ingenieur van SAS&H aangestel was, is nog 135 lokomotiewe bestel by 3 firmas, Krupp, Borsig en Škoda Works net voor die Tweede Wêreldoorlog. Die lokomotiewe was indenties aan Klas 19C behalwe dat hulle toegerus was met Walschaerts-klepratwerk en derhalwe as Klas 19D geklassifiseer was. Net ná die Tweede Wêreldoorlog is nog 50 lokomotiewe bestel by Robert Stephenson and Hawthorn Ltd. Hulle was identies aan die vooroorlogse Klas 19D modelle behalwe dat hulle toegerus was met vakuumremme. Daarna is nog 50 lokomotiewe bestel by North British Locomotive Company in 1949. Die lokomotiewe was toegerus met 'n silindriese Vanderbilt-tipe kolewa. Die kolewa was toegerus met seswiel Buckeye-draaistelle. Gedurende 1979 is daar geëksperimenteer met 'n Klas 19D-lokomotief. 'n Lempor-uitlaatstelsel is aangebring en die steenkoolverbruik is verminder deur die toevoeging van 'n gasgedrewe vuurkas. Die sukses wat met die eksperiment behaal is het gelei tot die ontwikkeling van die Klas 26-stoomlokomotief. * Klas 19R no. 1367 in Empangeni, ongeveer 1966 * SAR no. 1369 op 11 Junie 2005 in Breyten, Mpumalanga * Tipe MR1-kolewa op no. 1369, 11 Junie 2005	{ "title": "Klas 19-stoomlokomotief", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2839, 5889, 0.48208524367464767 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt5\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas lokomotief\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_lokomotief"},"params":{"name":{"wt":"Suid-Afrikaanse Klas 19 en Klas 19R 4-8-2"},"powertype":{"wt":"Stoom"},"image":{"wt":"[[Lêer:SAR Class 19 1369 (4-8-2) R.JPG\|300px]]"},"alt":{"wt":""},"imagesize":{"wt":""},"caption":{"wt":"SAR no. 1369 staangemaak in Breyten, Mpumalanga, 11 Junie 2005."},"hatnote":{"wt":""},"designer":{"wt":"[[Suid-Afrikaanse Spoorweë]]<ref name=\\"Paxton-Bourne\\">Paxton, Leith & Bourne, David: ''Locomotives of the South African Railways''. Struik. Kaapstad. ISBN 0 86977 211 2</ref>"},"builder":{"wt":"Berliner Maschinenbau"},"ordernumber":{"wt":""},"serialnumber":{"wt":"9279-9282 <ref>Holland, D.F. (1972). ''Steam Locomotives of the South African Railways'', Volume 2: 1910-1955 (1st ed.). Newton Abbott, Devon: David & Charles. pp. 57–58. ISBN 978-0-7153-5427-8</ref>"},"buildmodel":{"wt":"Klas 19"},"builddate":{"wt":"1928"},"totalproduction":{"wt":"4"},"rebuilder":{"wt":""},"rebuilddate":{"wt":""},"numberrebuilt":{"wt":""},"whytetype":{"wt":"4-8-2 \\"Mountain\\""},"aarwheels":{"wt":""},"uicclass":{"wt":""},"gauge":{"wt":"[[Kaapspoor]]"},"leadingdiameter":{"wt":"724 mm (28 1/2 dm)"},"driverdiameter":{"wt":"1 370 mm (54 dm)"},"trailingdiameter":{"wt":"838 mm (33 dm)"},"minimumcurve":{"wt":""},"wheelbase":{"wt":"'''Totaal:''' 17,875 m<br />'''Enjin:''' 4,394 m per gekoppelde deel, 9,804 m totaal<br />'''Tender:''' 1,397 m boegie,<br />5,105 m totaal"},"length":{"wt":"20,561 m"},"width":{"wt":""},"height":{"wt":"3,912 m"},"axleload":{"wt":"13,7 t op die 3de drywer"},"weightondrivers":{"wt":"53,9 t"},"locoweight":{"wt":"80,7 t"},"tenderweight":{"wt":"22,4 t leeg<br /> 51,9 t gelaai"},"locotenderweight":{"wt":"72,6 t leeg<br /> 132,6 t gelaai"},"tendertype":{"wt":"'''MP1''' - MP, MP1, MR, MX, MY, MY1 toegelaat<br />* 2-asboegies * 864 mm wiele * Lengte 7,887 m"},"fueltype":{"wt":"[[Steenkool]]"},"fuelcap":{"wt":"10,2 t"},"lubecap":{"wt":""},"coolantcap":{"wt":""},"watercap":{"wt":"20 910 ℓ"},"tendercap":{"wt":""},"sandcap":{"wt":""},"boiler":{"wt":"1,524 m binneomtrek"},"boilerpressure":{"wt":"1 380 kPa"},"feedwaterheater":{"wt":""},"firearea":{"wt":"3,437 m<sup>2</sup>"},"tubearea":{"wt":"120 buise met 57,1 mm omtrek <br />21 buise met 140 mm omtrek"},"fireboxarea":{"wt":"11.799 m<sup>2</sup>"},"totalsurface":{"wt":"202,157 m<sup>2</sup>"},"superheatertype":{"wt":""},"superheaterarea":{"wt":"47,009 m<sup>2</sup>"},"cylindercount":{"wt":"Twee"},"cylindersize":{"wt":"533 mm (21 dm) boor<br />660 mm (26 dm) slag"},"valvegear":{"wt":"[[Walschaerts-klepratwerk\|Walschaerts]]"},"maxspeed":{"wt":""},"poweroutput":{"wt":""},"tractiveeffort":{"wt":"142 kN (31 850 lb<sub>k</sub>) teen 75% keteldruk"},"safety":{"wt":""},"operator":{"wt":"[[Suid-Afrikaanse Spoorweë]] <ref name=\\"diagram-book\\">South African Railways and Harbours Locomotive Diagram Book, 2’0” & 3’6” Gauge Steam Locomotives, 15 Augustus 1941, pp. 21 & 21A, soos gewysig.</ref>"},"operatorclass":{"wt":"Klas 19, Klas 19R"},"numinclass":{"wt":"4"},"fleetnumbers":{"wt":"1366–1369"},"officialname":{"wt":""},"nicknames":{"wt":""},"axleloadclass":{"wt":""},"locale":{"wt":""},"deliverydate":{"wt":"1928"},"firstrundate":{"wt":"1928"},"lastrundate":{"wt":""},"retiredate":{"wt":""},"withdrawndate":{"wt":"1977 <ref name=\\"Paxton-Bourne\\"/>"},"preservedunits":{"wt":""},"restoredate":{"wt":""},"scrapdate":{"wt":""},"currentowner":{"wt":""},"disposition":{"wt":""},"notes":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#eeb47f;\">Suid-Afrikaanse Klas 19 en Klas 19R 4-8-2</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:SAR_Class_19_1369_(4-8-2)_R.JPG\"><img data-file-height=\"438\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"205\" resource=\"./Lêer:SAR_Class_19_1369_(4-8-2)_R.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/300px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/450px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG/600px-SAR_Class_19_1369_%284-8-2%29_R.JPG 2x\" width=\"300\"/></a></span><br/><span style=\"\">SAR no. 1369 staangemaak in Breyten, Mpumalanga, 11 Junie 2005.</span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Tipe en oorsprong</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Kragtipe</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Stoom</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ontwerper</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrikaanse_Spoorweë\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrikaanse Spoorweë\">Suid-Afrikaanse Spoorweë</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Berliner Maschinenbau</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Serienommer</th>\n<td class=\"\" style=\"\">9279-9282 </td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Model</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Klas 19</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Klas 19, Klas 19R</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardig</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>gebou</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Bouspesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Konfigurasie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-8-2 \"Mountain\"</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Spoorbreedte</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Kaapspoor\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapspoor\">Kaapspoor</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Voorwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">724 mm (28 1/2 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Dryfwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1 370 mm (54 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Agterwielomtrek</th>\n<td class=\"\" style=\"\">838 mm (33 dm)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Wielbasis</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><b>Totaal:</b> 17,875 m<br/><b>Enjin:</b> 4,394 m per gekoppelde deel, 9,804 m totaal<br/><b>Tender:</b> 1,397 m boegie,<br/>5,105 m totaal</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Lengte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lengte\">Lengte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">20,561 m</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Hoogte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hoogte\">Hoogte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">3,912 m</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Asbelasting</th>\n<td class=\"\" style=\"\">13,7 t op die 3de drywer</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Massa op dryfwiele</th>\n<td class=\"\" style=\"\">53,9 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Lokomotiefmassa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">80,7 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tendermassa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">22,4 t leeg<br/> 51,9 t gelaai</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Gesamentlike massa</th>\n<td class=\"\" style=\"\">72,6 t leeg<br/> 132,6 t gelaai</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Tendertipe</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><b>MP1</b> - MP, MP1, MR, MX, MY, MY1 toegelaat<br/>* 2-asboegies * 864 mm wiele * Lengte 7,887 m</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Aandrywing</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Brandstof\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Brandstof\">Brandstof</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Steenkool\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Steenkool\">Steenkool</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Brandstofkapasiteit</th>\n<td class=\"\" style=\"\">10,2 t</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Waterkapasiteit</th>\n<td class=\"\" style=\"\">20 910 ℓ</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Stoomketel</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1,524 m binneomtrek</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Stoomketeldruk</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1 380 kPa</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vuurroosteroppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">3,437 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">120 buise met 57,1 mm omtrek <br/>21 buise met 140 mm omtrek</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">– Vuurkas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">11.799 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">202,157 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Oorverhitteroppervlak</th>\n<td class=\"\" style=\"\">47,009 m<sup>2</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Silinders</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Twee</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Silindergrootte</th>\n<td class=\"\" style=\"\">533 mm (21 dm) boor<br/>660 mm (26 dm) slag</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klepwerk</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Walschaerts-klepratwerk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Walschaerts-klepratwerk\">Walschaerts</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Werkverrigting</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Trekkrag</th>\n<td class=\"\" style=\"\">142 kN (31 850 lb<sub>k</sub>) teen 75% keteldruk</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#eeb47f;\">Diensgeskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Gebruiker</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrikaanse_Spoorweë\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrikaanse Spoorweë\">Suid-Afrikaanse Spoorweë</a> </td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal in klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vlootnommer(s)</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1366–1369</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Afleweringsdatum</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Eerste tog</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1928</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Onttrekkingsdatum</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1977 </td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3868 }
’n Deel van die kode op ’n kleitablet, Louvre. Die kodestele van Hammurabi, Louvre. Die Kode van Hammurabi is ’n goedbewaarde Babiloniese regskode van Antieke Mesopotamië wat van omstreeks 1754 v.C. dateer. Dit is een van die oudste redelik lang ontsyferde geskrifte in die wêreld. Die sesde Babiloniese koning, Hammurabi, het die kode opgestel en gedeeltelike afskrifte het behoue gebly op ’n mensgroot klipstele en verskeie kleitablette. Inhoud ------ Die kode bestaan uit 282 wette met strawwe. Dié het afgehang van sosiale status en slaaf versus vry man. Amper ’n helfte van die wette handel oor kontrakte soos die loon vir ’n osdrywer of dokter. ’n Derde handel oor sake in verband met die huishouding en familiesake soos erflatings, egskeidings, vaderskap en seksuele gedrag. Ander het te doen met transaksies soos die verantwoordelikheid van ’n bouer as ’n huis ineenstort, of eiendom wat beskadig word terwyl iemand dit oppas. Net een wet gaan oor die pligte van ’n amptenaar; dit bepaal dat ’n regter wat ’n verkeerde oordeel vel, beboet en permanent van die rol geskrap moet word. Daar is ook ’n aantal bepalings in verband met militêre diens. Moderne argeoloë het die kode in 1901 ontdek en die vertaling daarvan is in 1902 gepubliseer. Hierdie feitlik volledige weergawe is uitgekap op ’n stele in die vorm van ’n groot wysvinger van 2,25 m hoog. Die kode is in Akkadiese wigskrif geskryf. Dit word tans in die Louvre uitgestal.	{ "title": "Kode van Hammurabi", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 952, 2192, 0.4343065693430657 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1470 }
Die koedoe (Tragelaphus strepsiceros, Engels: Greater Kudu) is 'n wildsbok wat in Suider-Afrika voorkom. Die bul weeg tot 270 kg en die koei tot 210 kg. Die soogdier se kleur is vaalgrys tot vaalbruin, met 'n aantal vertikale wit strepe langs die sye. Die bul het horings wat tot 120 cm lank kan word terwyl die koeie nie horings het nie. Tussen die oë is 'n wit chevronmerk. Die dier kom voor in tipiese ruig bosveldgebiede veral naby of op koppies. Hy het 'n besonderse vermoë om stilletjies tussen plante en ruigtes te "verdwyn" vanweë sy geruislose bewegings terwyl hy wei. Maar as hy deur 'n roofdier of motor gejaag word, kan hy eensklaps oor 'n heining van byna 4 meter spring. Die bok se lewensduur is sowat 14 jaar en sy vyande is die gevlekte hiëna, jagluiperd, luiperd, leeu en wildehond. Koedoes is van die bekendste antilope, enersyds omdat hulle gewilde jagwild is en andersyds omdat hul statige houding en besondere springvermoë die verbeelding van diereliefhebbers aangryp. Koedoes word in twee spesies ingedeel, naamlik die gewone koedoe (Tragelaphus strepsiceros), wat van Suider-Afrika tot in Noordoos-Afrika voorkom, en die minder bekende kleiner koedoe (Tragelaphus imberbis), wat net in Noordoos-Afrika aangetref word. Bou --- Koedoes is groot, maar slanke en elegante antilope. Die twee spesies verskil hoofsaaklik ten opsigte van grootte en kleur. Die gewone koedoe is die grootste spesie. Die bul het 'n skouerhoogte van sowat 1,30 m en weeg sowat 300 kg, terwyl die koedoekoei effens kleiner en ligter is. Die algemene kleur is grysbruin (donkergrys in die geval van ouer bulle), met wit dwarsstrepe oor die rug en 'n wit vlek op die voorkop. Die bulle sowel as die koeie het kort maanhare, terwyl die bul ook 'n langerige baard al langs die keel het. Die sterte is betreklik kort en donker bo en wit onder. Koedoes het opvallende groot ore wat pienkerig vertoon aan die binnekant. Die kleiner koedoe bereik net 'n skouerhoogte van sowat 1 m. Hy is gryser as die gewone koedoe en het meer dwarsstrepe op sy lyf. Die koedoebul het geen keelbaard nie, maar albei geslagte het twee helder wit vlekke aan die keel. Net koedoebulle het horings. Dit is glad en spiraalvormig en word by die gewone koedoe sowat 1,5 m lank. By die kleiner koedoe is die horings aansienlik korter. Verspreiding en gedrag ---------------------- Die gewone koedoe kom wydverspreid van Suid-Afrika, Namibië, Angola en Botswana noordooswaarts tot in Somalië en Tsjad voor, terwyl die kleiner koedoe tot Tanzanië, die Soedan, Ethiopië en Somalië beperk is. Die natuurlike habitat bestaan uit beboste en soms bergagtige gebiede naby water. Koedoes is sku diere wat gedurende die warm tye van die dag onder bome skuil en slegs soggens vroeg of in die laat namiddag wei. Hulle vreet hoofsaaklik lote en die blare van 'n verskeidenheid bome, insluitend sommige wat oor die algemeen as giftig beskou word. Hulle moet gereeld water suip en in die somer sal hulle selfs twee keer per dag water opsoek. In die droë dele van Namibië bekom hulle vloeistof deur tsammas te vreet. Die gewone koedoe vorm kleiner troppe of familiegroepe van 4 tot 5 diere, maar tydens droogtes is die troppe groter. Sommige bulle is ook alleenlopers. Die kleiner koedoe word meestal in pare aangetref, maar vorm ook soms troppe. Gedurende die bronstyd jaag die bulle die koeie voortdurend. Die draagtyd duur 7 tot 8 maande en een kalf word gedurende die somer gebore. Hoewel koedoebulle tydens die paartyd tot die dood toe om toegang tot 'n koei sal veg, is hulle geen goeie vegters wanneer hulle hul teen roofdiere moet beskerm nie en hardloop dus eerder weg. Wanneer 'n koedoe skrikgemaak word, spring hy met 'n blafgeluid op en slaan met groot spronge op die vlug. Koedoes kan besonder goed spring. 'n Gewone koedoe kan met gemak oor 'n hindernis van 2 tot 2,5 m hoog spring, terwyl 'n sprong van 9,2 m ver van 'n kleiner koedoe gemeet is. Vanweë hul smaaklike vleis en die indrukwekkende horings van die bulle is koedoes baie gewild by jagters. Sien ook -------- * Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens alfabet * Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name * Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes Fotogalery ---------- * Koedoebul afgeneem naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië.Koedoebul afgeneem naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië. * Syaansig van die kop. Let op die horings.Syaansig van die kop. Let op die horings. * 'n Koedoebul naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië.'n Koedoebul naby Groot Okevi, Nasionale Etoshawildtuin, Namibië. * 'n Koedoebul by Kalkheuwelwatergat, oostelike Etoshawildtuin, Namibië.'n Koedoebul by Kalkheuwelwatergat, oostelike Etoshawildtuin, Namibië. * 'n Koedoebul in die Hluhluwe-iMfolozipark, Suid-Afrika.'n Koedoebul in die Hluhluwe-iMfolozipark, Suid-Afrika. Bron ---- * Die Soogdiergids van Suider-Afrika. Burger Cillié. 2009. ISBN 978-1-875093-46-5	{ "title": "Koedoe", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1393, 4756, 0.29289318755256516 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Koedoe</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Male_greater_kudu.jpg\"><img data-file-height=\"1841\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2412\" decoding=\"async\" height=\"191\" resource=\"./Lêer:Male_greater_kudu.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/250px-Male_greater_kudu.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/375px-Male_greater_kudu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Male_greater_kudu.jpg/500px-Male_greater_kudu.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">'n Koedoebul in die <a href=\"./Krugerwildtuin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Krugerwildtuin\">Krugerwildtuin</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a>.</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros_(female).jpg\"><img data-file-height=\"2330\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3106\" decoding=\"async\" height=\"188\" resource=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros_(female).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/250px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/375px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg/500px-Tragelaphus_strepsiceros_%28female%29.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">'n Koedoekoei in die <a href=\"./Nasionale_Etoshawildtuin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nasionale Etoshawildtuin\">Nasionale Etoshawildtuin</a>, <a href=\"./Namibië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Namibië\">Namibië</a>.</td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_LC_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/220px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/330px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/440px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Veilige_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Veilige spesie\">Veilig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_veilige_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>) mgmfngnkgmfjgk</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Animalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Animalia\">Animalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><div class=\"filum\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Chordata\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chordata\">Chordata</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Klas:</td>\n<td><div class=\"klas\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Mammalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mammalia\">Mammalia</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Artiodactyla\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Artiodactyla\">Artiodactyla</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Bovidae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bovidae\">Bovidae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Subfamilie:</td>\n<td><div class=\"subfamilie\" style=\"display:inline\"><a class=\"new\" href=\"./Bovinae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bovinae\">Bovinae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a class=\"new\" href=\"./Tragelaphus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tragelaphus\">Tragelaphus</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>T.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>strepsiceros</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Tragelaphus strepsiceros</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(<a class=\"new\" href=\"./Peter_Simon_Pallas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Peter Simon Pallas\">Pallas</a>, 1766)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros.png\"><img data-file-height=\"357\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"328\" decoding=\"async\" height=\"239\" resource=\"./Lêer:Tragelaphus_strepsiceros.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png/220px-Tragelaphus_strepsiceros.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Tragelaphus_strepsiceros.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\">Verspreiding van die subspesies</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4966 }
35-251 in Spoornetblou met buitelynnommers, Capital Park, 1 Oktober 2009 Die Suid-Afrikaanse Spoorweë Klas 35-200 van 1974 is 'n diesel-elektriese lokomotief. Tussen November 1974 en Augustus 1976 het die Suid-Afrikaanse Spoorweë 150 Klas 35-200 General Motors Electro-Motive Division tipe GT18MC diesel-elektriese lokomotiewe in diens geplaas. In 1975 is nog een Klas 35-200 lokomotief vir AECI in Modderfontein, Johannesburg, gebou. Vervaardiger ------------ Die Klas 35-200 tipe GT18MC diesel-elektriese lokomotief is ontwerp vir die Suid-Afrikaanse Spoorweë (SAR) deur General Motors Electro-Motive Division (GM-EMD). Die eerste 25 eenhede is deur GM-EMD gebou en ingevoer, afgelewer teen November 1974 en genommer in die reeks van 35-201 tot 35-225. Die res is in twee groepe deur General Motors Suid-Afrika (GMSA) in Port Elizabeth gebou, met 75 eenhede wat tussen 1974 en 1975 gelewer is, genommer in die reeks van 35-226 tot 35-300, en nog vyftig tussen 1975 en Augustus 1976, genommer in die reeks van 35-301 tot 35-350. Terwyl die eerste GMSA-groep gebou is, is 'n bestelling vir een Klas 35-200 GT18MC-lokomotief van AECI in Modderfontein, Johannesburg, ontvang. Aangesien dit dringende aflewering vereis het, is nr. 35-244 (werke nr. 100-19) van die SAR-bestelling by AECI afgelewer en het hul nr. 2, genaamd "AJ de Beer" geword. Die AECI-lokomotief, werke nr. 107-1, is toe na die SAR as nr. 35-244.</ref> Klas 35 reeks ------------- ### GE en GM-EMD ontwerpe Die Klas 35-lokomotieffamilie bestaan uit vyf subklasse, die General Electric (GE) Klas 35-000 en die GM-EMD Klas 35-200, Beide vervaardigers het ook lokomotiewe vir die Suid-Afrikaanse Klasse 33, 34 en 36 vervaardig. ### Onderskeidende kenmerke Die GM-EMD Klas 35-200 en 35-600 is visueel nie van mekaar te onderskei nie. Die Klas 35-familie is Suid-Afrika se standaard-taklyn diesel-elektriese lokomotief. GM-EMD Klas 35-200s is ontwerp vir ligte spoortoestande oor moeilike terrein en hulle werk op die meeste taklyne in die sentrale, oostelike, noordelike en noordoostelike dele van die land. Kleurskemas ----------- Die Klas 35-200 is almal gelewer in die SAR Gulf Red-kleur met seinrooi bufferbalke, geel systrepe aan die lang kapkante en 'n geel V aan elke kant. In die 1990's is baie van die Klas Nowrap\|35-200 eenhede oorgeverf in Spoornet-oranje met 'n geel en blou chevronpatroon op die bufferbalke. In die laat 1990's is baie oorgeverf in die Spoornet-blou kleur met buitelynnommers op die lang kapkante. Na 2008, in die Transnet Freight Rail (TFR) en Passasier Rail Agency of South Africa (PRASA) era, is baie oorgeverf in die TFR rooi, groen en geel kleur en ten minste twee is oorgeverf in die PRASA pers Shosholoza Meyl-kleur. Illustrasies ------------ * No. 35-348 in SAR Gulf Red en snor-kleure, Beaconsfield, 27 Januarie 2010No. 35-348 in SAR Gulf Red en snor-kleure, Beaconsfield, 27 Januarie 2010 * No. 35-218 in Spoornet maroen kleur, Beaconsfield, Kimberley, 25 Augustus 2007No. 35-218 in Spoornet maroen kleur, Beaconsfield, Kimberley, 25 Augustus 2007 * No 35-341 in Transnet Freight Rail-kleure, Koedoespoort, 29 September 2015No 35-341 in Transnet Freight Rail-kleure, Koedoespoort, 29 September 2015 * No. 35-214 in PRASA se Shosholoza Meyl-kleure, Bloemfontein, 29 April 2013No. 35-214 in PRASA se Shosholoza Meyl-kleure, Bloemfontein, 29 April 2013	{ "title": "Klas 35-200-diesellokomotief", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 970, 3248, 0.2986453201970443 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3370 }
Navajo kodesprekers, Saipan, Junie 1944 'n Kodespreker was 'n persoon wat gedurende oorlogstyd in diens van die weermag was om 'n onbekende taal as geheime kommunikasie te gebruik. Die term word nou gewoonlik geassosieer met dienslede van die Verenigde State tydens die wêreldoorloë wat hul kennis van die inheemse Amerikaanse tale gebruik het as basis om gekodeerde boodskappe oor te dra. In die besonder was daar ongeveer 400 tot 500 inheemse Amerikaners in die Amerikaanse Marinierskorps, waarvan die primêre taak was om geheime taktiese boodskappe oor te dra. Kodesprekers het boodskappe oor militêre telefoon- of radiokommunikasienette gestuur met behulp van formeel of informeel ontwikkelde kodes wat in hul moedertale geskep is. Die kodesprekers het tydens die Tweede Wêreldoorlog die spoed van kodering en ontsyfering van kommunikasie tydens frontlinie-bedrywighede verbeter. Daar is twee kodetipes wat tydens die Tweede Wêreldoorlog gebruik is. Tipe een-kodes is formeel ontwikkel gebaseer op die tale van die Comanche-, Hopi-, Meskwaki- en Navajo-mense. Hulle het woorde uit hul tale gebruik vir elke letter van die Engelse alfabet. Boodskappe kan gekodeer en gedekodeer word deur 'n eenvoudige vervangingskode te gebruik waar die kodeteks die moedertaalwoord was. Tipe twee kode was informeel en direk vertaal uit Engels in die moedertaal. As daar geen woord in die moedertaal was om 'n militêre woord te beskryf nie, het kodesprekers beskrywende woorde gebruik. Die Navajo het byvoorbeeld nie 'n woord vir duikboot gehad nie, en daarom het hulle dit as ystervis vertaal. Die woord kodespreker word sterk geassosieer met tweetalige Navajo-sprekers wat spesiaal tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Amerikaanse Marinierskorps gewerf is om in hul kommunikasie-eenhede aktief in die Stille Oseaan-teater te dien. Kodepraat was egter die eerste keer deur die Cherokee en Choctaw-volk gedurende die Eerste Wêreldoorlog gebruik. Ander inheemse Amerikaanse kodepraters is tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Amerikaanse weermag ontplooi, waaronder Lakota, Meskwaki, Mohawk, Comanche, Tlingit, Hopi, Cree en Crow soldate; hulle het in die Stille Oseaan-, Noord-Afrikaanse en Europese teaters gedien.	{ "title": "Kodespreker", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1367, 3272, 0.4177872860635697 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2226 }
Vis en tjips, soos in Norfolk, Engeland, afgeneem. Vis-en-tjips is ’n gewilde wegneemete wat in 1858 of 1863 sy ontstaan in die Verenigde Koninkryk gehad het. Dit bestaan uit diepgebraaide vis (stokvis of snoek in Suid-Afrika), met beslagdeeg of soms broodkrummels, tesame met diepgebraaide slaptjips. Op die lys van eetbare vis vir die voorbereiding van vis-en-tjips in Europa, neem kabeljou (kob) tradisioneel die eerste plek in. Elders is kabeljou, gevlokte vis, skelvis en skol ook gewild. In meeste vis-en-tjipswinkels kan die kliënt kies uit 'n verskeidenheid soorte vis en disse. Gewoonlik word hierdie dis met die Verenigde Koninkryk en Ierland verbind. Dit is uiters gewild in die VK en in lande wat teen die middel van die 19de eeu Britse kolonies was, soos Suid-Afrika, Australië, Nieu-Seeland en Kanada. Die Verenigde State van Amerika het dit eers later vanaf Kanadese en Ierse uitgewekenes aangeneem, maar dit word nie algemeen voor en ná die Vaste bedien nie. Dit het sedert die 1940’s ook op die Faroëreilande gewild geword, toe dit tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die Britse besetting bekend gestel is. Bereiding --------- Om die beslagdeeg te berei word die meel met 'n bietjie koeksoda gemeng en deur die toevoeging van donkerbruin Engelse aal totdat die gevolglike deeg 'n effens dikker konsistensie as pannekoekdeeg het. Die vellose en ontbeende vis word dan in twee tot drie sentimeter dik repe gesny en bestuif met 'n bietjie mielieblom en dan gedoop in die voorbereide deeg. Die vis word vervolgens in sonneblomolie gebraai teen 190 °C vir sowat twee minute totdat dit 'n diep goudbruin kleur aanneem, maar nog sappig aan die binnekant is. Sien ook -------- * Aartappelskyfies * Slaptjips * Vis (voedsel)	{ "title": "Vis-en-tjips", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 256, 1669, 0.15338526063511085 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1747 }
Die Virgo-sterrestelselswerm is ’n sterrestelselswerm waarvan die middel sowat 53,8 miljoen ligjare (16,5 miljoen parsek) van die Aarde af is in die sterrebeelde Maagd en Berenike se Hare. Dit bevat sowat 1 300 (en moontlik tot 2 000) sterrestelsels en vorm die hart van die groter Virgo-superswerm, waarvan die Lokale Groep en dus die Aarde ook deel is. Daar word gereken die totale massa van die swerm is sowat 1,2 biljoen sonmassas. Baie van die helder sterrestelsels in die swerm, onder meer die reusagtige elliptiese sterrestelsel Messier 87, is in die laat 1770's en vroeë 1780's ontdek en in Charles Messier se katalogus van komeetagtige voorwerpe opgeneem. Messier het M87 beskryf as ’n newel sonder sterre en die ware aard daarvan is eers in die 1920's besef. Die swerm onderspan ’n maksimum boog van sowat 8 grade met die middel in die sterrebeeld Maagd. Baie van die stelsels in die swerm kan met ’n klein teleskoop gesien word. Die helderste lid is die elliptiese stelsel Messier 49. Eienskappe ---------- Hierdie foto van die Virgo-swerm wys die verstrooide lig tussen sy sterrestelsels. Die donker kolle is helder voorgrondsterre wat uit die foto verwyder is. Messier 87 is die grootste stelsel op die foto (links onder). Die swerm is ’n taamlik heterogene mengsel van spiraal- en elliptiese sterrestelsels. Daar word geglo die spiraalstelsels is versprei in ’n langwerpige, uitgespreide filament, sowat vier keer so lank as breed, wat met die gesigslyn van die Melkweg langs strek. Die elliptiese stelsels lê nader aan die middel as die spiraalstelsels. Die swerm is ’n versameling van drie kleiner groepe: Virgo A, wat gesentreer is om die elliptiese stelsel Messier 87, ’n tweede een wat gesentreer is om die lensvormige stelsel Messier 86 en Virgo B, wat om die elliptiese stelsel Messier 49 lê. Virgo A bestaan uit elliptiese, lensvormige en meestal gas-arm spiraalstelsels en is die dominante subgroep, met ’n massa van sowat 1014 sonmassas. Die drie subgroepe smelt saam om een groot sterrestelselswerm te vorm en word omring deur ander, kleiner sterrestelselwolke, waarvan die meeste uit spiraalstelsels bestaan, bekend as Wolk N, Wolk S en Virgo E. Hulle is ook in die proses om met die ander saam te smelt. Ander, verder geleë sterrestelsels en sterrestelselgroepe word ook deur Virgo se swaartekrag aangetrek en sal ook later met hulle saamsmelt. Dit dui sterk daarop dat Virgo ’n dinamiese jong swerm is wat nog besig is om te vorm. Die groot massa van die swerm word bewys deur die hoë afsonderlike snelhede van baie van die sterrestelsels, soms tot 1 600 km/s met betrekking tot die swerm se middel. Die Virgo-swerm lê in die Virgo-superswerm en sy swaartekrag laat nabygeleë sterrestelsels stadiger beweeg. Dit vertraag die Lokale Groep se wegbeweging van die swerm af met sowat 10%. Soos met ander ryk sterrestelselswerms die geval is, is die ruimte tussen Virgo se sterrestelsels gevul met ’n warm plasma met temperature van 30 miljoen kelvin wat X-strale uitstraal, en binne-in is ’n groot aantal intergalaktiese sterre (tot 10% van die sterre in die swerm), insluitende ’n paar planetêre newels. Daar word gereken hulle is uit hul eie sterrestelsels geruk tydens interaksies met ander stelsels. Daar is ook ’n paar sterreswerms wat uit dwergsterrestelsels aangetrek is en selfs minstens een stervormende gebied. Helder of noemenswaardige stelsels ---------------------------------- Hier volg ’n lys van helder of noemenswaardige voorwerpe in die Virgo-swerm en die subgroep waarin hulle voorkom. ### Messier-voorwerpe Messier 49 (Virgo B), Messier 58 (Virgo A), Messier 59 (Virgo A of Virgo E), Messier 60 (Virgo A of Virgo E), Messier 61 (Wolk S), Messier 84 (Virgo A), Messier 85 (Virgo A), Messier 86 (eie subgroep of Virgo A), Messier 87 (Virgo A), Messier 88 (Virgo A), Messier 89 (Virgo A), Messier 90 (Virgo A), Messier 91 (Virgo A), Messier 98 (Virgo A of Wolk N), Messier 99 (Virgo A of Wolk N), Messier 100 (Virgo A). ### Ander NGC-voorwerpe NGC 4216 (Virgo A of Wolk N), NGC 4435 (Virgo A), NGC 4438 (Virgo A), NGC 4450 (Virgo A), NGC 4526 (Virgo B), NGC 4536 (Cloud S), NGC 4567 (Virgo A), NGC 4568 (Virgo A), NGC 4651 (buitewyke).	{ "title": "Virgo-sterrestelselswerm", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3473, 6999, 0.4962137448206887 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas sterrestelselswerm\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_sterrestelselswerm"},"params":{"naam":{"wt":"Virgo-sterrestelselswerm"},"beeld":{"wt":"[[Beeld:Virgo cluster 052012 overlay.jpg\|280px]]"},"onderskrif":{"wt":""},"soort":{"wt":"[[Sterrestelselswerm]]"},"sterrebeeld":{"wt":"[[Maagd (sterrebeeld)\|Maagd]] en <br />[[Berenike se Hare]]"},"tipe":{"wt":""},"RK":{"wt":"12<sup>h</sup> 27<sup>m</sup>"},"Dek":{"wt":"+12º 43'"},"afstand":{"wt":"53,8 miljoen"},"rooiverskuiwing":{"wt":""},"helderste":{"wt":"[[Messier 49]]"},"aantal":{"wt":"~1 500"},"massa":{"wt":""},"name":{"wt":"Plaaslike Sterrestelselswerm"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; line-height: 1.1em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background:#ADD8E6; line-height: 1.3em\">Virgo-sterrestelselswerm</th></tr><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\"><img data-file-height=\"964\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1504\" decoding=\"async\" height=\"179\" resource=\"./Lêer:Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/280px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/420px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Virgo_cluster_052012_overlay.jpg/560px-Virgo_cluster_052012_overlay.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Soort</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Sterrestelselswerm\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sterrestelselswerm\">Sterrestelselswerm</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Sterrebeeld\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sterrebeeld\">Sterrebeeld</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Maagd_(sterrebeeld)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maagd (sterrebeeld)\">Maagd</a> en <br/><a href=\"./Berenike_se_Hare\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Berenike se Hare\">Berenike se Hare</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6; line-height: 1.2em\">Waarnemingsdata<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><small>(<a href=\"./Epog_(sterrekunde)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Epog (sterrekunde)\">Epog<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>J2000</a>)</small></th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Regte_klimming\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Regte klimming\">Regte klimming</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">12<sup>h</sup> 27<sup>m</sup></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Deklinasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Deklinasie\">Deklinasie</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">+12º 43'</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Afstand (<a href=\"./Ligjaar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ligjaar\">ligjaar</a>)</th>\n<td class=\"\" style=\"\">53,8 miljoen</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Helderste stelsel</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Messier_49\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Messier 49\">Messier 49</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Aantal stelsels</th>\n<td class=\"\" style=\"\">~1 500</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6; line-height: 1.2em\">Ander name</th></tr><tr class=\"\"><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \">Plaaslike Sterrestelselswerm</td></tr><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ADD8E6;\"><b>Portaal <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Portal.svg\"><img data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Portaal:Sterrekunde\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Sterrekunde\">Sterrekunde</a></b></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4215 }
VirtualBox In rekenaarwetenskap is 'n virtuele masjien sagteware wat 'n werklike rekenaar naboots. Definisies ---------- 'n Virtuele masjien is oorspronklik deur Popek en Goldberg as 'n doeltreffende, geïsoleerde duplikaat van 'n werklike masjien beskryf. Huidige gebruike sluit virtuele masjiene in wat geen ooreenkoms met enige werklike hardeware het nie. 'n Voorbeeld: 'n Program wat in Java geskryf is kan dienste van die Java Runtime Environment ontvang deur bevele te voer waarvan die resultate weer deur die Java sagteware weergegee word. Deur hierdie dienste aan die program te verskaf tree die Java sagteware op as 'n "virtuele masjien" deur die plek in te neem van die bedryfstelsel of die hardeware waarvoor die program gewoonlik spesifiek voor geskryf sou moes word. Virtuele masjiene word verdeel in twee hoofkategorieë, gebaseer op hul gebruik en die mate waarin hulle met 'n werklike masjien ooreenstem. 'n Stelsel virtuele masjien verskaf 'n volledige stelselplatform wat die uitvoer van 'n volledige bedryfstelsel ondersteun. In teenstelling daarmee sal 'n proses virtuele masjien ontwerp wees om slegs 'n enkele program of proses te loop. 'n Noodsaaklike eienskap van 'n virtuele masjien is dat die sagteware wat daarop uitgevoer word beperk word tot die hulpbronne en abstraksies wat deur die virtuele masjien verskaf word. ### Stelsel virtuele masjiene Stelsel virtuele masjiene of soms ook hardeware virtuele masjiene genoem laat die verdeling van die onderliggende fisiese masjien tussen verskillende virtuele masjiene toe, wat elkeen sy eie bedryfstelsel loop. Die sagteware laag wat die virtualisasie verskaf word die virtuele masjien monitor of hypervisor genoem. 'n Hypervisor kan direk op hardeware of bo-op 'n bedryfstelsel loop. Die hoofvoordele van stelsel virtuele masjiene is: * meervoudige bedryfstelsels kan saam op dieselfde rekenaar loop en terselfdertyd sterk van mekaar geïsoleer wees; * die virtuele masjien kan 'n instruksiestel argitektuur verskaf wat anderste is as die van die werklike masjien.	{ "title": "Virtuele masjien", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 327, 1863, 0.17552334943639292 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2071 }
Nyx, soms ook Nuuks, is in die Griekse mitologie die oergodin van die nag. Sy was deel van die skepping van die aarde en was die moeder van ’n paar verpersoonlikende gode soos Hipnos (slaap) en Tanatos (die dood). Sy kom selde in die mites voor, maar was duidelik baie magtig en beeldskoon. Rol in mites ------------ ### Hesiodos In Hesiodos se Teogonia is Nyx gebore uit Chaos; sy het baie kinders en hul name is veelseggend. Saam met Erebos, die god van skadu's en donkerte, verwek sy onder andere Eter (atmosfeer) en Hemera (dag). Later, op haar eie, verwek sy Momus (blaam), Ponos (werk), Moros (noodlot), Tanatos (die dood), Hipnos (slaap), Charon (aan die stuur van die veerboot na Hades), die Oneiroi (drome), die Hesperiede, die Keres en die skikgodinne, Nemesis (vergelding), Apate (misleiding), Filotes (vriendskap), Geras (ouderdom) en Eris (onmin). In sy beskrywing van Tartaros sê Hesiodos dat Hemera (dag), Nyx se dogter, Tartaros verlaat het nes Nyx dit binnegegaan het; wanneer Hemera teruggekeer het, is Nyx daar weg (dus die wisselwerking tussen dag en nag). ### Homeros In Boek 14 van Homeros se Ilias is daar ’n aanhaling van Hipnos, die god van slaap, waarin hy Hera herinner aan ’n guns wat hy haar bewys het toe hy Zeus aan die slaap laat raak het. Hy het dit voorheen ook al gedoen en Hera só in staat gestel om groot ongeluk oor Herakles te bring. Zeus was woedend en sou Hipnos in die see gewerp het, maar dié het na sy ma, Nyx, gevlug. Zeus was bang vir haar en het sy woede beteuel – en so het Hipnos Zeus se wraak vrygespring. Wanneer hy daarna met Zeus te doen gekry het, het hy telkens na sy ma gevlug. Kinders van Nyx --------------- * By Erebos + Eros + Eter + Charon + Hemera + Styx (soms ook genoem die dogter van Okeanos en Tetis). + Epifron * Deur maagdelike voortplanting + Apate + Keres + Momos + Moros + Oizus + Oneiroi + Filotes + Tanatos + Eris + Geras + Hipnos + Nemesis + Hesperides + Fanes * By Uranos + Lussa * By Kerberos + Die helhonde	{ "title": "Nyx", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1237, 2675, 0.46242990654205607 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC99; font-size:120%; text-align:center;\">Nyx</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Griekse oergodin</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Nyx, godin van die nag: <i data-parsoid=\\\"{}\\\">La Nuit</i>, deur William-Adolphe Bouguereau, 1883.\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_La_Nuit_(1883).jpg\"><img data-file-height=\"5832\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2956\" height=\"355\" resource=\"./Lêer:William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_La_Nuit_(1883).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/180px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/270px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg/360px-William-Adolphe_Bouguereau_%281825-1905%29_-_La_Nuit_%281883%29.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Nyx, godin van die nag: <i>La Nuit</i>, deur William-Adolphe Bouguereau, 1883.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Naam</th>\n<td>Nyx</td></tr>\n<tr>\n<th>Godin van</th>\n<td>Die nag</td></tr>\n<tr>\n<th>Man</th>\n<td><a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Ouer</th>\n<td><a href=\"./Chaos_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chaos (mitologie)\">Chaos</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Broers, susters</th>\n<td><a href=\"./Erebos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Erebos\">Erebos</a>, <a href=\"./Eros_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eros (mitologie)\">Eros</a>, <a href=\"./Gaia_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gaia (mitologie)\">Gaia</a>, <a href=\"./Tartaros\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tartaros\">Tartaros</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>O.a <a href=\"./Eter_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eter (mitologie)\">Eter</a>, <a href=\"./Hemera\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hemera\">Hemera</a>, <a class=\"new\" href=\"./Momus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Momus\">Momus</a>, <a class=\"new\" href=\"./Ponos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ponos\">Ponos</a>, <a class=\"new\" href=\"./Moros\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Moros\">Moros</a>, <a href=\"./Tanatos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tanatos\">Tanatos</a>, <a href=\"./Hipnos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hipnos\">Hipnos</a>, die <a href=\"./Skikgodin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Skikgodin\">skikgodinne</a> en <a href=\"./Eris_(mitologie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eris (mitologie)\">Eris</a>.</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2037 }
O.S. Vermooten. O.S. Vermooten se grafsteen, Braamfontein, Johannesburg. Die gedenkplaat op Vermooten se graf in Braamfontein. Die kindergraffie van Carmo en Jimmy Vermooten, twee van Vermooten se twee kinders, op Dordrecht, Oos-Kaap. O.S. Vermooten (Colesberg, Kaapkolonie, 8 September 1871 – Johannesburg, 7 Junie 1943) was ’n Suid-Afrikaanse prokureur, notaris en politikus, asook 'n geswore taksateur en vrederegter vir die distrik Wodehouse. Octavius Septimus (Ockie) Vermooten was die seun van Dirk Vermooten, wat hare lank spesiale vrederegter en posmeester op Venterstad was. Ockie Vermooten het hom in 1896 as prokureur op Dordrecht gevestig. Toe die Republikeinse magte die dorp op 2 Desember 1899 annekseer het Vermooten dadelik by hulle aangesluit en is hy later aangestel as waarnemende landdros. As krygsgevangene is hy na verskeie tronke gestuur, onder meer dié op Sterkstroom. Op 19 Mei 1900 het regter sir Jacob Barry en 'n jurie op Grahamstad hom aan hoogverraad skuldig bevind en tot vier jaar tronkstraf gevonnis. Eindelik was hy altesaam drie jaar in die gevangenis, waarvan hy die grootste deel in Tokai (die latere Pollsmoor) deurgebring het. Daar het hy 'n skool begin met omtrent 80 leerlinge, van wie talle toe al 'n grys baard gehad het. Hy was prokureur van beroep en het jare lank op Dordrecht gepraktiseer, maar hy het die grootste deel van sy lewe aktief aan die politiek deelgeneem. In 1908 was hy Volksraadslid in die Kaapse parlement vir die kiesafdeling Wodehouse. Destyds was hy een van die regeringswepe. Teen 1930 was hy en Joel Krige die enigste oorblywende lede van die ou Kaapse Parlement in die Unie-Volksraad. In die algemene verkiesing van Oktober 1915 is hy as lid van die Nasionale Party vir die kiesafdeling Wodehouse (rondom Dordrecht) gekies. Saam met ses ander LV’s was hy een van die eerste Kaaplandse lede van die Nasionale Party in die Volksraad. Met die verkiesing van Maart 1920 het hy sy setel behou, maar moes dit in 1921 afstaan. In Junie 1924 egter herkies en in die Volksraad het hy in verskeie belangrike komitees gedien. Hy het dit tot hoofsweep van die Party gebring. In 1933 het hy hom aan die politiek onttrek nadat hy ook in 1929 se verkiesing die pyp gerook het. Hy is in 1924, met die bewindsoorname van die Pakt-regering aangestel as een van die regeringswepe en het dit gebly tot hy in 1929 aangestel is as adjunkvoorsitter van komitees in die Volksraad. Hy was voorsitter van die konferensie gehou op De Aar in September 1915 waar die Nasionale Party in Kaapland gestig is. In 1929 en weer in 1930 was hy voorsitter van die Nasionale Party se Kaaplandse kongres. Van die Dordrechtse Distriksbestuur van die NP was hy voorsitter sedert die stigting daarvan. Hy was ook lid van die regeringsdeputasie na Indië in 1926 onder leiding van min. F.W. Reitz. Hy was twee keer getroud: Uit die eerste huwelik, met mej. Maria Smit (oorlede in 1917) van Burgersdorp, is ses kinders gebore, en uit die tweede, met mej. Miemie (of Mymie) de Kock van Stellenbosch, twee. Bronne ------ * (af) Nienaber, P.J. 1947. Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel I. Johannesburg: L. & S. Boek- en Kunssentrum. * (af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy.	{ "title": "O.S. Vermooten", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 357, 2893, 0.12340131351538196 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3485 }
Leo VI of Leo die Wyse (Grieks: Λέων ΣΤ΄ ὁ Σοφός, Leōn VI ho Sophos; 19 September 866 – 11 Mei 912) was die Bisantynse keiser van 886 tot 912. Hy was die tweede heerser van die Masedoniese Dinastie, hoewel sy afkoms onseker is. Hy was goed belese, vandaar sy bynaam. Tydens sy bewind is die renaissance van die kunste wat onder sy pa begin het, voortgesit, maar die ryk het verskeie militêre nederlae gely in die Balkan teen Bulgarye en teen die Arabiere in Sisilië en aan die Egeïese See. Vroeë lewe ---------- Hy was die seun van keiserin Eudokia Ingerina, en sy pa was óf Basilius I óf Michael III. Eudokia was Michael III se minnares en Basilius I se vrou. In 867 het Basilius Michael laat vermoor en hom as keiser opgevolg. As tweede oudste seun van die keiser was Leo saam met sy broer, Konstantyn, medekeiser. Hy het die troonopvolger geword ná Konstantyn se dood in 879. Basilius en Leo het egter nie langs dieselfde vuur gesit nie, en die verhouding het versleg ná Eudokia se dood toe Leo, wat ongelukkig getroud was met Theophano Martiniake, ’n minnares, Zoe Zaoutzaina, kry. Basilius het Zoe laat trou met ’n onbelangrike offisier en het Leo later amper laat verblind toe hy vermoed dat hy teen hom saamsweer. Op 29 Augustus is Basilius in ’n jagongeluk dood en het Leo keiser geword. Bewind ------ Die Bisantyne vlug met die Slag van Boulgarophygon, miniatuur uir die Madrid Skylitzes. Een van Leo se eerste dade as nuwe keiser was om Michael III se oorskot op ’n groot seremonie in die keiserlike mausoleum te laat herbegrawe. Dit het die openbare mening versterk dat Leo homself as Michael se seun beskou het. Leo het die steun van die amptenare in Konstantinopel gewen en homself omring deur burokrate soos Stylianos Zaoutzes, die pa van sy minnares, Zoe Zaoutzaina en die eunug Samonas. Sy pogings om die aristokratiese families van Bisantium soos die Phokas- en die Doukai-familie, te beheer het soms tot groot konflik gelei. Hy het ook probeer om die kerk te beheer deur sy aanstellings van patriarge. Leo het die Griekse weergawe van die wetboek Basilika, wat deur sy pa begin is, voltooi. Dit was die wette van Justinianus I en is terselfdertyd bygewerk en aangepas. In oorloë het Leo gemengde sukses gehad. In ’n oorlog teen Bulgarye is die Bisantyne verslaan, maar Leo het die Magjare omgekoop om Bulgarye uit die noorde aan te val en so het hy in 895 indirek sukses teen die Bulgare behaal. In 896 het hy egter die Slag van Boulgarophygon verloor en daarna moes hy belasting aan die Bulgare betaal. Hoewel hy ’n oorlog teen die Emiraat van Tarsus in 900 gewen het waarin die Arabiese leër verwoes en die emir self gevange geneem is, het die Emiraat van Sisilië in die weste die stad Taormina, die laaste Bisantynse pos op die eiland Sisilië, in 902 verower. Tog het hy in die ooste geslaag met aanvalle teen die Arabiere, Armenië en Theodosiopolis. In 904 het die afvallige Leo van Tripolis en sy seerowers Thessalonika geplunder terwyl ’n grootskaalse ekspedisie in 911–912 om die Emiraat van Kreta te herower, klaaglik misluk het. In 907 is Konstantinopel aangeval deur Kiëf-Roes onder grootprins Oleg, wat ’n gunstige handelsverdrag met die Bisantyne wou sluit. Leo het hulle afgekoop, maar hulle het weer in 911 aangeval en ’n handelsooreenkoms is eindelik geteken. Opvolger -------- Leo VI het ’n groot skandaal veroorsaak met al sy huwelike in ’n poging om ’n erfgenaam te hê. Sy eerste vrou, met wie sy pa hom gedwing het om te trou, is in 897 dood en hy het met sy minnares Zoe Zaoutzaina getrou, maar sy is ook dood, in 899. ’n Derde huwelik was tegnies onwettig, maar hy het tog weer getrou, dié keer met Eudokia Baïana. Sy is egter in 901 dood. ’n Vierde huwelik was buite die kwessie en is deur die kerk as ’n groot sonde beskou, en daarom het Leo ’n minnares, Zoe Karbonopsina, gekry. Toe sy vir hom ’n seun gee, is hy in 905 met haar getroud, maar die patriarg het dit sterk afgekeur. Leo het hom toe vervang en die nuwe patriarg het die huwelik erken, op voorwaarde van ’n lang boetedoening en dat Leo alle toekomstige vierde huwelike verbied. Om sy buite-egtelike seun se posisie as erfgenaam te versterk, het Leo hom op 15 Mei 908 as medekeiser gekroon, toe hy net twee jaar oud was. Leo is op 11 Mei 912 dood. Hy is opgevolg deur sy jonger broer Alexander, wat sedert 879 saam met eers sy pa en toe sy broer regeer het. Familie ------- By sy eerste vrou, Theophano, het hy ’n dogter gehad: * Eudokia, oorlede in 892 By sy tweede vrou, Zoe Zaoutzaina, het hy nog ’n dogter gehad: * Anna By sy derde vrou, Eudokia Baïana, het hy ’n seun gehad: * Basil, wat net ’n paar dae geleef het By sy vierde vrou, Zoe Karbonopsina, het hy twee kinders gehad: * Anna * Konstantyn VII Bronne ------ * Canduci, Alexander (2010), Triumph & Tragedy: the Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors, Pier 9, ISBN 978-1-74196-598-8 * Finlay, George History of the Byzantine Empire from 716 – 1057, Edinburg: William Blackwood & Sons, 1853 * Gregory, Timothy, E. A History of Byzantium. Blackwell Publishing, 2005 ISBN 0-631-23512-4 * Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6 * Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Londen: Penguin, ISBN 0-14-011448-3 * Treadgold, Warren A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press, 1997 ISBN 0-8047-2630-2	{ "title": "Leo VI van Bisantium", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3172, 7001, 0.45307813169547206 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC33; font-size:120%; text-align:center;\">Leo VI</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Keiser van die Bisantynse Ryk</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"’n Mosaïek in die <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Aya_Sophia\\" title=\\"Aya Sophia\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"simple\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Aya_Sophia\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Aya Sophia\\"}}'>Aya Sophia</a> wat Leo VI uitbeeld waar hy aanbid."}\" typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\"><img data-file-height=\"1066\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1600\" decoding=\"async\" height=\"120\" resource=\"./Lêer:Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/180px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/270px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg/360px-Detail_of_the_Imperial_Gate_mosaic_in_Hagia_Sophia_showing_Leo_VI_the_Wise.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">’n Mosaïek in die <a href=\"./Aya_Sophia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aya Sophia\">Aya Sophia</a> wat Leo VI uitbeeld waar hy aanbid.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Bewind</th>\n<td><a href=\"./29_Augustus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"29 Augustus\">29 Augustus</a> <a href=\"./886\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"886\">886</a> – <a href=\"./11_Mei\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Mei\">11 Mei</a> <a href=\"./912\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"912\">912</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Bynaam</th>\n<td>Leo die Wyse</td></tr>\n<tr>\n<th>Dinastie</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Masedoniese_Dinastie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Masedoniese Dinastie\">Masedoniese</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./19_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"19 September\">19 September</a> <a href=\"./866\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"866\">866</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Oorlede</th>\n<td><a href=\"./11_Mei\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"11 Mei\">11 Mei</a> <a href=\"./912\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"912\">912</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorganger</th>\n<td><a href=\"./Basilius_I_die_Masedoniër\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basilius I die Masedoniër\">Basilius I die Masedoniër</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opvolger</th>\n<td><a href=\"./Alexander_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexander van Bisantium\">Alexander</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenote</th>\n<td>Theophano, Zoe Zaoutzaina, Eudokia Baïana, Zoe Karbonopsina</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td>Eudokia, Anna, Anna, Basil, <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Konstantyn_VII_Porphyrogennetos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn VII Porphyrogennetos\">Konstantyn VII</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Vader</th>\n<td><a href=\"./Basilius_I_die_Masedoniër\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Basilius I die Masedoniër\">Basilius I</a> of <a href=\"./Michael_III_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Michael III van Bisantium\">Michael III</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Moeder</th>\n<td>Eudokia Ingerina</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 5473 }
Leon Kruger (11 Oktober 1972 - 15 Julie 2021) was ’n Afrikaanse akteur en dramaturg. Lewe en werk ------------ Leon Kruger is in Vanderbijlpark gebore maar word groot in Kibler Park in die suidelike voorstede van Johannesburg. Sy pa is ’n assuransie-agent en die gesin verhuis baie. Hy gaan skool op die Laerskool Dalmondeor en is een jaar op Hoërskool President en een jaar op Hoërskool Grens in Oos-Londen, waarna hy aan die Hoërskool Tygerberg in Kaapstad matrikuleer. As bevind word dat hy weens rugprobleme ongeskik is vir militêre opleiding, studeer hy drama, maar in sy tweede jaar moet hy vir ’n groot rugoperasie gaan en voltooi dus nie sy studies nie. Hierna maak hy sy eie klere vir verkoop op vlooimarkte, maar wanneer hierdie onderneming onsuksesvol is, gaan hy vir lank oorsee, waar hy onder andere drie jaar in Londen bly en hoofsaaklik werk as kelner. In Londen kry hy opleiding in radio-uitsendings by Birbeck College en in radio-uitsendingstegnieke by die London School of Radio. By sy terugkeer na Suid-Afrika raak hy bekend as akteur, wat in verskeie verhoogproduksies optree, insluitende "Skeitbang", "Die Tafel", "Suurgat", "Die Generaal", "Om soos ’n lyk te lê", "Trolliekind", "Weg", "Testosmoroon", "Klei", "Die Francois Toerien Show" en "Kruger kook – ’n Resep vir moeilikheid". Op televisie vertolk hy rolle in onder andere "Geraldina die Tweede", "Shooting Stars" op e.tv, "Divers Down" op SABC1 en "Transito" en "Buurtwag" op KykNet. Hy vertolk ook ’n rol in die rolprent "Skoonheid" en verskeie rolle in radiodramas. Hy was getroud en het in Kaapstad gewoon in. Skryfwerk --------- As dramaturg raak hy veral bekend vir sy talle komedies. Suurgat en die vervolg daarop Suurgat 2 is solovertonings met sketse uit die lewe van ’n moderne man. Suurgat word in 2005 tweede geplaas vir die Smeltkroesprys vir beste produksie op die Aardklop Kunstefees. Hierin staan ’n doodnormale man een oggend op met die vaste voorneme om vandag ’n beter mens te word en sy naasteliefde te bewys. Die duiwel het dit egter in vir hom en as gevolg van omstandighede binne en buite sy beheer ontaard die dag in ’n nagmerrie. In Suurgat 2 is die hoofkarakter Riaan Cruywagen se grootste aanhanger, wat al sy bulletins opneem en Sondae weer kyk. Hy is werkloos en begin joga-klasse aanbied om Massahare-kalmte te kry en probeer ’n meisie "serenade" deur kitaar in die hand vir haar in Frans te sing. Skeitbang (sic) vertel van twee jongmense wat verlief is, maar bang om die strop om die nek te sit. Die verloofde vrou beplan die troue met militêre presisie, ’n ma weier om van haar oudste seuntjie te skei en die man en aanstaande bruidegom glo jy kan nie langer as vier weke met een vrou ’n verhouding hê nie, want daarna gaan sy uitvind wie jy werklik is en dit wil jy tog nie hê nie. Magda mag ma menopause hê hanteer weer die middeljarige vrou se kwessies. Magda se oorgangsjare het begin en sy wonder hoekom hulle dit menopouse noem, want daar is geen pouse aan die hel wat sy nou moet deurmaak nie. Skeitbang en Magda mag ma menopause hê word vir KykNet verfilm en later op DVD uitgegee. Uitgeplug en ongetem is ’n eenmankomedie wat verskeie sketse oor die proses van vrou vang uitbeeld. Trolliekind handel oor twee uiteenlopende paartjies se liefde vir dieselfde baba. In die solovertoning 5 Voet 4 (haar lengte) beleef Maryna komiese avonture terwyl sy op ’n lughawe wag vir haar oorsese vlug. Sy stel ons voor aan haar vriende, kollegas en die lughawepersoneel. Hierdie stuk debuteer by Aardklop in 2006. So, jy wil skei? maak in 2008 sy debuut by die Aardklop Kunstefees op Potchefstroom. Oupa en ouma sit op die stoep gaan oor ’n egpaar wat veertig jaar getroud is en steeds baie gelukkig is, al wonder hulle self party dae hoekom. Die sukses van hierdie drama volg hy op met Oupa en ouma sit op die stoep en raak romanties. In hierdie komedies ondersoek hy die geestige interaksie tussen mense wat mekaar al lank ken, steeds oor dieselfde dinge kla en steeds oor nietighede stry. Die laaste Afrikaanse superhero is ’n komedie wat in 2010 op die Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) debuteer. Dit is ’n handleiding vir die moderne man met outydse waardes om groot dinge te bereik. Klei vertel die verhaal van die volmaakte man, Ferdinand de Wet. Die stuk volg sy eksentrieke lewe van oorhaastige sperm wat nie kan wag om die eier te besoek nie tot die pensionaris wat nou moet wag. Sy lewe kry vorm onder leiding van die kunstenaar Jare (soos in ouderdom). Volgens Jare is dit elke individu se ondervindinge wat bepaal hoe hy lyk as hy by die einde van sy lewenspad kom. Dit is juis die mense wat oorhaastig is vir die dag van môre wat ontevrede by die eindpunt aankom. Jare gebruik Ferdinand de Wet se ondervindings en ervarings om hom te neem van mal adolessent wat nie weet wie Ferdie is nie tot die ou Ferdie wat met ’n geruste hart nie meer die dag van môre vrees nie. Skollies debuteer by Aardklop in 2010. Hierin word William opgesluit omdat hy ’n roofkyker is wat net na SuperSport, BBC Food en 7de Laan kyk, maar weier om sy televisie-lisensie te betaal. Hy is behep met die destydse televisiereeks Vyfster en wens hy was Skollie. Abel is in die tronk omdat hy volgens die regter ’n voyeur is wat vrouens afloer, maar dit was sy eie vrou wat hy afgeloer het. Hierdie twee beland in dieselfde tronksel en het genoeg tyd om op mekaar se senuwees te werk. Pienkvoet word onder andere by 2015 se KKNK opgevoer en beeld die koms van die eerste baba uit, met die gepaardgaande skokke van slapeloosheid en ander probleme vir die onvoorbereide ouerpaar. Die pa voel heeltemal ontoereikend en hulpeloos. Die begeerte om die baba terug te neem hospitaal toe verdwyn egter wanneer sy onverwags glimlag. Hie’ sit die manne word onder andere in 2015 by die Woordfees op Stellenbosch opgevoer. Dit is ’n swart komedie oor die Afrikanerman, waar drie vriende rondom die braai bymekaarkom. Daar is altyd drie nodig om te braai want een moet braai, die tweede moet sê hoe hy moet braai en die derde moet genoeg drink om te besluit wie’s reg. Wanneer hulle genoeg gedrink het, begin hulle egter harte oopmaak en vertel mekaar hulle diepste geheime. Ronel se koms kompliseer die situasie verder. Hierdie drama word ook vir die radio verwerk en word op 4 Junie 2015 oor die senders van Radio Sonder Grense uitgesaai. Innie rof debuteer in 2015 by die Innibosfees en word ook by onder andere die Volksfees in Bloemfontein en Aardklop opgevoer. Die hoofkarakter is ’n doodgewone, alledaagse ou wat orals aangetref word maar nêrens raakgesien word nie. Om vriende te maak begin hy gholf speel. Hy verander egter van karakter en persoonlikheid wanneer hy begin gholf speel. Klein jakkalsies word in 2015 by Aardklop opgevoer. Dit is ’n komedie oor ’n paartjie wat verlief raak en trou. Na ’n baie lang wittebrood van drie jaar waarin alles goed gegaan het, begin klein frustrasies egter die verhouding versuur. Dit is wel ’n komedie, maar die onderliggende gebeure gee ’n skerpsinnige blik op onnodige dinge wat menige huwelik laat skipbreuk ly. Weg is ’n baie ernstiger stuk as sy ander dramas, met die titel wat verwys na die plek waarin mense wegsink wanneer hulle emosioneel vernietig word. Twee seuns (Stefan en André) word betrek by hulle prostituut-ma se werk, wanneer hulle op die agtersitplek van hul ma se Skyline grootword terwyl sy haar kliënte voor in die motor bedien. Die uitwerking hiervan op die psige en die keuses waartoe dit lei word ondersoek wanneer die twee broers jare daarna weer bymekaar uitkom. Deur middel van oudiovisuele beelde word grafiese illustrasie van ervarings uit die verlede gegee. Weg word in 2006 op Aardklop met die Smeltkroesprys vir beste produksie bekroon. In 2009 is Self op die kortlys vir die toekenning van die Nagtegaalprys vir nuutgeskrewe dramatekste en dit word eindelik met die derde prys bekroon. Deksels debuteer by 2013 se Woordfees op Stellenbosch. Dit behandel twee mense, ’n skisofreen wat deur sy ouers vir aanneming opgegee is en sy aanneem-suster, wat ’n sukkelbestaan in ’n kelder voer. Vir televisie verwerk hy sy dramas oor Oupa en Ouma sit op die stoep in ’n reeks. Hy skryf ook radiodramas en Kruispad en Kniediep word deur Radiosondergrense uitgesaai. Filmografie ----------- * Oupa en Ouma Sit op die Stoep (2012) * Die Byl (2016) * Kniediep in die Warm Water (2018) Bronne ------ ### Tydskrifte en Koerante * Bouwer, Anna-Retha. "Kruger ontspan lagspiere met ‘Weg’". Beeld. 4 Oktober 2006. * Ley, Marga. "‘Weg’ is waar, ’n werklikheid". Naweek-Beeld. 30 September 2006. * Malan, Mariana. "Leon Kruger nog lank nie klaar met humor". Die Burger. 5 Oktober 2006. * Stehle, Rudolf. "Nie elke teaterdebuut op Woordfees ryk ontgin". Beeld. 9 Maart 2013. ### Resensie #### Magda mag ma menopause hê * Ley, Marga. Beeld. 27 September 2006. #### Uitgeplug en ongetem! * Bouwer, Anna-Retha. Plus. 4 Julie 2007. #### Weg * De Kock, Corli. Spat. 29 September 2006. * Van Rensburg, Cas. Spat. 29 September 2006.	{ "title": "Leon Kruger", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 827, 7819, 0.10576800102314875 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9172 }
Kaart van antieke Athene met die Akademie aan die noordweste van die stad. Die antieke pad na die Akademie. Die argeologiese ligging van Plato se Akademie in 2008. 'n Akademie (Attiese Grieks: Ἀκαδήμεια; Koine Grieks: Ἀκαδημία) is 'n institusie vir sekondêre of hoër onderwys, navorsing of erelidmaatskap. Die verwante term akademia verwys na die globale leerkrag van professore en navorsers in institusies vir hoër onderwys. Sogenaamde akademiese vryheid word gesien as 'n grondslag vir intellektuele omgewings, waarbinne die reg om kennis na te strewe, rede te voer, te onderrig en navorsing te doen, beskerming geniet van inmenging deur enige owerhede of sensuur. Die naam kan teruggevoer word na Plato se skool vir filosofie wat hy om en by 385 v.C. te Akademia gestig het. Laasgenoemde was 'n heiligdom van Athena, die godin van wysheid en vaardigheid, wat noord van Athene in Griekeland geleë was. 'n Akademie in sy klassieke vorm is dan 'n plek van intellektuele besinning en werksaamhede en vir die waardering en bevordering van skeppende werk. Die Platoniese Akademie is waarskynlik tydens die beleg van Sulla in 86 v.C. vernietig, en 'n Akademie sou eers weer in die 5de eeu herrys. In die moderne wêreld word die woord akademie vryelik toegepas in leerskole in sport, fotografie, modelwerk, skoonheidsalonne, ensomeer, wat gevolglik nie die oorspronklike betekenis gestand doen nie.	{ "title": "Akademie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 399, 1598, 0.24968710888610762 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1422 }
Leo (Ljef) Nikolajewitsj Tolstói (Russies: Лев Николаевич Толстой) (landgoed Jasnaja Poljana, 9 September 1828 – Astapowo, 20 November 1910) was 'n invloedryke Russiese skrywer. Hy is veral bekend vir sy kortverhale en sy romans Oorlog en Vrede en Anna Karenina. Lewensloop ---------- Tolstoi is uit 'n ou adellike familie gebore, op die landgoed Jasnaja Poljana naby Toela, omtrent 180 km suid van Moskou. Sy vader, graaf Nikolai Iljitsj Tolstoi, was 'n veteraan van die 1812-oorlog tydens die Franse inval van Rusland, en sy moeder was gravin Maria Nikolajewna. Sy ouers is oorlede toe Tolstoi nog klein was, en hy is deur ander familielede grootgemaak. Sy vroeë lewe op die landgoed het 'n sterk invloed op sy latere skryfwerk uitgeoefen, onder meer deur sy kennis van die lewe van arm boere. Hy het sy onderrig van besoekende tuisonderwysers ontvang en het baie gelees, insluitend werke uit Frans, Duits en Engels. Hy het vroeg al 'n bewondering vir Poesjkin sowel as Rousseau ontwikkel. Tolstoi se huis op die landgoed Jasnaja Poljana Hy is op sestienjarige ouderdom na die Universiteit van Kazan gestuur, waar hy veral Oosterse tale gestudeer het, om hom vir 'n loopbaan in die diplomatieke diens voor te berei. Met sy terugkeer na die familielandgoed het hy 'n skool vir die kinders van arm boere gestig. Daar is nie veel oor die skool bekend nie, en dit het ook nie langer as 'n jaar of so bestaan nie. Tolstoi was toe 21 jaar oud. Oor die volgende paar jaar lei Tolstoi 'n wilde lewe en maak groot skuld met dobbelary. In 1851 vergesel hy sy ouer broer Nikolai, wat 'n offisier in die Russiese leër was, na die Kaukasus. Hierna sluit hy self ook by die leër aan en word 'n kadet. Hy is deel van die Russiese magte wat in die Kaukasus teen die Tatare in hulle onafhanklikheidsoorloë veg. In die Krimoorlog is hy as bevelvoerder van 'n artilleriebattery betrokke by die verdediging van Sebastopol. In hierdie jare skryf Tolstoi al sy Kinderjare en Jeugjare en 'n eerste reeks verhale. Dit is nie moeilik om 'n uitgewer vir sy skryfwerk te kry nie en hy raak gou as skrywer bekend. Deur die verhale wat hy oor sy oorlogservaring skryf, word hy soms die eerste oorlogsverslaggewer genoem. In die jare van 1857 tot 1861 reis hy twee keer na Wes-Europa. Hy besoek Duitsland, Frankryk, Switserland, Italië, Engeland en België. Sy tweede toer is eintlik daarop gemik om sy sterwende broer Nikolai, wat in 'n Franse hersteloord bly, by te staan. Na sy broer se dood reis Tolstoi deur verskillende lande met die doel om laer en volwasse onderwys te bestudeer. In 1859 stig hy vir die tweede keer 'n skool vir boerekinders op sy familielandgoed. In 1862 gee hy 'n tydskrif uit waarin hy oor sy ervarings as onderwyser en opvoedkundige verslag doen. In die somer van 1862, terwyl hy by 'n hersteloord in Suid-Rusland is, bereik die nuus hom dat die polisie sy huis en skoolgebou binnegedring en groot verwoesting gesaai het. Dit het op bevel van die minister van binnelandse sake gebeur en was daarop gemik om inkriminerende of onwettige materiaal te ontdek. Daar is egter niks gevind waaroor Tolstoi aangekla kon word nie. Hy reageer met uiterste verontwaardiging hierop en skryf na sy tuiskoms 'n brief aan tsaar Alexander II om sy griewe te lug. Die brief word deur Tolstoi se vriende aan die hof in Sint Petersburg persoonlik aan die tsaar oorhandig. Tolstoi agter die ploeg, deur Ilja Repin In September 1862 trou Tolstoi skielik met die 18-jarige Sofia Andrejewna Behrs, dogter van die Kremlin se geneesheer. Met hierdie bykomende familielewe verloor Tolstoi gou sy belangstelling in sy skool, wat dan ook in 1863 sluit. Oor die volgende dertien jaar kry die egpaar elke jaar ’n kind. Tolstoi skryf ook sy beroemde roman Oorlog en Vrede. Na die publikasie van die roman open Tolstoi weereens 'n skool. Hy ontwikkel 'n handboek vir die leesonderwys, wat 'n enorme sukses geword het. Daar word tussen een en twee miljoen eksemplare van die 1875-uitgawe verkoop. Intussen begin hy ook aan sy roman Anna Karenina werk, waarvan die eerste afleweringe vanaf 1877 in tydskrifte verskyn. Hierna slaan Tolstoi 'n ander rigting met sy werk in. Hy fokus hoofsaaklik op geloof en skryf godsdiens-filosofiese traktate, en raak slaags met die Russies-Ortodokse Kerk omdat hy dink dat die eenvoudige boere die draers van die ware geloof is. Hy doen afstand van sy rykdom en bediendes, en begin 'n eenvoudige lewe lei. Hy bly wel op sy familielandgoed woon. Met sy gesondheid gaan dit egter nie goed nie. In die herfs van 1910 probeer 'n heel verswakte Tolstoi om hom na 'n klooster êrens in die suide van Rusland terug te trek en daar op sy dood te wag. Maar hy kom nie so vêr nie. Op 20 November, na skaars 'n paar dae se reis, is hy in Astpowo in die huis van die stasiemeester aan longontsteking oorlede. 'n Groot groep nasionale en internasionale verslaggewers het hulle rondom die stasie versamel. Die dood van die beroemde skrywer was wêreldnuus. Tolstoi is in 'n eenvoudige graf op sy eie landgoed begrawe. Werk ---- Tolstoi se eerste werke was die gedeeltelik outobiografiese trilogie Kindertyd (1852), Jeugjare (1854) en Studentejare (1857), waarmee hy sy aangebore skrywerstalent deeglik tentoonstel. Baie van sy romans is relatief arm aan gebeurtenisse. Dit is die karakters self, en nie hulle dade nie, wat na aan die middelpunt van die verhale lê. Anders as sommige Russiese skrywers, soos Dostojefski, beeld hy normale, gesonde en gebalanseerde mense uit, en hy fokus op hulle innerlike lewe. Sy realisme het ook 'n etiese sy, met dié dat hy gereeld oordele oor sy karakters se waardes uitspreek. Tolstoi word algemeen as een van die grootse skrywers ooit beskou. Sy belangrikste werke het hulle krag behou, en word nog steeds deur die nuwe generasies gelees. Veral Oorlog en Vrede en Anna Karenina is monumente in die wêreldliteratuur. Drie vertellinge oor die verdediging van Sebastopol in 1855 toon die invloed van die Franse skrywer Stendhal (1783- 1842). Eweneens toon Die kosakke (1853-1862), met sy tema van die wêreldwyse mens se minderwaardigheid teenoor die eenvoudige mens, die invloed van Rousseau. In die laat vyftigerjare het Tolsjoi op sy landgoed 'n skool vir boerekinders gestig. In hierdie tyd het hy onder meer die novelles Albert (1857-1858), Lusern (1857) en Drie sterfgevalle (1858), asook die roman Familiegeluk (1857-1859) geskryf. In 1862 het Tolstoi met Sofia Andreiewna Bers getrou. Uit die huwelik is 13 kinders gebore en in die gesinslewe het Tolstoi voorlopig sin in die lewe gevind, wat 'n heilsame uitwerking op sy skeppingswerk gehad het. In die eerste jare van sy huwelik het hy sy meesterstuk Oorlog en vrede (1863-1869) geskryf. Dit is 'n historiese, sielkundige en filosofiese roman wat wyd as een van die heel grootste romans in die wêreldletterkunde beskou word. Teen die agtergrond van Napoleon se inval in Rusland word die lotgevalle van vyf Russiese gesinne, die adel en die burgery, die offisiere en manskappe van die leër, die Russiese en die Franse keisers en die veldslae meesterlik uitgebeeld. Kenners is dit egter ook eens dat Tolstoi se beheptheid met sy lewensfilosofieë, wat in elk geval aanvegbaar was, afbreuk doen aan die groot werk. In Anna Karenina (1873-1877) word die onafwendbaarheid van die noodlot as basiese lewensfilosofie gestel. Dit was 'n aanduiding van ŉ naderende morele krisis in Tolstoi se lewe. Die gesinslewe het vir hom nie meer genoegsame regverdiging vir die lewe gebied nie en hy het ŉ oplossing in godsdiens gesoek. Op 'n asketiese wyse wou hy afstand doen van al sy besittings, insluitende sy outeursregte, en hy wou geen letterkunde erken wat nie tot die morele ontwikkeling van die volk bydra nie. Hierdie morele krisis word in Bieg (1878-1879) beskryf en sy toenemend kritiese houding teenoor die Kerk en Staat kom tot uiting in Opstanding (1889-1899). Hy is kort na die publikasie van die roman uit die Kerk geskors. Tolstoi het sy opvattings oor geestelike, morele, sosiale en artistieke vraagstukke in verskeie filosofiese pamflette en artikels uiteengesit. Na 1880 het hy ook toneelstukke geskryf met sosiale probleme as temas, soos Die mag van die duisternis (1888). In hierdie tyd het hy ook 'n aantal novelles, onder meer Die dood van Iwan Ilitsj (1884-1886) en Die Kreutzersonate (1887-1889) geskryf. Tolstoi se literêre begaafdheid, sowel as sy morele en godsdienstige oortuiginge het aan hom internasionale roem besorg. ### Oorlog en Vrede Napoleon se terugtog uit Moskou, deur Adolf Northern (1828–1876) In die omvattende roman Oorlog en Vrede (1865–1869) word 'n lang reeks episodes uit die lewe van die Russiese volk tussen 1805 en 1812 uitgebeeld. Dit vind alles plaas teen die agtergrond van die Franse inval van Rusland, en strek van die geveg by Austerlitz tot met die terugtog van Napoleon na die brand van Moskou. Die pragtige realistiese beskrywings van veldslae word afgewissel met breedvoerige beskrywings van die lewe van die adel. Die verhaal ontwikkel op twee vlakke: die algemeen Russiese nasionale vlak, en die indiwiduele vlak. Historiese gebeurtenisse en indiwiduele lotsbestemming is nou met mekaar verbind. Tolstoi gebruik die historiese figure van Napoleon en Koetoezof om uiting te gee aan sy siening dat magtige mense nie noodwendig 'n bepalende invloed op die loop van die geskiedenis het nie. Die werklike verloop van sake word bepaal deur 'n groot groep mense wie se lewens mekaar deurkruis, en onvoorsiene en onverwagte situasies veroorsaak. ### Anna Karenina Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Anna Karenina. Anna Karenina ontmoet haar seun In Anna Karenina (1877) handel oor Anna, wat getroud is met die ou hoë amptenaar Karenin maar verlief raak op die jonger graaf Wronski. Parallel hiermee word die verhoudings tussen twee kontrasterende egpare ook beskryf: Lewin (wat moontlik op Tolstoi self gebaseer is) en Kitty ondervind probleme in die eerste periode van hulle huwelik, maar die verhouding is tog suksesvol grootliks te danke aan die pligsbesef van die man. In teenstelling hiermee is Stefan Oblonski en Dolly al jare ongelukkig getroud, maar sy vrou aanvaar die huwelik ter wille van die kinders. Die roman vorm 'n gebalanseerde en afgeronde geheel. Alles bly tot op die laaste bladsye boeiend en geloofwaardig. ### Ander werk Benewens Oorlog en Vrede en Anna Karenina skryf Tolstoi nog 'n groot epiese roman, Opstanding (1899). Opstanding handel oor die gevalle waar die mens homself moreel kan verhef en verbeter. Die werk het 'n sterk moralistiese aanslag, en deels daardeur nie dieselfde grootsheid as sy vorige twee romans nie. Buiten sy groot epiese werke het Tolstoi ook 'n aantal korter verhale geskryf, waaronder Luzern (1857), Die Kosakke (1863), Die dood van Iwan Iljitsj (1886), Die Kreutzersonate (1889) en Hadji Moerad (1904). Van hierdie werke word bekou as uitstekende voorbeelde van die novelle. Tolstoi se toneelstukke was minder geslaag, maar Die mag van die duisternis (1886) word soms nog in Rusland sowel as internasionaal opgevoer. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 136	{ "title": "Leo Tolstoi", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1106, 10324, 0.10712901975978303 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Persoon\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon"},"params":{"naam":{"wt":"Leo Tolstoi"},"bynaam":{"wt":""},"beeld":{"wt":"L.N.Tolstoy Prokudin-Gorsky.jpg"},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"onderskrif":{"wt":"Leo Tolstoi in 1908. Portret deur Prokoedin-Gorski"},"geboortenaam":{"wt":"Ljef Nikolajewitsj Tolstoi"},"geboortedatum":{"wt":"[[9 September]] [[1828]]"},"geboorteplek":{"wt":"landgoed Jasnaja Poljana, [[Russiese Ryk]]"},"dood_datum":{"wt":"{{SDEO\|1828\|9\|9\|1910\|11\|20}}"},"sterfteplek":{"wt":"Astapowo, Russiese Ryk"},"ouers":{"wt":""},"titel":{"wt":""},"nasionaliteit":{"wt":"{{vlagland\|Rusland\|1858}}"},"beroep":{"wt":"Romanskrywer, kortverhaalskrywer, dramaturg, essayis"},"bekend":{"wt":"''Oorlog en Vrede'', 1865–1869; ''Anna Karenina'', 1877; ''Die Koninkryk van God is in jou'', 1894; ''Opstanding'', 1899"},"salaris":{"wt":""},"termyn":{"wt":""},"voorganger":{"wt":""},"opvolger":{"wt":""},"eerbewyse":{"wt":""},"party":{"wt":""},"godsdiens":{"wt":""},"huweliksmaat":{"wt":"Sofia Andrejewna Behrs"},"kinders":{"wt":"14"},"webblad":{"wt":""},"handtekening":{"wt":"Leo Tolstoy signature.svg"}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Leo Tolstoi</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\"><img data-file-height=\"3000\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2167\" decoding=\"async\" height=\"305\" resource=\"./Lêer:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/220px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/330px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg/440px-L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Leo Tolstoi in 1908. Portret deur Prokoedin-Gorski</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Ljef Nikolajewitsj Tolstoi</div><br/><a href=\"./9_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"9 September\">9 September</a> <a href=\"./1828\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1828\">1828</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\">landgoed Jasnaja Poljana, <a href=\"./Russiese_Ryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Russiese Ryk\">Russiese Ryk</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td>20 November 1910 (op 82)<br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\">Astapowo, Russiese Ryk</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Rusland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_Russian_Empire_(black-yellow-white).svg\" title=\"Vlag van Rusland\"><img alt=\"Vlag van Rusland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_Russian_Empire_(black-yellow-white).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/22px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/33px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg/44px-Flag_of_the_Russian_Empire_%28black-yellow-white%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Rusland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rusland\">Rusland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Romanskrywer, kortverhaalskrywer, dramaturg, essayis</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td><i>Oorlog en Vrede</i>, 1865–1869; <i>Anna Karenina</i>, 1877; <i>Die Koninkryk van God is in jou</i>, 1894; <i>Opstanding</i>, 1899</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span class=\"nowrap\">Eggenoot</span></th><td>Sofia Andrejewna Behrs</td></tr><tr><th scope=\"row\">Kinders</th><td>14</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Handtekening</th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Leo_Tolstoy_signature.svg\"><img data-file-height=\"119\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"585\" decoding=\"async\" height=\"31\" resource=\"./Lêer:Leo_Tolstoy_signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/150px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/225px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Leo_Tolstoy_signature.svg/300px-Leo_Tolstoy_signature.svg.png 2x\" width=\"150\"/></a></span></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 11215 }
Ds. Abraham Hercules (Braam) le Roux (Kimberley, 10 Julie 1951 – Botswana, 18 November 2009) was ’n predikant en sendeling in die Gereformeerde Kerk en die Reformed Churches in Botswana, 'n kampvegter vir menseregte, veral dié van die San, en ontwikkelingswerker. Bydrae ------ Ds. Le Roux het sy lewe gewy aan die stryd om menseregte vir die inheemse volkere van Suider-Afrika, veral die San, onder wie hy 27 jaar lank in Botswana geleef en gewerk het. Ten tyde van sy dood weens ’n hartaanval in die ouderdom van 58 jaar, was hy hoof van die Kuru Family of Organisations, ’n groep nieregeringsorganisasies wat toe met die ongeveer 27 000 San in Botswana en Suid-Afrika gewerk het. Die Le Roux-egpaar was betrokke by ’n groot verskeidenheid ontwikkelingsprojekte wat daarop gemik was om lewensmiddele, waardigheid en inspraak in hul eie sake aan die Sanmense te bied. Van dié projekte was bevordering van Santale, kultuur en kuns, waaronder die geletterdheidsprogram vir die Naro-taal, waaruit die Bybelvertaling in Naro voortgespruit het, onder beskerming van die Christelik Gereformeerde Kerke in Nederland (CGKN), en by name drr. Hessel en Coby Visser. Die Le Rouxs het hulle veral toegespits op die reg op moedertaalonderrig vir die talle minderheidsgroepe in Botswana, sowel as die beskerming van grondregte vir die Naro-mense, maar ook die San as geheel. Inkomste vir die verarmde volk is aangemoedig deur bestaansboerdery en toeristeprojekte te bevorder, waaronder opleiding om hul tradisionele kennis bekend te stel deur middel van begeleide toere in die Kalahari sowel as die Okavangodelta. Verskeie erfenis- en kunsvlytsentrums is deur hulle begin en die Naro-kunsprojek op D'Kar het aan ’n aantal San wêreldroem besorg. So het British Airways byvoorbeeld in 1998 die kopiereg op ’n skildery deur die Kuru-kunstenaar C’goise gekoop om op die stertvin van ’n Boeing 747 te gebruik en is meer as 20 uitstallings wêreldwyd al deur die Kuru-kunsprojek gehou. Herkoms en gemeentebediening ---------------------------- Ds. Braam le Roux en twee kerkraadslede van D'Kar. Ds. Le Roux en lidmate met die eerste suksesvolle oes aan die Okavangorivier, 2008. Le Roux is in die Diamantstad gebore as die tweede van ’n konvensionele Afrikaanssprekende gesin se vier kinders. Sy vader was ’n lewendehaweagent en sy moeder ’n sekretaresse by die Reddingsdaadbond. Hy het skoolgegaan in Bloemfontein en daarna aan die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk in Potchefstroom sy teologiese studie in 1979 voltooi. Aan die Potchefstroomse Universiteit het die werklikheid van apartheid hom in die gesig gestaar toe hy verbied is om geletterdheidsklasse op die kampus aan te bied vir swart werkers van die plaaslike township. Die organisasie wat hy begin het om ander studente daarby te betrek, PROMPU, is deur die universiteit verbied, ’n keerpunt in sy lewe wat daartoe gelei het dat hy as predikant van die Gereformeerde kerk Vanderbijlpark van 1981 tot 1982 betrokke geraak het by die stryd om ’n regverdiger politieke bedeling. In dié tyd het hy ook 'n gemeente in Sebokeng ('n township by Vanderbijlpark) bedien en lidmate van sy gemeente aangespoor om gesprek te voer met lidmate van die township en ook Bybelstudie gelei oor die onskriftuurlikheid van apartheid as beleid. In 1982 het hy sendeling geword van die Gereformeerde kerk Aranos in Namibië en met behulp van die Dekar Sendingkommissie (wat 'n aantal Gereformeerde gemeentes betrek het by die sending in Botswana) en ook die Dekar-stigting in Potchefstroom. Hy het dié pos beklee tot die Gereformeerde kerk Aranos die sendingwerk in Botswana in 1990 gestaak het. Le Roux het hierna bande met die CGKN versoek, en is gedurende die oorgangstyd ondersteun deur die Gereformeerde kerk Potchefstroom-Noord, wat ook betrokke was by die samesmelting van die vyf klein San-gemeentes wat ontstaan het uit die sendingwerk van die Gereformeerde sowel as die Nederduits Gereformeerde Kerke in Afrika. Met behulp van 'n kommissie gelei deur dr. Koos Vorster en dr. Ben de Klerk asook ds. Jan Wessels van die CGKN, is al die plaaslike sendelinge en kerkrade betrek by die stigting van die Reformed Churches in Botswana in 1994, 'n historiese kerklike deurbraak – en die begin van 'n eie, selfstandige Gereformeerde struktuur in Botswana, met kerkorde, plaaslike registrasie en eie sinode. Kennismaking met die San ------------------------ Ds. Le Roux, Hans-Petter Hergum van Norwegian Churchaid, ’n verteenwoordiger van die inheems Saami in Noorweë (naam onbekend) en ds. Mario Mahongo, NG predikant van die Khwe en !Xun San-nedersetting Platfontein naby Kimberley. Willemien le Roux en kleuterskoolonderwyseresse op D'Kar. In Potchefstroom het Le Roux kennis gemaak – en is later getroud – met ’n medestudent, Willemien Jerling (geb. 23 Augustus 1952), wie se pa, Dirk, die boerdery op die sendingplaas D'Kar vir die Aranosgemeente bestuur het. Dirk Jerling, wat in 1967 uit die RSA na Botswana verhuis het, het ook as lekeprediker die sendingaksie vir die Aranosgemeente aan die gang gehou nadat die eerste sendeling, ds. Andries Rampa, in 1969 teruggekeer het na Suid-Afrika. Tydens sy besoeke aan Willemien se familie het Braam die San bevriend en ook as teologiese student drie periodes van praktiese werk onder toesig van die Dekargemeente gedoen. Hy was aangegryp deur die mense wie se nomadiese jagtersbestaan algaande uitgewis is deur nedersetting van die Kalahari deur verskeie groepe veeboere wat oor 'n tydperk van 100 jaar die San tot 'n byna feodale arbeidersklas op die beesplase gereduseer het. Die Gereformeerde kerk Aranos, wat die plaas besit het wat deur Dirk Jerling bestuur is, het in 1978 die klein Gereformeerde gemeente Dekar onafhanklik verklaar, met 'n splinternuwe kerkgebou en die grond as bruidskat. Die Gereformeerde kerk Ghanzi, vir wit lidmate het reeds in 1973 ontbind en as verspreidwonende lidmate van Gobabis gefungeer. Dirk Jerling, met tydelike hulp van prof. Demps van der Merwe en Prof.Sarel van der Merwe wat die Dekar Sendingkommissie bestuur het, het die gemeente geassisteer en onderneem om 'n sendeling vanuit die Gereformeerde Kerke in RSA na die gemeente te stuur om veral te help met sendingwerk en kerkraadsopleiding. Na ongeveer 6 mislukte beroepe het die plaaslike gemeentelede spesifiek gevra dat Le Roux beroep moes word en het die egpaar in 1982 na D’Kar verhuis, met spesiale vergunning van die Gereformeerde kerk Vanderbijlpark, waar hulle maar pas 18 maande werksaam was. Dit het gou vir die Le Rouxs duidelik geword dat gewone herderlike werk nie genoeg sou wees om die mense se armoede te verlig en die vooroordeel en diskriminasie te beëindig waaraan hulle onderwerp is nie. Hulle het toe voortgebou op die eerste inkomsteskeppende projekte reeds begin deur Dirk en Pollie Jerling, en dit in samewerking met van die plaaslike San-kerkraad groepeer onder die naam Kuru Projects, die eerste ondersteuningsorganisasie vir dié mense in Botswana. Hierdie projekte is later ondersteun deur die D'kar-stigting onder beskerming van verskeie Potchefstroomse gemeentes, maar toe die werk en administrasie daarvan te veel word vir die plaaslike kerkraad om te beheer, is 'n nieregeringsorganisasie, Kuru Development Trust, in 1986 onafhanklik van die kerk geregistreer. Werk onder die San ------------------ 'n Leerlooiery op D'Kar. Pres. Ian Khama, Selina Magu, voorsitter van die Kuru-ontwikkelingstrust se raad, en ds. Le Roux in Shakawe, Ds. Le Roux (agter naasregs) by San-kunstenaars en -woordvoerders in Londen in 2004 op die Great Wheel, vergesel van Hugh Brody (links) en Sally (regs) van Open Channels, 'n donateur en grondregtevennoot. Dit was uitdagend vir die Le Roux-egpaar om met dié mense te werk wie se selfbeeld verpletter is deur eeue lange onderdrukking. Toe dit duidelik word dat gewone inkomste en ekonomiese opheffing nie die nodige selfstandigheid teweeg bring nie, het hulle besef dat 'n kommunale wanhoop onder die mense bestaan, en begin werk daaraan om trots in hul herkoms en hul uniekheid voor God te herstel. Hierdie werk aan taalerkenning (byvoorbeeld die stigting van 'n Naro-koor om inheemse kerkmusiek te ontwikkel en bevorder), tradisionele handwerk en dans, opteken van tradisionele verhale en speletjies, het gelei tot die oprigting van ’n kultuursentrum waar die jonger geslag, wat op plase grootgeword het of weggestuur is na kosskole ver verwyderd van hul eie mense, hul tradisies en oorlewingsvaardighede kon leer waardeer. Om die mense beter te verstaan, het die egpaar en hulle twee kleuters ’n paar maande lank in een van die San-nedersettings, Hanahai, gaan woon in 'n grashut en hul daaglikse roetine en selfs jag- en versameltogte meegemaak. Die negentigerjare was die aanvang van die Verenigde Nasies se Dekade van Inheemse Volke, wat baie aandag (en ook heelwat finansiering) na die San gebring het. 'n Opleidingsentrum, museum, opleidingsprojek vir kleuterskoolonderwysers, leerwerkswinkel, kunsprojek en ook 'n toerismeprojek (die Dqae Qare San-plaas) het uit hierdie tydperk gevloei. Kuru het teen 'n onvoorsiene tempo gegroei tot daar meer as 100 werknemers in die organisasie was. Om die politieke druk op Kuru te verlig, het Le Roux gehelp om 'n San-regtegroep, First People of the Kalahari, en 'n streekswye Working Group of Indigenous Minorities (Wimsa) tot stand te bring. Hoewel hy uit beginsel nooit self by die politieke proses betrokke geraak het nie, en probeer het om Kuru by sy ontwikkelingsvisie te hou, was die skielike emansipasie van die San-mense vir die regering van Botswana te suspisieus en te sensitief. So het Botswana se owerheid, wat oorheers word deur Batswana, sy verblyfpermit summier in 1993 teruggetrek. Sy uitsetting uit die land het ’n wêreldwye oproer veroorsaak wat onverwagte aandag op die San se lot gevestig en in plaas van die beweging te stuit, aanleiding gegee het tot selfs groter steun vir hulle. In die plaaslike pers is destyds bespiegel Le Roux se groot "sonde" was om ’n afvaardiging van die Kuru-trust na ’n konferensie oor die regte van inheemse mense in Kopenhagen te vergesel. Die destydse president, sir Ketumile Masire, het twee maande later egter toegelaat dat die Le Rouxs met hul werk kon aangaan en eindelik het hy in 2002 burgerskap van Botswana gekry. Le Roux was bekend daarvoor dat hy die San se lot ter harte geneem het, en het hom dikwels gekwel dat die pyn van ’n volk in oorgang vererger is deur sy betrokkenheid omdat hy hulle sou aanspoor om te vinnig te beweeg of dalk in die verkeerde rigting. Terselfdertyd het hy in 'n tentmakerrol as predikant van die D'Kar gemeente bly werk, omdat hy bly glo het dat die gelowiges onder die San die ware en beginselvaste leiding sou kon gee wat hulle volk nodig het. Ten spyte van die groot erns wat hy in hom saamgedra het oor die invloed van hom en sy gesin op hierdie proses, was hy tog bekend vir sy sin vir pret en drama en besoekers aan die Le Roux-egpaar se onkonvensionele woonplek kon altyd avontuur te wagte wees. Laaste jare ----------- Ds. Braam en Willemien le Roux en Pieter Brown, 'n Gereformeerde lidmaat uit Suid-Afrika wat die kunsprojek reeds langer as 20 jaar saam met sy vrou, Maude, bestuur, by lede van die Kuru Development Trust se raad en kerkraadslede van die Gereformeerde kerk D'Kar, Botswana. Ds. Le Roux as permakultuurboer, 2008. Ds. Le Roux in sy laaste jare. Om plaaslike leierskap op D'Kar te bevorder, en omdat die administrasie van die Kuru Development Trust meer geword het as waarvoor die Le Rouxs hulleself aanvanklik ingelaat het, het Le Roux en sy vrou besluit om terug te keer na hulle pioniersrol en onbereikte San in ander dele van Botswana te gaan dien. In 1998 het hulle hul aan die rand van die Okavango-delta gevestig en ook daar drie nieregeringsorganisasies begin om die nood van die Khwe en \|\|Anikhwe mense in die gebied aan te spreek. Terselfdertyd het hulle die nuwe ervaringe geniet, bv. om die waterweë in hul motorbootjie te verken. In hierdie tyd het hy 'n Afrikaanssprekende huisgemeente bedien, maar ook betrokke gebly by die werk op D'Kar deur te help om die Kuru Development Trust te omvorm tot die Kuru Family of Organisations, wat regionaal gewerk het en tema-gebaseerde ontwikkelingshulp gebied het tussen hul eie mense en areas. Ter wille van oudag-inkomste het hy vanaf 2005 ook betrokke geraak by ’n krokodilboerdery. In 2008 het die egpaar besluit om die leierskap van die Kuru-organisasies prys te gee ter wille van 'n lokale opleidingsprogram vir 'n groep San jeug wat geoormerk was om sekere sleutelposisies in die verskillende organisasies oor te neem. Hy het hierna begin om 'n opleidingsprogram vir ontwikkelingswerkers en sendelinge te ontwikkel, in samewerking met die D'Kar kerkraadslede en ander verteenwoordigers van Sangroepe wat insette gelewer het in die San se lewensperspektief en waardes, en hoe dit geïntegreer kon word in moderne organisasie strukture. Terseldertyd het hy hom ingegrawe in hoe om groente organies te kweek, maar die lappie grond van sy skoonmoeder, Pollie Jerling, waarop hulle saamgewoon het, is so geteister deur ape, olifante, seekoeie, ystervarke en bosbokke, dat daar maar min van enige oeste gekom het. Voordat sy beplande kursusse en die boek waaraan hy gewerk het, egter afgehandel kon word, is Braam le Roux oorlede. Tydens ’n welkome eerste reënbui van die seisoen in die Kalahari, het 'n hartstilstand hom oorval terwyl hy sy boot probeer vasmaak het. Hy is oorleef deur sy vrou, hul kinders Laurika, Eben en Hettie, en (ten tyde van sy dood) twee van sy latere tien kleinkinders. Bronne ------ * (en) Sy doodsberig in The Guardian, 11 Januarie 2010. URL besoek op 19 Julie 2016. * (af) Vogel, ds. Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.	{ "title": "Braam le Roux", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 714, 12079, 0.059110853547479095 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Ds. Braam le Roux</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Ds. Braam le Roux\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Ds_Braam_le_Roux,_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\"><img data-file-height=\"551\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"574\" height=\"240\" resource=\"./Lêer:Ds_Braam_le_Roux,_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/250px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/375px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/5/54/Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg/500px-Ds_Braam_le_Roux%2C_fotograaf_Paul_Weinberg.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Ds. A.H. le Roux</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Naam</th>\n<td>Abraham Hercules le Roux</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Geboorte</th>\n<td><a href=\"./10_Julie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"10 Julie\">10 Julie</a> <a href=\"./1951\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1951\">1951</a><br/><a href=\"./Kimberley\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kimberley\">Kimberley</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Sterfte</th>\n<td>18 November 2009 (op 58)<br/><a href=\"./Botswana\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Botswana\">Botswana</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Kerkverband</th>\n<td><a href=\"./Gereformeerde_Kerke_in_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika\">Gereformeerd</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gemeente(s)</th>\n<td><a href=\"./Gereformeerde_kerk_Vanderbijlpark\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk Vanderbijlpark\">Vanderbijlpark</a> 1981–1982<br/>sendeling <a href=\"./Gereformeerde_kerk_Aranos\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk Aranos\">Aranos</a> 1982–1991<br/> <a href=\"./Gereformeerde_kerk_D'Kar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereformeerde kerk D'Kar\">D'Kar</a> 1992–1994<br/> Gereformeerde Kerk Botswana 1994–2009</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Jare aktief</th>\n<td>1981–2009</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Kweekskool</th>\n<td><a href=\"./Teologiese_Skool_Potchefstroom\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Teologiese Skool Potchefstroom\">Potchefstroom</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 13872 }
"O, Boereplaas" is ’n Afrikaanse, verwerkte weergawe van die Duitse Kersliedjie "O Tannenbaum". Die Duitse woorde is geskoei op ’n lied uit die 16de eeu wat in die 19de eeu tot ’n Silesiese volksliedjie uitgebrei is. Die melodie was reeds in die 16de eeu ’n bekende volkswysie wat onder meer as "Es lebe hoch der Zimmermannsgeselle" en die studentelied "Lauriger Horatius" gewild was. Vanweë die bekendheid van die lied en die eenvoudige wysie is baie ander, soms humoristiese woorde al daarop gesing. Ook die lied van die Internasionale Arbeidersbeweging, "The Red Flag", en die amptelike lied van die Amerikaanse deelstaat Maryland, "Maryland, My Maryland", gebruik dié wysie. ’n Tweede melodie vir O, Boereplaas is deur Johannes Joubert geskryf en deur Arthur Ellis verwerk. Die Afrikaanse woorde is deur C.F. Visser geskryf. Afrikaanse woorde ----------------- > > O boereplaas, geboortegrond! > > Jou het ek lief bo alles. > > Al dwaal ek heel die wêreld rond, > > waar so gelukkig, so gesond? > > O boereplaas, geboortegrond! > > Jou het ek lief bo alles. > > > > O moederhuis, waar ooit so tuis? > > Jou het ek lief bo alles. > > Die wêreld, rykdom, prag en praal > > kan jou verlies my nooit betaal. > > O moederhuis, waar ooit so tuis? > > Jou het ek lief bo alles. > > > > O moedertaal, o soetste taal! > > Jou het ek lief bo alles. > > Van al die tale wat ek hoor, > > niks wat my siel ooit so bekoor. > > O moedertaal, o soetste taal! > > Jou het ek lief bo alles. > > > Melodie ------- Die eerste strofe, soos gesing deur die koor van die VSA-weermagorkes (Duits/Engels) << \new Voice \relative c' { \autoBeamOff \language "deutsch" \tempo 4 = 120 \set Score.tempoHideNote = ##t \key f \major \time 3/4 \partial 8 c8 f8. f16 f4. g8 a8. a16 a4. a8 g a b4 e, g f r8 c'8 c a d4. c8 c8. b16 b4. b8 b g c4. b8 b8. a16 a4 r8 c,8 f8. f16 f4. g8 a8. a16 a4. a8 g a b4 e, g f r8 \bar "\|." } \addlyrics { O Tan -- nen -- baum, o Tan -- nen -- baum, wie treu sind dei -- ne Blät -- ter. Du grünst nicht nur zur Som -- mer -- zeit, nein, auch im Win -- ter, wenn es schneit: O Tan -- nen -- baum, o Tan -- nen -- baum, wie treu sind dei -- ne Blät -- ter! } >> Audio playback is not supported in your browser. You can download the audio file. ### Duitse woorde > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > wie treu sind deine Blätter. > > Du grünst nicht nur zur Sommerzeit, > > nein auch im Winter, wenn es schneit: > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > wie treu sind deine Blätter! > > > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > du kannst mir sehr gefallen! > > Wie oft hat nicht zur Weihnachtszeit > > ein Baum von dir mich hoch erfreut! > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > du kannst mir sehr gefallen! > > > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > dein Kleid will mich was lehren! > > Die Hoffnung und Beständigkeit > > gibt Trost und Kraft zu jeder Zeit! > > O Tannenbaum, o Tannenbaum, > > dein Kleid will mich was lehren! > > >	{ "title": "O, boereplaas", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 834, 2643, 0.3155505107832009 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas lied\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_lied\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"\\\"O, Boereplaas\\\"\"},\"titel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbreedte\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"album\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"Afrikaanse volksmusiek\"},\"woorde\":{\"wt\":\"C.F. Visser<ref name=\\\"fak\\\"/>\"},\"melodie\":{\"wt\":\"1. Volkswysie <br />2. Johannes Joubert\"},\"verwerking\":{\"wt\":\"1. Dirkie de Villiers <br />2. Arthur Ellis<ref name=\\\"fak\\\"/>\"},\"uitgereik\":{\"wt\":\"\"},\"duur\":{\"wt\":\"\"},\"vervaardiger\":{\"wt\":\"\"},\"status\":{\"wt\":\"\"},\"taal-land\":{\"wt\":\"[[Duits]]\"},\"titel2\":{\"wt\":\"\\\"O Tannenbaum\\\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwBA\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">\"O, Boereplaas\"</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Genre<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Afrikaanse volksmusiek</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Woorde<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">C.F. Visser</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Melodie<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">1. Volkswysie <br/>2. Johannes Joubert</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Verwerking<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">1. Dirkie de Villiers <br/>2. Arthur Ellis</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b>Oorsprong<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Taal/land<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Duits\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duits\">Duits</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Titel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">\"O Tannenbaum\"</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Musiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Musiek\">Musiek</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3145 }
Die standbeeld Makiʻi Taua Pepe op die Marquesaseilande, Frans-Polinesië. Die Polinesiese mitologie is die tradisionele oorlewering van die mense van Polinesië, ’n groep eilande in die sentrale en suidelike Stille Oseaan. Polinesiërs praat tale van die taalgroep Maleis-Polinesiese tale, die belangrikste groep van die Austronesiese tale. Proto-Polinesies is vermoedelik omstreeks 1000 v.C. in die Tonga-Samoa-gebied gepraat. Beskrywing ---------- ’n Heilige omhulsel van gevlegde droë blare vir die oorlogsgod, 'Oro. Voor die 15de eeu het Polinesiese volke na die ooste versprei: na die Cookeilande en van daar na ander eilande soos Tahiti en die Marquesaseilande. Hul afstammelinge het later eilande soos Paaseiland, Hawaii en Nieu-Seeland ontdek. Die woordeskat van dié tale is naby genoeg dat die verskillende volke mekaar kan verstaan. Veral hul mitologieë toon ’n gemeenskaplike oorsprong. Volgens verskeie oorlewerings het die Polinesiërs van die mitiese Hawaiki na die eilande van die Stille Oseaan migreer in oop kano's, soortgelyk aan die tradisionele vlerkproue wat steeds in Polinesië aangetref word. Die Maori van Nieu-Seeland spoor hul voorouers terug na groepe mense wat na berig word in 40 kano's (waka) van Hawaiki af getrek het. Volgens tradisie keer die siele van afgestorwenes terug na Hawaiki. In Nieu-Seeland vind sulke terugreise plaas vanaf die verre noorde van Noordeiland — wat miskien ’n aanduiding is van die rigting waarin Hawaiki lê. In sommige eilandgroepe is Tangaroa een van die belangrike gode – van die see en van visvangs. ’n Gewilde mite is van ’n huwelik tussen Lug en Aarde; die Nieu-Seelandse weergawe, Rangi en Papa, is ’n verbintenis wat die geboorte van die wêreld en alles daarin tot gevolg gehad het. Daar is stories oor eilande wat met ’n magiese vishoek uit die see getrek of van die hemel af gegooi word. Daar is verhale van reise, migrasies, verleidings en gevegte. Stories oor ’n bedrieër, Maui, is algemeen bekend asook dié oor die beeldskone godin/voorouer Hina of Sina. Benewens hierdie gedeelde temas het elke eiland sy eie verhale van halfgode en helde. Dit word dikwels verbind met geografiese of ekologiese voorwerpe, wat beskryf word as die versteende oorblyfsels van die bonatuurlike wesens.	{ "title": "Polinesiese mitologie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 666, 2600, 0.2561538461538462 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2276 }
"O, die Liewe Martatjie" is die Afrikaanse weergawe van die Oostenrykse volksliedjie "O du lieber Augustin". Die Afrikaanse woorde is deur B.A. de Wet geskryf. Afrikaanse woorde ----------------- ’n Weergawe vir koperblaasinstrumente. > > O, die liewe Martatjie, Martatjie, Martatjie! > > O, die kleine vabondjie het my laat staan. > > Geld is weg, nooi is weg, als is weg, alles weg! > > O, die kleine vabondjie, wat nou gedaan? > > > > O, die liewe meisietjies, meisietjies, meisietjies! > > O, die kleine skelempies, skaam tog vir jul! > > Gooi ons weg, maak ons sleg, breek ons hart, maak ons kwaad. > > Kan die liewe engeltjies tog nie laat staan. > > > > O, my liewe Kareltjie, Kareltjie, Kareltjie! > > Waarom kleine papbroekie, moet jy so kla? > > Net 'n grap, jy's te pap, jy's te sleg, als is reg. > > Kom nou, liewe Kareltjie, vra Pa en Ma. > > > Augustin -------- "Der liebe Augustin", oor wie die Duitse liedjie gaan, was die bynaam van Marx of Markus Augustin, ’n digter, sanger en doedelsakspeler. Die woorde word aan hom toegeskryf. Hy was blykbaar gewild, want veral in 1679 tydens die pes in Wene het hy die stadsbewoners opgevrolik met sy liedjies. Hy het met sy doedelsak van een kuierplek na ’n ander getrek om musiek te maak en maar min verdien – hy het blykbaar ook lekker diep in die bottel gekyk. Volgens oorlewering was die 36-jarige Augustin een aand weer dronk en het hy in die straat geslaap. Opruimers wat mense wat in die pes dood is se lyke bymekaargemaak het, het gedink hy is dood en hom saam met lyke in ’n massagraf gegooi. Die graf is nie dadelik toegegooi nie, maar net tydelik bedek sodat nog lyke later bygevoeg kon word. Die volgende dag het Augustin tussen die lyke op sy doedelsak gespeel tot hy uit die graf gered is. Daarna het Augustin blykbaar beter verdien. Die legende is dalk deur homself begin. Destydse bronne het al berig oor hoe hy tussen die lyke uitgekom het. Die volksliedjie "O du lieber Augustin" het omstreeks 1800 in Wene ontstaan. Augustin self word as die skrywer genoem, maar die oorsprong is onseker. ### Duitse woorde ’n Gedenkplaat vir "Der liebe Augustin" teen die muur van die gastehuis Griechenbeisl in Wene. > > O du lieber Augustin, Augustin, Augustin, > > O du lieber Augustin, alles ist hin. > > > > Geld ist weg, Mensch (Mäd´l) ist weg, > > Alles hin, Augustin. > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin. > > > > Rock ist weg, Stock ist weg, > > Augustin liegt im Dreck, > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin. > > > > Und selbst das reiche Wien, > > Hin ist's wie Augustin; > > Weint mit mir im gleichen Sinn, > > Alles ist hin! > > > > Jeder Tag war ein Fest, > > Und was jetzt? Pest, die Pest! > > Nur ein groß' Leichenfest, > > Das ist der Rest. > > > > Augustin, Augustin, > > Leg' nur ins Grab dich hin! > > O du lieber Augustin, > > Alles ist hin! > > >	{ "title": "O, die liewe Martatjie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 825, 3036, 0.2717391304347826 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas lied\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_lied"},"params":{"naam":{"wt":"\\"O, die Liewe Martatjie\\""},"titel":{"wt":""},"beeld":{"wt":"Liederbuch fuer die Deutschen in Oesterreich - O du lieber Augustin.jpg"},"beeldbreedte":{"wt":"220px"},"onderskrif":{"wt":"\\"O du lieber Augustin\\" in Josef Pommer se ''Liederbuch für die Deutschen in Österreich''."},"album":{"wt":""},"genre":{"wt":"Afrikaanse volksmusiek"},"woorde":{"wt":"B.A. de Wet<ref name=\\"fak\\"/>"},"melodie":{"wt":"Volkswysie"},"verwerking":{"wt":"Dirkie de Villiers<ref name=\\"fak\\"/>"},"uitgereik":{"wt":"c. [[1800]]"},"duur":{"wt":""},"vervaardiger":{"wt":""},"status":{"wt":""},"taal-land":{"wt":"[[Oostenryk]]"},"titel2":{"wt":"\\"O du lieber Augustin\\""}},"i":0}}]}\" id=\"mwBA\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">\"O, die Liewe Martatjie\"</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"\\\"O du lieber Augustin\\\" in Josef Pommer se <i data-parsoid=\\\"{}\\\">Liederbuch für die Deutschen in Österreich</i>.\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" title='\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se Liederbuch für die Deutschen in Österreich.'><img alt='\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se Liederbuch für die Deutschen in Österreich.' data-file-height=\"2539\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2172\" decoding=\"async\" height=\"257\" resource=\"./Lêer:Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/220px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/330px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg/440px-Liederbuch_fuer_die_Deutschen_in_Oesterreich_-_O_du_lieber_Augustin.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><i>\"O du lieber Augustin\" in Josef Pommer se </i>Liederbuch für die Deutschen in Österreich<i>.</i></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Genre<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Afrikaanse volksmusiek</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Woorde<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">B.A. de Wet</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Melodie<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Volkswysie</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Verwerking<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">Dirkie de Villiers</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Uitgereik<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">c. <a href=\"./1800\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1800\">1800</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; color:#000000; text-align: center;\"><b>Oorsprong<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Taal/land<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Oostenryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oostenryk\">Oostenryk</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Titel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">\"O du lieber Augustin\"</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#ACE1AF; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Musiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Musiek\">Musiek</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3002 }
Die Polinesiese rot, Pasifiese rot of klein rot (Rattus exulans), wat die Maori's as *kiore* ken, is die algemeenste rot in die wêreld naas die bruin- en swartrot. Die rot het in Suidoos-Asië ontstaan en nes sy verwante wydversprei geraak. Dit het na feitlik die hele Polinesië versprei, insluitende Nieu-Seeland, Paaseiland en Hawaii. Nes ander rotte is dit hoogs aanpasbaar en kom dit voor in van graslande tot woude. Dit word nou met die mens verbind, wat maklike toegang tot kos verleen. Die rot het in die meeste gebiede waar dit voorkom tot 'n groot plaag ontwikkel. Beskrywing ---------- Die Polinesiese rot lyk nes ander rotte, soos die bruin- en swartrot. Dit het groot, ronde ore, 'n gepunte snoet, swart/bruin hare met 'n ligter pens en relatief klein pote. Dit het 'n lang, maer lyf en kan tot 15 cm lank word van die snoet tot die punt van die stert. Dit is dus effens kleiner as ander rotte wat met die mens verbind word. Op kleiner eilande is dit geneig om nog kleiner te wees: sowat 11 cm lank. Die Polinesiese rot word gewoonlik gekenmerk deur 'n donker bokant van die agterpoot naby die enkel; die res van die poot is lig. Ander bron ---------- * "ISSG entry: Rattus exulans". Besoek op 2006-12-05. Skakels ------- * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Taksondatabasisse \| * Wd: Q339418 * EoL: 328449 * EPPO: RATTEX * GBIF: 2439244 * iNaturalist: 44574 * ITIS: 180364 * IUCN: 19330 * MSW: 13001742 * NCBI: 34854 \|	{ "title": "Polinesiese rot", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 583, 1538, 0.3790637191157347 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">Polinesiese rot</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_(25129932392).jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"3456\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"4608\" decoding=\"async\" height=\"165\" resource=\"./Lêer:Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_(25129932392).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/220px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/330px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg/440px-Starr-141030-2690-Eucalyptus_globulus-habitat_with_Polynesian_rat_in_parking_lot-Hosmers_Grove_HNP-Maui_%2825129932392%29.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_LC_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/220px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/330px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Status_iucn3.1_LC_af.svg/440px-Status_iucn3.1_LC_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Veilige_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Veilige spesie\">Veilig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_veilige_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a> <span class=\"plainlinks\" style=\"font-size:smaller; float:right; padding-right:0.4em; margin-left:-3em;\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\" edit \"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Sjabloon:Taksonomie/Rattus\" title=\"edit\"><img alt=\"edit\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"16\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"16\" decoding=\"async\" height=\"16\" resource=\"./Lêer:Red_Pencil_Icon.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Red_Pencil_Icon.png\" width=\"16\"/></a></span></span></th></tr>\n<tr>\n<td>Domein:</td>\n<td><a href=\"./Eukarioot\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eukarioot\">Eukaryota</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><a href=\"./Dier\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dier\">Animalia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Filum:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Chordata\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chordata\">Chordata</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Klas:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Mammalia\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mammalia\">Mammalia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><a href=\"./Knaagdier\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Knaagdier\">Rodentia</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><a href=\"./Muridae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Muridae\">Muridae</a></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Rattus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rattus\"><i>Rattus</i></a></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>R.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>exulans</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><span style=\"font-weight:normal;\"></span><i>Rattus exulans</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">(<a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Titian Peale\"]}}' href=\"./Titian_Peale?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Titian Peale\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Peale</a>, 1848)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)\"></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Rattus_exulans_distribution.png\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"760\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1216\" decoding=\"async\" height=\"138\" resource=\"./Lêer:Rattus_exulans_distribution.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/220px-Rattus_exulans_distribution.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/330px-Rattus_exulans_distribution.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Rattus_exulans_distribution.png/440px-Rattus_exulans_distribution.png 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1535 }
'n Waterketel, Peter Behrens, 1909 'n Braun-stereo Nywerheidsontwerp is 'n toegepaste kunsvorm waar estetika, ergonomie en bruikbaarheid van produkte verbeter word vir bemarkings- en vervaardigingsdoeleindes. Hierdie besondere ontwerpproses word toegepas op produkte wat vir industriële massavervaardiging gestandardiseer kan word. Sodoende is die ontwerp van 'n produk losgemaak van sy vervaardiging en word sy vorm en kenmerke vasgelê voor die fisiese produksie daarvan. In hierdie opsig verskil nywerheidsontwerp merkbaar van die tradisionele ambagtelike ontwerpproses waar die vorm van 'n produk op die tydstip van sy vervaardiging bepaal word. Die rol van die nywerheidsontwerper is om oplossings te vind en uit te voer vir ontwerpprobleme wat verband hou met teenlopende dissiplines soos ingenieurswese, bemarking, handelsmerkontwikkeling en verkope. Definisie van nywerheidsontwerp ------------------------------- In die algemeen kan gesê word dat nywerheidsontwerp 'n samesmelting van meganiese ingenieurswese en kuns is. Hulle bestudeer die verband tussen die produk en die gebruiker daarvan. Hulle ontwerp nie die ratte of motors wat masjiene laat draai nie of die stroombane wat hulle beheer nie. Hulle werk gewoonlik saam met ingenieurs en bemarkers om die gebruiker se behoeftes en begeertes te identifiseer en te vervul. Alvorens die Nywerheidsontwerpsvereniging van Amerika is nywerheidsontwerp die professionele dienste waar konsepte en spesifikasies geskep en ontwikkel word wat die funksie, waarde en voorkoms van produkte en stelsels tot voordeel van beide die gebruiker en vervaardiger optimeer. Ontwerpsproses -------------- Alhoewel die ontwerpsproses as 'n kreatiewe proses beskou word, verg dit ook vele analitiese vermoëns. Baie ontwerpsmetodologieë is ontwikkel om die kreatiewe proses te ondersteun. Sommige prosesse wat dikwels gebruik word is gebruikersnavorsing, sketse, vergelykende produknavorsing, maak van modelle, prototipering en toetsing. Nywerheidsontwerpers maak ook dikwels gebruik van rekenaargesteunde ontwerp en veral 3D-programmatuur soos 3D CAiD, Alias Studio Tools, Solid Edge, 3D Studio Max, Pro/Engineer, SensAble Freeform(R) Modeling Plus(tm) System, Rhinoceros, solidThinking en SolidWorks om konsepte te ontwikkel tot en met die vervaardigingsfase. Produkeienskappe wat deur die nywerheidsontwerper gespesifiseer word mag die vorm van die voorwerp, die plasing van besonderhede ten opsigte van mekaar, kleure, teksture, klanke en oorwegings wat verband hou met die gebruik van die produk (ergonomika) insluit. Verder kan die nywerheidsontwerper ook ander aspekte rakende die produksieproses spesifiseer soos materiaalkeuse en die manier waarop die produk aan die verbruiker by die verkoopspunt aangebied word. Die gebruik van nywerheidsontwerpers in 'n produkontwikkelingsproses kan lei tot verhoogde waarde deur die beter bruikbaarheid, laer produksiekoste en aantrekliker produkte. Baie klassieke nywerheidsontwerpe word as kunswerke in eie reg beskou net dieselfde mate as wat hulle as ingenieursprestasies beskou word: die iPod, Coke bottels en die Volkswagen Beetle is voorbeelde van sodanige produkte wat dikwels in die opsig aangehaal word. Nywerheidsontwerp fokus grootliks op tegniese konsepte, produkte en prosesse. Buiten die oorweging van estetika, bruikbaarheid en ergonomika behels dit ook die ingenieursontwerp van voorwerpe, nutswaarde asook gebruiksgemak, markplasing en ander oorwegings soos verleiding, sielkunde, begeerte en die gebruiker se gehegtheid aan die voorwerp. Hierdie waardes en verwante oorwegings waarop nywerheidsontwerp gegrond is kan wissel tussen verskillende leerskole en tussen praktisyns onderling. Produkontwerp en nywerheidsontwerp oorvleuel in die velde van gebruikerskoppelvlakontwerp, inligtingsontwerp en interaksie-ontwerp. Verskeie skole van nywerheidsontwerp en/of produkontwerp spesialiseer in een van hierdie aspekte en wissel van suiwer kunskolleges (produkstilering) tot gemengde programme met ingenieurswese en ontwerp en sluit soms verwante dissiplines in soos uitstallingsontwerp en binnenshuise versiering. 'n Begrip wat ook soms gebruik word om 'n produkontwerper/nywerheidsontwerper met tegniese vaardighede te beskryf is dié van nywerheidsontwerpsingenieur. Die ontwerper van die Cyclone-stofsuier, James Dyson kan byvoorbeeld as iemand beskryf wat in hierdie kategorie val. Regte op Nywerheidsontwerpe --------------------------- Die regte op nywerheidsontwerpe is intellektuele eiendomsregte wat die visuele ontwerp van voorwerpe wat nie suiwer nutswaarde het nie, beskerm. Nywerheidsontwerp bestaan uit die skep van 'n vorm, konfigurasie of samestelling van patroon of kleur of 'n kombinasie daarvan in driedimensionele vorm met 'n estetiese waarde. 'n Nywerheidsontwerp kan 'n twee- of driedimensionele patroon wees wat gebruik word om 'n produk, gebruiksware vir nywerhede of handwerk wees. Daar bestaan 'n prosedure waarop sodanige ontwerpe geregistreer kan word onder die voorwaardes van die Den Haag Ooreenkoms met betrekking tot Internasionale Databank van Nywerheidsontwerpe en word deur WIPO geadministreer. 'n Aansoeker kan 'n enkele internasionale aansoek by WIPO indien of by die nasionale kantoor in die land wat die verdrag onderteken het. Bronnelys --------- * Definisie van ontwerp Geargiveer 17 Maart 2007 op Wayback Machine – by die Internasionale Raad van Nywerheidsontwerpsverenigings se webwerf. \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb11961425s (data) * GND: 4072788-9 * LCCN: sh85037199 * NDL: 00566177 \|	{ "title": "Nywerheidsontwerp", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 192, 4698, 0.04086845466155811 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 5611 }
Die blare van die Négrette-druif Négrette is 'n donker, rooiwyn druifsoort wat hoofsaaklik in suidwes-Frankryk in die streek tussen Albi en Toulouse verbou word. Die druifsoort word onder andere gebruik in die Côtes de Gascogne-streek. Dit kan ook gevind word in Haute-Garonne, Tarn-et-Garonne, Tarn, Vendée, Île de Ré, Gascogne en Kalifornië. Kenmerke -------- Die druif spruit vroeg in die jaar, en is geneig tot 'n effens te hoë suurinhoud. Die tipiese geure wat geassosieer word met die wyn is frambose en rooibessies. Afhangende van die streek en die verbouingsmetode lewer dit gladde, vrugtige wyne, soms eenvoudig en soms intens, donkerkleurig, ryk en pittig. Die wyn het 'n hoë tannieninhoud, wat beteken dat dit nie gewoonlik in eikehoutvate verouder word nie. Die druif is veral geskik vir die warm, droë klimaat van die Côtes de Gascogne-streek. In vogtiger klimate is dit veral sensitief vir botritis (Botryotinia fuckeliana, sinoniem: Botrytis cinerea). Wyn --- Die wyn wat van hierdie druifsoort gemaak word is veelsydig, aangesien dit goed verouder, maar ook as jong wyn gedrink kan word. In Kalifornië het die druifsoort tot 1997 bekend gestaan as Pinot St-George, toe die BATF ("Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives") bevind het dat dié naam nie meer gebruik mag word nie. In die Fiefs Vendeens van die Loire-vallei staan Négrette ook bekend as Ragoûtant. Die verbouing van die druif het afgeneem vanweë sy vatbaarheid vir die Uncinula necator (sinoniem, Erysiphe necator) swam en botritis. Sinonieme --------- Négrette staan ook bekend as: Bourgogne, Cahors, Cap de More, Chalosse noire, Couporel, Dégoûtant, Folle noire, Morelet, Morillon, Mourelet, Mourrelet, Négralet, Negraou, Négret, Négret de Gaillac, Négret du Tarn, Négrette de Fronton, Négrette de Longages, Négrette de Nice, Négrette de Rabastens, Négrette de Villaudric, Négrette de Villemur, Négrette Entière, Négrette Poujut, Negretto, Noirien, Petit Négret, Petite Négrette, Petit noir, Petit Noir de Charentes, Petit Noir de Fronton, Pinot Saint Georges, Pinot St. George, Ragoûtant, Saintongeais, Vesparo noir en Villemur.	{ "title": "Négrette", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 993, 2823, 0.3517534537725824 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2154 }
\| \| \| \| --- \| --- \| \| \| Hierdie artikel bevat nie ’n bronnelys nie, wat beteken dat die inhoud nie geverifieer kan word nie. Enige bevraagtekende inligting mag dus ook mettertyd verwyder word. Help Wikipedia deur betroubare bronne tot die artikel by te voeg. \| In hierdie polifiletiese stamboom is die blou en die rooi groep monofiletiese groepe, terwyl die groen groep parafileties is. ’n Takson word polifileties genoem as die laaste gemeenskaplike voorsaat van alle organismes in die takson nie self tot die takson behoort nie. ’n Hipotetiese takson, "gevleueldes" – wat sou kon bestaan uit voëls, vlermuise en insekte – sou polifileties gewees het as die gemeenskaplike voorsaat nie ook ’n "gevleuelde" was nie. Polifiletiese taksons verskil van monofiletiese taksons, waar die groep die gemeenskaplike voorsaat en al die afstammelinge daarvan insluit, en van parafiletiese taksons, waar die voorsaat wel tot die groep behoort, maar nie al die afstammelinge nie. Taksonomie en kladistiek ------------------------ In moderne taksonomie word daarna gestreef om waar moontlik slegs met monofiletiese taksons te werk. Die moontlikheid om die DNA van organismes te vergelyk, het die ontwikkeling van ’n nuwe klassifikasiestelsel versnel.	{ "title": "Polifileties", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 199, 1014, 0.19625246548323472 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1259 }
Die Polinesiese Driehoek is 'n geografiese streek van die Stille Oseaan met Hawaii (1), Nieu-Seeland (Aotearoa, 2) en Paaseiland (Rapa Nui, 3) by sy hoeke. In die middel is Tahiti (5), met Samoa (4) in die weste. Die Polinesiese Driehoek is 'n gebied in die Stille Oseaan met drie eilandgroepe as sy hoekpunte: Hawaii, Rapa Nui (Paaseiland) en Nieu-Seeland. Die gebied sluit die meeste Polinesiese eilande in behalwe Paaseiland, terwyl Nieu-Seeland net vanweë sy inheemse Polinesiese bevolking, die Maori's, by die driehoek ingereken word. In politieke opsig bestaan die eilande naas Nieu-Seeland uit drie onafhanklike state (Tonga, Samoa en Tuvalu) en nege oorsese gebiede wat oor verskillende grade van selfregering beskik. Die talle eilandbeskawings in die uitgestrekte driehoek maak almal deel uit van die Polinesiese taalgroep, wat volgens taalwetenskaplikes as deel van die Maleis-Polinesiese taalfamilie geklassifiseer word en sy oorsprong in die Proto-Austronesiese tale van Suidoos-Asië het wat 5 000 jaar gelede gepraat is. Naas hul tale deel die Polinesiërs ook 'n kulturele erfenis wat ou tradisies, kuns, godsdiens, sosiale strukture en wetenskappe insluit. Antropoloë neem aan dat alle moderne Polinesiese beskawings na 'n enkele proto-beskawing herlei kan word wat sowat 35 000 tot 40 000 jaar gelede deur Maleis-Polinesiese immigrante uit die huidige Indonesië in die Suidelike Stille Oseaan gevestig is. Die huidige beskawings het hul oorsprong in die Groot Polinesiese Volksverhuising in die eerste eeue na Christus, en die kolonisasie van die eilandgroepe van die Polinesiese Driehoek – 'n gebied wat volgens sy oppervlakte groter is as die vastelande van Noord- en Suid-Amerika – met kano's word as 'n buitengewone seevaartprestasie beskou. Die sewe Polinesiese hoofbeskawings is gevestig op: * Nieu-Seeland (Aotearoa in die moderne Māori-taal) * Hawaii * Paaseiland (Rapa Nui) * Marquesas (Te Fenua ‘Enata / Te Henua Kenana) * Samoa * Tahiti * Tonga Fidji het 'n Melanesiese beskawing wat nogtans beduidende Polinesiese invloede toon.	{ "title": "Polinesiese Driehoek", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 174, 1810, 0.09613259668508287 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2073 }
Boy George (1961-) is ’n Britse popsanger en liedjieskrywer wat in die vroeë 1980’s saam met die groep Culture Club sukses behaal het. Hy was bekend vir sy androgene voorkoms met 'n groot hoed, los klere en baie grimering wat hy gedra het. Onder sy treffers tel Do You Really Want to Hurt Me? en Karma Chameleon. Sy dwelmverslawing was byna noodlottig in 1986, waarna hy dit afgesweer het. Lewensloop ---------- George Alan O'Dowd is op 14 Junie 1961 in Eltham, Londen gebore. Hy het in 'n groot Ierse werkersklas-familie grootgeword. In die 1980's verwerf hy bekendheid as die hoofsanger van die musiekgroep Culture Club. Hy lewer sy grootste treffers saam met die groep, waaronder Do You Really Want to Hurt Me?, Time en Church Of The Poison Mind. Sy enkelspeler van 1983, Karma Chameleon, het die bes verkoopte snit in lande soos Engeland geword. Ná die aanvang van sy solo-loopbaan was hy vir 'n tyd die leier van die Jesus Loves You-groep, waarna hy sy sololoopbaan voortgesit het. Hy bring die meeste van sy album as solo-kunstenaar uit, met verskeie treffers, waarvan Everything I own uit 1987 die grootste was. Hy was ook 'n professionele platejoggie (DJ) en het 'n reeks gemengde musiek-albums uitgebring. Hy het ook saam met verskeie kunstenaars gewerk, insluitende Antony and the Johnsons, Faithless, Sash! en Erick Morillo. In 2009 het hy vier maande van 'n vyftien-maande vonnis vir die aanranding en gevangehouding van 'n manlike metgesel uitgedien. Sy eerste biografie, Take It Like a Man is deur Spencer Bright geskryf en in 1995 deur Harper Collins gepubliseer. Dit was 'n topverkoper in die Verenigde Koninkryk gewees. Sy tweede biografie, Straight is deur Paul Gorman geskryf en in 2005 deur Century gepubliseer. Diskografie ----------- Boy George in 2013 ### Albums Geen kompilasie-albums is in die lys ingesluit nie. * Sold (1987) * Tense Nervous Headache (1988, nie in die VSA.) * Boyfriend (1989, nie in die VSA) * The Martyr Mantras (as Jesus Loves You) (1990) * Cheapness and Beauty (1995) * The Unrecoupable One Man Bandit (1998) * U Can Never B2 Straight (2002) * Yum Yum (as The Twin) (2004) * Ordinary Alien (2010) * This Is What I Do (2013) ### Enkelspelers Slegs enkelspelers wat onder die naam Boy George uitgebring is en relatief gemaklik verkrygbaar is word hier gelys. * Everything I Own (1987) * Keep Me in Mind (1987) * Sold (1987) * To Be Reborn (1987) * Live My Life (1987) * No Clause 28 (1988) * Don't Cry (1988) * Don't Take My Mind on a Trip (1989) * You Found Another Guy (1989) * The Crying Game (1992) * Sweet Toxic Love (1992) * Funtime (1995) * Il Adore (1995) * Same Thing in Reverse (1995) * Yes We Can (2008) * Somebody to Love Me (2011) * King Of Everything (2013)	{ "title": "Boy George", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1481, 3130, 0.4731629392971246 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar"},"params":{"naam":{"wt":"Boy George"},"beeld":{"wt":"Boygeorge pacha brasil ariadne.JPG"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"dwarsformaat":{"wt":""},"beeldbeskrywing":{"wt":""},"beeldonderskrif":{"wt":"Boy George"},"agtergrondkleur":{"wt":"Solo"},"geboortenaam":{"wt":"George Alan O'Dowd"},"alias":{"wt":""},"geboortedatum":{"wt":"{{GDEO\|1961\|6\|14}}"},"geboorteplek":{"wt":"Eltham, [[Londen]]"},"oorsprong":{"wt":""},"sterfdatum":{"wt":""},"sterfplek":{"wt":""},"genre":{"wt":"Popmusiek"},"beroep":{"wt":"Sanger"},"instrument":{"wt":"Stem"},"jare_aktief":{"wt":"1978-hede"},"etiket":{"wt":""},"assosiasies":{"wt":""},"webwerf":{"wt":"[http://www.boygeorgeuk.com/ boygeorgeuk.com]"},"huidige_lede":{"wt":""},"gewese_lede":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwBA\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Solo\" style=\"display:inline;\">Boy George</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\"><img data-file-height=\"962\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"724\" decoding=\"async\" height=\"332\" resource=\"./Lêer:Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/250px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/375px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG/500px-Boygeorge_pacha_brasil_ariadne.JPG 2x\" width=\"250\"/></a></span><div>Boy George</div></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #b0c4de\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">George Alan O'Dowd</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td>14 Junie 1961<span style=\"display:none\"> (<span class=\"bday\">1961-06-14</span>)</span><span class=\"noprint\"> (61<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>jaar<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>oud) </span><br/>Eltham, <a href=\"./Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Londen\">Londen</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Popmusiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Sanger</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Stem</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Jare aktief</span></th><td>1978-hede</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.boygeorgeuk.com/\" rel=\"mw:ExtLink\">boygeorgeuk.com</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2829 }
Matthys Michael Louw (1906 - 1988) was 'n Springbokrugbyspeler. Rugbyfamilie ------------ Boy is gebore in die Wellington distrik, een van veertien kinders waarvan tien seuns was. Hy was in 'n rugbyfamilie gebore: hy en sy broer Fanie en sy oom Japie het vir Suid-Afrika gespeel. Sy neef Cyril en broers Elinor en Japie speel vir Transvaal terwyl sy ander broers, Jan, en P.K. vir die Westelike provinsie gespeel het. Rugbyloopbaan ------------- Toe hy agtien was speel hy vir Paarl Boys High se eerste span en ook vir die Westelike Provinsie. Hy was 22 jaar oud toe hy Suid-Afrika vir die eerste keer verteenwoordig het in 1928 - teen die All Blacks. Op die 1931/32 toer na die Britse Eilande speel hy in negentien van die ses-en-twintig wedstryde. In 1933 speel hy teen die Wallabies in Suid-Afrika en in 1937 weer teen hulle en die All-Blacks in Australasië. Tragies is sy broer, Fanie, dood na 'n wedstryd vir Westelike Provinsie teen Transvaal in 1940 weens hartprobleme. Nadat hy uitgetree het as rugbyspeler word hy 'n skeidsregter maar weens 'n kniebesering moet hy ook daarmee ophou. Hy word betrokke by afrigting en was afrigter van die Springbokke in 1960 en 1965. Daarna was hy betrokke by Westelike Provinsie as keurder en bestuurder. Boy was 'n bestuurder vir Standard Bank. Hy sterf op 3 Mei 1988 in Belville. Bron ---- * 30 Super Springboks. Paul Dobson. 1995. ISBN 0-7981-3411-9	{ "title": "Boy Louw", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 580, 1674, 0.34647550776583036 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" style=\"width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em\">\n<tbody><tr><td colspan=\"4\">\n<table cellpadding=\"1\" cellspacing=\"0\" style=\"text-align: center;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr style=\"background-color:#336699;\">\n<td style=\"vertical-align:middle;text-align:center; font-size: 150%; padding-left:45px; width:80%; color:#FFFFFF;\" width=\"90%\">Boy Louw</td>\n<td width=\"10%\"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Portaal:Sport\" title=\"Portaal:Sport\"><img alt=\"Sportportaal\" data-file-height=\"300\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"300\" decoding=\"async\" height=\"45\" resource=\"./Lêer:Rugby_union_pictogram_white.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/45px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/68px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Rugby_union_pictogram_white.svg/90px-Rugby_union_pictogram_white.svg.png 2x\" width=\"45\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Volle naam</span></th>\n<td colspan=\"3\">Matthys Michael Louw</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Bynaam</span></th>\n<td colspan=\"3\">Die Meester</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortedatum</span></th>\n<td colspan=\"3\">21 Februarie 1906</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Geboorteplek</span></th>\n<td colspan=\"3\"><a href=\"./Wellington,_Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wellington, Wes-Kaap\">Wellington</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Sterftedatum</span></th>\n<td colspan=\"3\">3 Mei 1988 (op 82)</td></tr>\n<tr>\n<th><span style=\"white-space:nowrap\">Sterfteplek</span></th>\n<td colspan=\"3\"><a href=\"./Bellville\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bellville\">Bellville</a>, Suid-Afrika</td></tr>\n<tr>\n<th>Lengte</th>\n<td colspan=\"3\">1.85 m</td></tr>\n<tr>\n<th>Massa</th>\n<td colspan=\"3\">97.6 kg</td></tr>\n<tr>\n<th>Skool</th>\n<td colspan=\"3\">Wellington Boys High, Paarl Boys High.</td></tr>\n<tr>\n<th>Beroep</th>\n<td colspan=\"3\">Bestuurder, Standard Bank</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #b0c4de; text-align: center\">Rugbyloopbaan</th></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #D3D3D3; text-align: center\">Loopbaan as speler</th></tr>\n<tr>\n<th>Posisie(s)</th>\n<td colspan=\"3\">Stut, haker, flank, agsteman</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Amateurspanne</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Klub / span</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td></td>\n<td><a href=\"./Caledon\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Caledon\">Caledon</a>, <a href=\"./Paarl\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Paarl\">Paarl</a>, Gardens</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Provinsiale- / Staatspanne</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Klub / span</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td></td>\n<td>Westelike Provinsie</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"4\" style=\"background-color: #EFEFEF\">Nasionale span(ne)</th></tr>\n<tr>\n<th>Jare</th>\n<th>Land</th>\n<th style=\"text-align: right\">Weds</th>\n<th style=\"text-align: right\">(pte)</th></tr>\n<tr>\n<td>1928-1937</td>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa_(1928-1994).svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa_(1928-1994).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/22px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/33px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg/44px-Flag_of_South_Africa_%281928%E2%80%931994%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Suid-Afrika_nasionale_rugbyspan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika nasionale rugbyspan\">Suid-Afrika</a></td>\n<td style=\"text-align: right\">18</td>\n<td style=\"text-align: right\"></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1411 }
'n Polisieklaringsertifikaat of gedragsertifikaat is 'n amptelike dokument wat uitgereik word as 'n resultaat van 'n agtergrondondersoek deur die polisie of 'n ander staatsorgaan van 'n staat ten einde enige kriminele rekords wat die aansoeker mag hê na te gaan. Kriminele rekords mag inhegtenisnames, skuldigbevindings, en moontlik kriminele verrigtinge insluit. 'n Polisie klaringsertifikaat staan ook as 'n goeie burger sertifikaat (Hongkong), nasionale polisiegeskiedenisondersoek/navraag (in Australië) of as 'n judisiële rekorduittreksel bekend. Omrede die proses dikwels omslagtig is het die SAPD in Suid-Afrika 'n nuwe proses bekend gestel om die dokument te verkry. Aansoekers moet vingerafdrukke en sekere persoonlike inligting voorsien ten einde 'n kriminele rekordnavraag te kan doen, en die polisie of ander staatsorgaan kan 'n fooi daarvoor vra. Doel van die dokument --------------------- 'n Polisiesertifikaat mag aangevra word indien die aansoeker: * aansoek doen om 'n pos wat klaring vereis; * van voorneme is om te immigreer of 'n visum te verkry; en * moet voldoen aan 'n betrokke werkgewer se versoek. Omvang ------ Afhangende van die reg van 'n betrokke land, mag aansoekers versoek word om polisiesertifikate te voorsien van lande waar hulle langer gewoon het as wat regtens toegelaat word. * Australië: Vir burgerskapaansoeke: lande waar aansoekers vir drie maande of meer woonagtig was indien die aansoeker vir meer as 12 (twaalf) maande buite Australië se grense was sedert verkryging van permanente woonregte; vir visumaansoeke: lande waar aansoekers vir 12 (twaalf) maande of meer gewoon het. * Kanada: Lande waar aansoekers vir 6 (ses) maande of meer gewoon het. * Ecuador: Lande waar aansoekers hoofsaaklik gewoon het gedurende die afgelope 5 jaar. * Nieu-Seeland: Lande waar aansoekers vir 12 (twaalf) maande of meer gewoon het. * Verenigde State: Lande waar aansoekers vir 6 (ses) maande of meer gewoon het. Geldigheidsduur --------------- 'n Polisiesertifikaat mag of mag nie 'n tydperk van geldigheid op die sertifikaat aangebring hê nie, en kriteria vir die erkenning van die geldigheid daarvan verskil wyd. In Suid-Afrika byvoorbeeld word daar vir aansoeke om nasionale registrasiesertifikate vir die distribusie van drank vereis dat die sertifikaat nie ouer as drie maande vanaf uitreiking daarvan moet wees nie.Die kriteria wat verskillende lande gebruik ten einde die geldigheid van die sertifikate vas te stel is egter dikwels onafhanklik van enige datums of tydperke van geldigheid wat op die sertifikate self aangebring is. Australië erken byvoorbeeld die geldigheid van polisiesertifikate vir 'n tydperk van 12 maande vanaf uitreiking daarvan, wat betref beide visum- en burgerskapaansoeke, onafhanklik van enige datum van geldigheid wat op die sertifikate aangebring is. Ecuador, in teenstelling hiermee, erken slegs polisiesertifikate (vanaf 2 Maart 2012) wat uitgereik is in die voorafgaande 3 maande voor die datum wat die sertifikate voortgebring of aangebied word (bv. vir 'n visum aansoek), weereens onafhanklik van enige datums of geldigheidstydperke wat eksplisiet vervat is of aangebring is op die sertifikate. Soos in baie lande, word die kriteria vir die geldigheids-periodes van polisiesertifikate nie voorgeskryf of vooropgestel in wetgewing nie, soos byvoorbeeld Suid-Afrika. In Australië, byvoorbeeld, is die benadering eenvoudig aangeneem deur Australie se Departement van Immigrasie en Burgerskap ten einde konsekwentheid oor verskeie jurisdiksies te verseker. In Ecuador, in teenstelling, is die benadering aangeneem deur die Departement van Binnelandse Sake. Notas ----- \| \| \| \| --- \| --- \| \| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. \| Klik vir info oor hierdie sjabloon. \|	{ "title": "Polisieklarings", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1615, 4045, 0.3992583436341162 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3833 }
André Groenewald (\13 September 1922, Morreesburg - ) is ’n Afrikaanse skrywer van hoofsaaklik ontspanningslektuur. Sy boeke word hoofsaaklik onder die naam André Groenewald gepubliseer, hoewel sommige ook gepubliseer word as J.A. Groenewald.* Lewe en werk. ------------- Johan Andries (André) Groenewald is op 13 September 1922 op Moorreesburg in die Swartland gebore. Hy matrikuleer in 1940 aan die Hoërskool Dirkie Uys op Moorreesburg waar hy die Dux-leerling is en studeer daarna verder aan die Universiteit van Stellenbosch. Hierna volg hy ’n loopbaan in die joernalistiek en is lid van die redaksie van Die Burger, subredakteur van Die Natalse Afrikaner in Pietermaritzburg en redakteur van Kern. Dan is hy betrokke by die reklamewese en is onder andere verantwoordelik vir die bekende slagspreuk vir Lexington sigarette, "after action, satisfaction". In die jare voor sy aftrede in 1984 is hy lid van Sanlam se skakelspan in Bellville. Hy is eers getroud met die kinderboekskryfster Dorothea Rossouw en daarna met Valerie Cowley en hy het vyf kinders, waarvan vier by sy tweede vrou. Sy seun Johan is op 25-jarige ouderdom in ’n ongeluk oorlede. Ná sy aftrede vestig hy hom op Langebaan en hier word hy in 1987 en weer in 1991 verkies as burgemeester. Wanneer sy vrou ’n beroerte-aanval kry, word sy in Huis Aristea in Durbanville opgeneem, waar sy in 1997 oorlede is. Skryfwerk --------- Ten spyte van die feit dat hy hoofsaaklik skrywer is van populêre romans, bring hy tog in baie opsigte vernuwing in die letterkunde. Die streng klassifikasie en onderskeid wat in hierdie jare en vir baie lank daarna steeds tussen "letterkunde" en ontspanningslektuur gemaak word (asof laasgenoemde noodwendig minderwaardig moet wees) veroorsaak dat sy werk grotendeels onopgemerk bly. Dit is slegs na die verskyning in die negentigerjare van sy Insident van stilte, wat oorwegend positief ontvang word, wat daar ’n mate van amptelike erkenning kom vir sy vroeëre werk en kort besprekings van Die blond god en Mens dan as ’n laat regstelling deur Kannemeyer in sy omvattende literatuurgeskiedenis ingesluit word. Oor die algemeen is hy egter ’n slagoffer van die kanoniseringsmetode van die Afrikaanse letterkunde van sy tyd, wat ’n kunsmatige lyn tussen letterkunde en ontspanningsleesstof getrek het wat boeke wat as laasgenoemde gekarakteriseer is, toegang tot die eksklusiewe letterkunde-klub geweier is. In Die blond god (1945), wat hy self uitgee, bundel hy gedigte, sketse en essays. Die gedigte is nie noemenswaardig nie en hy spits hom hierna uitsluitlik op die prosa toe. Die essays gee blyke van iemand wat die vreemde en die moderne ondersoek en sluit byvoorbeeld in vertalings uit die Duits van Theodore Dreiser, ’n beoordeling van die Chinese skrywer Lin Yutang, ’n oorsig oor neigings in die Duitse Ekspressionisme, ’n refleksie oor tradisie en vernuwing en waardering vir die sensuele en instinktiewe in die letterkunde. Die aard van hierdie essays beweeg telkens buite die konserwatiewe maar algemeen aanvaarde oortuigings van sy tyd, al is die formulering en deurdink van konsepte nie altyd op peil nie. Daar is ook ’n Weskus-storie oor ’n verleidelike vrou wat met haar kurwes in die baai rondgedwaal het en die skippers en vissermanne só uitgelok het. Mens (1945) verwek met die verskyning daarvan groot opspraak vir die gewaagde (vir die tyd) beskrywings van ’n naakte vrou en suggestie van seks. Dit word selfs beskryf as die eerste pornografiese roman in Afrikaans, terwyl daar opgemerk word dat die seksuele handeling hierin met ’n vrymoedigheid en realisme beskryf word wat in Suid-Afrika toentertyd ’n opspraakwekkende nuwigheid was. Van eksplisiete seks is daar egter geen sprake nie. In ’n artikel in Vandag in 1945 deur Castor en Pollux word die roman selfs ontleed vanuit ’n Freudiaanse invalshoek, wat volgens die letterkundige Philip John dit waarskynlik die eerste Afrikaanse boek maak wat ’n psigoanalitiese lesing ontlok het. In die betrokke artikel word die roman afgemaak as die produk van ’n onvolwasse psige, terwyl dit waarskynlik eerder ’n vroeë rebellie is teen die heersende morele gesag, wat eers in die werk van die Sestigers algemene erkenning ontvang. Weskus-episode (1953) kry ’n gemengde ontvangs by verskyning, maar gaan eintlik grotendeels onopgemerk verby. In 1992 verskyn Insident van stilte, ’n verhaal met die Weskus as agtergrond en gebaseer op ’n ware verhaal Die hoofkarakter (James Farantino) knoop man-alleen ’n onmoontlik gewaande geveg teen die see aan, want as hy suksesvol is sal hy met die meisie van sy drome (Mollie Theart) kan trou. Die boek vang die gees en atmosfeer van die Weskus en sy mense in die laat dertigerjare uitstekend vas. Die krag van die boek lê in die skrywer se intieme kennis van dié kontrei en sy mense, hul vaartuie en verlede, maar veral hul ideale en beginsels. Insident van stilte word positief ontvang deur die hoofstroomkritiek, ook deur Kannemeyer, wat meen dat dié roman wys hoeveel Groenewald as skrywer oor die jare gegroei het. Hierdie positiewe waardering neem egter nie kennis daarvan dat Insident van stilte in wese ’n herskrywing is van Weskus-episode nie. Die intrige is dieselfde, maar die karakters se name is verander en meer streek spesifieke dialoog is bygevoeg. Groenewald skryf verskeie boekklubromans in die vyftiger- en sestigerjare, waarin hy veral fokus op speurverhale en spanning. Die duiwel kies kortpad (1948) is een van die eerste Afrikaanse romans waarin dagga as probleem onder wit mense aandag kry, met die karakter Pieter Robinson wat ernstig daaraan verslaaf is. Groenewald maak hier gebruik van ’n vroulike verteller, Trudie Retsler, wat ongewoon is in die tekste van ander manlike skrywers van sy tyd. Ek haal die voorblad (1951) is ’n redelik konvensionele speurroman, wat egter van hierdie genre onderskei word deurdat die ek-verteller, André Groenewald, dieselfde naam as die skrywer van die roman het. So word die werklikheidsillusie van die verhaal aanmerklik verhoog en verdien hierdie stylgreep eers meer as tien jaar later algemene ondersoek en erkenning, veral na aanleiding van die verskyning daarvan in ernstige letterkunde met Breyten Breytenbach se digbundel Die ysterkoei moet sweet. Die hoofkarakter is ’n hardgebakte en siniese joernalis, wat werklikheidsgetrou na die wêreld rondom hom kyk en dit as sodanig weergee, ook in sy dialoog en taalgebruik – ’n verdere onderskeiding van soortgelyke romans van sy tyd. Die digter en die swart sirkel (1951) behandel ’n liefdesdriehoek wat tragies eindig, waarin die grafiese beskrywing van die hoofkarakter se lyk na sy selfmoord nuut was in die Afrikaanse letterkunde. Hierdie graad van werklikheidsbeskrywing het in Afrikaans eers baie later algemeen geword en in die tyd was dit die algemene gebruik om enigiets skokkend bloot te suggereer. Ons die onvolmaaktes (1952) het ’n verhouding oor kultuurgrense as onderwerp. Moira Kaplan is ’n Afrikaanse Jodin wat ervaar hoeveel vooroordeel daar in die Afrikaner-gemeenskap jeens die Joodse kultuur is. Sy trou met die Afrikaner, Nico van der Merwe, maar die huwelik misluk weens hierdie vooroordeel. Die beskrywing van die vooroordeel is openlik en direk, ongewoon in populêre letterkunde van sy tyd, wat in die algemeen gerig is op ontvlugting van die werklikheid, eerder as konfrontasie daarmee. Sy hantering en beskrywing van seks is weereens baie meer eksplisiet as wat gangbaar was vir sy tyd. In Deurmekaar met ’n rooikop (1953) raak die verteller van die verhaal, ’n koerantman, verlief op ’n rooikopvrou wat van moord verdink word. Uit die nag (1960) is ’n sielkundige spanningsriller. Op die verlowingspartytjie van Willem Lingeman met Alta het Ben Delport vir die eerste keer uit die bloute sy verskyning gemaak. Ben rokkel vir Alta af en Willem se geestelike ewewig word verstoor. In sy onderbewussyn voel hy net dat Ben Delport gedood moet word en dit word ’n obsessie by hom. Die skrywer neem die leser op ’n spannende reis deur Lingeman se psige en sy gewaande ervarings. Terwyl hy vlug vir die gereg ervaar hy in Woodstock en die Bo-Kaap eerstehands die donkerder sosiale dimensies van die Kaapse Skiereiland en word gekonfronteer met eendsterte, dronkaards, prostitute en ander verlooptes. Die atmosfeer in hierdie gedeelte van die roman is deurdrenk met angs, wat die roman een van die eerstes in Afrikaans is wat gebruikmaak van ’n eksistensialistiese wêreldbeeld. Drie van sy romans Die vrou in Seepunt (1961), Die nadraai (1962) en Maniak in my lewe (1964), put inspirasie uit Hollywood se film noir met ’n siniese privaatspeurder as hoofkarakter, ’n femme fatale en uiters bose booswigte, geskets teen ’n nagtelike stadsagtergrond, naamlik Kaapstad. In Maniak in my lewe stel die skatryk mev. Madeleine Wilton-Olivier die skrywer-speurder Nico Dawidz aan om haar kleindogter Lynette Hanneman te soek. Wanneer haar neef met ’n mes vermoor word, staak sy die soektog, selfs al het Nico reeds iemand gekry wat sê dat sy Lynette is. Verskeie moorde word gepleeg en baie mense is verdagtes, soos prokureur Mentor en die tuinier, Adam Johansen. Die grootste vraag is egter wat die motief vir hierdie moorde kan wees. Die skat van die Oenahabs (1966) het die speurverhaalskrywer Hannes Hamman as held. Hierdie skrywer weet ook hoe om sy hande te gebruik, selfs wanneer daar nie ’n rewolwer in is nie. Die taak van Anna Munnik (1968) se hoofkarakter is Alma Kroonman. Sy word daarvan verdink dat sy uiters wrede misdade gepleeg het en dat sy in kranksinnigheid van tyd tot tyd toeslaan op diegene wat sy die liefste het. Anna Munnik kan dit nie glo nie en poog om die teendeel te bewys, wat haar taak van die titel is. Die man wat aan migraine gely het (1987) word uitgegee in die spanningsreeks van Klub707. Die Langebaan-moorde (1988) is ook ’n spanningsverhaal wat in die Klub 707-reeks uitgegee word. Amos Valotti is die aartsvader van die Weskus se Afrikaanssprekende "Klein Italië". Met net standerd ses agter sy naam bou hy sy visbedryfmaatskappye uit tot ’n groot sakeryk. Hy nader die skakelkonsultante Landman en Kotze om hul dienste, maar Salomina Landman is nie voorbereid op die wreedheid waarmee sy nou te doene kry nie. Haar eerste besoek aan die Valotti-landgoed val saam met die moord op die Valotti-patriarg en bring haar midde-in ’n familie-intrige waarin slinkse toespelings, outosuggestie en waarskynlike kranksinnigheid hoogty vier.Hy lewer ook werk van feitelike aard. Rand, sent, vrou behandel die reklamewese en die aard daarvan. Die agtergrond en geskiedenis van die dorp Langebaan is ’n eie publikasie gefinansier deur die sakekamer van Langebaan en verskyn onder die titel Blomme en bloed. As vertaler is hy verantwoordelik vir die omsit van Benjamin Elkin se jeugverhaal Wouter en die wagte, geïllustreer deur James Daugherty. Publikasies ----------- Werke uit sy pen suit in: \| Jaar \| Publikasies \| \| --- \| --- \| \| 1945 \| Die blond god \| \| \| Mens \| \| 1948 \| Die duiwel kies kortpad \| \| 1951 \| Die digter en die swart sirkel \| \| \| Ek haal die voorblad \| \| 1952 \| Ons, die onvolmaaktes \| \| 1953 \| Deurmekaar met ’n rooikop \| \| \| Weskus-episode \| \| 1954 \| Man met ’n wrok \| \| 1955 \| Moord in Jantzenburg \| \| 1960 \| Uit die nag \| \| 1961 \| Die vrou in Seepunt \| \| 1962 \| Die nadraai \| \| 1964 \| Maniak in my lewe \| \| \| Moord is in die mode \| \| 1965 \| Rand, sent, vrou \| \| 1966 \| Die skat van die Oenahabs \| \| 1968 \| Die taak van Anna Munnik \| \| 1985 \| Nectarinia \| \| 1986 \| Erfgeld is sterfgeld \| \| \| Moord woord vir woord \| \| \| Scenario vir waansin \| \| 1987 \| Die man wat aan migraine gely het \| \| 1988 \| Die Langebaan-moorde \| \| 1989 \| Operasie Oenahab \| \| 1992 \| Insident van stilte \| \| 1997 \| Blomme en bloed: die verhaal van Langebaan \| \| \| Vertaling \| \| 1972 \| Wouter en die wagte – Benjamin Elkin \| Bronnelys --------- ### Boeke * Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. Ontsyferde stene. Inset-Uitgewers Stellenbosch Eerste uitgawe Eerste druk 1996 * Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 ### Tydskrifte en koerante * Anoniem. Burgemeester skryf ná jare weer boek. Die Burger, 18 Junie 1992 * Kannemeyer, J.C. Groenewald van toe en nou is selfde mens. Beeld, 19 Julie 1995 ### Ongepubliseerde dokumente * Groenewald, André. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein	{ "title": "André Groenewald", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1617, 10839, 0.14918350401328537 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 12745 }
André Fourie (gebore op 15 Maart 1944 in Pretoria) is 'n afgetrede Suid-Afrikaanse politikus, agtereenvolgens lid van die Verenigde Party, Nasionale Party, Nuwe Nasionale Party en die Vryheidsfront Plus. Fourie was 'n lid van die Volksraad vir Turffontein (van 1971 tot 1974, en weer van 1981 tot 1994), daarna van die Nasionale Vergadering van die Parlement (1994-1999), en was minister van streke en grondsake in die Kabinet van F.W. de Klerk. Laastens was hy 'n munisipale raadslid (VF+) van die stad Kaapstad van Maart 2009 tot Augustus 2016. Biografie --------- André Fourie begin sy nasionale politieke loopbaan in 1971 as LP vir Turffontein (distrik Johannesburg) onder die vlag van die Verenigde Party voordat hy in die Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1974 deur Marais Steyn verslaan is. Nadat hy tydelik uit die politiek getree het, is hy in 1981 herkies, hierdie keer onder die kleure van die Nasionale Party. André Fourie word later die leier van die Nasionale Party en daarna van die Nuwe Nasionale Party (NNP) van Noord-Transvaal. In 1999 was hy die topkandidaat van die NNP in sy provinsie, maar hy is nie verkies nie, en onttrek uit die politieke lewe. Hy het lojaal gebly aan die NNP totdat die ontbinding daarvan in 2004 deur Marthinus van Schalkwyk aangekondig is, wat hy teëgestaan het. Fourie weier toe om by die African National Congress aan te sluit en nadat hy dit selfs oorweeg het om 'n nuwe hersaamgestelde Nasionale Party te lei, het hy hom by die Vryheidsfront Plus aangesluit. In Maart 2009 volg André Fourie Dirk Smit op as die enigste verkose lid van die Vryheidsfront Plus in die Kaapstadse stadsraad waar hy 'n lid was van die munisipale meerderheidsregering onder leiding van Helen Zille.	{ "title": "André Fourie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 53, 1503, 0.03526280771789754 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1742 }
"Plaaslike Superswerm" stuur jou aan na dié artikel. Vir die superswerm wat in 2014 ontdek is en waarvolgens Virgo net deel van ’n groter superswerm is, sien Laniakea-superswerm. In die Plaaslike Superswerm: Die afstand van ’n paar groepe en swerms van die Plaaslike Groep af. Die Virgo-superswerm of Plaaslike Superswerm (afgekort as PS) is die onreëlmatige superswerm wat die Virgo-sterrestelselswerm en die Plaaslike Groep bevat. Laasgenoemde bevat weer die Melkweg, waarin die Aarde lê, asook die Andromeda-sterrestelsel. Minstens 100 sterrestelselswerms lê in die Virgo-superswerm se gebied met ’n deursnee van 33 miljoen parsek (110 miljoen ligjare). Dit is een van die miljoene superswerms in die waarneembare heelal. Volgens ’n studie in September 2014 is die Virgo-superswerm net deel van ’n groter swerm, die Laniakea-superswerm, wat die Groot Aantrekker in sy middel huisves. Agtergrond ---------- Reeds met die eerste groep newels wat in 1863 deur William en John Herschel gepubliseer is, was dit duidelik dat daar ’n merkbare oorvloed van newelvelde in die sterrebeeld Maagd is. In die 1950's het die Frans-Amerikaanse sterrekundige Gérard Henri de Vaucouleurs voorgestel dat hierdie oorvloed ’n grootskaalse sterrestelselagtige struktuur verteenwoordig; hy het dit in 1953 die "Plaaslike Supergalaktika" genoem en dié term in 1958 verander na "Plaaslike Superswerm" (PS). Die debat oor of die PS wel ’n struktuur is en of dit ’n toevallige oplyning van sterrestelsels is, het in die 1960's en '70's voortgeduur. Die kwessie is opgelos met die rooiverskuiwing-opmetings van die laat 1970's en vroeë 1980's, wat ’n plat konsentrasie van sterrestelsels getoon het. Struktuur --------- In ’n omvattende dokument het R. Brent Tully in 1982 die resultate van sy navorsing oor die basiese struktuur van die PS gepubliseer. Die superswerm bestaan uit twee dele: ’n plat skyf wat twee derdes van die superswerm se liggewende sterrestelsels bevat, en ’n rofweg bolvormige halo of ring wat die oorblywende derde bevat. Die skyf self het ’n dun (~1 miljoen parsek) ellipsvorm met ’n verhouding tussen die lang en die kort as van minstens 6:1, en moontlik tot 9:1. Danksy data wat in Junie 2003 bekendgemaak is ná ’n vyfjaarstudie was sterrekundiges in staat om die PS met ander superswerms te vergelyk. Die PS is ’n redelike klein en arm (m.a.w. sonder ’n hoëdigtheidskern) superswerm. Dit het een ryk sterrestelselswerm in die middel wat omring is deur filamente van sterrestelsels en arm groepe. Die Plaaslike Groep is aan die buitewyke van die PS geleë in ’n klein filament wat van die Fornax-swerm tot die Virgo-swerm strek. Die Virgo-superswerm se volume is min of meer 7 000 keer dié van die Plaaslike Groep en 100 miljard keer dié van die Melkweg. Dinamika -------- Sedert die laat 1980's is dit duidelik dat nie net die Plaaslike Groep nie, maar alle materie tot op ’n afstand van 50 miljoen parsek, teen 600 km/s beweeg in die rigting van die Norma-sterrestelselswerm (Abell 3627) – ook bekend as die Groot Aantrekker as gevolg van dié tot dusver onverklaarbare verskynsel. Diagram ------- ’n Diagram van die Aarde se ligging in die waarneembare heelal. (Klik hier vir ’n kleiner weergawe.) Sien ook -------- * Plaaslike Groep * Melkweg	{ "title": "Virgo-superswerm", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2005, 4729, 0.42397969972510047 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3306 }
André-Marie Ampère (20 Januarie 1775 - 10 Junie 1836) was 'n Franse fisikus en word algemeen beskou as een van die hoofontdekkers van elektromagnetisme. Die eenheid van elektriese stroomsterkte, die ampère, en die wet van Ampère is na hom vernoem. Vroeë dae --------- Ampère is gebore in Lyon (Frankryk), naby sy vader se landhuis in Poleymieux-au-Mont-d'Or. As 'n jong kind het hy reeds 'n liefde ontwikkel vir kennis, en dit word gesê dat hy groot wiskundige bewerkings gemaak het met klein spoelklippe voor hy nog enige syfers geken het. Sy vader het hom Latyn begin leer, maar daarmee gestaak nadat hy Ampère se groter talente vir wiskundige studies ontdek het. Die jong Ampère het tog gou weer begin Latyn leer wat hom in staat gestel het om die werk van Euler en Bernoulli te bemeester. In 1796 het hy Julie Carron ontmoet en 'n verbintenis het tussen hulle ontstaan. Hulle is in 1799 getroud. Vanaf om en by 1796 het Ampère privaatlesse by Lyon in wiskunde, chemie en tale aangebied; en in 1801 het hy verhuis na Bourg-en-Bresse, as professor van fisika en chemie en los sy vrou en seun (Jean Jacques Ampère) agter in Lyon. Sy is oorlede in 1804 en hy het nooit herstel van haar dood nie. Hy is in dieselfde jaar aangewys as professor van wiskunde by 'n hoërskool in Lyon. Bydrae tot fisika en ander studies ---------------------------------- Ampère se roem lê hoofsaaklik in sy bydrae tot die wetenskap met die verhoudings tussen wetenskap en elektromagnetisme, of, soos hy dit genoem het, elektrodinamika. Op 11 September 1820 hoor hy van H. C. Ørsted se ontdekking dat 'n voltaïse 'n reaksie op 'n magnetiese naald veroorsaak. Slegs 'n week later op 18 September lê hy 'n voorstel voor wat 'n veel meer volledige verklaring gee aan hierdie buitengewone gebeurtenis. Sien ook -------- * SI-eenhede vernoem na mense \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BIBSYS: 90600955 * BNC: 000163554 * BNE: XX1193285 * BNF: cb12050947m (data) * CANTIC: a10040055 * CiNii: DA01728062 * GND: 118645048 * ISNI: 0000 0001 1058 9312 * LCCN: n85803043 * LNB: 000204613 * The Léonore id LH//32/1 is not valid. * NKC: ola2002113871 * NLG: 156467 * NLI: 000009945 * NLP: A18022236 * NTA: 069843074 * RERO: 02-A006036166 * RKD: 110491 * SELIBR: 300446 * SNAC: w62n53gd * SUDOC: 028694171 * VIAF: 41858701 * WorldCat Identities: lccn-n85803043 \|	{ "title": "André-Marie Ampère", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 638, 2090, 0.30526315789473685 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Ampere Andre 1825.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"<!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère in 1825\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[20 Januarie]] [[1775]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Lyon]], [[Frankryk]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO\|1775\|1\|20\|1836\|6\|10}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Marseille]], [[Frankryk]]\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Frankryk}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"[[Fisika]]\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"[[École polytechnique]]\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"Wet van Ampère, Ampère se kragwet\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"André-Marie Ampère signature.svg\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>André-Marie Ampère</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Ampere_Andre_1825.jpg\"><img data-file-height=\"666\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"493\" decoding=\"async\" height=\"357\" resource=\"./Lêer:Ampere_Andre_1825.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg/264px-Ampere_Andre_1825.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg/396px-Ampere_Andre_1825.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Ampere_Andre_1825.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">André-Marie Ampère in 1825</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><a href=\"./20_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"20 Januarie\">20 Januarie</a> <a href=\"./1775\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1775\">1775</a><br/><a href=\"./Lyon\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lyon\">Lyon</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>10 Junie 1836 (op 61)<br/><a href=\"./Marseille\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Marseille\">Marseille</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Frankryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" title=\"Vlag van Frankryk\"><img alt=\"Vlag van Frankryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td><a href=\"./Fisika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fisika\">Fisika</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Instelling(s)</th>\n<td><a href=\"./École_polytechnique\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"École polytechnique\">École polytechnique</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Wet van Ampère, Ampère se kragwet</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Handtekening</th>\n<td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:André-Marie_Ampère_signature.svg\"><img data-file-height=\"81\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"585\" decoding=\"async\" height=\"19\" resource=\"./Lêer:André-Marie_Ampère_signature.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/140px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/210px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg/280px-Andr%C3%A9-Marie_Amp%C3%A8re_signature.svg.png 2x\" width=\"140\"/></a></span></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2382 }
André Cluytens, 1965 André Cluytens (Franse uitspraak: ɑ̃ːdʁe klɥitɑ̃s, Nederlandse uitspraak: ɑn'dreː 'klœ.ytəns; gebore Augustin Zulma Alphonse Cluytens; 26 Maart 1905 – 3 Junie 1967) was 'n Belgies-gebore Franse dirigent wat aktief was in konsertsale, operahuise en opname-ateljees. Sy repertorium het uit die Weense klassieke werke, die werk van Franse komponiste, en werke uit die 20ste eeu bestaan. Alhoewel hy 'n groot deel van sy loopbaan in Frankryk spandeer het, het hy in 1955 die eerste Franse dirigent geword om in Bayreuth te dirigeer. Hy het ook die Ring-siklus en Parsifal by La Scala, Milaan gedirigeer. Lewe en loopbaan ---------------- ### België Cluytens was in Antwerpen in 'n musikale gesin gebore: sy oupa aan vaderskant, vader en ooms was almal professionele musici. Sy moeder was 'n sopraan by die opera, en nadat sy in 1906 oorlede is het sy vader weereens met 'n sanger getrou. Hy het op 9-jarige leeftyd by die Koninklike Konservatorium van Antwerpen ingeskryf, en op 16 jaar gegradueer met eerste pryse in harmonie, kontrapunt en klavier. Sy vader Alphonse, te wete die dirigent van die Bourlaschouwburg, het sy seun by sy aktiwiteite betrek as koormeester en afrigter. Hy het by sy vader aangesluit en produksies aldaar gedirigeer, en sy buiging op 14 Desember 1926 gemaak met Les pêcheurs de perles. In Januarie 1927 het hy met Germaine Gilson, 'n sopraansolis in die geselskap van die Théâtre Royal Français, in die huwelik getree. Hulle het 'n seun genaamd Michel (1943–69) gehad. Hy is tot huisdirigent bevorder vir die 1927–28 seisoen, en oor die volgende vyf jaar het Cluytens 'n breë en formidabele opera (en ballet) repertorium in Antwerpen opgebou: Mireille, Madama Butterfly, La traviata, La fille du régiment, La Basoche, Ma mère l'oye, Manon, La poupée de Nuremberg, Resurrection, Lucia di Lammermoor, Werther, Jeux, Le domino noir, Le voyage en Chine, Les Huguenots, Schwanda the Bagpiper, Salome en Angélique. ### Frankryk In 1932 het hy die hoofdirigent by die Théâtre du Capitole van Toulouse geword, en daar verdere uitbreidings tot sy repertorium bygevoeg, met die dirigeer van operas soos Boris Godoenof (opera), Lohengrin, Ernani, Tannhäuser, Otello, Die Walküre en Die huwelik van Figaro sowel as verskeie operettas. In 1935 het hy aanbeweeg na die Opéra National de Lyon waar hy as hoofdirigent aangestel is, en meer Wagner werke tot sy repertorium bygevoeg het. (Das Rheingold en Siegfried). In 1942 het hy die musiekdirekteur van laasgenoemde operahuis geword. Cluytens het in September 1939 ingewillig om in die Franse Leër te dien, en na 'n mediese ondersoek was hy ontplooi as 'n Franse vegter, alhoewel hy nooit by enige konfrontasies betrokke was nie. Hy het op 14 Mei 1940 'n Franse burger geword. Na die bevryding van Frankryk het bewerings vanuit Bordeaux dat hy saam met die Nazi owerhede gewerk het daartoe gelei dat hy gevonnis is as deel van die épuration; na 'n appèl was sy vonnis egter op 24 Mei 1946 ter syde gestel. In 1947 was hy aangestel as musiekdirekteur by die Opéra-Comique waar hy sou voortgaan om tussen 1947 en 1953 veertig werke te dirigeer, insluitende eerste uitvoerings van La carosse du Saint Sacrement, Marion en Le Oui des jeunes filles. Sy hoogaangeskrewe werk by die Opéra-Comique het 'n suksesvolle hernuwing van Die Verhale van Hoffmann ingesluit in 'n vars produksie in April 1948; Francis Poulenc was verheug met sy bydrae aan die hoof van die Opéra-Comique in verband met die opname van Poulenc se Les mamelles de Tirésias. Ook van noemenswaardige belang was die hernuwing na 180 jaar se verwaarlosing van Blaise le savetier (as 'n inleidende vertoning vir La boheme, Werther en La traviata), en die Franse buiging van The Rake's Progress in Junie 1953. Sy hernuwing van Manon was hoog aangeprys – en ook tekenend van wat Paryse kritici beskou het as 'n uiters suksesvolle tyd by die Opéra-Comique; hy het ook aan die hoof gestaan van verskeie vertonings wat slegs uit die werke van Ravel bestaan het. Cluytens het in Desember 1953 uit die Opéra-Comique bedank en sy laaste uitvoering (Manon) daar gedirigeer op 30 September 1954. In 1953 is hy vereer (Chevalier gemaak) met Franse Légion d'honneur. Nadat hy op 20 Desember 1942 sy buiging met die Paryse Konservatoria-orkes gemaak het, het hy in 1949 vir Charles Munch as hoofdirigent opgevolg, welke pos hy tot 1960 sou hou. Sy kontrak het van hom vereis om die helfte van die orkes se konserte te dirigeer, en hy het ook die orkes op buitelandse toere gelei. Cluytens was, na die skande van sy Vichy aktiwiteite, van voorneme om die eerste konsert deur Alfred Cortot in 1947 in Parys te dirigeer; in die omstandighede was die konsert egter gekanselleer; en Cluytens het geweier om Cortot erkenning te gee terwyl hy en die orkes die verhoog verlaat het sodat Cortot 'n solo-optrede kon gee. Cluytens het die Paryse Konservatoria-orkes gedirigeer tydens 'n Beethoven-simfoniesiklus en ook tydens die orkes se toer van Japan in 1964. Hy het op sy eie voortgegaan om die Sydney Simfonieorkes, Suid-Australiese Simfonieorkes, Wes-Australiese Simfonieorkes, Melbourne Simfonieorkes en Queensland Simfonieorkes te dirigeer tot en met Julie van daardie jaar. ### Internasionale loopbaan Cluytens het 'n bekroonde uitvoering van Wagner se opera Tannhäuser by die Bayreuth-fees op 23 Julie 1955 gelewer, synde die eerste dirigent van Franse nasionaliteit (en slegs die derde nie-Duitser om daar te dirigeer, na Toscanini en de Sabata) wat daar opgetree het. Sy ander werk by Bayreuth tot en met 1965 het bestaan uit Die Meistersinger von Nürnberg (1956, 1957, 1958), Parsifal (1957, 1965) en Lohengrin (1958), met 'n terugkeer na die fees vir 'n opvoering van Tannhäuser in 1965. Volgens Wolfgang Wagner was Cluytens "onthou vir sy vriendelikheid en oop gemoed"; Hans Knappertsbusch was verheug gewees toe Cluytens versoek het dat die ouer dirigent hom bekendstel aan Parsifal. Hy het Régine Crespin aan Wieland Wagner bekendgestel, wat daarna talle betrekkings by Bayreuth vanaf 1958 gehad het. Nadat Cluytens 'n ringsiklus in Lyon in 1959 gedirigeer het, het hy voortgegaan om drie siklusse by La Scala, Milaan in 1963 te dirigeer. (met Birgit Nilsson en Hans Hotter). Cluytens het in 1948 sy buiging met die Weense Filharmoniese Orkes gemaak, en later in 1956 saam met die orkes deur die Verenigde Koninkryk, VSA en Kanada getoer. Hy het ook saam met die Berlynse Filharmoniese Orkes as gasdirigent gewerk. Cluytens was behendig en bedrewe in die Duitse repertorium, en was veral bekend om sy gesaghebbende interpretasies van Ravel en ander moderne Franse komponiste. Hy het vanaf 1964 'n naby verhouding met Anja Silja gehad wat hy in Bayreuth ontmoet het, en vir die eerste keer gelei het in die opera Salome by die Paryse Opera. Sy afsterwe op die ouderdom van twee-en-sestig jaar het saamgeval met sy groeiende reputasie nie slegs as dirigent van die Franse klassieke werke nie, maar as 'n interpreteerder van die standaard Duitse/Oostenrykse repertorium. Cluytens het in 1967 by Neuilly-sur-Seine, Frankryk beswyk. Anja Silja het sy voormalige tuiste gekoop en woon sedertdien daar. Opnames ------- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: André Cluytens diskografie. Cluytens was 'n bedrywige opnamekunstenaar en het 'n kontrak met die Franse tak van EMI, Pathé-Marconi, in 1946 geteken. Hy het 'n uitgebreide reeks volledige Franse operas saam met die Opéra-Comique en die Opéra National de Paris opgeneem. Hy het ook 'n wye reeks orkeswerke deur die Franse meesters, twee deurkruisings van die orkeswerke van Ravel, en 'n volledige siklus van Beethoven se nege simfonieë met die Berlynse Filharmoniese Orkes vanaf 1957 tot 1960 opgeneem. Baie van sy plate, en sommige lewendige uitvoerings, is sedertdien op CD heruitgereik, terwyl 'n rolprent van hom waar hy besig is om Ravel en Tsjaikofski te dirigeer (met Emil Gilels) ook sedertdien op DVD beskikbaar gemaak is. Hy kan ook gesien word tydens die ouverture van die rolprent Le Barbier de Séville. Bronne ------ * Holomon, D. Kern. The Société des Concerts Du Conservatoire, 1828–1967. bladsy 476-7.	{ "title": "André Cluytens", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1830, 8573, 0.2134608655079902 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 8291 }
Leo III (Grieks: Λέων Γ΄, Leōn III; 685 – 18 Junie 741), ook bekend as Leo die Isauriër, was die Bisantynse keiser van 717 tot met sy dood in 741. Hy het ’n einde gebring aan die 20 jaar van anargie, die ryk suksesvol teen die invallende Omajjadiese Kalifaat verdedig en eerbetoon aan ikone verbied. Vroeë lewe ---------- Leo, wie se naam oorspronklik Konon was, is in die Siriese provinsie Commagene gebore. Sommige historici meen Konon het in Thracië by die leër van keiser Justinianus II aangesluit toe hy in 705 na Konstantinopel op pad was met 100 000 perderuiters wat deur Tervel van Bulgarye verskaf is. Ná Justinianus se oowinning is Leo op ’n diplomatieke sending na Alanië en Lazica gestuur om ’n verbond te sluit met die Omajjadiese Kalifaat onder Al-Walid I. Hy is aangestel as bevelvoerder van een van die afdelings. Hier het hy en ’n kollega, Artabasdus, saamgesweer om die nuwe keiser, Theodosius III, se bewind omver te werp. Bewind ------ Voorbeelde van die silwermunte wat Leo laat munt het om die aanstelling van sy seun, Konstanyn V, in 720 as medekeiser te vier. Leo het op 25 Maart 717 in Konstantinopel aangekom en Theodosius III gedwing om te abdikeer. Hy moes dadelik aandag gee aan die beleg van die stad deur die Omajjadiese Kalifaat in Augustus dié jaar. Hulle het die onrus in die Bisantynse Ryk uitgebuit en met ’n mag van 80 000 tot 150 000 man en ’n enorme vloot na die Bosporus opgeruk. Danksy sorgvuldige beplanning wat drie jaar tevore onder Anastasius II begin is en die weerstand deur Leo III kon die invallers niks uitrig nie. ’n Belangrike faktor in die Bisantyne se oorwinning was die gebruik van vuur in gevegte en die ondeurdringbaarheid van die mure van Konstantinopel. Verder het Bulgaarse versterkings ook die Arabiere aangeval omdat Leo met die Bulgare saamgewerk het. Eindelik het die Arabiere in Augustus 718 die aftog geblaas ná ’n beleg van twaalf maande. Hierna het Leo die administrasie, wat ná 20 jaar van anargie in ’n chaos was, reggeruk. In 718 het hy ’n rebellie in Sisilië onderdruk. Hy het ook die ryk se grense versterk deur Slawiërs te nooi om in die verlate gebiede te gaan woon en die leër herstel. Toe die Omajjadiese Kalifaat Konstantinopel weer in 726 en 739 aanval, het die Bisantyne hulle verslaan. Leo het ook die belastingstelsel verbeter, die lyfeienes se status verhoog en van die wette verander. Laasgenoemde is saamgevat in die wetboek die Ecloga en in 726 gepubliseer. ### Edikte teen ikone Een van Leo se wethervormings het gegaan oor die verering van ikone. Hy het ’n reeks edikte uitgeroep teen die aanbidding van beelde (726–729). Dié verbod op ’n gebruik wat al eeue lank bestaan het, spruit waarskynlik uit ’n werklike behoefte om die volk se moraliteit te verhoog. Dit is deur die aristokrasie en ’n deel van die kerklikes gesteun, maar die meeste teoloë en monnike het dit verwerp, en in die westelike dele van die ryk het die mense geweier om die edikte te gehoorsaam. ’n Opstand het in Griekeland uitgebreek en is in 727 onderdruk. Met die aanstelling van ’n nuwe patriarg van Konstantinopel in 730, wat Leo ondersteun het, is die teenstand in die hoofstad uitgewis. Weerstand in Italië is ook onderdruk, maar Leo was minder suksesvol in die eksargaat van Ravenna en dit het van die ryk weggeskeur. Die keiser is in Junie 741 aan watersug dood. Gesin ----- Leo en sy vrou, Maria, het sover bekend vier kinders gehad: * Anna * Konstantyn V, wat hom opgevolg het * Irene * Kosmo	{ "title": "Leo III die Isauriër", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2177, 5021, 0.4335789683330014 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas2\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas2"},"params":{"naam":{"wt":"Leo III"},"kleur":{"wt":"#FFCC33"},"titel":{"wt":"''Keiser van die Bisantynse Ryk''"},"beeld":{"wt":"Solidus-Leo III and Constantine V-sb1504.jpg"},"beeld_wydte":{"wt":"180px"},"beeld_onderskrif":{"wt":"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, [[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]], uitbeeld."},"beeld2":{"wt":""},"beeld2_wydte":{"wt":""},"beeld2_onderskrif":{"wt":""},"opskrif1":{"wt":"Bewind"},"1":{"wt":"[[25 Maart]] [[717]] – [[18 Junie]] [[741]]"},"opskrif2":{"wt":"Ander name"},"2":{"wt":"Konon <br />Leo die Isauriër"},"opskrif3":{"wt":"Dinastie"},"3":{"wt":"[[Siriese Dinastie\|Siriese]]"},"opskrif4":{"wt":"Gebore"},"4":{"wt":"[[685]]"},"opskrif5":{"wt":"Oorlede"},"5":{"wt":"[[18 Junie]] [[741]]"},"opskrif6":{"wt":"Voorganger"},"6":{"wt":"[[Theodosius III van Bisantium\|Theodosius III]]"},"opskrif7":{"wt":"Opvolger"},"7":{"wt":"[[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]]"},"opskrif8":{"wt":""},"8":{"wt":""},"opskrif9":{"wt":"Eggenote"},"9":{"wt":"Maria"},"opskrif10":{"wt":"Kinders"},"10":{"wt":"[[Konstantyn V van Bisantium\|Konstantyn V]] <br />Anna <br />Irene <br />Kosmo"},"opskrif11":{"wt":""},"11":{"wt":""},"opskrif12":{"wt":""},"12":{"wt":""},"opskrif13":{"wt":""},"13":{"wt":""},"opskrif14":{"wt":""},"14":{"wt":""},"opskrif15":{"wt":""},"15":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#FFCC33; font-size:120%; text-align:center;\">Leo III</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Keiser van die Bisantynse Ryk</i></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw=\"{"caption":"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, <a rel=\\"mw:WikiLink\\" href=\\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\\" title=\\"Konstantyn V van Bisantium\\" data-parsoid='{\\"stx\\":\\"piped\\",\\"a\\":{\\"href\\":\\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\\"},\\"sa\\":{\\"href\\":\\"Konstantyn V van Bisantium\\"}}'>Konstantyn V</a>, uitbeeld."}\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" title=\"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, Konstantyn V, uitbeeld.\"><img alt=\"Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, Konstantyn V, uitbeeld.\" data-file-height=\"300\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"600\" decoding=\"async\" height=\"90\" resource=\"./Lêer:Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/180px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/270px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg/360px-Solidus-Leo_III_and_Constantine_V-sb1504.jpg 2x\" width=\"180\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Muntstukke wat Leo III (links) en sy seun, <a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a>, uitbeeld.</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Bewind</th>\n<td><a href=\"./25_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"25 Maart\">25 Maart</a> <a href=\"./717\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"717\">717</a> – <a href=\"./18_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"18 Junie\">18 Junie</a> <a href=\"./741\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"741\">741</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Ander name</th>\n<td>Konon <br/>Leo die Isauriër</td></tr>\n<tr>\n<th>Dinastie</th>\n<td><a href=\"./Siriese_Dinastie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Siriese Dinastie\">Siriese</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td><a href=\"./685\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"685\">685</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Oorlede</th>\n<td><a href=\"./18_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"18 Junie\">18 Junie</a> <a href=\"./741\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"741\">741</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorganger</th>\n<td><a href=\"./Theodosius_III_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Theodosius III van Bisantium\">Theodosius III</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opvolger</th>\n<td><a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenote</th>\n<td>Maria</td></tr>\n<tr>\n<th>Kinders</th>\n<td><a href=\"./Konstantyn_V_van_Bisantium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konstantyn V van Bisantium\">Konstantyn V</a> <br/>Anna <br/>Irene <br/>Kosmo</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3521 }
Cecil Aronowitz (1916–1978) was 'n Suid-Afrikaansgebore altviolis van Russies-Litause afkoms. In 1950 vorm hy die Melos Ensemble, wat tydens die première van Benjamin Britten se War Requiem debuteer. Britten het Curlew River (1964) en Lachrymae (1976) spesifiek vir hom gekomponeer. In 1976 lewer hy en sy vrou, die pianis Nicola Grunberg, die eerste openbare uitvoering van Dmitri Sjostakowitsj se "Sonate vir altviool en klavier" buite Rusland. Aronowitz is op 4 Maart 1916 in King William’s Town gebore. In 1933 begin hy viool by Stirling Robbins in Durban studeer. Twee jaar later vertrek hy op 'n oorsese studiebeurs na Engeland om sy studies aan die Royal College of Music in Londen voort te sit. In 1939 is sy studies deur die Tweede Wêreldoorlog onderbreek en dien hy die volgende ses jaar in die weermag. Toe hy na Engeland teruggekeer, het hy na die altviool oorgeskakel. Hy sterf op 7 September 1978 in Ipswich, Engeland nadat hy die vorige dag 'n beroerte tydens 'n opvoering gehad het.	{ "title": "Cecil Aronowitz", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 645, 1508, 0.4277188328912467 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Cecil Aronowitz\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"Instrumenteel\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[4 Maart]] [[1916]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[King William’s Town]], [[Suid-Afrika]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[7 September]] [[1978]]\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"[[Ipswich]], [[Engeland]]\"},\"genre\":{\"wt\":\"Klassiek\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Altviolis\"},\"instrument\":{\"wt\":\"Viool\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"Amadeus-kwartet\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Instrumenteel\" style=\"display:inline;\">Cecil Aronowitz</div></th></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><a href=\"./4_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"4 Maart\">4 Maart</a> <a href=\"./1916\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1916\">1916</a><br/><a href=\"./King_William’s_Town\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"King William’s Town\">King William’s Town</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./7_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"7 September\">7 September</a> <a href=\"./1978\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1978\">1978</a><br/><a href=\"./Ipswich\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ipswich\">Ipswich</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Klassiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Altviolis</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Viool</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Assosiasies</span></th><td>Amadeus-kwartet</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1017 }
Soho is 'n stadsdeel van die City of Westminster wat deel uitmaak van Londen se West End. Dit is een van die Britse hoofstad se tradisionele vermaakdistrikte wat vir die grootste deel van die 20ste eeu met nagtelike aktiwiteite, sekswinkels en die rolprentbedryf verbind is. Vanaf die vroeë 1980's het die distrik 'n merkwaardige transformasie tot 'n gesogte buurt ondergaan waar topgehalte-restaurante en mediakantore gevestig is, terwyl die aantal seksplekke aansienlik gekrimp het. Vandag word Soho as 'n klein multikulturele kwartier in Sentraal-Londen waargeneem waar sowel welgesteldes asook armer dele van die bevolking gehuisves word. Chinatown, Gerrard Street The Glassblower, 'n kroeg in Glasshouse Street, Piccadilly Die plaaslike ekonomie steun op nywerhede, handelsondernemings en die kultuur- en vermaaklikheidsbedryf. Soho se klubs en kroeë lok Londenaars en besoekers, terwyl koffiewinkels, wat op naweke tot laat snags oop is, aan die buurt 'n besondere atmosfeer gee. Die kwartier rondom Berwick Street is 'n mekka vir plateversamelaars, met bekende winkels soos Blackmarket Records en Vinyl Junkies. Londen se Chinatown is in die suide van Soho rondom Gerrard Street geleë, terwyl vermaakplekke vir gays en lesbiërs in dele van die distrik, veral rondom Compton Street, saamgetrek is. Aangesien die buurt op naweke wemel van besoekers, het Westminster se stadsraad 'n aantal strate teen die middel van die 1990's in voetgangerlane omgeskep - 'n besluit wat later herroep is nadat winkels besware oor dalende omsetsyfers aangeteken het.	{ "title": "Soho", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 293, 1616, 0.1813118811881188 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw=\"{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"Inligtingskas Nedersetting\\n","href":"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting"},"params":{"amptelike_naam":{"wt":"Soho"},"ander_naam":{"wt":""},"inheemse_naam":{"wt":""},"nedersetting_tipe":{"wt":"Stadsdeel"},"bynaam":{"wt":""},"slagspreuk":{"wt":""},"translit_taal1":{"wt":""},"translit_taal1_tipe":{"wt":""},"translit_taal1_inligting":{"wt":""},"translit_taal2":{"wt":""},"translit_taal2_tipe":{"wt":""},"translit_taal2_inligting":{"wt":""},"beeld_stadsilhoeët":{"wt":"Soho_palace_theatre_1.jpg"},"beeldgrootte":{"wt":"250px"},"beeldbyskrif":{"wt":"''Palace Theatre'', een van Soho se bekende vermaakplekke"},"beeld_vlag":{"wt":""},"vlaggrootte":{"wt":""},"vlagskakel":{"wt":""},"beeld_seël":{"wt":""},"seëlskakel":{"wt":""},"seëlgrootte":{"wt":""},"beeld_skild":{"wt":""},"skildskakel":{"wt":""},"skildgrootte":{"wt":""},"beeld_leë_embleem":{"wt":""},"leë_embleemtipe":{"wt":""},"leë_embleemgrootte":{"wt":""},"leë_embleemskakel":{"wt":""},"beeld_kaart":{"wt":""},"kaartgrootte":{"wt":"250px"},"kaartbyskrif":{"wt":""},"beeld_kaart1":{"wt":""},"kaartgrootte1":{"wt":""},"kaartbyskrif1":{"wt":""},"beeld_punt_kaart":{"wt":""},"puntkaartgrootte":{"wt":""},"puntkaartbyskrif":{"wt":""},"punt-x":{"wt":""},"punt-y":{"wt":""},"duimdrukkerkaart":{"wt":"Groter Londen"},"duimdrukkeretiketposisie":{"wt":"bokant"},"duimdrukkerkaartgrootte":{"wt":""},"duimdrukkerkaartbyskrif":{"wt":""},"onderafdelingtipe":{"wt":"[[Land]]"},"onderafdelingnaam":{"wt":"{{vlag\|Verenigde Koninkryk}}"},"onderafdelingtipe1":{"wt":"[[Lande van die Verenigde Koninkryk\|Land]]"},"onderafdelingtipe2":{"wt":"Graafskap"},"onderafdelingtipe3":{"wt":"[[Boroughs in Londen\|Borough]]"},"onderafdelingtipe4":{"wt":""},"onderafdelingnaam1":{"wt":"[[Lêer:Flag of England.svg\|22px\|border]] [[Engeland]]"},"onderafdelingnaam2":{"wt":"[[Groter Londen]]"},"onderafdelingnaam3":{"wt":"[[City of Westminster]]"},"onderafdelingnaam4":{"wt":""},"regeringvoetnotas":{"wt":""},"regeringstipe":{"wt":""},"leiertitel":{"wt":""},"leiernaam":{"wt":""},"leiertitel1":{"wt":""},"leiertitel2":{"wt":""},"leiertitel3":{"wt":""},"leiertitel4":{"wt":""},"leiernaam1":{"wt":""},"leiernaam2":{"wt":""},"leiernaam3":{"wt":""},"leiernaam4":{"wt":""},"stigtingstitel":{"wt":""},"stigtingsdatum":{"wt":""},"stigtingstitel2":{"wt":""},"stigtingsdatum2":{"wt":""},"stigtingstitel3":{"wt":""},"stigtingsdatum3":{"wt":""},"eenheidvoorkeur":{"wt":""},"oppervlakvoetnotas":{"wt":""},"oppervlakgroottes":{"wt":""},"oppervlak_totaal_km2":{"wt":""},"oppervlak_land_km2":{"wt":""},"oppervlak_water_km2":{"wt":""},"oppervlak_totaal_myl2":{"wt":""},"oppervlak_land_myl2":{"wt":""},"oppervlak_water_myl2":{"wt":""},"oppervlak_water_persent":{"wt":""},"oppervlak_stedelik_km2":{"wt":""},"oppervlak_stedelik_myl2":{"wt":""},"oppervlak_metro_km2":{"wt":""},"oppervlak_metro_myl2":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_titel":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_km2l":{"wt":""},"oppervlak_leeg1_myl2":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_titel":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_km2l":{"wt":""},"oppervlak_leeg2_myl2":{"wt":""},"hoogtevoetnotas":{"wt":""},"hoogte_m":{"wt":""},"hoogte_voet":{"wt":""},"koördinaattipes":{"wt":""},"koördinate":{"wt":"{{Koördinate\|51\|30\|47\|N\|0\|08\|06\|W\|display=}}"},"bevolking_soos_op":{"wt":""},"bevolkingnotas":{"wt":""},"bevolking_totaal":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_myl2":{"wt":""},"bevolking_metro":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_metro_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_metro_myl2":{"wt":""},"bevolking_stedelik":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_stedelik_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2":{"wt":""},"bevolking_leeg1_titel":{"wt":""},"bevolking_leeg1":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg1_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2":{"wt":""},"bevolking_leeg2_titel":{"wt":""},"bevolking_leeg2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg2_km2":{"wt":""},"bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2":{"wt":""},"bevolkingnota":{"wt":""},"tydsone":{"wt":"MGT"},"utcafset":{"wt":"±00:00"},"tydsone_DST":{"wt":"BST"},"uctafset_DST":{"wt":"+01:00"},"poskodetipe":{"wt":"Poskode"},"poskode":{"wt":"W1"},"skakelkode":{"wt":"020"},"leë_naam":{"wt":""},"leë_inligting":{"wt":""},"leë1_naam":{"wt":""},"leë1_inligting":{"wt":""},"leë2_naam":{"wt":""},"leë2_inligting":{"wt":""},"leë3_naam":{"wt":""},"leë3_inligting":{"wt":""},"voetnotas":{"wt":""},"webwerf":{"wt":""}},"i":0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Soho</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Stadsdeel</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"<i data-parsoid=\\\"{}\\\">Palace Theatre</i>, een van Soho se bekende vermaakplekke\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Soho_palace_theatre_1.jpg\" title=\"Palace Theatre, een van Soho se bekende vermaakplekke\"><img alt=\"Palace Theatre, een van Soho se bekende vermaakplekke\" data-file-height=\"800\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"654\" decoding=\"async\" height=\"306\" resource=\"./Lêer:Soho_palace_theatre_1.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/250px-Soho_palace_theatre_1.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/375px-Soho_palace_theatre_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Soho_palace_theatre_1.jpg/500px-Soho_palace_theatre_1.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\"><i>Palace Theatre</i>, een van Soho se bekende vermaakplekke</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Soho is in Groter Londen\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Greater_London_UK_location_map_2.svg\" title=\"Soho is in Groter Londen\"><img alt=\"Soho is in Groter Londen\" data-file-height=\"1140\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1425\" decoding=\"async\" height=\"200\" resource=\"./Lêer:Greater_London_UK_location_map_2.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/250px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/375px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Greater_London_UK_location_map_2.svg/500px-Greater_London_UK_location_map_2.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:44.03%;left:46.277%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Soho\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Soho\"><img alt=\"Soho\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Soho</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Soho&params=51_30_47_N_0_08_06_W_type:city\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">51°30′47″N</span> <span class=\"longitude\">0°08′06″W</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">51.51306°N 0.13500°W</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">51.51306; -0.13500</span></span></span></a></span></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" title=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\"><img alt=\"Vlag van Verenigde Koninkryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde Koninkryk\">Verenigde Koninkryk</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Lande_van_die_Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lande van die Verenigde Koninkryk\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_England.svg\"><img data-file-height=\"480\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"800\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_England.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/22px-Flag_of_England.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/33px-Flag_of_England.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/44px-Flag_of_England.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Graafskap</th><td><a href=\"./Groter_Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Groter Londen\">Groter Londen</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Boroughs_in_Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Boroughs in Londen\">Borough</a></th><td><a href=\"./City_of_Westminster\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"City of Westminster\">City of Westminster</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a href=\"./UTC±00:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC±00:00\">UTC±00:00</a> (MGT)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a href=\"./UTC+01:00\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+01:00\">UTC+01:00</a> (BST)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Poskode</th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">W1</div></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Skakelkodes</th><td>020</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1570 }
Adventskrans met 'n pienk kers vir die Gaudete-Sondag Die aartsengel Gabriël kondig vir die Maagd Maria die naderende koms van die Here aan. Olieverf deur Robert Campin, 1420–1440, Brussel Kerkdiens tydens Advent in die Sint-Vituskatedraal, Praag, Tsjeggië Wierook tydens die Adventvesper Advent (Latyn: adventus, letterlik: "naderende koms"), afgelei van adventus Domini (Latyn vir: "naderende koms van die Here"), is die tydperk, waarin Christene hulself vir Kersfees, die geboortefees van Jesus voorberei. Daarbenewens herinner dié tydperk Christene aan die verwagte wederkoms van Jesus. Die Advent begin volgens Rooms-Katolieke en Protestantse tradisies met die Vesper op die vooraand van die eerste Adventsondag en vervolgens ook die nuwe liturgiese jaar. Tussen die konfessie van die Adventiste en die Adventtydperk bestaan 'n indirekte verband, omdat albei benamings na die verwagte (weder)koms van Jesus verwys. Geskiedenis ----------- Die benaming "Advent" kan as 'n vertaling na die Griekse term ἐπιφάνεια epipháneia ("Verskyning", sien Epifanie) teruggevoer word en het in die Romeinse Ryk na die naderende koms, teenwoordigheid of besoek van 'n ampsdraer, veral dié van 'n koning of keiser (adventus Divi, "naderende koms van die goddelike heerser") verwys. Dié term kon egter ook na die naderende koms van 'n God in sy tempel verwys. Die eerste Christene het hierdie betekenis oorgeneem om hul betrekking met Jesus te beklemtoon; die Vulgaat gebruik adventus om na sy inkarnasie (menswording) asook sy eindelike wederkoms te verwys. Dit is as 'n leenwoord in die meeste moderne Europese tale oorgeneem. Nes die Vastyd voor Paasfees was die Adventstyd oorspronklik 40 dae lank en het rondom die Sint-Maartenfees op 11 November begin. Elkeen van die vier Adventsondae het sy eie betekenis: * Die 1ste Sondag dien as voorbereiding vir die naderende koms van die Here, veral in die Protestantse kerke is dié Sondag aan Jesus se intog in Jerusalem gewy. * Die 2de Sondag dien as voorbereiding vir die koms van die Verlosser. * Die 3de Sondag is aan Johannes die Doper gewy. * Die 4de Sondag is in die Rooms-Katolieke Kerk aan die Maagd Maria gewy, terwyl in die Protestantse kerke dié Sondag aan die naderende geboorte van Jesus gewy is. Datums ------ Die Adventstyd se verskillende lengtes het sy oorsprong in die bepaling van die begin op 'n weeksdag, Sondag, terwyl die einde aan 'n maanddag, 24 of 25 Desember, geheg is. Die vierde en laaste Sondag kan net voor 25 Desember wees, vervolgens is die vroegste moontlike termyn vir die laaste Sondag volgens die Gregoriaanse kalender 18 Desember en die laaste moontlike 24 Desember. Dus kan die Adventstyd net tussen 27 November en 3 Desember begin. \| Adventsondag \| Vroegste datum \| Laatste datum \| Kerklied \| \| --- \| --- \| --- \| --- \| \| 1ste Sondag 🕯 \| 27 November \| 3 Desember \| Levavi \| \| 2de Sondag 🕯🕯 \| 4 Desember \| 10 Desember \| Populus Sion \| \| 3de Sondag 🕯🕯🕯 \| 11 Desember \| 17 Desember \| Gaudete \| \| 4de Sondag 🕯🕯🕯🕯 \| 18 Desember \| 24 Desember \| Rorate \|	{ "title": "Advent", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1749, 3686, 0.4744981009224091 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3069 }
Leo Strauss (Kirchhain (Hesse), 20 September 1899 – Annapolis (Maryland), 18 Oktober 1973) was 'n politieke filosoof wat in Duitsland gebore is en na die Verenigde State emigreer. Hy word gereeld gesien as één van die individue wat die neokonserwatiewe beweging in die VSA geïnspireer het. Van hom kom die gereeld aangehaalde uitspraak: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs 'n kwessie van smaak". Hy hou homself egter nie besig met praktiese politiek nie en fokus op die skryf van 'n groot aantal besonderse grondige teksstudies van die filosowe uit die tradisie van die politieke filosofie van Plato tot Heidegger. Lewe ---- Strauss is in 1899 gebore in 'n ortodokse Joodse gesin in Kirchhain (naby Marburg), Hesse, as seun van Hugo Strauss en Jennie David. Hy studeer aan die Gymnasium Philippinum (waar ook Johannes Althusius en Carl J. Friedrich op skool was) en gedurende sy studentenjare was hy ‘n politieke Sionis. Strauss begin studeer aan die universiteit van Hamburg, waar hy sy doktoraat in 1921 behaal met sy tesis, Die problem van kennis in die filosofiese doktriene van F. H. Jacobi (Das Erkenntnisproblem in der philosophischen Lehre Fr. H. Jacobis). Hy woon daarna universiteitkursusse by aan die universiteite van Freiburg en Marburg, insluitende sommige wat aangebied word deur Edmund Husserl en Martin Heidegger. In 1932 trou Strauss met Marie (Miriam) Bernsohn in Parys. In 1934 emigreer hy na Engeland, waar hy in 1935 'n posisie aan die Universiteit van Cambridge kry. In 1937 emigreer hy na die Verenigde State waar hy vir 'n kort tyd 'n Research Fellow in die vak geskiedenis aan die Columbia-universiteit in New York was. Van 1938 tot 1948 was hy hoogleraar politieke filosofie aan die New School for Social Research in New York. In 1944 word hy 'n Amerikaanse staatsburger en van 1949 tot 1968 werk Strauss as lid van die fakulteit van die Universiteit van Chicago as hoogleraar in die politieke filosofie. Die werk van Leo Strauss het 'n kern rol gespeeld in die herevaluering van die politieke filosofie, veral binne die analitiese tradisie. Enkele bekende werke is Persecution and the Art of Writing (1952), Natural Right and History (1953), Thoughts on Machiavelli (1958) en What Is Political Philosophy? (1959). Hy bly publiseer tot aan die einde van sy lewe, met 'n boek oor Plato se Wette, The Argument and the Action of Plato's "Laws", as laaste gepubliseerde werk. Hy sterf op 18 Oktober 1973. Filosofie --------- Die filosofie van Leo Strauss het met die loop van die tyd ook kritiek ontlok, en so ook wanneer Strauss sy mening uitgespreek het oor die taak of die doel van die filosofie self. 'n Filosoof is vir Strauss enersyds nie 'n analitiese filosoof nie, as sy taak aleenlik daaruit sou bestaan om gewone taalgebruik te analiseer soos John Austin of Ludwig Wittgenstein dit gedoen het nie. Ook volgens hom moet 'n filosoof homself/haarself nie noodsaaklik uitsit oor diep morele en politieke kwessies nie en hierop diep en uitgebreide antwoorde vind nie, soos gedoen deur John Rawls of Jürgen Habermas. Strauss verstaan daarenteenoor filosofie in sy oudste betekenis, as philo-sophia of die liefde vir wysheid (wysbegeerte). Filosofie gaan vir Strauss nie om die formulering van bepaalde oplossings of die verdediging van 'n reeks doktrienes nie, maar gaan om die praktiese soektog na die optimale manier van lewe soos dit deur die Ou Grieke bedink is. Hy assosieer dit veral met die stelling soos ook in Sokrates se denke gevind word, naamlik dat filosofie is om te weet dat jy niks weet nie of selfs nie die grense van die kennis ken nie. Hy skryf: "Filosofie as sulks is niks meer as die bewustheid van 'n probleem nie, bv. van die fundamentele en omvattende probleem. Dit is onmoontlik om oor die probleem te dink sonder om ingestel te word ten opsigte van mootlike oplossings, veral ten opsigte van een of ander tipiese oplossing. Maar solank as wat daar geen wysheid is nie, maar slegs 'n soeke na wysheid, is die bewyse vir alle oplossings noodgedwonge kleiner as die bewyse van die problem. Dus hou die filosoof op om 'n filosoof te wees die oomblik wanneer die ‘subjektiewe sekerheid’ van die oplossing sterker word as sy bewustheid van die problematiese karakter van daardie oplossing." Die debat tussen Strauss en Alexandre Kojève oor die aard van tirannie is ook bekend. In On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero neem Strauss 'n posisie in wat lynreg teenoor Kojève en ander hedendaagse politieke denkers staan; naamlik dat tirannie nie 'n tipiese moderne en hedendaagse verskynsel nie, maar daar is 'n kontinuïteit tussen die ou Griekse begrip, soos wat by Xenophon voorkom, en die moderne vorme van totalitarisme. Gou word die debat ook verruim na dieselfde gesprek oor die doel van die filosofie self. Terwyl Kojève die taak eerder formuleer in terme van die verlange om hierdie idees in praktyk te bring, het Strauss sterk kritiek daarop: "Ons hoef nie in die diepste wese van enigiemand te delf nie, om te weet dat insoverre die filosoof, weens sy swakheid van vlees, besorg word om herken te word deur ander, hou hy op om 'n filosoof te wees. Volgens 'n streng siening van die klassieke verander hy dan in 'n sofis." ### Politieke filosofie Strauss het nie in die aktiewe politiek deelgeneem nie, het geen politieke beweging gestig nie, maar gefokus op sy rol as 'n politieke filosoof en akademikus. Hy merk op dat die politieke filosofie, wat hy in 'n sekere sin as die eerste filosofie beskou het, deur die tyd besoedel geraak het deur 'n reeks van "pseudofilosofiese" denke. Hy noem veral denkrigtings soos historisisme, sciëntisme en dialektiese materialisme. Die "suiwerste" vorm van politieke filosofie vind mens volgens hom nog binne die antieke Griekse filosofie. So heg hy waarde aan die diepgang, subtiliteit en die dialektiese karakter van Plato, Aristoteles en Xenophon se denke. Hierdie klassieke politieke filosofie was volgens Strauss direk met die politieke lewe self verbind en alle latere politieke studies slegs indireke en as modifikasie van hierdie "oorspronklike posisie" van die Grieke opgevat moet word. Die taak wat Strauss daarby dan ook op homself neem is, via historiese studies, terug na hierdie oorspronklike posisie te gaan. Strauss was sowel 'n ondersteuner as 'n kritikus van die liberalisme. Hy kritiseer die moderne liberalisme wat voorrang gee aan individuele vryheid ten koste van historiese waardes soos uitmuntendheid en deug. Strauss argumenteer dat die hedendaagse, relativistiese liberalisme die logiese gevolg was van die filosofiese beginsels van die modernisme soos dit in die Westerse wêreld in die 20ste eeu ontwikkel het. Hy was van mening dat die hedendaagse liberalisme 'n intrinsieke tendens aantoon na relativisme, wat op sy beurt lei tot nihilisme wat hy as gevaar vir die gemeenskap beskou. Tegelykertyd het hy gewaarsku oor moontlikheid van die egalitarisme en die mediokrasie. Sy skeptisisme te opsigte van die kulturele relativisme verwoord hy dikwels tydens sy aanbiedings aan die Universiteit van Chicago teen die einde van die 1950s met die ironiese, gereelde aangehaalde sêding: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs ‘n kwessie van smaak". Terwyl die moderne liberalisme gerig is op die nastreef van individuele vryheid as hoogste doel, sê Strauss dat meer heil in 'n owerheid gevind kan word wat gefokus is op menslike uitmuntendheid en politieke deug. Hy merk op dat denkers van die eerste orde, beginnende by Plato, al besig was met die vraag of goeie en effektiewe politici totaal eerlik kon wees en tegelykertyd tog die beste uitkomste vir die samelewing kon bereik. Strauss vra homself voortdurend af in welke mate vryheid en uitmuntendheid saam kan bestaan. Met dit in die agterkop vra Strauss van sy lesers om hulself af te vra of leuns om die beswil (Plato) geoorloof is om die samelewing byeen te hou en te lei. Is sommige nie ten volle bewysbare mites verkondig deur wyse leiers, noodsaaklik om die meeste mense doel en rigting te gee en so 'n stabiele gemeenskap te verseker? Of kan 'n gemeenskap sonder meer floreer op die basis van die ‘dodelike waarheid’ (Nietzsche) beperk tot wat ons met sekerheid kan weet? Hoewel Strauss geen definitiewe antwoord op hierdie vrae gegee het nie, neig hy na die eerste. Hy sien die liberale idee van individuele vryheid as die oorsaak dat mense alles uiteindelik in twyfel gaan trek insluitende waardes en morele norme. In plaas daarvan laat mense hulself lei deur die egoïstiese wense met as gevolg dat die waardes wat die gemeenskap bymekaarhou verval. Politici het inderdaad 'n taak om sterk en inspirerende mites te skep wat nie noodsaakliker wyse waarheidsgetrou is nie, maar wel die noodsaaklike illusies skep om die gemeenskap byeen te hou. Werke van Strauss ----------------- * The Political Philosophy of Hobbes: Its Basis and Genesis * On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero * Persecution and the Art of Writing * Natural Right and History * Thoughts on Machiavelli * What is Political Philosophy? * History of Political Philosophy, mede-redakteur * The City and Man * Socrates and Aristophanes * Liberalism Ancient and Modern * Xenophon's Socratic Discourse: An Interpretation of the "Oeconomicus" * Xenophon's Socrates * The Argument and the Action of Plato's Laws * Studies in Platonic Political Philosophy * Philosophy and Law * Spinoza's Critique of Religion * The Rebirth of Classical Political Rationalism	{ "title": "Leo Strauss", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3893, 11260, 0.3457371225577265 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Leo Strauss\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Leo Strauss USA 1939.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"<!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Leo Strauss in 1939\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{Geboortedatum\|1899\|9\|20}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"Kirchhain, Hesse-Nassau, [[Pruise]], [[Duitse Keiserryk]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{Sterfdatum en ouderdom\|1899\|9\|20\|1973\|10\|18}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Annapolis]], [[Maryland]]\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Duitsland}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"Metafisika, Epistemologie, Filosofiegeskiedenis (veral Grieks, Islamitiese, Joodse, Kontinentale), Godsdiensfilosofie, Politieke Filosofie, [[Nihilisme]]\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"Universiteit van Marburg<br />Universiteit van Hamburg<br />Universiteit van Freiburg<br />Columbia-universiteit\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"Die eindes van politiek en filosofie as onredigbaar vir mekaar, die onoplosbare spanning tussen Rede en Openbaring, kritiek op morele relativisme, die onderskeid tussen \\\"esoteriese\\\" en \\\"eksoteriese skryf\\\", die onderskeid tussen \\\"geleerdes\\\" en \\\"groot denkers\\\".\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"[[Sokrates]], [[Plato]], [[Aristoteles]], [[Cicero]], [[Al Farabi]], [[Maimonides]], [[Niccolò Machiavelli]], [[Thomas Hobbes]], [[Baruch Spinoza]], [[Moses Mendelssohn]], [[Gotthold Ephraim Lessing]], [[Jean-Jacques Rousseau]], [[Immanuel Kant]], [[Franz Rosenzweig]], [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Martin Heidegger]], [[Ernst Cassirer]], [[Carl Schmitt]], [[Eric Voegelin]], [[Alexandre Kojève]]\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"[[Peter Berkowitz]], [[Walter Berns]], [[Seth Benardete]], [[Allan Bloom]], [[Joseph Cropsey]], [[William Galston]], [[Pierre Manent]], [[Harry V. Jaffa]], [[Alexandre Kojève]], [[Mark Lilla]], [[Harvey C. Mansfield]], [[Ernest Fortin]], [[Remi Brague]], [[Thomas Pangle]], [[Robert Pippin]], [[Richard Rorty]], [[Stanley Rosen]], [[Carl Schmitt]], [[Abram Shulsky]], [[Muhsin Mahdi]], [[Steven B. Smith]], [[Eric Voegelin]]\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Leo Strauss</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Leo_Strauss_USA_1939.jpg\"><img data-file-height=\"1024\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"817\" decoding=\"async\" height=\"331\" resource=\"./Lêer:Leo_Strauss_USA_1939.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/264px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/396px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Leo_Strauss_USA_1939.jpg/528px-Leo_Strauss_USA_1939.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Leo Strauss in 1939</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1899-09-20</span>)</span>20 September 1899<br/>Kirchhain, Hesse-Nassau, <a href=\"./Pruise\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pruise\">Pruise</a>, <a href=\"./Duitse_Keiserryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitse Keiserryk\">Duitse Keiserryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>18 Oktober 1973 (op 74)<br/><a href=\"./Annapolis\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Annapolis\">Annapolis</a>, <a href=\"./Maryland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maryland\">Maryland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" title=\"Vlag van Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitsland\">Duitsland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td>Metafisika, Epistemologie, Filosofiegeskiedenis (veral Grieks, Islamitiese, Joodse, Kontinentale), Godsdiensfilosofie, Politieke Filosofie, <a href=\"./Nihilisme\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nihilisme\">Nihilisme</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Alma mater</th>\n<td>Universiteit van Marburg<br/>Universiteit van Hamburg<br/>Universiteit van Freiburg<br/>Columbia-universiteit</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Die eindes van politiek en filosofie as onredigbaar vir mekaar, die onoplosbare spanning tussen Rede en Openbaring, kritiek op morele relativisme, die onderskeid tussen \"esoteriese\" en \"eksoteriese skryf\", die onderskeid tussen \"geleerdes\" en \"groot denkers\".</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td><a href=\"./Sokrates\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sokrates\">Sokrates</a>, <a href=\"./Plato\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plato\">Plato</a>, <a href=\"./Aristoteles\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aristoteles\">Aristoteles</a>, <a href=\"./Cicero\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cicero\">Cicero</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Al Farabi\"]}}' href=\"./Al_Farabi?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Al Farabi\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Al Farabi</a>, <a href=\"./Maimonides\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maimonides\">Maimonides</a>, <a href=\"./Niccolò_Machiavelli\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Niccolò Machiavelli\">Niccolò Machiavelli</a>, <a href=\"./Thomas_Hobbes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Thomas Hobbes\">Thomas Hobbes</a>, <a href=\"./Baruch_Spinoza\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Baruch Spinoza\">Baruch Spinoza</a>, <a href=\"./Moses_Mendelssohn\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Moses Mendelssohn\">Moses Mendelssohn</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Gotthold Ephraim Lessing\"]}}' href=\"./Gotthold_Ephraim_Lessing?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gotthold Ephraim Lessing\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Gotthold Ephraim Lessing</a>, <a href=\"./Jean-Jacques_Rousseau\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jean-Jacques Rousseau\">Jean-Jacques Rousseau</a>, <a href=\"./Immanuel_Kant\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Immanuel Kant\">Immanuel Kant</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Franz Rosenzweig\"]}}' href=\"./Franz_Rosenzweig?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Franz Rosenzweig\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Franz Rosenzweig</a>, <a href=\"./Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Georg Wilhelm Friedrich Hegel\">Georg Wilhelm Friedrich Hegel</a>, <a href=\"./Friedrich_Nietzsche\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Friedrich Nietzsche\">Friedrich Nietzsche</a>, <a href=\"./Martin_Heidegger\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Martin Heidegger\">Martin Heidegger</a>, <a href=\"./Ernst_Cassirer\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ernst Cassirer\">Ernst Cassirer</a>, <a href=\"./Carl_Schmitt\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carl Schmitt\">Carl Schmitt</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Eric Voegelin\"]}}' href=\"./Eric_Voegelin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eric Voegelin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Eric Voegelin</a>, <a href=\"./Alexandre_Kojève\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexandre Kojève\">Alexandre Kojève</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Peter Berkowitz\"]}}' href=\"./Peter_Berkowitz?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Peter Berkowitz\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Peter Berkowitz</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Walter Berns\"]}}' href=\"./Walter_Berns?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Walter Berns\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Walter Berns</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Seth Benardete\"]}}' href=\"./Seth_Benardete?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Seth Benardete\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Seth Benardete</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Allan Bloom\"]}}' href=\"./Allan_Bloom?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Allan Bloom\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Allan Bloom</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Joseph Cropsey\"]}}' href=\"./Joseph_Cropsey?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Joseph Cropsey\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Joseph Cropsey</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"William Galston\"]}}' href=\"./William_Galston?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"William Galston\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">William Galston</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Pierre Manent\"]}}' href=\"./Pierre_Manent?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pierre Manent\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Pierre Manent</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Harry V. Jaffa\"]}}' href=\"./Harry_V._Jaffa?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Harry V. Jaffa\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Harry V. Jaffa</a>, <a href=\"./Alexandre_Kojève\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexandre Kojève\">Alexandre Kojève</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mark Lilla\"]}}' href=\"./Mark_Lilla?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mark Lilla\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Mark Lilla</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Harvey C. Mansfield\"]}}' href=\"./Harvey_C._Mansfield?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Harvey C. Mansfield\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Harvey C. Mansfield</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Ernest Fortin\"]}}' href=\"./Ernest_Fortin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ernest Fortin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Ernest Fortin</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Remi Brague\"]}}' href=\"./Remi_Brague?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Remi Brague\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Remi Brague</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Thomas Pangle\"]}}' href=\"./Thomas_Pangle?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Thomas Pangle\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Thomas Pangle</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Robert Pippin\"]}}' href=\"./Robert_Pippin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Robert Pippin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Robert Pippin</a>, <a href=\"./Richard_Rorty\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Richard Rorty\">Richard Rorty</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Stanley Rosen\"]}}' href=\"./Stanley_Rosen?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stanley Rosen\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Stanley Rosen</a>, <a href=\"./Carl_Schmitt\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Carl Schmitt\">Carl Schmitt</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Abram Shulsky\"]}}' href=\"./Abram_Shulsky?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abram Shulsky\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Abram Shulsky</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Muhsin Mahdi\"]}}' href=\"./Muhsin_Mahdi?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Muhsin Mahdi\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Muhsin Mahdi</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Steven B. Smith\"]}}' href=\"./Steven_B._Smith?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Steven B. Smith\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Steven B. Smith</a>, <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Eric Voegelin\"]}}' href=\"./Eric_Voegelin?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eric Voegelin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Eric Voegelin</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 9559 }
Die Sogdiese alfabet is oorspronklik gebruik vir Sogdies, ’n taal in die Irannese taalfamilie wat deur die mense van Sogdiana gebruik is. Die alfabet is afgelei van die Siriese alfabet, op sy beurt ’n uitvloeisel van die Aramese alfabet. Die Sogdiese alfabet is een van drie skrifte waarin Sogdies geskryf is – die ander is die Manichese en die Siriese alfabet. Dit is van omstreeks 100–1200 n.C. deur die hele Sentraal-Asië gebruik, van Iran in die weste tot China in die ooste. Struktuur --------- Nes die skryfstelsels waarvan Sogdies afgelei is, kan dit as ’n abjad beskryf word, hoewel dit ook alfabetiese eienskappe het. Dit bestaan uit 17 konsonante, waarvan baie alternatiewe vorms het vir begin-, middel- en eindklanke. Soos in Aramees is klinkers gewoonlik geskryf met die konsonante ’Ālap̄, Yōḏ en Waw. Om lang klinkers van kortes te onderskei, is ’n bykomende ’Ālap̄ voor die letter gebruik. Die alfabet het ook verskeie diakritiese tekens, wat onkonsekwent gebruik is. Dit is van regs na links geskryf. Aramese logogramme kom ook in die alfabet voor – ’n oorblyfsel van die Aramese alfabet. Dié logogramme is meestal gebruik vir woorde soos voornaamwoorde, voorsetsels en samestellings. Bronne ------ Die Sogdiese alfabet is gevind in godsdienstige tekste van Boeddhisme, Manicheïsme en die Christendom, asook uit ander bronne soos briewe, muntstukke en regsdokumente. Die Antieke Briewe wat deur sir Aurel Stein naby Dunhuang in China gevind is, is lank as die oudste bekende Sogdiese dokumente beskou. Dit dateer uit omstreeks 312–313 n.C. 'n Ouer voorbeeld van Sogdiese alfabet is nogtans tussen 1996 en 2006 in Kultobe naby Chimkent aan die Arisrivier in Suid-Kasakstan gevind op stukke baksteen. Hulle is egter moeilik om te lees. Die aft briewe wat uit 313 of 314 stam en wat in 1907 deur Aurel Stein 90 km noordwes van Dunhuang gevind is, in 'n verlore possak is goed leesbaar, hoewel daar ook woorde ontbreek en daar min geleerdes is wat Sogdies kan lees. Een van die briewe is geadresseer aan 'n inwoner van Samarkand. Die pos was dalk op pad na dié stad toe iemand dit verloor het. In die briewe word 'n Chinese keiser genoem wat onlangs uit Luoyang gevlug het vanweë honger en brande. Dit kan in drie jare plaasgevind het: 190, 311 en 535. Die datum 311 is die mees waarskynlikste. Die brief praat ook oor 'n leër van die "Hunne" en hulle leier Shi Le wat 'n inval uitgevoer het. Dit is bekend dat Shi Le (274–333) tot die Xiongnu-konfederasie behoort het. Dit is een van die belangrikste gegewens wat 'n verband tussen die Hunne van die Romeinse geskiedenis en die Xiongnu van die Chinese geskiedenis lê. Die Boeddhistiese geskrifte is jonger en dateer uit omstreeks die 6de tot 8ste eeu. Hulle is tydens die eerste twee dekades van die 20ste eeu in een van die grotte van die Duisend Boeddhas in die Chinese provinsie Gansu gevind. Ander belangrike dokumente is in 1933 deur Sowjet-geleerdes in ’n fort in Noord-Tadjikistan gevind. Die meer as 70 dokumente is op baie verskillende soorte materiaal geskryf soos papier, sy, hout en leer. Volgens die datums daarop dateer hulle uit die 8ste eeu. Uitvloeisels ------------ Die kursiewe variasie van die skrif het eindelik ontwikkel in die Oud-Oeigoerse alfabet, wat vir die skryf van Oeigoers gebruik is. Dit is egter 90 grade gedraai en is vertikaal geskryf, van links na regs. Die Mongoolse skrif, ’n uitvloeisel van die Oud-Oeigoerse alfabet, en die Mantsjoe-alfabet, ’n verder verwante skrif, gebruik steeds dié manier van skryf. Sien ook -------- * Geskiedenis van die alfabet	{ "title": "Sogdiese alfabet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1257, 4255, 0.2954171562867215 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas skryfstelsel\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_skryfstelsel\"},\"params\":{\"kleur\":{\"wt\":\"palegreen\"},\"kop\":{\"wt\":\"Sogdiese alfabet\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Sogdian text Manichaean letter.jpg\"},\"breedte\":{\"wt\":\"260\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"soort\":{\"wt\":\"[[Abjad]]\"},\"tyd\":{\"wt\":\"Laat Antieke tydperk\"},\"rigting\":{\"wt\":\"Links na regs, regs na links, bo na onder\"},\"streek\":{\"wt\":\"\"},\"tale\":{\"wt\":\"[[Sogdies]]\"},\"fam1\":{\"wt\":\"[[Egiptiese hiërogliewe]]\"},\"fam2\":{\"wt\":\"[[Proto-Sinaïtiese skrif\|Proto-Sinaïties]]<sup>[a]</sup>\"},\"fam3\":{\"wt\":\"[[Fenisiese alfabet\|Fenisies]]\"},\"fam4\":{\"wt\":\"[[Aramese alfabet\|Aramees]]\"},\"fam5\":{\"wt\":\"[[Siriese alfabet\|Siries]]\"},\"suster\":{\"wt\":\"\"},\"dogter\":{\"wt\":\"\"},\"iso15924\":{\"wt\":\"Sogd, 141 (Sogdies) <br>Sogo, 142 (Oud-Sogdies)\"},\"unicode\":{\"wt\":\"[https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F00.pdf U+10F00–U+10F2F] [https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F30.pdf U+10F30–U+10F6F]\"},\"otherkop\":{\"wt\":\"Nota\"},\"other1\":{\"wt\":\"<small>Hierdie bladsy kan fonetiese [[IFA]]-simbole of letters uit ander alfabette bevat</small>\"},\"portaal\":{\"wt\":\"Skryfstelsels\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"float:right; clear:right; width:260px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Sogdiese alfabet</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\"><img data-file-height=\"326\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"450\" decoding=\"async\" height=\"184\" resource=\"./Lêer:Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg/254px-Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg/381px-Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Sogdian_text_Manichaean_letter.jpg 2x\" width=\"254\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Soort<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>skryfstelsel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Abjad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abjad\">Abjad</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tyd gebruik</td><td colspan=\"2\">Laat Antieke tydperk</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Rigting</td><td colspan=\"2\">Links na regs, regs na links, bo na onder</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Tale</td><td colspan=\"2\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Sogdies\"]}}' href=\"./Sogdies?action=edit&redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sogdies\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Sogdies</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b>Stelsels</b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Moederstelsels</td><td colspan=\"2\"><div style=\"padding-top:0.15em;\"><a href=\"./Egiptiese_hiërogliewe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Egiptiese hiërogliewe\">Egiptiese hiërogliewe</a><ul><li><a href=\"./Proto-Sinaïtiese_skrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proto-Sinaïtiese skrif\">Proto-Sinaïties</a><sup>[a]</sup><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Fenisiese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fenisiese alfabet\">Fenisies</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Aramese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aramese alfabet\">Aramees</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li><a href=\"./Siriese_alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Siriese alfabet\">Siries</a><ul style=\"margin-left:0.8em;\"><li>Sogdiese alfabet</li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></div></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">ISO<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>15924</td><td colspan=\"2\">Sogd, 141 (Sogdies) <br/>Sogo, 142 (Oud-Sogdies)</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Unicode</td><td colspan=\"2\"><a class=\"external text\" href=\"https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F00.pdf\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">U+10F00–U+10F2F</a> <a class=\"external text\" href=\"https://www.unicode.org/charts/PDF/U10F30.pdf\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">U+10F30–U+10F6F</a></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; color:#000000; text-align: center;\"><b>Nota</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center;\"><small>Hierdie bladsy kan fonetiese <a class=\"mw-redirect\" href=\"./IFA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IFA\">IFA</a>-simbole of letters uit ander alfabette bevat</small></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:palegreen; text-align: center;\">\n<table cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" style=\"background:transparent; color:#000000; margin: auto;\">\n<tbody><tr><td style=\"vertical-align:middle\"><b>Portaal</b><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <span data-mw='{\"caption\":\"Portaalicoon\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Portal.svg\" title=\"Portaalicoon\"><img alt=\"Portaalicoon\" data-file-height=\"32\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"36\" decoding=\"async\" height=\"20\" resource=\"./Lêer:Portal.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td>\n<td style=\"text-align: left;\"><b><a href=\"./Portaal:Skryfstelsels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Portaal:Skryfstelsels\">Skryfstelsels</a> </b></td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n</tbody></table>", "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox noprint\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"skrifte\",\"href\":\"./Sjabloon:Skrifte\"},\"params\":{},\"i\":0}}]}' id=\"mwAw\" style=\"text-align:center; font-size:85%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"background:#C3B091;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Skryfstelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Skryfstelsel\">Skryfstelsels</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></th></tr>\n<tr><td align=\"left\" style=\"background:#FEFEFA;\">\n<p><span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:palegreen;; color:palegreen;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Abjad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abjad\">Abjad</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:navajowhite;; color:navajowhite;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Abugida\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Abugida\">Abugida</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:lightblue;; color:lightblue;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfabet\">Alfabet</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:pink;; color:pink;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Lettergreepskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lettergreepskrif\">Lettergreepskrif</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:mistyrose;; color:mistyrose;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Logogram\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Logogram\">Logografies</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:gainsboro;; color:gainsboro;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Kenmerk-alfabet\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kenmerk-alfabet\">Kenmerk-alfabet</a> </span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:turquoise;; color:turquoise;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> <a href=\"./Snelskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Snelskrif\">Snelskrif</a></span><br/>\n<span style=\"margin:0px; font-size:90%;\"><span style=\"border:none; background-color:khaki;; color:khaki;;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span> Alternatief</span></p></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3600 }
Sol Invictus en Mithras Deus Sol Invictus (die onoorwonne songod) was 'n belangrike songod wat in die tydperk van die Romeinse Keiserryk die grootste mededinger van die Christendom was, toe die Mithras-kultus reeds in betekenis verminder het. Die verering van die songod in Rome was baie oud. Marcus Terentius Varro (116 - ong. 26 v.C.) het reeds geskryf dat die boere naas Jupiter en Tellus veral Sol en Luna (die son en die maan) vereer het. Maar hierdie verering was deel van die politeïsme van die Romeinse religie. Die later kultus van Sol Invictus was egter essensieel monoteïsties en talle ouer gode soos Jupiter, Mithras en Serapis is gesien as sinonieme vir die een god Sol. Sy groot bekendheid het begin in die tyd van die keiser Elagabalus wat priester van die Siriese songod Elagab was en sy kultus in Rome ingevoer het, maar die groot bloeityd het later gekom onder die bewind van Aurelianus wat dit in die tradisionele kultuur van die stad ingepas het. Aurelianus het in 274 die verering van Sol Invictus tot staatsgodsdiens verhef. In sy tyd het dit 'n uitdrukking van Romanitas, die Romeinse nasionale konserwatisme geword. Die belangrikste feesdag vir Sol Invictus was 25 Desember: Dies Natalis Solis Invicti. Hierdie feesdag is deur Aurelianus ingestel en is nog tot 390 gevier tot Theodosius die Christendom die enigste godsdiens gemaak het. Die naam Sondag vir die eerste dag van die week kom dalk ook hiervan. Die christendom van die tyd voor Konstantyn die Grote probeer soms om die ikonografie van Sol Invictus te assimileer deur Jesus nes Sol voor te stel met strale wat van sy kop skyn in 'n biga ('n strydwa met twee perde) wat hoog in 'n geel hemel voortbeweeg. Galery ------ * Skyf met Sol InvictusSkyf met Sol Invictus * Beeldjie van Sol InvictusBeeldjie van Sol Invictus * Sol Invictus met sy stralende kroonSol Invictus met sy stralende kroon * Munt van Trajanus met Sol InvictusMunt van Trajanus met Sol Invictus	{ "title": "Sol Invictus", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1371, 2788, 0.4917503586800574 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1962 }
Die South African Native National Congress se delegasie in Londen, Junie 1914. Van links tot regs: Thomas Mapike, eerw. Walter Rubusana, eerw. John Dube, Saul Msane, Sol Plaatje. Solomon Tshekisho (Sol) Plaatje (9 Oktober 1876 – 19 Junie 1932) staan internasionaal bekend as 'n veeltalige Suid-Afrikaanse joernalis, skrywer en politikus wat 'n stigtingslid van die SANNC (South-African Native National Congress) is, nou bekend as die ANC. Die boorling van Boshof, Oranje-Vrystaat, is 'n eersterangse taalkenner, wat naas sy moedertaal Tswana, die hooftaal van Botswana, ook Engels, Afrikaans, Nederlands, Frans, Duits, Sotho, Zoeloe en Xhosa kon praat. Hy vertaal 'n aantal werke van Swart skrywers in Europese tale, en Engelse werke, met name dié van William Shakespeare, in Tswana. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog (Anglo-Boereoorlog) van 1899 tot 1902 werk hy as 'n oorlogsjoernalis, later as uitgewer van die koerante Koranta ea Becoana (1901–1908) en Tsala ea Batho ("Volksvriend", sedert 1912). Hy dien as sekretaris-generaal van die African National Congress (ANC) en reis as aktivis van die Swart burgerregte-beweging verskeie keer na Kanada (1920), die Verenigde State (1921) en Europa. Hy is op 19 Junie 1932 in Johannesburg oorlede. In 2007 stel die Engelse Akadamie van Suid-Afrika die Sol Plaatje Prys vir Vertaling tot sy nagedagtenis in. ### Vroeë lewe Solomon Tshekisho Plaaitjie, is gebore in Doornfontein, naby Boshof, Oranje-Vrystaat, (nou bekend as die Vrystaatprovinsie) sesde kind van agt vir Johannes en Martha, van die Tswanastam. Sy oupa se naam was Selogilwe Mogodi (1836-1881), maar sy werksverskaffer, 'n boer met die van Groenewald het hom die bynaam van Plaaitjie gegee. Sy familie het dit toe later gebruik as 'n van. Toe Solomon vier was, het sy familie na Pniel toe getrek, in die Kaapkolonie, om vir 'n Duitse sendeling, Ernst Westphal en sy vrou, Wilhelmine, te werk. Daar het hy 'n sendelingonderwys ondergaan. Toe hy sy mede-studente verbygesteek het, het Wilhelmine hom persoonlik onderrig, en hom viool en klavier leer speel, asook sang. Toe hy 15 was het hy as 'n skolier-onderwyser begin werk, en het die pos vir twee jaar gehou. Nadat hy skool verlaat het, het hy na Kimberley verhuis, en begin werk as 'n telegrafie-boodskapper vir die poskantoor. Daarna het hy die klerkeksamen geskryf en deurgekom, (die hoogste in die kolonie) met hoër punte as enige ander kandidaat in tik asook in Nederlands. As 'n persoon wat ouer as 21 was en in Nederlands en Engels kon lees en skryf, het hy stemreg ontvang soos dit in die Kaapkolonie gegeld het, 'n reg wat hy verloor het toe Britse beheer beëindig is. Hy het op 19 Junie 1932 aan longontsteking gesterf en is in Kimberley begrawe. Werke ----- * Mhudi, 'n historiese roman (1913) * Native Life in South Africa (1914) * Sechuana Proverbs and Their European Equivalents (1916) * Sechuana Phonetic Reader (1916) * Bantu Folk-Tales and Poems	{ "title": "Sol Plaatje", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 746, 3048, 0.244750656167979 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Sol Plaatje\"},\"bynaam\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Sol Plaatje 002.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Solomon Tshekisho Plaatje\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[9 Oktober]] [[1876]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Boshof]], [[Oranje-Vrystaat]]\"},\"dood_datum\":{\"wt\":\"[[19 Junie]] [[1932]]\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Johannesburg]]\"},\"ouers\":{\"wt\":\"\"},\"titel\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Suid-Afrika\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Joernalis, skrywer en politikus\"},\"bekend\":{\"wt\":\"Stigterslid van die ANC\"},\"salaris\":{\"wt\":\"\"},\"termyn\":{\"wt\":\"\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"\"},\"eerbewyse\":{\"wt\":\"\"},\"party\":{\"wt\":\"[[African National Congress]]\"},\"godsdiens\":{\"wt\":\"\"},\"huweliksmaat\":{\"wt\":\"\"},\"kinders\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Sol Plaatje</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" data-mw='{\"caption\":\"Sol Plaatje ca. 1900\"}' typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Sol_Plaatje_002.jpg\" title=\"Sol Plaatje ca. 1900\"><img alt=\"Sol Plaatje ca. 1900\" data-file-height=\"2346\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2000\" decoding=\"async\" height=\"258\" resource=\"./Lêer:Sol_Plaatje_002.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/220px-Sol_Plaatje_002.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/330px-Sol_Plaatje_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Sol_Plaatje_002.jpg/440px-Sol_Plaatje_002.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Sol Plaatje ca. 1900</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Solomon Tshekisho Plaatje</div><br/><a href=\"./9_Oktober\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"9 Oktober\">9 Oktober</a> <a href=\"./1876\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1876\">1876</a><br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Boshof\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Boshof\">Boshof</a>, <a href=\"./Oranje-Vrystaat\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oranje-Vrystaat\">Oranje-Vrystaat</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./19_Junie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"19 Junie\">19 Junie</a> <a href=\"./1932\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1932\">1932</a><br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Johannesburg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Johannesburg\">Johannesburg</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\">Suid-Afrika</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Joernalis, skrywer en politikus</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td>Stigterslid van die ANC</td></tr><tr><th scope=\"row\">Politieke party</th><td class=\"org\"><a href=\"./African_National_Congress\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"African National Congress\">African National Congress</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2957 }
Sokrates (Grieks: Σωκράτης [sɔːkrátɛːs], Sōkrátēs), gebore om en by 470 v.C. en gesterf in 399 v.C. was 'n Griekse filosoof gebore in Athene. Hy het geleef tydens die goue era van die stad, soos dit vandag bekend staan. Hy het een vrou en drie kinders gehad. ### Vroeë lewe Die jaar van Sokrates se geboorte is 'n veronderstelde datum, of skatting, gegewe die feit dat datering van enigiets in die antieke geskiedenis gedeeltelik berus op 'n argument met 'n onakkurate tydperk van individue. As 'n jong man het hy die toe gewilde filosofieë van wat vandag bekend staan as die "pre-Sokratiese filosowe" bestudeer. Hierdie sogenaamde pre-Sokratiese filosowe het elk in hul eie manier die natuurlike wêreld rondom hulle probeer verstaan. Veral twee dinge omtrent hierdie filosowe het Sokrates geïnteresseer — en Sokrates het gedink altwee hierdie dinge was problematies. Die eerste probleem was dat al hierdie filosowe teenstrydige filosofieë gehad het. Dit was 'n magdom van teorieë in konflik met mekaar. En bowenal het daar geen bevredigende manier bestaan om tussen die verskillende teorieë te kies nie. Die teorieë het fassinerende idees oor die wêreld uitgestippel, maar sonder om van enige kritiese metodes gebruik te maak. Dit was dus gevolglik onmoontlik om te bepaal watter van hulle, indien enige, die waarheid gespreek het. Sokrates se tweede probleem met hierdie filosowe was dat dit weinig praktiese verskil sou maak indien mens uiteindelik kon uitvind watter van die teorieë waar was. Hy het homself afgevra watse effek dit op ons lewens sou hê indien ons geweet het hoe ver die son van die aarde is, en of die son so groot soos die Peloponnesos of selfs groter as die hele wêreld is. Die mens se optrede kan tot geen mate deur hierdie kennis beïnvloed word nie. Wat die mens wél moet weet, het Sokrates geredeneer, is hoe ons ons lewens en onsself moet uitleef. Vir die mens is die belangrike vrae eerder iets soos: "Wat is goed? Wat is reg? Wat is regverdig?" Indien ons die antwoorde tot hierdie vraagstukke sou kon weet, sou dit 'n merkwaardige invloed op ons lewenswyses kon hê. Sokrates het egter nie gedink dat hy oor die antwoorde tot hierdie vraagstukke beskik nie. Maar hy het wel gesien dat ook niemand anders dit geweet het nie. Filosofie --------- 'n Groot probleem in die bestudering van Sokrates se filosofie is die feit dat hy self geen geskrifte nagelaat het nie en mens geheel en al op die geskrifte van ander aangewese is. Die werk van Plato (Apologia, Symposium en talle ander dialoë), Aristoteles en Xenophon en spottende opmerkings in komedies van Aristofanes is in die verband belangrik. Deur die gegewens uit dié bronne saam te voeg, kan mens egter 'n taamlik volledige beeld van Sokrates se filosofie kry. Sokrates het geen wysgerige stelsel ontwikkel nie, maar ŉ metode om kennis wat op die waarheid berus en vir almal aanvaarbaar is, te verkry. Sy uitgangspunt was die selfstandigheid van menslike denke, wat sonder medewerking van buite kennis kan verwerf. Hy het van die dialektiek, of die wysgerige gesprek, gebruik gemaak en in samewerking met ander die waarheid probeer vind. Sokrates se uitgangspunt was: "Ek weet dat ek niks weet nie." Daarmee het hy die Sofiste, wat in die destydse Athene voorgegee het dat hulle alles weet en almal kon onderrig, gekritiseer. Sokrates het egter nie aan die bestaande norme wat algemeen gegeld het en die moontlikheid om dit te ken, getwyfel nie. Hy het nie aan 'n oortuiging waartoe hy gekom het bly vas klou nie, maar steeds aanhou soek ten einde sy kennis te vervolmaak. In sy gesprekke het hy hom as onkundig voorgedoen, ŉ aantal uitsprake by sy gespreksgenote uitgelok en dan onweerlegbaar aangetoon dat dit onjuis is. Met dié werkwyse het hy baie mense in die verleentheid gestel en talle mense het hom dit ernstig kwalik geneem. Sokrates se "geestelike verloskunde" -volgens hom het hy dit van sy moeder geërf- het van die veronderstelling uitgegaan dat die ware wysheid of kennis in elke mens verborge is en deur besinning ontdek kan word. Deur sy indringende vraag-en-antwoord-metode het Sokrates sy toehoorders gedwing om die kennis waaroor hulle beskik het, mee te deel. Daarna het hy die kennis getoets en, indien nodig, verwerp. Die kennis waarna hy gestreef het was die kennis van algemene begrippe, kennis wat reeds deur die verstand as algemeen geldig erken word. Hy het dit deur middel van die induktiewe metode ontdek. Hiermee het hy 'n groot aantal dinge van dieselfde soort (byvoorbeeld regverdige mense, optredes, en so meer) deeglik oordink en kon hy 'n definisie van ŉ algemene begrip soos byvoorbeeld regverdigheid formuleer. Hierin is die gemeenskaplike eienskappe van die soort saamgevat en die individuele verskille buite rekening gelaat. Om die definisie te toets, het hy elke individuele geval daaraan onderwerp om seker te maak dat dit wel geldig is (deduktiewe metode). Hy het hierdie werkwyse ook toegepas op die etiek, die leer van die mens se sedelike gedrag, norme en waardes. Skynkennis het in hierdie gebied na sy mening die duidelikste geblyk. Hy het tot die gevolgtrekking gekom dat diegene wat oor voldoende kennis beskik ten opsigte van die doel van die menslike optrede (die geluk) en alle deugde wat daartoe lei, vanself goed en deugsaam sal optree. Onjuiste handelinge het volgens Sokrates dus voortgespruit uit onvoldoende kennis van deug en geluk. "Niemand tree vrywillig sleg op nie," het hy gesê. Hierdie opvatting dat deug uit insig en kennis bestaan, staan bekend as etiese intellektualisme. Deug was vir Sokrates dus iets wat aangeleer kon word. ### Verhoor en dood #### Oorsake van die verhoor Sokrates het geleef gedurende die oorgang van die Atheense hegemonie se hoogtepunt tot die afname daarvan in die nederlaag deur Sparta en hul bondgenote in die Peloponnesiese Oorlog. In 'n tyd toe Athene probeer het om te stabiliseer en herstel na die nederlaag het die Atheense publiek dalk getwyfel oor demokrasie as 'n doeltreffende regeringsvorm. Sokrates blyk 'n kritikus van demokrasie te wees. Sommige geleerdes interpreteer sy verhoor as 'n uitdrukking van politieke inmenging. Getrou aan sy stad, het Sokrates gebots met die koers van Atheense politiek en samelewing. Hy het Sparta direk en indirek in verskeie dialoë geprys. Een van Sokrates se beweerde oortredings aan die stad was sy posisie as 'n sosiale en morele kritikus. In plaas van die handhawing van 'n status quo en die aanvaarding van die ontwikkeling van wat hy as onregverdigheid in sy streek beskou het, het Sokrates die kollektiewe idee van "gesag is mag" bevraagteken wat hy in hierdie tydperk algemeen in Griekeland ervaar het. Sy pogings om die Atheense regverdigheid te verbeter kon die oorsaak van sy dood wees. Volgens Plato se Apology, het Sokrates se vriend Chaerephon vir die Orakel by Delphi gevra of enigiemand meer wys is as Sokrates; die Orakel het gesê niemand was meer wys nie. Sokrates het nie die Orakel geglo nie, want hy het gedink hy besit geen wysheid nie. Hy het 'n klomp mense gevra en toe besluit: terwyl elkeen dink hy weet baie, het hulle eintlik baie min geweet en was glad nie wys nie. Sokrates het besef dat die Orakel reg was; terwyl sogenaamde wyse manne self verstandig was, het hy self nie geweet dat hulle nie wys was nie, wat paradoksaal Sokrates wyser gemaak het, aangesien hy die enigste persoon bewus was van sy eie onkunde. Robin Waterfield stel voor dat Sokrates 'n vrywillige sondebok was; sy dood was die suiwerende middel vir Athene se ongeluk. In hierdie siening sou die teken van waardering vir Asclepius (die Griekse god vir die genesing van siekte) 'n geneesmiddel vir Athene se kwale wees. #### Sokrates se dood Sokrates se dood word beskryf aan die einde van Plato se Phaedo, alhoewel Plato nie self teenwoordig was nie. Phaedo skryf nadat Sokrates die gif gedrink het, hy opdrag gegee is om rond te loop totdat sy bene verdoof het. Nadat hy gaan lê het, het die man wat die gif toegedien het, sy voet geknip; Sokrates kon nie meer sy bene voel nie. Die gevoelloosheid het stadig by sy lyf opgekruip totdat dit sy hart bereik het. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 20, 21 * The Story of Philosophy, Bryan Magee, 2001, Dorling Kindersley Limited, ISBN 978-0-7513-3332-9	{ "title": "Sokrates", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1831, 8597, 0.2129812725369315 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Sokrates</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Socrates_Louvre.jpg\"><img data-file-height=\"2592\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1944\" decoding=\"async\" height=\"352\" resource=\"./Lêer:Socrates_Louvre.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/264px-Socrates_Louvre.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/396px-Socrates_Louvre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Socrates_Louvre.jpg/528px-Socrates_Louvre.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Borsbeeld van Sokrates in die <a href=\"./Parys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Parys\">Paryse</a> <a href=\"./Louvre\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Louvre\">Louvre</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td>ca. 470/469 v.C.<br/>Deme Alopece, <a href=\"./Athene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Athene\">Athene</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>399 v.C. (op ca. 71)<br/><a href=\"./Athene\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Athene\">Athene</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><a href=\"./Antieke_Griekeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Antieke Griekeland\">Antieke Griekeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Epistemologie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Epistemologie\">Epistemologie</a>, <a href=\"./Etiek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Etiek\">etiek</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Sokratiese metode, Sokratiese ironie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td>Die meeste daaropvolgende Westerse filosofie; meer spesifiek, <a href=\"./Plato\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plato\">Plato</a>, <a href=\"./Aristoteles\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aristoteles\">Aristoteles</a>, Aristippus, Antisthenes</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 8337 }
Sogdië Sogdië of Sogdiana was 'n land in Sentraal-Asië tussen die riviere Amoedarja (Oxus) en Sirdarja (Jaxartes). Sy hartland was die 740 km lang dal van die Zarafsjanrivier wat 'n groot oase in die woestyngebied vorm. Hierdie rivier ontstaan in die huidige Tadjikistan en stroom na die weste langs Rarz, Dardar en Panjikent in die provinsie Sughd van Tadjikistan, na Samarkand in die huidige Oesbekistan en langs Navoi na Bukhara. Ewewydig aan hierdie rivier is die Kashka Darya suidelik van Samarkand, waar twee belangrike nedersettings was Kisj aan die ooskant en Nasaf in die weste. Die taal was hier gepraat is, heet Sogdies, 'n oos-Iraanse taal waarvan vandag nog 'n klein gemeenskap 'n verwante dialek praat, die Yaghnobi. Dit is geskrewe in sy eie Sogdiese skrif. Geskiedenis ----------- Die eerste keer dat Sogdië genoem word is as 'n satrapie van die Achaimeense Ryk in die vyfde eeu v.C. Die gebied lê oostelik van die landbougebied van Khwarizm en is minder blootgestel aan invalle. In die Seleukiediese tyd word dit as die oostelikste satrapie beskryf. In die tyd van Alexander is die belangrikste stad die oostelikste stad wat deur die Grieke gestig is die stad Alexandria Eschate, wat vandag Khojand heet en in die noorde van Tadjikistan lê. In die middel van die 3de eeu v.C. is dit saam met Baktrië een koninkryk onder Diodotus I. Sogdië het dalk omstreeks 200 v.C. onder Euthydemus I onafhanklik van Baktrië geword. Later is dit nie heeltemal in die Kushan-ryk opgeneem nie, maar die Heftalitiese Hunne het dit beset. Ná hierdie tyd het dit belangrike skakel van die syroete geword en het die Sogdiërs ook kolonies gestig in ander streke soos in Dunhuang. 'n Belangrike sentrum was Afrasiab, die huidige Samarkand, Panjikent en Varaksja. Die einde van die Sogdiërs kom deur die Arabiese inval van 705 – 715 wat die hele gebied aan die Islam onderwerp het.	{ "title": "Sogdië", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 267, 1833, 0.14566284779050737 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1891 }
Ligblou: Gletsers; swart kruise: Staafkerke 'n Sytak van die Sognefjord Die Sognefjord in die Sogn-distrik van die Noorse provinsie (fylke) Sogn og Fjordane is met 204 kilometer die langste fjord in Europa en met 1 308 meter ook die diepste ter wêreld. Die fjord vertak in talle kleiner sytakke soos byvoorbeeld die Aurlandsfjord, die Lustrafjord en die Nærøyfjord, die nouste fjord in Europa. Sy westelike eindpunt lê naby Sygnefest, terwyl Årdalstangen aan die Årdalsfjord sy oostelike eindpunt vorm. Skjolden aan die noordelike eindpunt van die Lustrafjord is die punt wat die verste van die oop see afgeleë is. Klimaat ------- Die binneste gedeelte van die fjord is aan die lykant van hoë bergreekse soos Breheimen (met die hoogste gletser in Europa, die Jostedalsbreen) geleë. Terwyl die monding van die Sognefjord in die oop see deur 'n tipiese seeklimaat gekenmerk word, het sy binnelandse eindpunt en die sytakke 'n kontinentale klimaat. Net voor die monding van die fjord lê 'n rotsskuinste sodat net warm water van die Noordsee se oppervlakte die fjord kan binnestroom. Die fjord het dus 'n relatief milde klimaat sodat veral die noordoewer die ideale omgewing bied om grootskaals vrugte te verbou. Kultuur en nedersettings ------------------------ In twee nedersettings langs die oewer van die Sognefjord, Urnes en Kaupanger, het historiese staafkerke bewaar gebly. Die staafkerk van Urnes is die oudste staafkerk in Noorweë, terwyl dié in Borgund, sowat 30 kilometer stroomop van die fjordhawe Lærdalsøyri, as die belangrikste in die land beskou word. Ander belangrike nedersettings langs die fjord met argitektoniese en ander besienswaardighede sluit onder meer Balestrand, Vadheim, Høyanger, Vik, Leikanger, Gudvangen, Aurland, Flåm, Sogndal, Kaupanger, Lærdal, Hafslo, Marifjøra en Skjolden in. Infrastruktuur -------------- Langs die grootste deel van die noordoewer loop 'n motorpad (alhoewel daar tussen Høyanger en Låne 'n tonnel gebou moes word en die pad tussen Sogndal en Graupe 'n draai in die binneland maak). Valleie soos Lærdal, Aurland, Flåm en Gudvanfen, wat in die suidooste by die fjord se eindpunte aansluit, word deur padtonnels met lengtes van meer as 20 kilometer met mekaar verbind. Op verskillende plekke verbind veerbote die Sognefjord se twee oewers met mekaar, soos byvoorbeeld tussen Rutledal en Rysjedalsvika, Brekke en Lavik, Balestrand en Helle, Hella en Dragsvik, Dragsvik en Vangsnes, Kaupanger en Revsnes, Kaupanger en Årdalsvangen en Solvorn en Urnes. Flåm aan die Aurlandsfjord word deur die steil Flåmsbanen-spoorlyn met 'n lengte van 20 kilometer met die Bergensbanen-spoorlyn en sodoende ook internasionale spoorlyne verbind. Die bogrondse kragleiding oor die Sognefjord naby die dorp Leikanger pronk met die tweede grootste spanwydte ter wêreld (4 597 meter) en vervoer elektrisiteit uit die Hermansverk-kragsentrale na die nasionale kragnetwerk. Toerisme -------- Kviknes-hotel in Balestrand Die Sognefjord-gebied was reeds in die vroeë 20ste eeu - naas Italië en die stranddorpe langs die Noord- en Oossee - 'n gewilde vakansiebestemming vir welgestelde toeriste, veral Europese adellikes. Die bekendste gereelde besoeker was die Duitse keiser Wilhelm II wat hier 'n kwarteeu lank vakansie na vakansie deurgebring het. Wanneer die keiserlike jag Hohenzollern die Sognefjord ingevaar het, het gewoonlik talle boere, handelaars en hoteleienaars op sy oewer versamel - die beroemde gas was met sy reisgeselskap van tot by 2 000 mense, waaronder 'n orkes, 'n belangrike bron van inkomste. Die keiserlike jag het steeds die dorpie Balestrand aangedoen wat in die laat 19de eeu danksy Duitse en Britse toeriste bekendheid verwerf het. Houtchalets in die kenmerkende Belle Époque-boustyl met torinkies, lang stoepe en filigrane houtsnywerk oorheers nog steeds hierdie dorp met 800 inwoners. Keiser Wilhelm II het 'n aantal spore agtergelaat - waaronder verskeie monumente en skulpture soos die Fritjov-monument in Vangsnes, waarvan die bronsfiguur, wat hierdie legendariese Wiking uitbeeld, deur die keiser geborg en volgens sy persoonlike smaak as monumentale standbeeld uitgevoer is. * Die SognefjordDie Sognefjord * Uitsig vanaf Storehaugen oor die SognefjordUitsig vanaf Storehaugen oor die Sognefjord * Urnes aan die SognefjordUrnes aan die Sognefjord	{ "title": "Sognefjord", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 313, 3817, 0.08200157191511659 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4345 }
Die sokkeroorlog (Spaans: La guerra del fútbol, ook bekend as die 100 uur oorlog) was 'n kort oorlog van vier dae tussen El Salvador en Honduras in 1969. Geskiedenis ----------- Hondurase lugmag se Vought F4U Corsair nr. FAH-609 gevlieg deur kaptein Fernando Soto toe hy drie El-Salvador vliegtuie afgeskiet het. Nou te sien in die Museo del Aire in Tegucigalpa Salvadoraansee Lugmag se Mustang 9281 wat tydens die Sokkeroorlog gevlieg is In die vroeë 1960's het die Hondurese leër die regering van Ramón Villeda Morales beëindig uit vrees vir 'n oordrewe invloed van Kuba op die regime. Oswaldo López Arellano het die nuwe president geword. Hy stig 'n nuwe diktatorskap waarin boere (wat die reg tot vakbondvorming onder die regerings gekry het) onderdruk word ten gunste van die groot grondeienaars. Besettings van grond het plaasgevind in protes daarteen. Baie Salvadorane was gedurende daardie tydperk ook in Honduras. Hulle het voor die regime in El Salvador gevlug en in 1969 200 000 hektaar grond in Honduras besit. Die Hondurese regering het die Salvadorane gesien as die aanhitsers van die landbesetting, en op 30 April 1969 is aan die Salvadorane 'n ultimatum gestel om die land binne 30 dae te verlaat. Intussen was die sokkerwêreldkampioenskap van 1970 voor die hand. Daarvoor is in Junie 1969 uitklopkompetisies tussen Honduras en El Salvador gehou. Die eerste wedstryd (op 8 Junie) is deur Honduras gewen. Maar 'n tweede wedstryd (op 15 Junie) is sleg deur Honduras verloor. Winkels en besighede van Salvadoranse inwoners in Honduras is geplunder waarop een sterfte en verskeie beseerdes voorgekom het. Op 26 of 27 Junie (die bronne weerspreek mekaar) is 'n beslissingspel in Mexiko gespeel, wat na ekstra tyd deur Honduras verloor is. As gevolg hiervan het die spanning oor die Salvadorane in Honduras nog verder toegeneem. Die lande het op 27 Junie diplomatieke betrekkinge verbreek. Uiteindelik, in die laatmiddag van 14 Julie 1969, het Salvadoranse troepe Honduras binnegekom om hul landgenote te beskerm (wat soos vroeër genoem van El Salvador gevlug het). Daar word bomaanvalle vanuit die lug gedoen en verskeie vliegtuie van beide kante word afgeskiet. Onderhandelinge het op 15 Julie gevolg ná bemiddeling deur die Organisasie van Amerikaanse State (OAS). El Salvador wou egter sy sterker militêre posisie benut. Die sokkeroorlog is na meer as vier dae gestaak, na internasionale bemiddeling deur die OAS. Minstens 2 000 mense is dood. Die Salvadoranse troepe het effektief in Augustus daardie jaar onttrek. Die verhouding met El Salvador is eers in 1980 herstel. Die sokkeroorlog was die laaste oorlog waarin skroef aangedrewe vegvliegtuie 'n dominante rol gespeel het. Uitslae van die sokkerwedstryde ------------------------------- 8 Junie 1969: Honduras – El Salvador 1-0 (Tegucigalpa) 15 Junie 1969: El Salvador-Honduras 3-0 (San Salvador) 26 van 27 Junie 1969 : El Salvador-Honduras 2-2 na 90 minute, 3-2 na verlenging (Meksikostad , Mexiko) Dit het tot 23 November 1980 geduur voordat die spanne weer mekaar in 'n sokkerwedstryd te staan kom. El Salvador het hierdie tuiswedstryd – 'n kwalifiseringswedstryd vir die wêreldkampioenskap in sokker in 1982 – met 2-1 gewen. Bronne ------ * De voetbaloorlog – Ryszard Kapuściński, De Arbeiderspers, ISBN 9789029525411 * Burenruzies. Voetbalinterlands vol strijd en rivaliteit – Frank Grootemaat, Uitgewery Fagus, ISBN 9789078202646 * Sportgeschiedenis, De voetbaloorlog tussen El Salvador en Honduras, deur Frank Grootemaat	{ "title": "Sokkeroorlog", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1008, 3702, 0.27228525121555913 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Militêre konflik\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Militêre_konflik\"},\"params\":{\"konflik\":{\"wt\":\"Sokkeroorlog\"},\"deelvan\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"byskrif\":{\"wt\":\"\"},\"datum\":{\"wt\":\"14–18 Julie 1969\"},\"plek\":{\"wt\":\"[[El Salvador]] en [[Honduras]]\"},\"resultaat\":{\"wt\":\"Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel\"},\"party1\":{\"wt\":\"{{vlagland\|El Salvador}}\"},\"party2\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Honduras}}\"},\"aanvoerder1\":{\"wt\":\"{{vlagikoon\|El Salvador}}&nbsp;Fidel Sánchez Hernández\"},\"aanvoerder2\":{\"wt\":\"{{vlagikoon\|Honduras}}&nbsp;Oswaldo López Arellano\"},\"ongevalle1\":{\"wt\":\"900, insluitende siviele ongevalle, drie vliegtuie vernietig\"},\"ongevalle2\":{\"wt\":\"2&nbsp;100, insluitende siviele ongevalle.\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width: 315px; border-spacing: 2px; text-align: left; font-size: 90%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Sokkeroorlog</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\">\n<table class=\"infobox\" style=\"margin: 0; cellpadding: 0; padding: 0; border: 0;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Datum</th>\n<td>14–18 Julie 1969</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Ligging</th>\n<td><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a> en <a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Resultaat</th>\n<td>Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel</td></tr>\n</tbody></table></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Strydende partye</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van El Salvador\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" title=\"Vlag van El Salvador\"><img alt=\"Vlag van El Salvador\" data-file-height=\"567\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1005\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/22px-Flag_of_El_Salvador.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/33px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/44px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a></td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Honduras\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" title=\"Vlag van Honduras\"><img alt=\"Vlag van Honduras\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/22px-Flag_of_Honduras.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/33px-Flag_of_Honduras.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/44px-Flag_of_Honduras.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Aanvoerders</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van El Salvador\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./El_Salvador\" title=\"Vlag van El Salvador\"><img alt=\"Vlag van El Salvador\" data-file-height=\"567\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1005\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_El_Salvador.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/22px-Flag_of_El_Salvador.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/33px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_El_Salvador.svg/44px-Flag_of_El_Salvador.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Fidel Sánchez Hernández</td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Honduras\"}' typeof=\"mw:File\"><a href=\"./Honduras\" title=\"Vlag van Honduras\"><img alt=\"Vlag van Honduras\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1200\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Honduras.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/22px-Flag_of_Honduras.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/33px-Flag_of_Honduras.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/44px-Flag_of_Honduras.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Oswaldo López Arellano</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"background: lightsteelblue; text-align: center; vertical-align: middle;\">Ongevalle en verliese</th></tr>\n<tr>\n<td style=\"border-right: 1px dotted #aaa;\" width=\"50%\">900, insluitende siviele ongevalle, drie vliegtuie vernietig</td>\n<td style=\"padding-left: 0.25em;\" width=\"50%\">2<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>100, insluitende siviele ongevalle.</td></tr>\n</tbody></table>", "<table class=\"infobox\" style=\"margin: 0; cellpadding: 0; padding: 0; border: 0;\" width=\"100%\">\n<tbody><tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Datum</th>\n<td>14–18 Julie 1969</td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Ligging</th>\n<td><a href=\"./El_Salvador\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"El Salvador\">El Salvador</a> en <a href=\"./Honduras\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Honduras\">Honduras</a></td></tr>\n<tr>\n<th style=\"padding-right: 1em;\">Resultaat</th>\n<td>Skietstilstand deur Organisasie van Amerikaanse State (OAS) onderhandel</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3540 }
Cecil Edwin Frans Skotnes (1 Junie 1926 in Oos-Londen – 4 April 2009 in Kaapstad) was 'n Suid-Afrikaanse kunstenaar. Skotnes is op 1 Junie 1926 in Oos-Londen gebore en het sy skoolopleiding in Johannesburg ontvang. Terwyl hy gedurende die Tweede Wêreldoorlog in Italië militêre diens gedoen het, het hy in 1945 vir ses maande tekenonderrig in Florence ontvang. Na sy terugkeer het hy vir 'n jaar aan die kunsskool van die Witwatersrandse Tegniese Kollege en daarna (1947) aan die Universiteit van die Witwatersrand gestudeer. Hy het die BA-graad in die skone kunste in 1950 behaal. In 1951 het hy op 'n studiereis na Europa vertrek, waar die werk van veral Pablo Picasso en Henry Moore hom beïnvloed het. In 1952 het hy direkteur van die Polly Street Kunssentrum in Johannesburg geword, ’n pos wat hy tot in 1966 beklee het. Skotnes se deeglike kennis van die Westerse kuns en sy sterk aanvoeling vir die Afrika-tradisie en die sogenaamde Afrika-idioom het hom in staat gestel om die twee kulture in sy kuns te verenig. Skotnes se grootste bydrae tot en grootste invloed op die Suid-Afrikaanse kuns was dan ook die opleiding wat hy aan Swart kunstenaars tydens sy verbintenis met die Polly Street Kunssentrum verskaf het (onder andere aan Louis Maqhubela, Ephraim Ngatane, Leonard Matsoso, Sydney Kumalo, Dumile Feni en Ezrom Legae). Hoewel Skotnes ook die landskap as onderwerp gebruik, spits hy hom hoofsaaklik toe op die menslike figuur, wat as bron van inspirasie dien vir die half-abstrakte, verwronge en later ook kubistiese vorme wat hy met 'n besliste Afrika-element weergee. Na 1966 het Skotnes sterker kleure gebruik en hom, benewens die houtsnykuns, ook op ander media toegelê (olieverf en houtskool). Hy stel besonder belang in die legendes en geskiedenis van die Swart stamme van Afrika en een van die temas wat hy intensief behandel het, was die van die Zoeloekoning Shaka. In 1973 het hy 'n hele verhalende reeks van die historiese figuur in hout gemaak. Skotnes het al talle openbare opdragte uitgevoer, waaronder ’n fries en gravering vir die African Life-sentrum in Kaapstad, 'n muurpaneel vir 'n gebou in Mafikeng en versierings vir die altaarmuur in ’n Rooms-Katolieke kerk in Welkom. In 1979 het Skotnes na Kaapstad verhuis, waar hy tot sy dood gewoon het. Hy is op 4 April 2009 oorlede op die ouderdom van 82. Toekennings ----------- Hy is in 2003 die Orde van Ikhamanga (Goud) toegeken deur die Suid-Afrikaanse regering vir sy bydrae tot die Suid-Afrikaanse kuns. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-66-4, volume 25, bl. 191 \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb13592105s (data) * GND: 128686677 * ISNI: 0000 0001 1437 1572 * LCCN: n88655179 * NTA: 071288554 * RKD: 330188 * SNAC: w6gr4pcg * SUDOC: 050508369 * ULAN: 500123984 * VIAF: 144149294106380520872 * WorldCat Identities: lccn-n88655179 \|	{ "title": "Cecil Skotnes", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1037, 3128, 0.33152173913043476 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Cecil Skotnes\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"alt\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Cecil Edwin Frans Skotnes\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{Geboortedatum\|1926\|6\|1}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Oos-Londen]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"{{Sterfdatum en ouderdom\|1926\|6\|1\|2009\|4\|4}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Kaapstad]], [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]]\"},\"laaste rusplek\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland\|Suid-Afrika}}\"},\"gade\":{\"wt\":\"\"},\"veld\":{\"wt\":\"Skildery\"},\"opleiding\":{\"wt\":\"Witwatersrandse Tegniese Kollege, [[Universiteit van die Witwatersrand]]\"},\"beweging\":{\"wt\":\"\"},\"werke\":{\"wt\":\"\"},\"beskermhere\":{\"wt\":\"\"},\"beïnvloed_deur\":{\"wt\":\"[[Pablo Picasso]], [[Henry Moore]]\"},\"beïnvloed\":{\"wt\":\"[[Louis Maqhubela]], [[Ephraim Ngatane]], [[Leonard Matsoso]], [[Sydney Kumalo]], [[Dumile Feni]], [[Ezrom Legae]]\"},\"toekenings\":{\"wt\":\"[[Orde van Ikhamanga]] (Goud)\"},\"verkies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"atergrondkleur\":{\"wt\":\"#BCD4E6\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th class=\"fn\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background-color:#BCD4E6;\">Cecil Skotnes</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Geboortenaam</th>\n<td class=\"nickname\" style=\"line-height: 1.3em\">Cecil Edwin Frans Skotnes</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Gebore</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1926-06-01</span>)</span>1 Junie 1926<br/><a href=\"./Oos-Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oos-Londen\">Oos-Londen</a>, <a href=\"./Kaapprovinsie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapprovinsie\">Kaapprovinsie</a>, <a href=\"./Unie_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Unie van Suid-Afrika\">Unie van Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Sterf</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">4 April 2009 (op 82)<br/><a href=\"./Kaapstad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapstad\">Kaapstad</a>, <a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a>, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Nasionaliteit</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Veld</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\">Skildery</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Opleiding</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">Witwatersrandse Tegniese Kollege, <a href=\"./Universiteit_van_die_Witwatersrand\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Universiteit van die Witwatersrand\">Universiteit van die Witwatersrand</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Beïnvloed deur</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><a href=\"./Pablo_Picasso\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pablo Picasso\">Pablo Picasso</a>, <a href=\"./Henry_Moore\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Henry Moore\">Henry Moore</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Beïnvloed</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\"><a href=\"./Louis_Maqhubela\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Louis Maqhubela\">Louis Maqhubela</a>, <a href=\"./Ephraim_Ngatane\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ephraim Ngatane\">Ephraim Ngatane</a>, <a href=\"./Leonard_Matsoso\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Leonard Matsoso\">Leonard Matsoso</a>, <a href=\"./Sydney_Kumalo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sydney Kumalo\">Sydney Kumalo</a>, <a href=\"./Dumile_Feni\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dumile Feni\">Dumile Feni</a>, <a href=\"./Ezrom_Legae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Ezrom Legae\">Ezrom Legae</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2899 }
In die selle van die meeste hoër organismes kom die chromosome in pare voor en word daar van ŉ diploïede toestande gepraat. By sommige organismes kom die chromosome egter in groepe van 4, 6 of 8 voor en daardie toestand word poliploïdie genoem. Die verskynsel is algemener onder plante as onder diere. Poliploïdie kom spontaan in die natuur voor, maar kan ook kunsmatig geïnduseer word. Die tegniek word dikwels in plantveredeling gebruik om die opbrengs van gewasse te verhoog, aangesien poliploïede organismes deurgaans groter as die normale diploïede is. Die eenvoudigste en algemeenste vorm van poliploïdie in die natuur is die waar sekere plantspesies naas die normale diploïede vorme ook deur tetraploïede vorms (waar die chromosome in groepe van 4 voorkom) verteenwoordig word. Oor die algemeen is die tetraploïede plante groter en sterker as die diploïede, maar verder is daar geen verskil tussen die twee nie. Poliploïdie kan spontaan ontstaan wanneer die chromosoomgetal nie soos normaalweg gehalveer word by die vorming van geslagselle nie. Die versmelting van 2 sulke geslagselle, elk met die normale aantal chromosome, lewer 'n bevrugte eiersel waarin die chromosome in groepe van 4 voorkom en alle selle wat verder daaruit ontstaan, is dan tetraploïed. Hierdie verskynsel staan bekend as outopoliploïdie. Dit het reeds deur navorsing aan die lig gekom dat heel party plantspesies in die natuur, benewens deur diploïede vorme, ook deur tetraploïede, heksaploïede (heksa = 6) en selfs oktoploïede (okta = 8) vorme verteenwoordig word. By angeliere (genus Dianthus) is die normale chromosoomgetal byvoorbeeld 30, maar sommige individue het 60 of selfs 90 chromosome in hul selle. Alloploïdie ----------- Alloploïdie is 'n vorm van poliploïdie waarin ongelyksoortige chromosome betrokke is. Die verskynsel kom voor wanneer twee spesies met min verwantskap tot mekaar paar en die nakomelinge dan die som van die chromosome van hul ouers in hut selle het. Omdat die chromosome nie verwant is nie, kan hulle nie tydens die vorming van geslagselle pare vorm nie en kan geen vrugbare geslagselle gevorm word nie. Die kruisings is daarom meestal steriel. Soms kan daar egter wel 'n geslagsel met al die chromosome ontstaan, wat dan aan poliploïede nakomelinge oorsprong kan gee. 'n Voorbeeld hiervan is die kruising tussen die radys (Raphanus sativa) en die kool (Brassica oleracea). Altwee hierdie plantspesies is normaalweg diploïed en het 18 chromosome. Kruisings tussen hulle lewer normaalweg of geen, of 'n steriele nageslag. Soms ontstaan daar egter wel kiemkragtige sade, maar hierdie sade het dan 36 chromosome in plaas van 18. Daar is reeds daarin geslaag om hierdie kruising te teel, maar in plaas van die beoogde plant met radysagtige wortels en koolagtige blare, was die blare van Raphanobrassica radysagtig en die wortels koolagtig. Vanweë heelwat navorsing wat reeds op die verskynsel van poliploïdie gedoen is, word daar vermoed dat die proses 'n belangrike rol by die vorming van natuurlike spesies speel. Voordele van poliploïdie ------------------------ By verskeie plantspesies waar daar sowel diploïede as poliploïede vorme voorkom, lyk dit asof die poliploïede vorme beter by sekere omstandighede aangepas is as die diploïede vorme. Die Europese spesie Parnassia palustris se diploïede vorm groei byvoorbeeld slegs in duine, terwyl daar in die binneland slegs tetraploïede vorme van hierdie spesie groei. Uiterlik lyk die twee vorme dieselfde. Soortgelyke bevindings het aanleiding gegee tot die teorie dat tetraploïede vorme moontlik beter by ongunstige omstandighede aangepas is. Dit het naamlik geblyk dat daar onder ongunstige omstandighede altyd meer tetraploïede as diploïede plante gevind is. Die spesie Empetrum nigrum is byvoorbeeld diploïed in Europa, maar in Groenland, waar die omstandighede baie ongunstiger is, word slegs 'n tetraploïede vorm van Empetrum hermaphroditicum aangetref. In omstreeks 1937 is daar ontdek dat poliploïdie met behulp van sekere chemiese stowwe kunsmatig geïnduseer kan word. Kolchisien is een van die stowwe wat seldeling inhibeer, waardeur alle chromosome in 1 sel bymekaar bly in plaas daarvan om oor 2 selle verdeel te word. Op hierdie manier kan tetraploïede gewasse geteel word. Aangesien hierdie gewasse dikwels groter blare, vrugte en sade het, word daar veral in die landbou dikwels van hierdie tegniek gebruik gemaak om produktiewer gewasse te teel. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23, bl. 37 \| \| \| \| --- \| --- \| \| Normdata Edit this at Wikidata \| * BNF: cb12252776g (data) * GND: 4224353-1 * LCCN: sh85104712 \|	{ "title": "Poliploïdie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 107, 3831, 0.027930044374836857 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4670 }